Film:&nbsp;Anora Yönetmen:&nbsp;Sean Baker Süre:&nbsp;139 dakika Yapım yılı:&nbsp;2024Tangerine, The Florida Project ve Red Rocket filmleriyle tanıdığımız Sean Baker’in yeni filmi Anora, yönetmenin yine sevdiği sularda yüzdüğü, kendi deyimiyle tersinden bir Külkedisi hikayesi. Bu sene Cannes Film Festivali’nden Altın Palmiye’yle dönen film, Anora isimli 23 yaşındaki bir seks işçisine odaklanıyor. Anora—ya da kendi tercih ettiği ismiyle Ani—erotik dansçı olarak çalıştığı gece kulübünde bir Rus oligarkın 21 yaşındaki oğlu Ivan’la tanışıyor. Birlikte oldukça eğlenceli bir hafta geçiren ve birbirlerinden çok hoşlanan çift, ani bir kararla evlenmeye karar veriyor. Ancak ikilinin “yıldırım nikahının” ardından filmin ilk 40 dakikası boyunca izlediğimiz romantik peri masalı&nbsp;da sona eriyor. Ivan’ın ailesinin duruma müdahale etmesiyle yeniden gerçek dünyaya dönüyoruz.&nbsp;Film bu noktadan sonra daha çok Safdie Kardeşler’in elinden çıkmışa benzeyen, dur durak bilmeyen bir kovalamacaya dönüşüyor. Çoğunlukla toplumun marjinalize ettiği karakterleri konu edinen Baker, Anora’da da yine karakterine olabildiğince şefkatle yaklaşıyor —yine de—bir kurban olarak resmetmeyi de reddediyor. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1730427035106.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Anora | Kaynak: UIP TürkiyeHem hikaye hem de kamera, tıpkı diğer karakterler gibi çoğunlukla Ani’nin izinden gidiyor ve adeta onun hızına yetişmeye çalışıyor. Kalıbına sığmayan ve kısıtlanmaya çalışıldığında bir “çığlık kraliçesine” dönüşmekten kaçınmayan Ani, Ivan’ın ailesinin gönderdiği adamları adeta çileden çıkarıyor. Ani, filmin özellikle ilk yarısında tanık olduğumuz tüm şen şakrak, neşeli ve gamsız halinin altında kalın bir kabuk—ya da bir zırh—taşıyor belli ki.&nbsp;Bir gece kulübünde sigortasız olarak çalışan genç kadın, belli ki müşterilerinin ve etrafındaki diğer erkeklerin uyguladığı farklı şiddet biçimlerine (özellikle de fiziksel olanlara) karşı kendini korumayı öğrenmiş. Bu nedenle Ivan’ın ailesinin adamları kaldıkları eve aniden girdiklerinde olabildiğince sert bir şekilde onlara karşı koyuyor. Fiziksel şiddete karşı zırhı kalın, fakat Ivan’ın ailesi tarafından gördüğü sınıfsal ve psikolojik şiddet karşısında yalnız ve yer yer savunmasız.&nbsp;Ani, 21 yaşında koca bir çocuk olan Ivan’ın anın heyecanıyla, sorumsuz bir şekilde teklif ettiği evliliğe pek çok nedenden (hem duygusal hem sınıfsal) inanmayı tercih ediyor. Çünkü Baker’ın tüm karakterleri gibi, ne kadar marjinalize edilmiş olursa olsun, Ani temelinde içinde bulunduğu toplumun değer yargılarından (sınıf atlama mefhumunu kutsallaştıran bir tür Amerikan Rüyası) azade değil. Bir kadının evlilik yoluyla “sınıf atlayabileceği” ya da “güvenceli bir hayata” adım atabileceğini salık veren Külkedisi masalı, çoğu kadının olduğu gibi Ani’nin de bilinçdışında bir yerlerde—doğru koşullarda ortaya çıkmak üzere—kazınmış durumda. Bu yüzden Ani gerçekten de sonsuza kadar birlikte olacağını söylediği kocasıyla olan balayını, çocukluktan beri hayalini kurduğu Disneyland’da geçireceğine inanıyor. (Disneyland’ın ve Amerika’nın renkleri ve cazibesiyle büyümüş bu kız çocuğunu Baker bize zaten The Florida Project’te anlatmıştı. El ele tutuşan iki arkadaşın Disneyland’a doğru gittiği etkileyici bir planla sona eren film, Amerikan rüyasının en paradigmatik ürünlerinden olan bu mekanı, kendi kara aynası olan yanıbaşındaki geçici konutlar üzerinden anlatıyordu.)<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1730427048715.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Anora | Kaynak: UIP Türkiye<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şefkatle bakmak</h2>Amerikan bağımsız sinemasının önemli figürlerinden olan Baker’ın, kariyerinin erken dönemlerinden itibaren yönetmen olarak karakterleriyle mesafesi&nbsp;üzerine kafa yorduğunu biliyoruz. Çünkü beyaz, Amerikalı erkek bir yönetmenin kamerasını toplumun sınırlarına ve kendi “ötekisine” uzatmasında daima temsil bağlamında üzerine düşünülmesi gereken sorular var. Özellikle konu, tarihsel olarak anaakım sinema tarafından daima objeleştirilmiş ve stereotipleştirilmiş olan seks işçileri olunca bu sorular daha da önem kazanıyor.