<a fr-original-style="" href="https://instagram.com/profleventkurnaz?igshid=NzZlODBkYWE4Ng==" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Levent Kurnaz</a>Son 3 yıldır yeryüzü olması gerekenden biraz daha serinceydi. Bunun nedeni yeryüzünün neredeyse yarısını kaplayan Pasifik Okyanusu’nun yüzey sularının normalden serin olmasıydı. Bu aslında alışılmış bir olaydır. Pasifik Okyanusu’nun suları bazı dönemler normalden sıcak, bazı dönemler normal, bazı dönemler de normalden serin olur. Normalden sıcak olmasına El Nino, normalden serin olmasına da La Nina adı verilir. Bu koca su kütlesinin de biraz serin ya da sıcak olması yeryüzünün geri kalanındaki iklimin de serin ya da sıcak olmasına neden olur. Geçtiğimiz Nisan ayına kadarki 3 yıl La Nina koşulları altında, yani beklenenden serin geçti. Küresel ısınma olmasa hepimiz bu serinliği kolayca hissederdik ama küresel ısınma nedeniyle atmosfer zaten ısınmakta olduğundan sıcaklıkların daha da fazla yükselmemiş olduğunu çoğumuz hissetmedik bile.Ancak Nisan ayında Pasifik’te normal koşullar hakim oldu, Haziran ortasından itibaren de El Nino koşulları oluştu. El Nino, aslında yeryüzünün tamamının olması gerekenden de sıcak olmasına neden olur. Temmuz ayından bugüne kadarki zamanda yaşadığımız neredeyse her gün, bu nedenle küresel bir sıcaklık rekoru kırdı ve kırmaya da devam ediyor.&nbsp;Küresel ısınmanın bir diğer etkisi de içinde yaşadığımız bölgede ortalama yağışların azalması ve uzun kuraklıkların ardından gelen yağışların da sağanak şeklinde olmasıdır. Sağanak yağışların en önemli özelliği sel baskınlarına yol açmasının yanında toprağın altına ulaşamamasıdır. Ayrıca bu yağışlar hızla akarak denizlere ve göllere katıldığından tam barajların havzalarına denk gelmedikleri zaman barajları fazla beslemezler.Bir de bunun üzerine aşırı sıcaklardan doğan buharlaşma da eklendiğinde bugün içinde yaşadığımız koşullara ulaşırız.&nbsp;İçinde yaşadığımız koşullarda ne mi var?&nbsp;İşte en önemli sorunumuz da bu.&nbsp;Barajlarda su kalmadı, ama bundan çoğu kişinin haberi yok. Ülkemizde hızlı değişen gündeme bir de yaklaşan yerel seçimler eklenince yetkililer dahil kimse kuraklıktan bahsetmiyor. Bu konu ciddi biçimde gündeme getirilmeyince de sorunun ne denli önemli olduğu çoğu kişinin dikkatinden kolayca kaçıyor.Susuzluğun konuşulduğu çoğu yerde de İSKİ’nin baraj doluluk oranları kullanılıyor. Mesela bugün barajlardaki doluluk oranı yüzde 17 civarında. Yüzde 17 deyince de çoğu kişi felakete çok da yakın olmadığımız hissine kapılıyor. Oysa tüm barajların dibinde kalan su kullanılabilir bir su değildir. Kullanılabilir olmamaktan anlamamız gereken ise, bu suyun dipten çekilip, filtrelerden geçirilip insanlara içme suyu olarak verilemeyeceğidir. Değil içme suyu olarak kullanılması, bu su ile insan yüzünün yıkanmasının bile sakıncalı olabileceği anlaşılmalıdır. O nedenle de İstanbul çevresindeki çoğu barajın suyu bitti, yüzde 3 ya da yüzde 5 dediğiniz zaman o su artık neredeyse kullanılamaz demektir. Özellikle Avrupa yakasındaki barajlar boşaldığı için Anadolu yakasından transfer edilen suyla idare edilmeye çalışılıyor. Arada açılan su kuyularından destek bekleniyor ama sağanak yağışlar yer altı sularını beslemediği için bu kuyular da uzun süre dayanmayacak. Melen’den Anadolu yakasındaki Ömerli Barajı’na gelen su ise İstanbul’un ihtiyacına yetecek miktarda değil. Kısacası, yakın zamanda yağışlar başlamayacak olursa, belki bu kışı geçiririz, ama gelecek yaz bizleri oldukça sıkıntılı zamanlar bekliyor. O nedenle de hemen ve sert tasarruf önlemleri almaya başlamamız gerekiyor.Uzun uzun İstanbul’un su sorununu anlattım ama sanmayın ki bu sorun sadece İstanbul’un sorunu. Sadece, İstanbul’un su havzaları ülkemizdeki yağışın sadece yüzde 4,5’unu tutuyor, oysa İstanbul’un nüfusu neredeyse ülkemizin yüzde 20’si. Aynı şekilde nüfus yoğunluğuna sahip tüm il ve ilçelerde ya bu sorunu yaşıyoruz ya da en kısa vadede yaşamaya başlayacağız. Bundan dolayı istisnasız herkesin suyun önemini kavraması ve ona göre bir yaşam tarzı belirlemesi gerekiyor çok geç olmadan.

