Bu dünyada bir tane bile kadın yoktur ki, bedeni aracılığıyla tanıdığı ya da tanımadığı biri tarafından yargılanmamış olsun. Keşke mesele sadece kilo olsaydı... Bir kadının bedeniyle ilişkisi henüz çocuk yaşta, okulda, evde kuruluyor. Bu ilişki hiçbir zaman ikili bir ilişki olmuyor. Arada toplumsal baskılar, güzellik standartları, sürekli değişen daha güzel olma yolları, bazen magazin programları bazen sosyal medya kanalları bu ilişkinin oyuna girip çıkan oyuncularından.Beden algısını cinsiyetçi bir perspektiften ele aldığımı düşünenler olacaktır. Evet. Öyle olmak durumunda. “Eşyanın tabiatı” gereği bu böyle. Kadınlar ilkel çağlardan bu yana bedenlerine yüklenen görev, kural ve işlevleriyle var oluyorlar. Kadınlar için eşya demem, bir dil sürçmesi veya bir teşbih değil. Bir zamanlar etine dolgun ve incecik belli olması gereken kadınlar, bir zaman geliyor kemikleri sayılıyorsa güzel kabul ediliyor. Yaşı yetenler hatırlar, magazin izlemek istemeseniz de Televole’ye maruz kaldığınız dönemlerde yaz gelir gelmez bütün kadınların mahremiyetleri ihlal edilerek deniz, havuz kenarında fotoğrafları çekilir, kırmızı yuvarlaklar içine alınan selülitlerine zoom yapılırdı. Hülya Avşar, Sibel Turnagöl, Gülben Ergen, Seda Sayan ve bütün kadınlar güzellik, zayıflık yarışına koşulurdu.İki gün önce neredeyse gözlerimizin önünde bir genç kadın anoreksiya nervoza yüzünden hayatını kaybetti. Arkasından söylenenlerin çiğ üslubu bir yerden tanıdık geliyor diye düşünüyordum ve sonunda buldum. Televole çağından...Anoreksiya nervoza, 90’lı yıllarda bıraktığımız, daha doğrusu orada bıraktığımızı sandığımız bir yeme bozukluğu. O dönemde en çok ölüme neden olan psikiyatrik hastalıklarda ikinci sıradaydı. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi’nde 2020’de yayımlanan bir makaleye göre giderek yaygınlaşıyor, özellikle de genç kızlarda görülüyor, ölüme kadar giden zararları bulunuyor ve bu cinsiyetçi yaklaşımlar ile sosyokültürel baskılardan kaynaklanıyor.Kendimi bildiğimden beri, yani bedenimin bir “eşya” olduğunu algıladığımdan beridir, İpek Ongun ya da Gülten Dayıoğlu’nun gençlik romanlarında güzel olarak tasvir edilen sütun gibi bacaklı, incecik, zarif, alımlı kız olmadığımı anlamıştım. Ergenliğimde annemle alışveriş yaparken “garson boy” kıyafetler bakardık. Hiç o zayıf kız olmadım. En çok Sibel Can’la empati kurdum. 2010’larda yükselen beden olumlama hareketine çok heyecanlanan, bu konuda yazıp çizen insanlardan biri olarak bugün geldiğimiz yere sahiden hayret ediyorum.&nbsp;2025 yılında 30 yaşındaki bir kadının anoreksiya yüzünden ölmesi, beden algısı ve güzellik standartları konusunda kat ettiğimiz mesafeyi gerisin geriye gittiğimizin bir kanıtı. Şimdi durup düşünüyorum, acaba bu beden olumlama, bedeni kabul etme işi olduğu gibi yalan mıydı? Hiç mi ilerleme kaydedemedik? Daha da dürüst olmak gerekirse bugün beden olumlamanın bir pazarlama balonu olarak patlamasını izlerken aslında hiç kimsenin, hiçbir zaman şişmanlıkla barışmadığını fark ediyorum.&nbsp;Özellikle de Türkiye’de bedenle barışma, beden olumlama hiç kabul gördü mü ondan bile emin değilim. Yurt dışında sıfır beden modellerin podyuma çıkması yasaklanırken ve şişman modeller dergilere kapak olurken burada magazin programlarında şişman insanlar ötekileştirilmeye, sabah programlarında zayıflama reçeteleri paylaşılmaya devam ediliyordu.