&nbsp;Toplumsal cinsiyet, cinsel kimlik, ırk, sınıf ve kültür olarak ötekileştirilmeye—dolayısıyla da anaakım sinemanın temsil tuzaklarına düşmeye—oldukça müsait özneler seçen Baker; karakterlerini kahramanlaştırmadan güçlü kılmayı, kurbanlaştırmadan onların güvencesiz ve kırılgan taraflarını göstermeyi ustalıkla başarıyor.&nbsp;Ani’yle ilk olarak çalıştığı gece kulübünde, neon ışıklar ve hareketli bir müzik eşliğinde bir müşterisinin kucağında dans ederken (dolayısıyla oldukça eril bir bakış içerisinden) tanışıyor; bu imgenin kara aynası diyebileceğimiz bir başka imgeyle filme veda ediyoruz. Elbette ahlakçı olmayan ve Ani’yi mesleği, sınıfı ya da yaşadıkları yüzünden yargılamayan bir kara ayna bu. Filmin belki de en güçlü anı olan final sahnesi, Baker’ın film boyunca yakalamaya çalıştığı dengenin billurlaştığı, Ani’yi tüm kırılganlığı ve aynı zamanda gücüyle birlikte gördüğümüz bir “sinemasal sarılma anına” dönüşüyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1730427058400.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Anora | Kaynak: UIP TürkiyeAnora, neredeyse hiç durmayan bir film. Çoğunlukla Ani’nin dünyasını takip etse de, tıpkı Good Time ya da Uncut Gems’de olduğu temelde New York’un—ve elbette bugünün—ritmini takip eden, zamanın hızlı ruhunu ayrılmaz bir parçası olarak benimseyen bir yapıya sahip. Filmin hem bir peri masalını hem de Harmony Korine’nın Spring Breakers’ını andıran ilk bölümü, bir hafta gibi oldukça kısa bir sürede geçiyor. Kovalamacanın başladığı, Ivan’ın kaçtığı ve Ani’nin onu bulmaya çalıştığı ikinci bölüm ise daha da kısa bir zaman diliminde, yalnızca birkaç saatte geçiyor.&nbsp;Zaman aralıkları daraldıkça filmin dolaştığı mekanlar ters orantılı olarak artıyor. Durup düşünme ve nefes alma vaktinin olmadığı, herhangi bir duygu ve düşüncenin işlenmesi için alan açmayan, bu yüzden her şeyiyle dürtüsel ve hareket hâlinde bir film Anora—tıpkı karakterleri gibi. Bu yüzden filmin mola verip nefes aldığı, Ani’ye ve diğer karakterlerine sadece öfke ve haz değil, hüzünlenme ve dalıp gitme hakkı da tanıdığı birkaç sahne, filmdeki en etkileyici anlar hâline geliyor. Bütün bu koşuşturmaca, renk, ses ve uyaranın arasında seyircinin de sonunda olayları takip etmeyi bıraktığı ve bir şeyler hissedebildiği çok güçlü anlar bunlar. Bu anlamda duyguları olabildiğince ekonomik kullanıyor Baker. Oldukça melodramatik hatta trajik bir şekilde anlatılabilecek bu hikaye, Baker’ın elinde sadece gerektiği zaman dokunaklı hâle gelen, dengeli bir anlatıya dönüşüyor.&nbsp;Ani ve Ivan’ın babasının adamlarına yardım eden Igor arasındaki kelimelere dökülemeyen bağ, bu sessizlik anları üzerinden anlam kazanıyor örneğin. Toplumsal cinsiyetleri ve kültürel ve sınıfsal kimliklerinin ötesine geçip de konuşamayan, daha tanışmadan bu kimliklerin yarattığı çatışmayla birbirine karşı önyargıyla dolan bu Ani ve Igor’un arasındaki her neyse, “yakışıklı prens” olarak sürpriz yumurtadan çıkan çıkan Ivan ve vaatlerinden daha sahici. Çünkü Ani ve Ivan’ınki gibi yalnızca neşe ve hazzın hâkim olduğu çocuksu bir bağ değil bu. Çatışmanın, hüznün, acının da—ve elbette ismi konmayan sınıfsal bir dayanışma/anlayış hâlinin—dahil olduğu, zaman içinde gelişen, belli belirsiz bir kucaklama hâli&nbsp;daha çok. Aynı bağı hem Tangerine’de Sin-Dee Rella (yine bir başka Cinderella) ve Alexandra arasında, hem de&nbsp;The Florida Project’te Mooney ve Rancey arasında görmüştük. Karakterlerinin başına gelen tüm aksiliklere, içlerinde bulundukları tüm trajik ve güvencesiz koşullara rağmen Baker’ın onlara armağan ettiği, dayanma gücü veren bir tür arkadaşlık bağı sanki bu. Hollywood’un, Amerikan rüyasının ya da peri masallarının vaat ettiği türden bir tür “kurtuluş” vaadi olmasa da dayanışmaya göz kırpan, belki bir tür “sarılma eylemi” olarak tanımlanabilecek, alçakgönüllü, gerçekçi fakat bir o kadar da masalsı bir tür umut hissi.&nbsp;Nerede izleyebilirsin?&nbsp;Anora,&nbsp;bugün gösterime giriyor.Benzer işler:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Soygun / Good Time (2017, Benny Safdie, Josh Safdie)&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">American Honey (2016, Andrea Arnold)</li></ul>

