<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; 2024 Nobel Barış Ödülü, dünyanın "nükleer silahlardan arındırılması" alanındaki çalışmalarından dolayı Japonya merkezli kuruluş Nihon Hidankyo'ya verildi. Hibakusha adıyla da bilinen Nihon Hidankyo, Hiroşima ve Nagazaki'de atom bombasından kurtulanların kurduğu bir halk hareketi.

Canlı Gündem

• Belarus devlet başkanı Alexander Lukashenko, Rusya'nın taktik nükleer silahlarını ülkesinin teslim almaya başladığını söyledi. Yaptığı açıklamada Lukashenko, nükleer silahlardan bazılarının ABD'nin 1945 yılında Hiroşima ve Nagazaki'ye attığı atom bombalarından üç kat daha güçlü olduğunu söyledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? Rusya'nın Belarus'a taktik nükleer silah konuşlandırması, Moskova'nın Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana bu tür savaş başlıklarını Rusya dışına ilk kez çıkarması anlamına geliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Quando

“Nükleer enerjinin geleceği için kutsal kase”: Füzyon enerjisi

2020’nin kasım ayında NASA ve ABD Enerji Bakanlığı, önümüzdeki 10 yıl içerisinde hem Ay’da hem de Mars’ta bir&nbsp;nükleer santral inşa etmeyi planladıklarını ve bu projenin hayata geçirilmesi için konsept tasarımları beklediklerini <a fr-original-style="" href="https://www.livescience.com/nasa-moon-nuclear-fission-reactor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu.</a> Aradan geçen iki yılın ardından, geçtiğimiz gün üç konsept tasarımının Ay’da hayata geçirilecek olan proje kapsamında seçildiği <a fr-original-style="" href="https://gizmodo.com/nasa-nuclear-power-moon-artemis-1849093591" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a>Projelerin seçilmesiyle Ay’da nükleer santral inşa etme projesi tekrar gündeme geldi. ABD’nin uzayda neden nükleer santral inşa etmek istediği ve bunu nasıl başaracağı gibi sorular çoğumuzun aklını kurcalamaya başladı.&nbsp;Peki, gezegenimizin tek doğal uydusuna bir nükleer santral inşa ederek ABD neyi başarmak istiyor? Dahası, Ay’da bir nükleer santralin varlığı Dünya için ne anlama geliyor?&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ay'da "fisyon reaktörü" mü?</h2>Projeye dair tüm detaylar tabii ki de bilinmiyor; önümüzde bu on yılın sonuna kadar bir süre olduğunu düşündüğümüzde bunun için henüz oldukça erken. Ancak bildiğimiz kadarıyla ABD Enerji Bakanlığı’na bağlı Idaho Ulusal Laboratuvarı ve NASA, Ay’a uranyumla çalışan “dayanıklı, yüksek güçlü ve güneşe bağımlı olmayan” bir fisyon reaktörü yerleştirmek için birlikte <a fr-original-style="" href="https://scitechdaily.com/nuclear-power-on-moon-nasa-selects-design-concept-for-fission-surface-power-system/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışıyor.</a>&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nedir bu fisyon reaktörü?</h2>Fisyon reaktörünün, daha doğrusu fisyon enerjisinin ne olduğuna gelecek olursak; fisyon ya da ayrışma, bir atomun iki parçaya bölünmesiyle açığa çıkan muazzam enerjiyi tanımlamak için <a fr-original-style="" href="https://evrimagaci.org/fisyon-nedir-atomun-parcalanmasi-nukleer-enerji-ve-atom-bombasi-yapiminda-nasil-kullanildi-9784" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanılıyor.</a> Fisyon meydana geldiğinde bir atom çekirdeği, radyoaktif bozunma ya da atom altı parçacık bombardımanı (nötrino) sebebiyle parçalanabiliyor. Atom çekirdeğine uygulanan hafif nötrino bombardımanları atom çekirdeğinin iki küçük parçaya ayrılması işlemi olan kontrollü fisyon nükleer enerji tesislerinde enerji açığa çıkarmak için kullanılırken; kontrolsüz reaksiyonlar ise tıpkı Nagazaki ve Hiroşima’da olduğu üzere nükleer silah yakıtı olarak kullanılabiliyor.&nbsp;Kısacası fisyonun, genellikle bir nükleer enerji sahasında enerji açığa çıkarmak için kullanıldığı söylenebilir. Nispeten yüksek maliyetli olan bu işlem, eğer doğru şekilde kurtulunmazsa çevre için tehlikeli olabilecek nükleer atıklar da üretir. Yeni ve güvenli nükleer enerji reaktörleri geliştirilmeden önce, Çernobil ve Fukuşima gibi ilk nesil nükleer tesislerde meydana gelen aksaklıkların daha yüksek riskli sonuçlar doğurması, toplumun nükleer enerjiye temkinli yaklaşmasına da sebep olmaktaydı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD, Ay'da nükleer santral kurarak ne yapmak istiyor?</h2>ABD, Dünya’da inşa edip daha sonra herhangi bir montaj veya inşaat gerektirmeden Ay yüzeyine taşımayı planladığı nükleer santral ile, gelecekte gerçekleşecek insanlı görevler de dahil olmak üzere, uzay araştırmaları için uydumuzu dünya dışı bir üsse dönüştürmeyi <a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2020/11/15/why-nasa-wants-to-put-a-nuclear-power-plant-on-the-moon.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hedefliyor.</a> Konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Bol miktarda enerji, gelecekteki uzay araştırmalarının anahtarı olacak,” ifadelerini kullanan NASA’nın Washington DC’deki Uzay Teknolojisi Misyon Müdürlüğü müdür yardımcısı Jim Reuter, “Fisyonlu yüzey güç sistemlerinin, Ay ve Mars için güç mimarileri planlarımıza büyük ölçüde fayda sağlamasını ve hatta burada, Dünya’da kullanımlar için inovasyonu teşvik etmesini bekliyorum,” diye de sözlerine ekliyor.&nbsp;NASA’nın Uzay Teknolojisi Misyon Müdürlüğü bünyesindeki nükleer teknoloji portföyü lideri Anthony Calomino ise söz konusu teknoloji bir kez kendini kanıtladıktan sonra sistemlerin gelecekte daha da geliştirilebileceğinin altını çiziyor. “Her biri 10 kilovat elektrik gücü sağlayan dört ünite, Ay’da ve Mars’ta üs kurmak için yeterli gücü sağlayacaktır, “ diyen Calomino, “Bir fisyon yüzey güç sistemi kullanarak gezegen yüzeylerinde büyük miktarlarda elektrik enerjisi üretme yeteneği, ticarileştirme olasılığına izin verirken; büyük ölçekli keşif, insan karakollarının kurulması ve yerinde kaynakların kullanılmasına da olanak sağlayacaktır.” şeklinde belirtiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünya için tehlikeli mi?&nbsp;</h2>Ay’da nükleer santral kurma fikri kulağa alışılmışın dışında ve tehlikeli gibi gelebilir. Ancak Get Into Nuclear’ın kurucusu Andrew Crabtree’ye göre endişelenmeye hiç gerek yok. Nükleer enerjinin daha önce defalarca kez uzay görevlerinde kullanıldığını belirten Crabtree, uzayın kirlenmesinden endişe duyanların ise içini rahat tutmasını söylüyor. &nbsp;Bununla birlikte, Melink Corp’un kurucusu ve CEO’su, Fusion Capitalism: A Clean Energy Vision For Conservatives kitabının yazarı Steve Melink ise dikkate alınması gereken başka unsurlar olduğuna dikkat çekiyor. “Bir şeyler ya ters giderse değil, bir şeyler ters gittiğinde sorunu nasıl düzelteceğiz, özellikle de bu sorun acil bir sorunsa?” diye soran Melink, “Nükleer enerji öylesine karmaşık ki, öngörülebilir her sorunu tahmin etmek, gelecek nesiller için mümkün görünmeyen parçalar, teknisyenler ve sarf malzemeleri gerektirecek,” diye de ekliyor.&nbsp;Bütün bu endişelere rağmen Calomino, en başından beri NASA’nın bir numaralı önceliğinin “güvenlik” olduğunu söylüyor. Projenin Ulusal Çevre Politikası Yasası’nın onayından geçmesi gerektiğini ve nükleer yakıtının Ay yüzeyine gidene kadar etkinleştirilmeyecek şekilde tasarlanacağını belirten Calomino, tesisin 10 yılın ardından güvenli bir şekilde emekliye ayrılacağını ve Ay'daki radyasyon seviyesinin insanlar için sağlıklı bir seviyeye düşeceğini ifade ediyor.&nbsp;Liberty BioSecurity’nin baş tıbbi inovasyon sorumlusu Dr. Jose Morey ise, Ay’daki nükleer tesiste bir sorun olması durumunda bunun Dünya için çok az risk oluşturacağını söylüyor. Evrenin halihazırda radyasyonun en zararlı türlerinden olan kozmik ışık içerisinde “çalkalandığının” altını çizen Morey, Dünya atmosferinin uzaydaki ölümcül radyasyonlara karşı bir “kalkan” görevi gördüğünü belirtiyor. Bütün bunlara ek olarak, oldukça etkili ve temiz bir enerji formu olduğunu belirttiği nükleer enerjinin derin uzay araştırmaları ve insanlığın çok gezegenli bir tür haline gelmesinde önemli rol oynayacağına dikkat çeken Morey, ”Uzay araştırmalarının bu yeni şafağı, bir sonraki verimli, temiz enerji formu keşfedilene kadar nükleer endüstride bir canlanmaya yol açacak.” diye de sözlerine ekliyor.&nbsp;