Dünyahali

Tasarruf önlemleri almaya başlamamız gerekiyor

Suyumuz Bitti

Bu yaz sonunda ülkemizdekilere güzel bir haberimiz var:&nbsp;Bu yaz iklim krizinin şiddetini yeryüzünün diğer bölgeleri kadar yaşamadık.&nbsp;Bunun atmosferin yapısı ve meteorolojiden gelen sebepleri var, ama amacım sizleri bilimle boğmak değil. Merak edenler Azorlar Yüksek Basıncı ve La Nina arasındaki etkileşimi inceleyerek neden bu yazı pek de fena geçirmediğimizi bulabilirler. Ama esas amaç, fazlasıyla sıcak da olsa, az yağış alıyor da olsak, durumumuzun diğer bölgelerden çok daha iyi olduğunu anlatmak ve bu iyi durumun geçici olduğuna sizleri ikna etmek.Bu yazın ortasında&nbsp;Batı Avrupa&nbsp;daha önce benzeri pek de görülmemiş bir sıcak hava dalgası ile boğuşmak zorunda kaldı. Bu sıcak hava dalgası&nbsp;Portekiz, İspanya, Fransa ve İngiltere’de sıcaklık rekorlarının kırılmasının ardından&nbsp;Almanya’da da sıcaklığın daha önce pek de görülmemiş seviyelere yükselmesine neden oldu. Almanya ya da İngiltere’de görülen sıcaklıklar ülkemizde Antalya veya Adana’da görüldüğünde normal karşılanabilir ama ülkemizden oldukça kuzeyde bulunan bu yerlerin güney sahillerimizin sıcaklığına ulaşması orada yaşayanlar açısından dayanılması zor bir durum yarattı. Neyse ki 2003’te binlerce kişinin ölümüne yol açan sıcak hava dalgasından alınan dersler bu sefer daha şiddetli bir sıcak hava dalgası olmasına rağmen benzer bir hasara yol açmadı.Amerika Birleşik Devletleri de o sırada kuraklık sorunuyla boğuşuyordu. Birçok eyalete su sağlayan ve kıtanın orta kesimlerinden çıkıp Meksika’da Pasifik Okyanusu’na dökülen Kolorado Nehri’nin suları görülmemiş biçimde azalınca acil durum ilan edilmek zorunda kalındı. Teksas’ta ise hava sıcaklıklarının çok yükselmesinden dolayı serinlemek amacıyla klima kullanımı artınca elektrik sistemi yetersiz kaldı.Çin&nbsp;ise en az yetmiş gündür süren bir sıcak hava ve kuraklık alarmı içerisinde. Yangtze gibi hem tarım için önemli miktarda su sağlayan bir nehir neredeyse kurumaya başladı, hem de bu nehir üzerine yapılan hidroelektrik santrallerin de üretimleri ciddi biçimde azaldı. Dünya’nın çoğu yerinde kuraklık olması önemli bir sorundur ama bu kuraklık Çin ve Hindistan gibi yüksek nüfusa sahip iki ülkede görüldüğünde tarımda yaratacağı problemlerden dolayı çok daha büyük bir sorun haline gelir. Çin hala bu sıcak hava dalgası ve kuraklıkla baş etmeye çabalıyor.Sıcak hava dalgasının ardından azalan yağışlardan dolayı Avrupa’nın önemli nehirlerinin çoğu neredeyse akmaz oldu. Avrupa ve Çin’de bu nehirler aynı zamanda ticaret yolu olarak kullanıldığından sadece tarıma ve elektrik santrallerine sağlanan su miktarı düşmedi, aynı zamanda ülke içi ve ülkeler arası ticaret de bundan etkilendi.Bu iklim krizinin sadece bir yüzü, diğer yüzünü de&nbsp;Pakistan, Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda’da&nbsp;görebiliyoruz. Pakistan ve Hindistan’da bu sene normalin üzerinde gelen muson yağmurları nedeniyle oluşan can kaybı bini aştı. Avustralya ve Yeni Zelanda’da ise aşırı yağışlar nedeniyle seller görülmeye devam ediyor. Elbette, nüfus yoğunluğu çok fazla ve altyapısı daha zayıf olan Hindistan ve Pakistan’da bu yağışlar çok daha fazla can ve mal kaybına yol açıyor.Bu olaylar arasında sevinilecek bir nokta, şimdiye dek okyanuslarda çok fazla siklon görülmemesi. Atlantik’de kasırga ve Pasifik Okyanusu’nun batısında tayfun adını verdiğimiz bu dev fırtınalar normalde yaz aylarında okyanus kıyılarına kıyameti taşırdı. Ancak bu sene, en azından şimdiye kadar, ülkemizde olduğu gibi bu bölgelerde de şiddetli bir fırtınaya rastlanmadı.Kısacası, ülkemiz bu yazı nispeten sorunsuz atlatıyor gibi görünüyor, ama yeryüzünün her noktası bu yaz bizim kadar şanslı değil. Ama bu bizim gelecek yaz için şimdiden hazırlanmamamız anlamına gelmiyor çünkü bu yazı atlatmış olabiliriz, ancak gelecek yazlar emin olun bundan daha ciddi problemler getirecek bize. O nedenle gevşemeden iklim krizine uyum sağlamak için ülke olarak çabalarımızı hızlandırmalıyız çünkü iklim krizi de hızlanıyor. İnanmıyorsanız, İngiltere ve Çin’e sorabilirsiniz.