Duende

Bu sene Cannes Film Festivali’nden Altın Palmiye’yle dönen "Anora", 23 yaşındaki bir seks işçisine odaklanan hikayesiyle tersinden bir Külkedisi masalı.

Anora: New York’ta bir Külkedisi

“Ayna, ayna söyle bana… Benden daha güzeli var mı bu dünyada?”Sanırız bu cümleyi ve ait olduğu karakteri bilmeyenimiz azdır. Üvey kızı Pamuk Prenses kendisinden daha güzel diye onun canını almak için türlü yollara başvuran kötü kraliçe hepimizin çocukluğunda yer etmiştir; ya da üvey kardeşlerinden daha güzel olduğu için, sırf baloya gidemesin diye elbisesi paramparça edilen Külkedisi. Düşündüğümüzde çocukluğumuza ait masalların birçoğu aynı mesajı içermektedir: Kıskançlık kötüdür!Şimdi, aslında çok doğal bir duygu olan kıskançlık özünde kötü mü, yoksa durumlar ve şartlar mı onu kötülüğe eviriyor, ona bakalım.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıskançlık nedir?</h2>Bu sayımızda ele aldığımız “kıskançlık” İngilizcede “jealousy” olarak bilinen, sahip olduğumuz değerli bir şeyin bizden alınmasına karşı geliştirilen koruyucu duygu değil. Biz, İngilizcede “envy”, dilimizde ise kıskançlığın yanı sıra, gıpta, haset, imrenme, öykünme gibi kelimelerle de anlatılan,&nbsp;sahip olunması arzu edilen, ancak başkalarının sahip olduğu bir şeye karşı hissedilen yoğun ve harekete geçirici duygudan&nbsp;bahsedeceğiz.Biz ne zaman hissederiz bu duyguyu? Araştırmalar kıskançlığın sosyal karşılaştırma sonucu bireyin kendisini daha aşağı bir pozisyonda hissetmesiyle tetiklendiğini göstermekte. Hayatımızın her alanında sıklıkla sosyal karşılaştırmaya maruz kaldığımızı düşündüğümüzde kıskançlığın bizimle ne kadar iç içe olduğunu daha iyi anlayabiliriz. Bazen başkaları bizi birileriyle karşılaştırır, bazen de kendi iç hesaplaşmalarımızda kendi kendimize yaparız bunu.Peki, sosyal karşılaştırmalar bizi neden kıskançlığa sürüklüyor? Gerçek şu ki, bizi bu duyguya yönlendiren sosyal karşılaştırmadan ziyade sosyal karşılaştırmanın bir sonucu olarak hissettiğimiz “aşağılık” - ya da modern tabirle eziklik - hissi.Temelinde ego&nbsp;dediğimiz benliğimiz kendisini korumaya ve güçlü tutmaya programlanmış bir mekanizma. Zaman zaman aldığı darbelerle sarsıldığında kendisini tamir etmek için çeşitli yollara başvuruyor. Sosyal karşılaştırma sonucu karşı taraftan daha kötü durumda olma hali de bu darbelerden birisi. Bu darbeyi alan ego durumu düzeltmek için ya karşılaştırıldığı kişiyi kötüleyerek aşağıya çekmeye çalışıyor ya da karşılaştırma konusunu değersizleştirmeye çalışarak kendini korumaya alıyor. Örnek verelim: iş yerinde beklenen bir terfi başkası tarafından alınınca&nbsp;“acaba torpili kim ya bunun?” sorusunu sormanın temelinde kıskançlık yatıyor olabilir. Zihnimiz “bu terfii kendi yetenekleriyle hak etmiş olamaz, kesin bir şeyler var bu işte!” düşüncesiyle kendini rahatlatma dürtüsüne sarılıyor.İşte tam da bu noktada şu kritik sorunun cevabına ulaşacağımız yere geliyoruz: Kıskançlık kötü mü?

Jurnal

Peki, sosyal karşılaştırmalar bizi neden kıskançlığa sürüklüyor?

"Ayna ayna söyle bana"