&nbsp;Nihal Candan’ın katıldığı&nbsp;Bu Tarz Benim programında ekranda Nihal Candan ve bir dünya genç kadın, bedenleri yüzünden acımasızca eleştirilirken çok daha kalabalık bir genç kadın nüfusu o programları izliyordu. Şişmanladı diye Adriana Lima’yı hakaret yağmuruna tutuyor; zayıflara kilo al, şişmanlara kilo ver demeye devam ediyordu burada birileri. Sibel Can mesela o kadar ayrımcılığa maruz kaldı ki, bununla barışık gibi davranmak zorunda kaldı yıllarca.Beden olumlama hareketi ona da iyi gelmiştir bence o zamanlar. Medyada beden çeşitliliğine dair eşi benzeri görülmemiş bir yükseliş vardı. Victoria’s Secret modelleri, Taylor Swift gibi genç kadınlar yeme bozukluklarını, iyileşme süreçlerini anlatıyorlardı. Dönemin ünlü büyük beden modellerinden Ashley Graham, verdiği bir röportajda ilk kez kapak kızı olacağı çekimde üzerine uygun bedende kıyafet bulunamadığını anlatıyordu. Dünyaca ünlü markalar, 42’de biten bedenlerden 46’lara genişletmişti. Bu, moda markaları için çok büyük bir adım bu arada, zira bir modelin 42’den büyük bedenlerini rafa koymak epey masraflı bir iş.Sonrasında beden olumlama savunucuları, aktivistleri ve büyük beden mankenler obeziteyi yüceltmekle itham edildi. Başlarken kopardığı yaygaranın aksine sönümlenirken oldukça sessizdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ozempic: Yeni korse</h2>Tam bu delice güzellik standartları uzak bir geçmişte kaldı derken aniden o "Zayıflık güzelliktir" inancı geri döndü. Hep birlikte ekmek yapıp patates yediğimizi sandığımız karantinalardan çıktığımızda "Hiç çalışamadım" deyip pekiyi alan öğrenci misali herkes zayıflamıştı.&nbsp;O arada ne oldu derseniz, Ozempic oldu. Diyabetli insanlar için geliştirilen iğnelerin iştah kestiği ortaya çıkınca diyabet olan olmayan herkes Ozempic ve benzeri iğneleri almaya koştu.&nbsp;Zayıflamak kolaylaştığı anda kazanılmış bütün kapsayıcılık da çöpe gitti. Bütün büyük beden modeller, influencerlar, oyuncular, şarkıcılar zayıfladı. Moda haftaları, marka fotoğraf çekimleri hop diye kapsayıcılığı bıraktı. Her şeyin şovun bir parçası&nbsp;olduğu çıktı ortaya. Hatta o büyük beden çalışan markalar bile eski bedenlere geri döndü.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Vogue Business’a göre 2020’de modellerin yüzde 2,8’i büyük bedenken bu oran 2025’te yüzde 0,8’e düştü. Oprah Winfrey başta olmak üzere herkes "Aslında şişmanlık da çok zordu" diye röportajlar vermeye başladı.</li></ul>Google’a Ozempic yazdığınızda ilintili aramalarda “15 yaşındaki kızlar Ozempic kullanabilir mi?” gibi sorgular çıkıyor. Biz güzellik ideallerinden kurtulacaklar sanırken artık bir sürü makyaj yapıp "yok gibi görünen makyaj" yapmayı bilmek, belirgin çene çizgisi için estetik yaptırmaya razı olmak, durmadan değişen ve hiç de kolay olmayan güzellik standartlarına ayak uydurmak zorundalar. Başta dediğim gibi, keşke mesele sadece kilo olsa.Bu arada zayıflığın ekonomisine dair de bir cümle etmeden de geçmeyelim. Dünyanın pek çok ülkesinde, örneğin ABD, İngiltere, Almanya ve Güney Kore’de zenginler, yoksullara kıyasla her zaman daha zayıf. Dünyada eğri çoğu ülkede aynı: Gelir azaldıkça obezite artıyor.Bu arada sosyal medya da delice bir hızla değişti. Sanki insanların senelerdir ağızlarına pişi tıkıştırılıyormuşçasına birden zayıflık övmeye başladılar. Bir gün içinde neler yediğini anlatan, sürekli lor peyniriyle bol proteinli tarifler veren insanlar sosyal medyayı ele geçirdi. #SkinnyTok etiketi yasaklanana kadar 3 milyar görüntülenmeye yaklaştı. Araştırmalar, zayıflık öven içerikleri sadece sekiz dakika izlemenin bile beden algısına zarar verebildiğini gösteriyor. Dünya büyümekte olan bir kız çocuğu için çok zalim bir yer ve böyle olmak zorunda değil.