İklim krizi hızlanıyor.

Dünya'nın Hali

Bu yaz başından bu yana Avrupa’nın güneyi ve özellikle de Portekiz ve İspanya oldukça sıcak günler geçiriyor. Bu sıcak hava dalgaları da azalıp sakinleşecekmiş gibi durmuyor pek.&nbsp;Nedir peki bu sıcak hava dalgalarının sebebi?En basitinden başlayalım isterseniz: Yaz mevsimindeyiz. Portekiz, İspanya, Fransa’nın güneyi ve İtalya hep Akdeniz ikliminin görüldüğü yerler. Akdeniz iklimini lisede öğrenmiştik, yazları sıcak ve kurak, kışları serin ve yağışlı. O bölgelerin zaten sıcak olmasını bekliyoruz, dolayısıyla özel bir problem yok. Bazı seneler diğer senelerden daha sıcaktır, bu da o daha sıcak olan senelerden bir tanesi sadece.Sıcak olmasını anladık da İngiltere, Fransa, Almanya, Portekiz ve İspanya’da birçok sıcaklık rekoru kırıldı,&nbsp;bu senenin özelliği ne peki?&nbsp;Kömür, petrol ve doğal gaz yaktıkça atmosfere karbondioksit gazı salıyoruz. Karbondioksit de atmosferin daha fazla ısınmasına yol açıyor. Atmosfer ısındıkça biz de her sene biraz daha fazla sıcaklık rekorları görüyoruz. Artık bu sıcaklık rekorlarına alışmamız lazım.Tamam da, Türkiye ve Yunanistan’da aşırı sıcaklar yokken İngiltere, İspanya ve Portekiz yanıyor.&nbsp;Her taraf neden sıcaklık rekorları kırmıyor? Yeryüzü son senelerde biraz beklenmedik bir durum yaşıyor. Pasifik Okyanusunun güney yarısındaki suların yüzey sıcaklığı ile ilgili bir durum bu. Şili ve Peru açıklarındaki yüzey sularının normalden sıcak olduğu duruma&nbsp;El Nino,&nbsp;normalden soğuk olduğu duruma da&nbsp;La Nina adı verilir. Pasifik Okyanusu yeryüzünün en büyük su kütlesidir. Sıcaklığı birkaç derece değiştiği zaman bu tüm gezegenin iklimine büyük bir etki yapar. El Nino görülen senelerde dünyanın ortalama sıcaklığı beklenenden yüksek, La Nina görülen senelerde de beklenenden düşüktür.Yani şu anda El Nino yaşıyoruz?&nbsp;Hayır, aslında garip olan da bu. Son 3 senedir bitmeyen bir La Nina yaşıyoruz. La Nina yaşandığı için de yeryüzünün ortalama sıcaklığı beklenenden biraz daha düşük. En son kuvvetli El Nino yaşanan sene 2016 idi ve 2016 tarihte yaşadığımız en sıcak sene oldu. 2020, 2021 ve 2022 La Nina ve hatta kuvvetli La Nina yaşanan senelerdi ve dolayısıyla en sıcak sene olmadılar.Pasifik’teki durum El Nino’ya döndüğünde çok daha yüksek sıcaklıklar mı göreceğiz? Ne yazık ki öyle. Kuvvetli El Nino görülen her sene artık en sıcak sene olmaya adaydır. Atmosfere saldığımız karbondioksit zaten atmosferi ısıtıyor. Bunun üzerine bir de doğal bir değişkenlik olan El Nino bindiğinde sıcaklık rekorları kaçınılmaz oluyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1659041567571.