Bazı yazıları yazmaya başlarken 25 yaşında olmama rağmen yaşlanmış hissediyorum. Bunun en büyük nedeni, "Ben küçükken bizde böyle şeyler yoktu," demeye çok erken başlamış olmam. Daha Marksist feminist bir prenses anlatısı okuma şansına erişemedim ama prensle tanışıp evlenmek yerine kendi işinin başına geçen bir Sindirella'nın küçükken piyasada olduğunu anımsamıyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/0/1661705665477.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">🐦 Cinderella (1950)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Biraz tarih: Kim bu Sindirella?</h2>Büyüyünce yalnızca Noel Baba'nın gerçek olmadığını öğrenmekle kalmadım. Meğer Sindirella da benim Disney versiyonunda izlediğim gibi bir şey değilmiş. Kültürden kültüre farklılaşan, oral versiyonundan yazınsal anlatılara geçen hikâyelerden biriymiş. Hani çeşit çeşit olduğunu fark ettiğin ve her birine baya şaşırdığın türlerden olanlardan.&nbsp;Mesela, Rebecca Solnit de kendi versiyonunu yazma kararı vermeden önce, birçok tanesini okumuş ve çağdaş bir anlatıya ihtiyacı olduğunu fark etmiş. Bir varmış bir yokmuş, şöyle gerçekler mevcutmuş:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">1892 yılında Marian Roalfe Cox, Sindirella: Sindirella'nın 355 Farklı Hikâyesi kitabında çeşitli Külkedisi hikâyeleri toplamıştır. Hikâyenin Antik Mısır ve Antik Yunan versiyonları da vardır. Büyülü balık ve altın ayakkabılı 9. yüzyıla ait Çin versiyonu; 12. yüzyıl Fransız versiyonu gibi Norveç, Alman, İtalyan ve diğer Avrupa dillerinde çok çeşitli halk hikâyeleri vardır. Norveç versiyonunda konuşan boğa, sihirli güçleriyle üvey annenin yerini alır. Alman versiyonunda, kadın kahramanın annesinin mezarında bir ağaç büyür ve kahramana yardımcı olmak için kuşlar gelir. Ona altın ve gümüşi bir elbise verirler. Sonrasında üvey kardeşlerin gözleri yok olur. Kötü cadıların olduğu, iyilik perilerininse olmadığı kötümser versiyonlar vardır.</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni bir Sindirella anlatısı neden lazım?</h2>Disney prenseslerini izleyerek büyüyenlerdenim. 2000'lerin romantik komedi janrlarıyla dolu filmlerini de göz önüne alınca her hikâyenin sonunda heteroseksüel çiftin kavuşma anını bekliyorum. Tahmin ediyorum ki buna şaşıracak çok kişi de yoktur. Rebecca Solnit de bizden biri olacak, yeğeni Ella için aldığı bir Sindirella anlatısından sonra oturuyor ve kaygılarını dile getiriyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Yeni versiyonlar, can sıkıcı bir şekilde daha çok evlenme odaklı.</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2022/7/0/1661705697843.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">🏰 İllüstrasyon: Edmund Dulac<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yalnız artık kadınların ekonomik durumlarını güven altına almak veya miras hakkından yoksun oldukları için evlenmek zorunda olmadıkları bir dünyada yaşıyoruz. İçkin mizojinisi ve sınıf politikalarıyla bezeli dünyamızda hemen mümkün olamasa da mümkün ya bunlar. Ya da şey, başka prenseslerle evlenmek isteyen prensesler de var mesela. Ya da ne bileyim, belki de bir prenses vardır da aristokratik tahakkümlere inanmıyordur mesela.