Uzayda nükleer santral ile Ay, Mars ve ötesi

• BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, devletlerin elinde toplam 13 binden fazla nükleer silah olduğunu hatırlatarak "Onlar bizi yok etmeden önce bu silahları yok edelim. Hiroşima ve Nagazaki'nin korkunç dersleri hafızalardan siliniyor." dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suriye'ye yardım:&nbsp;Antonio Guterres Suriye'de 14,6 milyon insanın yardıma muhtaç olduğunu vurgulayarak 10 Temmuz'da sona erecek yardım programının bir yıl daha uzatılmasını talep etti.</li></ul>

• Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta liman yakınlarında patlayıcı maddelerin bulunduğu bir depoda çıkan yangından sonra çok büyük bir patlama meydana geldi. Vali Mervan Abbud'un Hiroşima ve Nagazaki'ye benzettiği patlama neticesinde en az 10 kişi yaşamını yitirdi. Lübnan Hizbullahı, kendilerine ait patlayıcıların İsrail tarafından patlatıldığı iddialarını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMjlhMWExYjA3MjNjMDAwNzcxNDgxZCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaGFiZXJ0dXJrLmNvbSUyNTJGc29uLWRha2lrYS1iZXlydXQtdGEtcGF0bGFtYS0yNzYzNzMy"">yalanladı.</a>&nbsp;

Nagazaki ile ilgili hikayeler