Otomotiv sektöründen haberler ve raporlar, yeni model incelemeleri, pazar payı analizleri, sektörel öngörüler, en önemli basın açıklamaları.

Pareto Otomotiv ve Mobilite

Pareto Mobilite

İlk yerli otomobil Devrim, Eskişehir Demiryolu Fabrikası’nda üretilmiş, fakat benzin skandalı nedeniyle seri üretime geçemeden ipi çekilmişti. Yakın zamanda SWM Türkiye de Eskişehir’de araç üretimine başlayacağını duyurdu. Şirketin Türkiye’deki üretim öyküsünü SWM Türkiye Direktörü Burak Azmanoğlu ve Urzema Holding CEO’su Murat Ertaş’dan dinledik. 

Türkiye'de bir üretim öyküsü: İlk yerli SWM, Devrim'in kaldığı yerden devam edecek

Yılın ilk aylarında ikinci el otomobil pazarı, dikkat çekici fiyatlamalarla öne çıktı. İlan siteleri, adeta "niyet sitelerine" dönüşürken ikinci el otomobil fiyatları da sıfır otomobil fiyatlarını geride bıraktı.Hatırlarsanız dünya otomotiv tarihinde eşine pek de rastlanmayacak bir örnek Türkiye’de yaşanmıştı. Sıfır otomobil fiyatları, ikinci el otomobil fiyatlarından düşük kalmıştı. Başka bir deyişle ikinci el fiyatları, sıfır otomobilleri geride bırakmıştı. Olay, bir Karadeniz fıkrası gibi duyulsa da pandemi döneminde bir Türkiye gerçeği olarak karşımıza çıktı.&nbsp;Bugün de Türkiye’de benzer bir durum yaşanıyor. Üstelik bu araçlar herhangi bir talep sorunuyla karşılaşmadan alınıp satılıyor.&nbsp;Peki neden? Avrupa’daki emisyon geçişi ve talepte görülen düşüş sebebiyle bayiler sıfır otomobillerle dolup taşıyor. Yeni oyuncuların pazara girmesiyle artan rekabet ortamı, markaların araçları liste fiyatının çok altında satmasına neden oluyor. Ama konu otomobil ilan sitelerine gelince durum değişiyor. Aynı marka ve model otomobil, ilan sitelerinde bayideki sıfır otomobilden daha yüksek fiyata satılıyor.&nbsp;Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, konuya ilişkin değerlendirmesinde şu ifadeleri kullanıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Sıfır araç fiyatlarındaki kampanya etkisi ve ikinci el satıcılarının piyasa güncellemelerine geç adapte olması, bu fiyat dengesizliğini doğuruyor. Ancak piyasadaki arz-talep dengesi, zamanla ikinci el fiyatlarının da daha gerçekçi seviyelere gelmesini sağlayacaktır.”&nbsp;</blockquote>Yalçın, ortaya çıkan dengesizliğin 3 temel sebebini ise şöyle sıralıyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kampanyalar ve gerçek satış fiyatları: Markalar, sıfır araçlarda çeşitli kampanyalar düzenliyor ve liste fiyatının çok altında satışlar yapıyor. Ancak ikinci el ilan verenler, bayide pazarlıkla elde edilen düşük fiyatları değil, liste fiyatlarına yakın rakamları baz alarak ilan oluşturuyor. Bu durum, sıfır kilometredeki gerçek fiyat ile ikinci el fiyatları arasında fark oluşmasına neden oluyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Liste fiyatlarının referans alınması: İkinci el ilan sitelerinde sıfır araçların liste fiyatının üzerinde bir satış fiyatı yazmak, esasında yasal olarak mümkün değil. Ancak liste fiyatları artık gerçeği yansıtmadığı için bu fiyatlar da yüksekte kalıyor. Aracını satmak isteyenler, bu fiyatları referans alıyor. Hâl böyle olunca aynı otomobil, bayide liste fiyatının 200 bin lira altına, 1,2 milyon liraya satılırken çevrimiçi platformlarda 1,4 milyon liraya ilana konuluyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tüketici algısı ve fiyat güncellenmemesi: İkinci el araç satanlar, fiyatlarını piyasanın güncel dinamiklerine göre sık sık revize etmiyor. Sıfır araçlara yönelik kampanyalar ve hızlı fiyat değişimleri nedeniyle ikinci el fiyatları bir süre daha yüksek kalabiliyor.