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rebecca'nın Sindirella'sı: Özgürlük Kedisi</h2>Rebecca Solnit'in çağdaş Sindirella anlatısı, Cinderella Liberator ismiyle yayımlanmış. Türkçesini Duygu Gençay çevirmiş. Ne iyi etmiş. Zira sonsözde açıkça belirtildiği üzere, bu Sindirella, dönüştürme gücüyle el ele bir anlatıya sahip.Günü kurtaran prens ve stereotipik cadı burnu:&nbsp;Bir kere kurtarıcı prens, Prens Neyse ismiyle geçerek baş kahramanlardan biri olarak yer almıyor. İyilik perisi, Arthur Rackham'ın çizimleriyle stereotipik çarpık cadı burnuyla betimleniyor. "Belki de Sindirella'nın yardıma ihtiyacı olduğunu dile getirdiği için karşısına çıkan peri, zamanında süfrajetlere de yardım etmiştir,"&nbsp;dedirtiyor insana.&nbsp;Dönüşüme izin, özgürlüğe alan:&nbsp;Üvey kardeşler, annelerinin onlara öğrettiği değer yargıları yüzünden yargılanmıyor. Dönüşümlerine alan tanınıyor. Sindirella, sihirle dönüşüm geçiren kertenkelelere zamanında yardım ettiği için hiyerarşik bir yardıma "Tamamdır, yardım edeceğiz bu kıza!" dediklerini öğreniyor. Kimse kimsenin hükümdarı değil bu hikâyede.Rıza konsepti:&nbsp;Ayrıca iyilik perisi, dönüşüm geçirttiği hayvanlardan tekrar neye bürünmek istedikleriyle ilgili fikirlerini alıyor. Faytoncu kadın, fare evlatlarını hâlihazırda büyüttüğü için hayatını insan formunda geçirmeye karar verdiği için de okuyucuyu minik heyecanlar kaplıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/0/1661705861579.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">🧙‍♀️ Fotoğraf:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.themarginalian.org/2019/05/17/rebecca-solnit-cinderella-liberator/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Marginalian</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sınıf atlama anlatıları:&nbsp;En önemlisi de Sindirella, sınıf atlama kaygısıyla prensle hayatını geçirmek durumunda bırakılmıyor; prens bir kurtarıcı değil, hatta Sindirella cam ayakkabının kendine ait olduğunu kendi çıkıp söylüyor. Hikâyenin devamında evlenmiyorlar, daha çok gençler! Sindirella da üvey kardeşler de kendi işlerini ediniyor ve Protestan ahlakın buyurduğu gibi kapitalist düzende en azından bir nebze kendi keyiflerine bakabiliyorlar.Ah bir de... O sürekli duyduğumuz "mutlu son" yok burada. Solnit, mutlak bir mutluluk kaygısına sokmadan gidişatı akış ve dönüşüm içinde yansıtıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(229, 209, 82); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Mutlu son diye bir şey yok, yalnızca uyku masalı ve gece var. Sonra sabah olacak, ertesi gün, ertesi günden sonraki gün, kıştan sonra gelen bahar, bahardan sonra gelen yaz, güneşin etrafında dönen dünya, gün ışığında keyif yapan kertenkeleler, ay ışığında kek kırıntılarını yemeye çıkan fareler...</blockquote>