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anoreksiya nervozayı anlamak&nbsp;</h2>Anoreksiya nervoza, tüm psikiyatrik hastalıklar içinde en ölümcül ikinci hastalık. Bu ölümlerin beşte biri intihardan kaynaklanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeme bozuklukları olan birine yardım etmenin yolu bir psikiyatri uzmanı ile görüşmeye ikna etmek. Bunu geciktirmek, hastalığın kronikleşmesine ve tedavinin daha da zorlaşmasına neden olacaktır.</li></ul>Bir anoreksiya nervoza hastası nasıl anlaşılır? Hastalar karbonhidrat ve yağ içeren gıdalar başta olmak üzere gıda alımını tamamen azaltmakla fark ediliyor. Kilo almadıklarına ikna olmak için aynaya uzun uzun bakıyorlar. Bazıları kendini tamamen şişman algılarken bazıları zayıf olduğunu ancak karın, baldır, kalça gibi bazı bölgelerinin şişman olduğunu düşünüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En önemlisi zayıflıklarının tehlikeli boyuta geldiğinin farkına varmıyorlar. Kilo vermeyi etkileyici bir başarı olarak görüp, özsaygılarını artırmanın bir yolu olarak algılıyorlar. Özdeğerlerini zayıf olmaya bağlıyor, tedavi olmayı düşünmüyorlar.</li></ul>Anoreksiya nervoza hastalarında aşırı bir kilo alma korkusu oluyor. Zihinleri sürekli olarak dış görünüş ve vücut ağırlığıyla meşgul olduğu ve beden algısı bozulduğu için çok şişman olduklarını düşünerek günden güne zayıflıyorlar. Buna karşılık yine de kendilerini zayıf bulmuyorlar.Sosyo-kültürel baskı, yeme bozukluklarının gelişmesindeki önemli etkenlerden. Kilolu insanların daha yaşlı göründüğü inancı, zayıflığın çekicilik olarak algılanmasıyla estetik kaygıların değişmesi modern çağın hastalıklarından biri olan anoreksiya nervozanın artmasına neden oluyor. Yapılan çalışmalarda televizyon programları, sosyal medya kullanımı ve moda anlayışı ile vücut memnuniyetsizliği arasında korelasyon olduğu görülüyor. Anoreksiyada genetik de önemli bir faktör.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne yapmalı?&nbsp;</h2>Yeme bozukluklarını ciddiye almakla başlamalıyız. 30 yaşında bir kadın yeme bozukluğu yüzünden gitti işte bu dünyadan. Yeme bozuklukları şımarıklık değil psikiyatrik birer hastalık ve tedavi edilmeleri gerekiyor. Ve evet, ölümcüller.&nbsp;İnce bir bedeni başarı, disiplin ve sağlıkla eşitleyen&nbsp;o eski, bayat klişeyi&nbsp;yeniden yıkmalıyız.&nbsp;Bedenimiz bizim&nbsp;hayatın tatlı meyvelerini yemek için aracımız, o kadar. Kimseye de beğendirmek mecburiyetinde değiliz.Hiç kimsenin herhangi bir insanın bedeniyle ilgili konuşmaya, kilo vermesini veya almasını tavsiye etmeye hakkı yok. Gerçekten kimsenin bedeni kimseyi ilgilendirmiyor. Uzun zamandır görmediğimiz insanlara hâl hatır sorarken kilolarından bahsetmek zorunda değiliz. Nasılsın, mutlu musun, neler yaptın görüşmeyeli demek yeterli. Gerçekten yeterli.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir duralım ve düşünelim. Elalemin kolu, bacağı, poposu hakkında konuşmamız ve tavsiye vermemiz çok garip. Onun kolu, bizim değil…&nbsp;</li></ul>Çok iyi bir insan olduğunuzu, kilonun sağlıkla ilgili olduğunu, sevdiğinizden söylemek zorunda olduğunuzu düşünüyor olabilirsiniz, söylemeyin. İyi bir insan olmanız da size kimsenin kilosu hakkında konuşma hakkını vermiyor.

Angst

Anoreksiya nervoza, 90’lı yıllarda bıraktığımız, daha doğrusu orada bıraktığımızı sandığımız bir yeme bozukluğu. O dönemde en çok ölüme neden olan psikiyatrik hastalıklarda ikinci sıradaydı. 2025 yılında 30 yaşındaki bir kadının anoreksiya yüzünden ölmesi, beden algısı ve güzellik standartları konusunda kat ettiğimiz mesafeyi gerisin geriye gittiğimizin bir kanıtı.