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İkinci el çevrimiçi pazar raporu ne diyor?</h2>Kısa bir süre önce INDICATA da Türkiye’deki çevrimiçi ikinci el pazarına ilişkin bir rapor paylaştı. Rapora göre Ocak ayında Türkiye’de binek ve hafif ticari araç pazarında toplam 418 bin 164 adet ilan yayımlandı. Bu ilanların tümü, çevrimiçi mecralardaki 40 binden fazla kurumsal firmanın ilanlarıydı. Geçen senenin aynı dönemine göre ilan sayısında %18’lik bir artış yaşandı. Yani Ocak ayında geçen yıldan 63 bin 421 adet daha fazla ilan yayımlandı.&nbsp;Değişim oranı: Rapora göre ikinci el otomobillerde ilan adetleri yıllık bazda %18 artarak 340 bin 818’e yükseldi. Hafif ticari araçlarda ise bu artış %17 olarak kayıtlara geçti ve bu kategoride toplam 77 bin 346 ilan verildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Otomobil ilanı adetlerinde üç yıllık ortalamalara göre de %17’lik bir artış görüldü.</li></ul>Satış adedi: İkinci el otomobil ve hafif ticari araç ilanlarındaki satış adedi de Ocak ayında yıllık bazda %2 oranında artarak 185 bin 203’e ulaştı. Aynı dönemde ilandaki 151 bin 532 adet otomobil satıldı ve yıllık artış oranı yalnızca %0,27 olarak kayıtlara geçti. Hafif ticari araç ilanlarındaki satış adedi ise geçen yılın aynı dönemine göre %10 artarak 33 bin 671’e yükseldi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üç yıllık ortalamalara göre toplam satış adedinde %28, otomobil satışı adedinde %27, hafif ticari araç satışı adedinde ise %29 artış yaşandı.&nbsp;</li></ul>Yaş:&nbsp;0-5 yaş arasındaki ikinci el araçların satışları, yıllık bazda %8 oranında artarken 6-10 yaş arasındaki araçların satışlarında %10’luk bir düşüş gözlemlendi. 11 yaş üzerindeki araçların satışlarında ise %7’lik bir artış yaşandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Satılan araçların %31’ini 0-5 yaş arasındaki araçlar, %28’ini 6-10 yaş arasındaki araçlar, %41’ini ise 11 yaş üzerindeki araçlar oluşturdu.&nbsp;</li></ul>Satış fiyatı:&nbsp;Otomobil ve hafif ticari araç pazarında perakende satış fiyatları, ortalama %0,59 yükseldi. 0-5 yaş arasındaki araçların fiyatları %0,66 artarken 6-10 yaş arasındaki araçların fiyatlarında %0,51’lik bir artış gözlemlendi.&nbsp;Segment:&nbsp;Satış payında A segmenti araçlar %10, C segmenti araçlar %2, E segmenti araçlar %15,1 ve F segmenti araçlar %7,5 düşüş deneyimledi. Satış payı artan iki segment ise B ve D segmenti oldu. Bu iki segment, satış payını sırasıyla %5,3 ve %9,8 artırdı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Satılan her iki otomobilden biri sedandı. Sedan otomobillerin pazar payı Ocak ayında %47 olarak kayıtlara geçti. Sedandan sonra en çok tercih edilen gövde tipi ise %29’luk pazar payıyla hatchback oldu.&nbsp;</li></ul>Motor tipi: Benzinli araçlara göre 4 bin 492 adet daha fazla satılan dizel araçların toplam binek araçlar içindeki satış payı %48 oldu. Benzinli araçların satış payı ise %45 olarak kayıtlara geçti.&nbsp;

Yılın ilk aylarında yine dünya otomotiv tarihinde eşine pek de rastlanmayacak bir örnek Türkiye’de yaşandı. İlan siteleri, adeta niyet sitelerine dönüşürken ikinci el otomobil fiyatları da sıfır otomobil fiyatlarını geride bıraktı. 