Piccolo

Rebecca Solnit'in versiyonu, özgür bir dönüşme sürecine önayak oluyor. Çünkü onun ismi Külkedisi değil, Özgürlük Kedisi.

Masallarda "prenses" anlatıları: Özgür bir Sindirella mümkün mü?

<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657955876192.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">💣 Çıkış Yok / Black Site: Michelle Monaghan ve Jason Clarke’ı buluşturan film, hapis tutulduğu gizli CIA üssünü ele geçiren psikopat bir katili anlatıyor. İstanbul’da bir hastaneyi havaya uçuran suçlu, Ankara’da yakalanıp çöldeki bu gizli üsse getiriliyor. İyice irileşmiş bir Jai Courtney de var. İlk yorumlar kötü ama bakalım.🕌 Kehanet Ayasofya: Kapı çalınca “kim lan bu saatte” diyen yerli Robert Langdon’ımız hayırlı olsun. Dan Brown entrikasıyla sulanmış düşük bütçeli bir yerli korku.🧙‍♀️Sihirbazlar Akademisi / The Academy of Magic: Tatilde çocukların harçlıklarına göz diken, Harry Potter’ı feci halde taklit eden, başarısız bir animasyon. IMDb puanı 3,2/10.👹 Tanah: Din, cin, çığlık, karanlık…👹 Zehşin – Cin-i Musallat: Cin, aşk, büyü… Gel vatandaş.👠 Öksüz Kız: Bir Türk Masalı: Disney’in ilk Mickey Mouse görüntülerinden daha ilkel görünen bu animasyon, Külkedisi’ni Türk kızı yapıyor. Buna kim para harcamış diye merak edenlere de Özen Film bilgisini geçelim.

Bu Hafta Ne İzlesem?