Kafamızdaki korseler: Anoreksiya nervozayı anlamak

Son yıllarda kaç kez “Bu kim ya?” anı&nbsp;yaşadığınızı bir düşünün. Arkadaşınız, telefonunun ekranını çevirip “Bu çocuğa çok gülüyorum” diyor. Ekrandaki kişinin profiline bakıyorsunuz; ilk dikkatinizi çeken şey takipçi sayısı. Tam tamına 5 milyon… İşin ilginç tarafı, bu insanı hayatınızda bir kez bile görmediniz. Doğal olarak ilk tepkiniz “Bu kim ya?” oluyor. Peki nasıl oldu da siz “ünlü” olarak addedilebilecek bu insanı hayatınızda hiç görmediniz?&nbsp;Perde arkası: Giderek sayısı artan “Bu kim ya?” anlarının perde arkasına bakabilmek için belki de önce kime “ünlü” dediğimizi düşünmek gerekiyor. Geleneksel bağlamda işi veya sosyal bağlantıları nedeniyle milyonlarca kişi tarafından tanınan insanlar, “ünlü” olarak nitelendiriliyor. Bu kişiler, adları, yüzleri ve sesleriyle tanınmalarına ek olarak genelde geçmişleriyle de bilinen insanlar oluyor.&nbsp;Fakat bugün artık kime “ünlü” dediğimiz, büyük oranda değişmiş durumda. Bu değişimin en büyük tetikleyicisi ise elbette Web 2.0 oldu. Web 2.0 çağı, kullanıcıların yalnızca içerik tüketicisi olmaktan çıkıp üretilen içeriklere katkı sağladığı ve hatta içerik üreticisi hâline gelebildiği bir internet ekosistemi yarattı. Sosyal medyanın doğuşuyla da genişleyen bu ekosistem, kendi içeriğini üreten birçok mikro ünlünün çıkışına zemin hazırladı.&nbsp;Eskiden “ünlü” olarak nitelendirdiğimiz figürleri hatırlamaya çalışın: Cem Yılmaz, Gülben Ergen, Serdar Ortaç, İbrahim Tatlıses ve çok daha fazlası… Muhtemelen bu kişiler,&nbsp;aklınıza gelen ilk isimlerden biri olacaktır. Bir zamanların en yüksek tanınırlığa sahip ünlüleri olan bu isimler, televizyon aracılığıyla evlerimize girerdi ve Türkiye’nin 80 milyonluk nüfusunun her bir üyesi, bu kişilerin isimlerine ve yüzlerine aşinaydı.&nbsp;Şimdi ise “ünlü” dediğimiz isimlerin birçoğu, sosyal medya kanalları üzerinden hayatımıza giriyor. Üstelik bu kişilerin sayısı bir hayli fazla… Duygu Özaslan, Orkun Işıtmak, Barış Özcan, Atik Ailesi ve Çağrı Ergün gibi milyonlarca kişiden oluşan kitlesi bulunan isimleri, artık 80 milyonun tamamı tanımıyor.&nbsp;Dahası:&nbsp;Bu durum, global ölçekte de böyle. Eskiden Brad Pitt, Angelina Jolie, Beyonce, Shakira ya da 50 Cent gibi isimler, neredeyse tüm dünyada tanınırken bugün MrBeast veya PewDiePie, milyonlarca kişi tarafından takip edilmelerine rağmen pratikte herkes tarafından bilinmiyor. Örneğin küresel gündemi sıkı takip etmeyen Kastamonu'da bir bakkal, MrBeast’i hayatında bir kez bile görmemiş olsa da Shakira hakkında fikir sahibi olabiliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Algoritmanın payı büyük&nbsp;</h2>Üstelik adı MrBeast’ten çok daha az duyulsa da milyonlarca kişiye ulaşabilen pek çok internet ünlüsü var… “Mikro ünlü”&nbsp;olarak da nitelendirebileceğimiz bu kişilerin etrafında oluşan şöhretin birincil sebebi, elbette sosyal medya platformlarının algoritmaları ve bu algoritmaların yarattığı yankı odası.&nbsp;Ayrıntılar: Sosyal medya algoritmaları, genellikle kullanıcılara ne tür içerikler önereceğine karar vermek için üç ana ölçütü temel alıyor. İlk ve en önemli ölçüt, kullanıcının içerikle kurduğu etkileşim oluyor. Kullanıcıların belirli türdeki içeriklere attıkları beğeni, yorum ve paylaşımlar, akışın benzer içeriklerle dolmasına yol açıyor.