Otomotiv sektörü, ikinci el pazarında pandemi dönemine döndü

Aralık ayının ortasındayız. 20 gün sonra yeni bir yıla başlayacağız. 20 gün öncesinden otomobil satışlarını&nbsp;yorumlayarak rekor mu, yoksa hayal kırıklığı mı yaşandığına bir bakalım. Madalyonun iki yüzüyle hem otomotiv sektörünün hem de Türkiye’nin gerçeğini değerlendirelim.&nbsp;Madalyonun olumlu tarafından yola çıkarsak yılın ilk 11 ayında yapılan satışlardan duyulan rekor mutluluğundan söz etmemiz gerekiyor. Bu noktada otomotiv sektöründe faaliyet gösteren veri ve ikinci el fiyatlandırma şirketi Cardata’nın genel müdürü Hüsamettin Yalçın’a kulak verebiliriz. Yalçın, kısaca “2024 yılını sıfır kilometre araç pazarı 1,2 milyon, ikinci el pazarı ise 7 milyon adetlik rekor satışla kapatacak” diyerek pozitif bir tablo çiziyor.&nbsp;Rakamlara bakınca Yalçın’ın son derece haklı olduğunu görüyoruz. Ancak ayrıntılara indiğimizde bizi bambaşka bir tablo karşılıyor.&nbsp;Kasım ayında pazarın %5,3’lük bir büyümeyle 121 bin 94 adet satışa ulaştığını ifade eden Yalçın, yılın ilk 11 ayında toplam satışların 1 milyon 68 bin 260 adede yükseldiğini söylüyor. Ertelenmiş talep ve yeni araç lansmanlarının tüketici ilgisini canlı tutmaya devam ettiğini belirten Yalçın, değerlendirmesine şu şekilde devam ediyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Parasını enflasyondan korumak isteyen, ancak ev veya gayrimenkul alamayan tüketicilerin sıfır araçlara yönelmesi, markaların yıl sonu satış kampanyaları ve kredi faiz kampanyaları, satışları destekleyecek önemli bir etken olmayı sürdürüyor. Özellikle yıl sonu hedeflerini yakalamak isteyen filo sektörünün alımlarını kısmen artırması da pazarın toplam hacmine ciddi bir katkı sağlayacaktır ve Aralık ayı satışlarını daha da yukarı taşıyabilir.&nbsp;Aralık ayında satışların 160 bin-180 bin adet seviyelerine ulaşması oldukça muhtemel görünüyor. Bu durumda 2024 yılı toplam satışlarının, yaklaşık 1 milyon 240 bin adedi bulması ve geçen yılki 1 milyon 232 bin 635 adetlik rekorun geride bırakılması şaşırtıcı olmayacaktır. Tüm bu dinamikler ışığında yılın yeni bir rekorla tamamlanmasını bekliyoruz.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sıfır kilometredeki fiyat artışları ikinci eli canlandırdı</h2>İkinci el otomobil pazarındaki satışlarda özellikle yaz aylarında başlayan artış trendinin yıl sonuna kadar devam edeceğini vurgulayan Yalçın, değerlendirmesinde şu ifadelere de yer verdi:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İkinci el otomobil satışları, Temmuz ayından bu yana art arda artış gösterirken Ekim ayında %51,54’lük dikkat çekici bir büyümeyle 680 bin 849 adede ulaştı. Böylece yılın ilk 10 ayı itibarıyla pazardaki daralma, %2,71’e kadar geriledi. Yıl sonunda bu farkın kapanarak 2023 yılı performansının aşılmasına kesin gözüyle bakılıyor.&nbsp;İkinci el pazarındaki bu hareketliliğin nedenleri arasında sıfır kilometre araç fiyatlarının sürekli artması, tüketicilerin kur riskine karşı satın alma eğilimi göstermesi ve özellikle ticari faaliyet gösteren galeri ve satıcı firmaların pazara olan etkisi yer alıyor. Tüketiciler, özellikle sıfır araç fiyatlarındaki artış nedeniyle ikinci ele yönelirken artan arz ve rekabet de piyasayı canlandırıyor.