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.91" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gene de bu İngiltere, İspanya ve Portekiz’de neden sıcaklık rekorları kırıldığını açıklamıyor. Madem en sıcak senede değiliz, neden o zaman bazı bölgelerde sıcaklık rekorları kırılıyor? Yaşadığımız olaya tam da bu nedenle küresel ısınma yerine iklim değişikliği demeye çalışıyoruz. Hatta sorun artık kriz boyutuna ulaştığından iklim krizi en uygun terim oluyor.&nbsp;Küresel ısınma her yerin aynı anda ısındığı gibi bir çağrışım yaratıyor. Oysa ortalama sıcaklık artsa da her zaman her yer aynı ölçüde ısınmıyor. Mesela La Nina dönemlerinde Pasifik Okyanusu’nun Amerika tarafı daha serinlerken Avustralya tarafı da daha sıcak ve yağışlı oluyor. Bu nedenle son birkaç senede Avustralya’nın doğu kıyısından orman yangınlarındansa sel haberleri almaya başladık. Benzer şekilde La Nina Avrupa’nın güneybatı bölgelerinin daha sıcak ve kurak olmasına, buna karşılık da yurdumuzun dönemsel olarak nispeten daha çok yağış almasına yol açıyor. Bundan dolayı İspanya ve Portekiz hem çok sıcak hem de kurak bir dönem yaşıyor ve bu yazı da böyle geçirecekler gibi.&nbsp;Biraz bilimsel olarak anlatacak olursak Atlantik Okyanusunun ortasındaki bir yüksek basınç sistemi İspanya ve Portekiz’e yağış gelmesini engelliyor ve havanın sıcak olmasını sağlıyor. Bu yüksek basınç sistemi biraz kuzeye doğru yayıldığında ise İngiltere aynı durumla karşı karşıya kaldı ne yazık ki.Sonuçta, Türkiye’yi etkileyen bir durum yok mu?&nbsp;Bizi etkileyen durum İspanya ve Portekiz ile kıyaslandığında daha genel aslında. Biz okyanuslardan oldukça içeride kaldığımızdan bu olayların bize olan etkisi daha dolaylı yoldan hissediliyor. Bu sene ülkemiz ortalamalara daha yakın bir yaz geçiriyor ve geçirmeye de muhtemelen devam edecek. Ancak gene de geçmiş yıllar ortalamalarının üzerinde sıcaklık ve altında yağış göreceğiz önümüzdeki üç ay içerisinde. Yalnız bu sıcaklıklar İspanya ve Portekiz’de görüldüğü gibi rekor kıracak seviyede olmayacak çoğu yerde.

Artık bu sıcaklık rekorlarına alışmamız lazım.

Avrupa Birden Niye Isındı?