&nbsp;İkinci ölçüt ise içerikte geçirilen süre. Kullanıcılar, platformda gördüğü bir videoyu uzun süre izlerse veya bir paylaşımda sayfayı kaydırmadan uzun bir süre vakit geçirirse algoritma, bu içeriklere benzer türdeki içerikleri kullanıcıya önermeye başlıyor.&nbsp;Kullanıcıların takip ettikleri hesaplar da bir diğer ölçüt. Takip listesindeki diğer kullanıcıların ilgilendikleri içerikler de akışı şekillendirmede önemli bir rol oynuyor.&nbsp;Ek olarak:&nbsp;Algoritmalarını yapay zeka yazılımlarıyla destekleyen YouTube ve Instagram gibi platformlar, içeriklerdeki anahtar kelimeleri analiz ederek bunları öneri algoritmalarını şekillendirmek için kullanabiliyor. Örneğin YouTube’da bir makyaj malzemesi veya makyaj markasının adının sıklıkla geçtiği bir video, daha çok güzellik ve moda içerikleriyle ilgilenen kişilerin akışına düşüyor.&nbsp;Benzer şekilde içeriklerin açıklama metni veya başlığındaki ifadeler de gönderinin hangi kitlenin akışına düşeceğini tespit etmekte belirleyici bir rol oynuyor.&nbsp;Algoritmik şöhret:&nbsp;Akışa hangi içeriğin düşeceğini belirleyen tüm bu faktörler, algoritmik şöhretin oluşmasında da önemli bir paya sahip. Sosyal medya algoritmaları, kullanıcılara yalnızca ilgilendikleri ve daha sık etkileşim kurdukları türdeki içerikleri gösterdiği için kullanıcılar da akışlarında kendi ilgilendikleri alanlarda belirli bir etkiye sahip kişileri görüyor.&nbsp;Dolayısıyla artık içerik üretimi yapan kişiler, içerik ürettikleri alana ilgi duyan milyonlarca kişiye ulaşsalar dahi esasında toplumun büyük bir kesimi,&nbsp;onlardan haberdar olmayabiliyor. Bir içerik üreticisi, milyonlarca takipçiye sahip olabiliyor, ancak esasında yalnızca belirli bir algoritmik balon içinde “ünlü” olarak nitelendiriliyor.&nbsp;Benzer şekilde:&nbsp;Sosyal medya platformlarının ağırlıklı olarak genç kuşaklar tarafından kullanılması da bu algoritmik şöhretin yaratılmasında önemli bir rol oynuyor. Hâlâ yoğun bir biçimde sosyal medya kullanmayan kuşaklar, mikro ünlülerden ancak ana akımda kendilerine yer bulabilmeleri hâlinde haberdar oluyor. Bu da aslında toplumun oldukça geniş bir kesiminin, mikro ünlülerin ulaşabilecekleri kitleden elenmesine yol açıyor.&nbsp;Dahası:&nbsp;Spor, sanat, güzellik ve moda gibi daha fazla sayıda içerik üreticisi bulunan kategorilerde algoritmik şöhret de belirli alt kategorilere göre sınıflandırılmış hâle geliyor. Bu yüzden bir kullanıcı, bu alanlara ilgi duysa bile bu kategorilerde içerik üreten figürlerin yüzde yüzünü tanımayabiliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Algoritmik şöhretin olası sonuçları neler?&nbsp;</h2>Algoritmik şöhret, tek başına yeni bir medya kültürünün sonucu olsa da elbette kendisinin de kültürel anlamda kritik olarak kabul edilebilecek potansiyel etkileri&nbsp;bulunuyor.&nbsp;1. Ortak kültürde parçalanma: Ünlü kültürü kategorize hâle geldikçe belirli bir toplumda yaratılan ortak kültür de giderek çok daha niş ve modüler hâle geliyor. Bu durum, toplumun ortak kültürel figürlerinin azalmasına ve herkesin farklı bir dijital gerçeklik içinde yaşamasına neden oluyor.&nbsp;Kimi zaman ortak değerler ve mizah öğeleri&nbsp;de algoritmik şöhretten negatif bir biçimde etkileniyor. Akışında viral olan videolardaki bir mizah elementini arkadaşıyla paylaşan bir kullanıcı, bazen arkadaşının hiçbir şey anlamadan boş gözlerle kendisine baktığı bir gerçeklikle karşılaşabiliyor.