&nbsp;2024 yılı sonunda ikinci el otomobil pazarında da yeni bir rekor görebiliriz ve toplam satışın 7 milyon adedin üzerine çıkmasını bekleyebiliriz. Özellikle Aralık ayında, sıfır otomobil pazarındaki hareketliliğin etkisiyle ikinci elde de güçlü bir kapanış görebiliriz. Bu dinamikler nedeniyle pazarda yıl boyunca devam eden artış trendi, yıl sonuna kadar hız kesmeden sürecektir.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye otomotiv pazarı yeni rekorlara hazırlanıyor&nbsp;</h2>Sıfır kilometre ve ikinci el otomobil pazarında 2024 yılı sonunda güçlü bir kapanış&nbsp;beklediklerini belirten Yalçın ayrıca, şu ifadeleri kullandı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(78, 74, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ertelenmiş talep, yeni model lansmanları, filo alımlarındaki kısmi artış ve yıl sonu satış kampanyalarının etkisiyle bu başarıya ulaşılması muhtemel. Sıfır araç fiyatlarındaki artış, ikinci ele olan talebi artırdı ve bu eğilimin Aralık ayında devam etmesiyle toplam satışın 7 milyon adede ulaşması ve yeni bir rekor kırılması bekleniyor.&nbsp;Sonuç olarak gerek sıfır kilometre araç pazarında gerekse ikinci el otomobil pazarında güçlü bir yıl sonu kapanış performansı öngörüyoruz. Kredi musluklarının kapalı olduğu, enflasyonun yüksek seyrettiği ve alım gücünün istenilen seviyede olmadığı bir yılda bu sonuçlara ulaşılması, otomotiv sektörünün dinamiklerinin ve adaptasyon kabiliyetinin ne denli güçlü olduğunu gösteriyor. Bu dinamikler, Türkiye otomotiv sektörünün yıl boyunca karşılaştığı zorluklara rağmen talep ve satış açısından büyüme trendini sürdürdüğünü ve yeni rekorlara hazırlandığını da ortaya koyuyor.&nbsp;Gelecek yıllarda da sıfır kilometre araç pazarının 1 milyon, ikinci el pazarının ise 7 milyon satış adedinden aşağı düşmesini beklemiyoruz.”&nbsp;</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Madalyonun öbür yüzü: Yokluk içindeyiz&nbsp;</h2>Yukarıdaki tablo, rakamlara dayalı olduğu için son derece doğru.&nbsp;Peki madalyonun öbür yüzünde ne var?Hem geçen sene hem de bu sene, satışlarda 1 milyon barajı aşılıyor. Bu nedenle otomotiv sektörü, psikolojik olarak iyi durumda. Zira bayiler mutlu, şirketler mutlu…&nbsp;Diğer yandan Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre nüfusumuz, 2024 başı itibarıyla 85 milyona yaklaştı. Yılın ilk 11 ayında satılan sıfır otomobil sayısı ise 845 bin 530 adet. Yani basit bir bakkal hesabıyla her 1000 kişiden yalnızca 9,9’u, sıfır otomobil sahibi olmuş. Bu oran, her 100 kişide 1 kişiye bile denk gelmiyor.&nbsp;Alım gücünün düştüğü, dövize yenildiğimiz, vergilerle de bu alım gücünün üzerine limon sıkıldığı bir coğrafya içindeyiz. Peki şimdi sizce hangisi rekor? 1 milyon 200 bin adetlik satış mı, yoksa her 100 kişiden yalnızca 1’inin —daha doğrusu 0,99’unun— araç sahibi olması mı?&nbsp;Üstelik krediye ulaşamama gibi de bir sorunumuz var. Yalnızca peşin parası olan araç alabiliyor. Bankaların uyguladığı yüksek faiz oranları, vatandaşın kredi kullanarak otomobil sahibi olmasını zorlaştırıyor. Araç finansmanı, genellikle peşin ödeme gerektiriyor ya da yüksek faizli kredilerle sunuluyor. ÖTV ve KDV eklentileriyle en ekonomik otomobillerde bile vergi yükü, %118’i buluyor. Bu şartlar altında da doğal olarak her 100 kişiden yuvarlarsak yalnızca 1’i sıfır otomobil sahibi olabiliyor.&nbsp;Dolayısıyla bu sonuçlara bakarak sevinmek de mümkün, karalar bağlayıp üzülmek de… İster rekor kırdık diye sevinin, isterseniz “Bu nüfusa bu kadarcık satış mı?” diyerek hayal kırıklığı yaşayın. Seçim sizin...&nbsp;