Masalların yalnızca çocuklarla keyifli vakit geçirmek (ya da onları uyutmak) adına ortaya atılan akıl dışı anlatılardan ibaret olmadığı pek bilinmeyen bir sır değil. İmgelemin sorumsuz üretimi sonucunda yaratılan bu anlatılar, çoğunlukla etik değerleri öğretmek adına kullanılan bir çeşit eğitim yöntemi. Anlatılarla yaşadığımız düşünülürse nesilden nesile aktarılmasını sağlamada epey etkili bir yöntem olduğu düşünülebilir.&nbsp;Her ne kadar tragedya ve masal, edebi türleri bakımından aynı şeyler olmasa da olağanüstü ögelere verilen yer, en temelde taşıdıkları mesaj verme, öğretme amaçları bakımından benzerler. Bu noktada birden bire tragedyalardan bahsetmeye başlamamın nedeni ise elbette Aristoteles. O imgesel yaratımların gerçeği görmemizi engellediğini iddia eden hocası Platon'dan farklı olarak, tragedyaların eğitsel bir işlevi olabileceğini düşünmüştü. Poetika’ da yer alan katharsis kavramı izleyicinin sanat eseri ile kurduğu özdeşleyime dayanır. Eser deneyimi ile izleyici korku ve acıma duygusundan arınabilir. Bu açıdan özetle Aristoteles için yapıtın anlamı, yapıt deneyimi ile ilişkili olarak eğitici olabilir.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/8/5/1631292826954.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.70" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Katharsis kavramının gönderimde bulunduğu hikayelerin öğretici ve insanda yarattığı dönüştürücü güç vurgusu, masallar ve diğer anlatılarda da benzer bir şekilde varlığını sürdürüyor. Bu yüzden bazen şunu düşünüyorum, belki de sorun yeni anlatılar yaratmakta yeterince başarılı olamayışımızdır. Varolan empirik verilerin iletilmesinin, anlaşılmasının sağlanmasında hikayelere ihtiyacımız vardır. Bu durum bazı kişilerin adeta yeni bir Hermes rolünü oynamasını gerektirebilir. Şeylerin anlamının ne olduğunu, olayların ne gibi sonuçlar doğuracağını açımlayan imgesel araçlara ihtiyacımız var. Böylesi bir anlatı kurmaya iklim krizinden başlanabilir. Bir zamanlar kapısının önündeki felaketi görmezden gelerek türlü hataları tekrar edinmekten kaçınmayan bir canlı türü vardı...1800’lü yıllarda yaşayan&nbsp;Jacob ve Wilhelm Grimm Kardeşler bu gerçeğin farkındalığıyla yaşadıkları toplum içerisindeki korkunç olayları hikayeleştirdiler ve böylelikle onlara pedagojik bir işlev kazandırdılar. Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Külkedisi, Rapunzel, Hansel ve Gretel, Bremen Mızıkacıları her biri gerçek hikayelere dayanıyor. Ama nasıl derler bilirsin, bazen gerçek yeterli gelmez. Grimm Kardeşler de yaşanan olayların dehşetini göstermek adına imgesel olandan yararlanarak gerçeği dramatik bir biçimde yumuşattılar. (Olayların gerçekte nasıl olduklarını öğrenmek istersen Valerie Ogden,&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.huffpost.com/entry/fairy-tale-true-story_b_6102602" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The True Stories Behind Classic Fairy Tales</a>&nbsp;yazısına bakabilirsin.)Elbette burada problematik bambaşka bir yan daha var, varolan masal ve anlatıların öğretmeyi amaçladığı etik değerlerin gerçekten öğrenilmesi gereken şeyler olup olmadığı. Bir gün ebeveyn olursam çocuğuma okuyacağım hikaye/masalların herbiri üzerine detaylı bir şekilde düşünmenin sorumluluğum olduğunun farkındayım. &nbsp;Örneğin, genellikle feminist literatür içerisinde tartışılan Kırmızı Başlıklı Kız masalına bakabiliriz. Giydiği kırmızı pelerinden regli çağının başladığını çıkarsabileyeceğimiz (?) maceracı ruhuyla (?) annesini dinlemeyerek ana yoldan sapan ve bir yabancıyla konuşan kırmızı başlıklı kızın başına dehşet verici olaylar gelir. Bu olay dizisinin en temelde kız çocuklarına nasıl bir mesaj verdiği derinlemesine düşünülebilir. Malum pedagog değilim o yüzden büyük büyük konuşmak istemem fakat böylesi bir hikaye cesaret kırıcı bir etki de yaratabilir. <a fr-original-style="" href="https://www.rebekahgienapp.com/feminist-fairy-tales/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu yüzden çocuklar için feminist masallar şeklinde yeni bir kategori var. </a>Ama anlatının temsil ettiği etik değerinden bağımsız olarak başlangıçtaki iddiam hala geçerliliğini koruyor. İmgeselin insan üzerindeki etki ölçeği ve şiddeti (iyi ya da kötü) muazzam. Sadece bu örnek bile neden sürdürdüğümüz anlatıları mesele etmemiz gerektiğini gösteriyor.&nbsp;Merak ediyorum, senin güçlü ve tartışmalı bulduğun bir hikaye var mı? Söylediklerime ne kadar katılıyorsun, anlatı yaratmak günümüzde çözülmeyi ve eyleme geçmemizi bekleyen bazı konularda çözüm olabilir mi?&nbsp;Gelecek hafta görüşmek üzere, meraklı kal! - Dilara.