&nbsp;2. Bağlam çökmesi: Farklı platformlarda farklı kitlelere hitap eden bir içerik üreticisi, bir noktada geniş bir kitle tarafından fark edildiğinde içeriği orijinal bağlamından kopabiliyor. Örneğin belirli bir topluluk içinde fenomen olan birinin viral bir videosu, ana akım medyaya düştüğünde bu kitle o kişinin içerik üretme tarzını ve karakterini tanımadığı için mevcut bağlamından çok daha farklı değerlendirilebiliyor.&nbsp;Fakat Gülben Ergen’in “Unutmayın ki bana hiçbir şey olmaz” açıklamasını yaptığı video, herhangi bir platformda paylaşıldığında hiçbir bağlam çökmesi yaşanmıyor. Zira toplumun büyük bir kesimi, Gülben Ergen’in geçmişine ve bu açıklamanın perde arkasına hâlihazırda hakim durumda oluyor.&nbsp;3. Kimlik erozyonu:&nbsp;Algoritmalar, belirli unsurları ve belirli türdeki içerikleri öne çıkararak içerik üreticileri sürekli trend formatlara uyum sağlamaya teşvik ediyor. Bu durum, çoğu zaman içerik üreticilerin özgünlüklerini kaybetmelerine ve platformun istediği bir dijital personaya bürünmelerine yol açabiliyor.&nbsp;Örneğin YouTube’da içerik üreten birçok kullanıcı, video içinde izleyicileri kanala abone olmaya davet etmek veya girişte bir kanca atmak gibi şablonları uygulamak zorunda kalıyor. Daha fazla içerik üretici, belirli formatlara veya trendlere uyum sağlamak zorunda hissettiğinde özgünlük de azalıyor.Bu durum, bir&nbsp;dijital eşitsizlik yaratma riski de taşıyor. Algoritmalar belirli içerik türlerini veya profilleri önceliklendirdiği için bazı gruplar gölgede kalabiliyor. Ayrıca algoritmaların önyargılı kalabildiği durumlarda belirli topluluklar, sistematik olarak göz ardı ediliyor.&nbsp;Bununla birlikte:&nbsp;Güven unsuru da konuya ilişkin en popüler tartışma konularından biri. Ünlü kavramı bağlam değiştirdiğinde geniş kitlelerce tanınan insanlara peşinen duyulan güven de bir dönüşüme uğruyor. Artık milyonlara yayınlanan televizyon reklamlarında görülen ünlü figürler, kendi hesabında reklamdaki ürünün değerlendirmesini yapan bir influencer’dan çok daha az güvenilir kabul edilebiliyor.&nbsp;Perspektif: Ünlü kavramındaki zemin kayması, elbette şimdiden pek çok kültürel etki doğurdu. Ana akımın standartlarından sıkılan birçok kişi, bu dönüşümü olumlu olarak nitelendiriyor. Fakat sosyal medya gibi alternatif kanalların, ana akıma dönüşmeye başladığı bir dönemin içindeyiz. Dolayısıyla "Zeki Müren de bizi görünce" yaşananların uzun vadeli etkileri, muhtemelen çok daha karmaşık olacak.&nbsp;Zira algoritmalar tarafından şekillenen şöhret,&nbsp;bir yandan daha fazla kişiye görünürlük sağlarken ünlülüğü viral içerikler, parçalanmış kitleler ve sürekli değişen trendler üzerine kuruyor. Böylece bugünün yıldızı, yarının unutulan ismi olabiliyor ve kültürel ikonlar, geniş bir toplum hafızası yerine izole dijital topluluklarda varlık gösterebiliyor. Geleneksel ünlülük kavramı, yerini algoritmaların yönettiği, kısa ömürlü ama yüksek etkili bir tanınırlık biçimine bırakıyor.&nbsp;

Quando İçgörü

Son yıllarda kaç kez şu anı yaşadınız? Arkadaşınız telefonunda size takip ettiği birini gösteriyor. Ancak onun ve 5 milyonun üzerinde takipçisinin gözünde "çok ünlü" olan bu kişiyi siz hayatınızda bir kez bile görmemişsiniz. Bu nasıl olabilir diyorsanız cevabı basit: Algoritmik şöhret. 

Gülben Ergen ile ilgili hikayeler