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="http://berkeleyearth.org/global-temperature-report-for-2021/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Son 7 yıl açık ara en sıcak 7 yıl olarak kaydedildi</a></h3>2022’nin başlamasıyla beraber 2021 yılına ait sıcaklık verileri ve analizleri de yayımlandı. Verileri ilk paylaşan Copernicus İklim Değişikliği Servisi ardından Berkeley Earth de 2021 <a fr-original-style="" href="http://berkeleyearth.org/global-temperature-report-for-2021/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">küresel sıcaklık raporunu</a> açıkladı. Rapora göre:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son 7 yıl açık ara insanlık tarihinin en sıcak 7 yılı olarak kaydedildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021 yılı küresel ortalamada endüstri dönemi öncesine kıyasla 1,21 derece daha sıcak geçti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Okyanuslara kıyasla yaklaşık iki kat hızlı ısınan karaların ortalama sıcaklığı endüstri dönemi öncesine kıyasla 1,7 derece daha yüksek kaydedildi.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/0/4/1642666066886.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1850-2021 arasında küresel sıcaklık ortalamaları<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021 yılı özellikle soğutucu özelliği olan La Nina olayının etkisiyle en sıcak yıl olmasa da, 2021'de özellikle nüfusun yoğun olduğu birçok bölgede yıllık ortalama sıcaklık rekoru kırıldı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yaklaşık 1,8 milyar insanın üzerinde yaşadığı, Dünya alanlarının yüzde 8,3’ünde bölgesel yıllık sıcaklık rekoru kırıldı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ülkelerin ve bölgelerin 1951-1980 ortalamalarına göre sıcaklık farklarının analizine göre, Dünya ortalamada 0,88 derece sıcak geçerken Türkiye’nin ortalamada sıcaklık farkı 1,6 dereceyi buldu.</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2022/in-full" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel riskler listesinde iklim krizi ile başa çıkmada yetersiz olunması ilk sırada</a></h3>Dünya Ekonomik Forumu tarafından <a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2022/in-full" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 Küresel Risk Raporu</a> yayımlandı. Son yapılan Küresel Risk Algısı Anketi’nin sonuçlarını sunan raporda, önümüzdeki 10 yılda ekonomiye en büyük zararı verebilecek olan tehlikeler açıklandı. 10 yıllık uzun vadeli riskler listesinde bu yıl;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ilk sırada iklim eyleminde başarısız olmak,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ikinci sırada aşırı hava olayları,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">üçüncü sırada ise &nbsp;biyolojik çeşitlilik kaybı bulunuyor.&nbsp;</li></ul>Rapora göre bu 3 büyük sorun, göçlerden, doğal kaynak krizlerine; bulaşıcı hastalıklardan, geçim sıkıntılarına kadar birçok konudaki sorunları şiddetlendirecek.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.munichre.com/en/company/media-relations/media-information-and-corporate-news/media-information/2022/natural-disaster-losses-2021.html?utm_source=twitter&utm_medium=munichre&utm_term=00549dd4-08bd-49dd-b0e6-4d39ae1b7890&utm_campaign=natcatreport21" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2021'de doğal afetler toplam 280 milyar dolarlık zarara neden oldu</a></h3>Sigorta şirketlerini sigortalayan önemli reasürans şirketlerinden birisi olan MunichRe, 2021 yılında yaşanan doğal felaketlere bağlı kayıpları açıkladı:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021'de doğal afetler toplam 280 milyar dolar zarara neden oldu. Bu toplam kaybın yaklaşık 120 milyar dolarlık kısmı sigortalanmıştı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021 yılı 2005 ve 2011 yılları ile beraber, sigorta sektörü açısından en maliyetli yıl oldu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğal afetlere bağlı kayıplar açısından ise 2021 en maliyetli dördüncü yıl oldu.</li></ul><img alt="Timeline, map

Description automatically generated" src="https://images.aposto.com/2022/0/4/1642666969681.png" width="550" height="339" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.62" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021 yılında yaşanan Ida Kasırgası sebep olduğu 65 milyar dolarlık kayıpla yılın en maliyetli doğal felaketi olarak kayıtlara geçti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa’da gerçekleşen büyük sel felaketi 54 milyar dolarlık zararla Almanya için bugüne kadarki en maliyetli doğal felaket oldu.&nbsp;</li></ul>2021’de yaşanan hava felaketleri iklime uyumun önem ve aciliyetine bir kez daha dikkat çekiyor.