Yeni yıla 15 gün kaldı. Yılın bu dönemine kadarki otomobil satışları, hem sıfır otomobil pazarında hem de ikinci elde olumlu bir tabloya işaret ediyor. Madalyonun öbür yüzü ise Türkiye’nin alım gücündeki düşüklüğü gözler önüne seriyor. 

Otomotivde madalyonun iki yüzü: Rekor mu kırılıyor, hayal mi kuruluyor?

Hep otomobilleri ve yenilikleri haber yapacak değiliz. Onlar kadar önemli olan bir alan daha var:&nbsp;satış sonrası hizmetleri.Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), otomotiv satış sonrası pazarı özelinde yılın ilk çeyreğini, üyelerinin katılımıyla düzenlediği bir anket çalışmasıyla değerlendirdi. OSS Derneği’nin 2023 Yılı 1. Çeyrek Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; otomotiv satış sonrası pazarı geçen yılın son döneminde başlayan yükseliş trendini ilk çeyrekte de devam ettirdi.Ankete göre 2023’ün ilk çeyreğinde, geçen yılın son çeyreğine göre yurt içi satışlar ortalama yüzde 6.42 artış&nbsp;gösterdi. Yine yılın ilk çeyreğinde 2021’in aynı dönemine göre yurt içi satışlarda ortalama yüzde 16.5 artış oldu. Bu dönemde satışlarını yüzde 50’den fazla artıran&nbsp;dağıtıcı üye oranı yüzde 11.5’i bulurken, üretici üyelerde bu oran bu oranda artış gözlenmedi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İkinci çeyrekte satışlarda yüzde 9.83 artış bekleniyor</h3>Ankette, yılın ikinci çeyreğiyle ilgili beklentilere de yer verildi. Buna göre sektörde 2023’ün ikinci çeyreğinde yurt içi satışlarda ortalama yüzde 9.83 oranında artış beklediği gözlemlendi. Anket ayrıca, geçen yılın aynı dönemine göre satışlarda yüzde 9.56’lık artışa işaret ediyor. 2022’nin son çeyreğinde yüzde 60 olan tahsilat süreçlerinde bir değişiklik olmadığını ifade eden OSS Derneği üyelerinin oranı da, 2023’ün ilk çeyreğinde yüzde 65 seviyesine yükseldi. Daha önceki anketlere göre süreci pozitif olarak ifade eden üyelerin oranında ise önemli seviyede azalma gözlendi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstihdamda artış gerçekleşti</h3>Ankete katılan üyelerin yüzde 45’i yılın ilk çeyreğinde istihdamını artırdı. Üyelerin yüzde 50’si ise söz konusu dönemde istihdamını korudu. 2022’nin son çeyreğine kıyasla istihdamının azaldığını belirten üye oranı ise yüzde 5 seviyesinde kaldı. Üretici ve dağıtıcı üyelerin istihdamlarının birbirine yakın seyretmesi dikkat çekti.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">En büyük problem nakit akışında yaşanan sıkıntılar</h3>Sektördeki problemler anketin yine en dikkat çekici bölümlerinden birini oluşturdu. Üyelerin, 2023 yılının ilk çeyreğinde gözlemlediği problemlerin başında ilk kez “nakit akışında yaşanan sorunlar” gelirken, “tedarik problemleri” de öncelikli sorunlardan olmaya devam eti. Üyelerin yüzde 50’si nakit akışında yaşanan problemleri sektör için en büyük sıkıntılar olarak nitelendirdi.Ankete katılanların yüzde 43,3’ü tedarik problemleri, yüzde 38,3’ü de kargo maliyetleri ve teslimat problemlerine işaret etti. Ayrıca katılımcıların yüzde 26,7’si iş ve ciro kaybı, yüzde 25’i de döviz kuru ve kur artışını önemli sorunlar olarak sıraladı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Üyelerin yüzde 45’i yatırım planlıyor</h3>Anket ile birlikte sektörün yatırım planları da mercek altına alındı. Ankete göre önümüzdeki üç ayda yeni yatırım yapmayı düşünen üyelerin oranı yüzde 45 ile, bir önceki dönemin gerisinde kaldı.Bir önceki ankette üretici üyelerin yüzde 55,2’si yatırım planlarken, yeni ankette bu oran yüzde 61,5’e yükselmiş, dağıtıcı üyelerde ise yüzde 58,5 olan oran, bu dönemde yüzde 32,4’e gerilemiş oldu. Ankete katılan üyelerin yüzde 46,7’si önümüzdeki üç ayda sektörün daha iyiye gideceğini öngördüğü gözlemlendi.

Ahmet Çelik