Dilozof

Bültenin bu bölümünde, her yıl 20 kategoride yılın en iyilerini seçtiğim kişisel ödüllerim Altın Balkabaa Ödülleri / Golden Pumpkin Awards'ın rastgele bir kategorisini ziyaret ediyoruz.&nbsp;Akademi'nin bu hafta açıkladığı kısa listelerden biri de En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı kategorisi içindi. O halde gelin, bu kategoride birkaç yıl geriye, 2015'e gidelim ve benim favorilerime göz atalım.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-12T17:59:30.967Z.png"></figure>Sadece Külkedisi'ni prensese değil, fareleri ve kurbağaları insanlara dönüştüren makyajıyla Disney'den Cinderella, son yılların sinemadaki en kötü LGBTİ+ temsillerinden birine alet olsa da teknik kategorilerdeki işçiliğinde hakkı yenmemesi gereken The Danish Girl, yarattığı post-apokaliptik dünyaya kusursuzca uyum sağlayan makyaj ve saç tasarımlarıyla Mad Max: Fury Road, Nordik sinemanın en absürt hikâyelerinden birinde Danimarka'nın ünlü oyuncularını tanınmaz hâle getiren Men &amp; Chicken, Leonardo DiCaprio'yu bir ayının pençelerine atmakla kalmayıp bambaşka bir insana dönüştüren The Revenant ve SNL'de Heidi Gardner'ın “every boxer's girlfriend from every movie about boxing ever, Angel” tiplemesini izledikten sonra artık ciddiye alamadığım boks filmleri janrında sağlam bir iş ortaya koyan Southpaw…And the Balkabaa goes to…Sadece 2015'in değil, 2010'lu yılların en iyi filmi olduğunu düşündüğüm post-apokaliptik başyapıt Mad Max: Fury Road'a altı ödül birden layık gördüğüm için, şimdilik filmi uzun uzun övmeyeceğim. Hemen hemen her detayında olduğu gibi, makyaj ve saç tasarımında da kolaya kaçmaması, tozlu ve pis bir görünümle yetinmeyip her bir karakterine - bilhassa Nicholas Hoult'un canlandırdığı Nux'a - küçük dokunuşlar ya da detaylı tasarımlarla farklı kişilikler katmasıyla Mad Max: Fury Road, tıpkı Akademi gibi benim için de yılın en iyi makyaj ve saç tasarımına sahip filmiydi.Tüm Altın Balkabaa aday ve kazananlarını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjZjMjMzMzcxNTc2MDAwNmIwMDAwYSZ1c2VyPTVmZTRiNDliNmY1ZDQ2MDAwOTkzYjFlOSZhdXRob3I9NWY2MzFmZmNjMTZjYmEwMDA5ZTNkYmJhJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGZW1yZWVtaW5vZ2x1LmNvbSUyNTJGZ3BtYQ=="">buradan</a> inceleyebilirsiniz.

Külkedisi ile ilgili hikayeler