Haberler

NASA ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin araştırmasına göre, 2021 son 140 yılın en sıcak altıncı yılı oldu. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, kara ve deniz yüzeyi sıcaklıklarının 20'nci yüzyıl ortalamasının 0,84 derece üzerinde olduğunu bildirirken NASA 0,85 derece olarak <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2022/1/13/very-real-2021-was-sixth-hottest-year-since-records-began" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktardı</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rekor sıcaklıklar:&nbsp;NASA yöneticilerinden Bill Nelson,&nbsp;"Bilim şüpheye yer bırakmıyor, iklim değişikliği bu dönemin varoluşsal tehditi" ifadelerini kullandı. Nelson, ülkelerin insanlığın geleceğini korumak için daha cesur eylemlere ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Kuzey Afrika, Güney Amerika ve Güney Asya'nın bazı bölgelerinde rekor sıcaklıklar tespit edildiği öğrenildi. İklim bilimci Russell Vose, okyanusların ısı toplama kapasitesi olmadan atmosferin daha fazla ısınacağını söyledi. Vose, dünyanın ısınmasının sebebinin atmosfere bırakılan CO2 gibi ısı tutucu gazlardaki artıştan kaynaklandığını savundu.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2022'de neler bekleniyor?</h2>NASA'nın Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Gavin Schmidt de Kuzey Kutbu'nda meydana gelen değişikliklerin dramatik olduğunu belirtirken bölgenin küresel ortalamanın yaklaşık üç katı oranında ısındığını vurguladı. Schmidt, eriyen buzulların dünya genelinde deniz seviyesinin yükselmesine sebebiyet verebileceğinin altını çizdi ve&nbsp;"Kuzey Kutbu'nda olan Kuzey Kutbu'nda kalmaz."&nbsp;dedi. Vose, 2022'nin de dünyanın en sıcak 10 yılı arasına gireceğini düşünürken Schmidt sıcak hava dalgaları ve yoğun yağışların etkisinin de hissedilmeye başlandığını savundu. Schmidt, gezegenin neden ısındığı sorusuna işaret ederken insanlığın sera gazı konsantrasyonları üzerindeki etkisini de saydı.&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/NOAA/status/1481659858390822920?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1481659858390822920%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Fen%2F2021-was-the-sixth-hottest-year-on-record-us-studies-say%2Fa-60420573" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/0/2022-01-14T15:41:21.662Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="NOAA tweeti" width="550" ratio="0.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>İklim uzmanı Ahira Sanchez-Lugo da verileri bir kişinin yıllık doktor muayenesine benzetti. Sanchez-Lugo "Sağlık kontrolünüze gittiğinizde, doktor sizden bilgi alır — sizi tartarlar, tansiyonunuzu ölçerler, kan örneği alırlar. Bu bilgiyi arşivlemekle kalmaz, bir değişiklik olup olmadığını görmek ve sağlık durumunuzu anlamak için yıl yıl değerlerinize bakarlar." diye konuştu. Dünya içindeki yaşamsal verileri gözlemlediklerine, ne kadar sağlıklı olduğunu anlamak için bu verileri bir doktor gibi analiz ettiklerine dikkat çeken Sanchez-Lugo verilerin iklimin değiştiğini söylediğini <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/science/2021-climate-report-1.6313613" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti</a>.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">La Nina:&nbsp;Berkeley Earth'ın çalışması da 1,8 milyar insanın kendi ülkelerinde en sıcak yılı deneyimlediğini ortaya koydu. Çalışmanın yürütücülerinden Robert Rohde, çoğu ülkenin ortalamanın üzerinde sıcaklıklarla karşılaşacağına ve ülkelerin bu konuda hareket geçmesi gerektiğine işaret etti. 2021 aynı zamanda Doğu Pasifik Okyanusu'ndaki La Nina'nın varlığına da şahit oldu. La Nina, küresel sıcaklıklarda düşüş yaşanmasını sağlasa da 2021 en sıcak La Nina yılı olarak bildirildi.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Küresel risk: iklim değişikliği</h2>Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Dünya Ekonomik Forumu'nun hazırladığı 2022 Küresel Risk Raporunda da dünyayı bekleyen tehlikeler arasında iklim krizi için eyleme geçme başarısızlığı, biyoçeşitlilik kaybı, doğal kaynak krizleri, hava koşulları, çevre kirliliği yer <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/61df22594bbada0006247795" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aldı</a>. Texas A&amp;M Üniversitesi'nden iklim bilimci Andrew Dessler, "Bir yanardağ patlamadığı veya gezegene bir asteroit çarpmadığı ya da buna benzer bir şey olmadığı sürece, bu döngünün içindeyiz." şeklinde konuştu. Dessler,&nbsp;"Hayatınızın geri kalanındaki her yıl en sıcak yıllarınız olacak."&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/articles/2021-was-earths-sixth-hottest-year-on-record-temperature-reports-say-11642089601" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.

La Nina ile ilgili hikayeler