Nisan ayı, 2013 yılından beri moda ve tekstil dünyası için çok önemli bir ay <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=enIQdvsDVKE" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hâline geldi</a>. 24 Nisan 2013&nbsp;tarihinde Rana Plaza olayının gerçekleşmesinden sonra dünya, tekstil işçilerinin haklarını aramak için harekete geçti; çünkü üzücü bir olay sonunda bazı gerçekler gün yüzüne çıkmıştı. Eğer Rana Plaza ile ilgili bir bilgin yoksa kısaca özetlemek isterim.&nbsp;Rana Plaza olayı: Rana Plaza, Bangladeş’te bulunan bir üretim binası; birçok hızlı moda markasının çok uygun fiyatlarda ve kaliteli üretim yaptırdığı bir yerdi. Hızlı modaya yetişmek adına kapasitesinin üstünde işçi ve makine bulundurması sonucu çöktü ve binlerce kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı. Bu dönemden sonra tekstil dünyasıyla ilgili işçi haklarını arayan ve markalara hesap sormak adına kâr amacı gütmeyen organizasyonlar kuruldu. En büyüklerinden biri olan Fashion Revolution, nisan ayının iki haftasını Moda Devrim Haftası olarak belirledi. Moda Devrimi Haftası, insan ve doğa haklarını savunan kampanyaların yapılması, tedarik zincirinde duyulmamış sesleri yükseltmek, çözümler sunmak amacıyla organizasyonların düzenlendiği bir hafta. Fakat biz yine nisan ayındayız ve yine bir trajediyle karşı karşıyayız.&nbsp;Myanmar'da neler oluyor? Hızlı moda giysilerinin etiketlerinde çoğunlukla Çin, Hindistan, Sri Lanka ve Bangladeş’le karşılaşıyor ve daha önce Myanmar'ı görmemiş olabilirsin. Son yılların tekstil üretiminde popüler ülkesi Myanmar, aslında saydığım ülkelerle ucuz iş gücüyle yarışacak durumda. 2010'ların ortalarından beri (demokrasi sistemi kurulduğundan beri) Maynmar, kaynaklarını çeşitlendirmek isteyen Batılı markaların ucuz iş gücünden yararlanmak adına üretim yaptırdığı bir ülke hâline geldi. Üçüncü dünya ülkeleri, çalışma şartları konusunda belli başlı insani problemlerle savaşırken Myanmar, şubat ayından beri darbeyle de mücadele ediyor. Özellikle Yangon’da yaşanan olaylar sonucu binlerce tekstil işçisinin hayati tehlikesi konuşuluyor.&nbsp;Tekstil işleri neden tehlikede?&nbsp;Tekstil işçilerinin tehlikede olmasının esas sebebi ise Hlaing Thaya bölgesinin; Yangon'un hemen dışındaki 300'den fazla hazır giyim fabrikasıyla sanayi bölgesinde bulunması. Darbeyle birlikte yaşanan protestolar ve sıkıyönetimin ilan edilmesi, işçilerin işlerine devam etmelerine imkân vermiyor. İşlerine devam etmeye çalışan işçiler içinse önlem alınamıyor. Remake'in haberine göre, bazı fabrikalar kapatıldı fakat yabancıların sahip olduğu fabrikalar açık ve işverenler, güvenlik endişelerine rağmen işçilerin işe gelip fazla mesai yapmasını talep ediyor. İşverenler, gecikmemesi gereken teslimatlar ve maddi sebeplerle sorumluluk almıyor. Ülkede darbe karşıtı protestolara katılan tekstil işçileri, zorlu şartlarda da olsa çalışmalarına ve para kazanmaya devam etmek istiyor. Diğer yandan çalıştıkları süre boyunca hayatları tehlikede olan, tekstil endüstrisinde çalışan, çoğu genç kadın olan protestocular, çalıştıkları “büyük” markalardan yardım talep ediyor. Çoğu işçi, protestolardan dolayı iş yerlerine gitmeye korktuğunu söylüyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Askeri darbeden önce, Myanmar işçileri Covid-19 salgını nedeniyle zaten daha büyük sorunlarla karşı karşıyaydı. Dolayısıyla darbeyle karşılaştığımızda işverenlerin, hazır giyim markalarının yardım sağlayacağını düşündük. Şimdiye kadar, karşı karşıya olduğumuz mevcut koşullara rağmen markalardan hâlâ herhangi bir yardım veya anlamlı <a fr-original-style="" href="https://remake.world/stories/news/garment-workers-fight-for-democracy-in-myanmar/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">destek almadık.</a>"&nbsp;</h3></blockquote>Global markalara yardım çağrısı: Araştırmalara göre yaptırımlar, 600 binden fazla hazır giyim işçisinin geçim kaynaklarını mahvedebilir; ancak bazı sendika liderleri, askerî baskıya katlanmaktansa kitlesel işten çıkarmaları tercih edeceklerini söylüyor. Hazır giyim endüstrisi, Myanmar'ın ekonomisinde, özellikle ihracat sektöründe önemli bir rol oynuyor. Myanmar'ın toplam ticaret ihracatının neredeyse üçte biri, 2018'den beri tekstil ve konfeksiyondan geliyor. H&amp;M, Muji, Bestseller, Mango, Primark, Inditex şu anda Myanmar bölgesinde üretim yapan markalar arasında fakat yürütülen demokrasi yanlısı mücadeleyi <a fr-original-style="" href="https://www.fibre2fashion.com/industry-article/7016/myanmar-the-future-sourcing-hub-for-textiles" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">desteklemiyor</a>. Myanmar'daki Hazır Giyim İşçileri Federasyonu başkanı Moe Sandar Myint, markaların işçilere yardım etmek için yeterince şey yapmadığını söylüyor ve "somut eylem" görmek istediğini söylüyor.H&amp;M durumla ilgili, "Ülkedeki uzun vadeli varlığımızla ilgili olarak herhangi bir acil önlem almaktan kaçınmamıza rağmen, bu noktada tedarikçilerimize yeni siparişler vermeyi durdurduk." açıklamasını yaptı ve ekledi: "Bu, insanların güvenliği konusundaki endişemizden ve ülkede faaliyet gösterme kabiliyetimizi sınırlayan öngörülemeyen bir durumdan&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/article/us-myanmar-politics-h-m-suppliers-idUSKBN2B0124" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaynaklanıyor."</a>Tekstil, çok önemli bir geçim kaynağı. Ülkedeki hazır giyim işçilerinin %90'ı kadın. Çoğu küçük şehirlerden veya kırsal köylerden geliyor. Darbe başladığından beri hayatları savunmasız bırakan bir yaşam tarzına <a fr-original-style="" href="https://news.trust.org/item/20210212141219-hyblo/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dönüşmüş durumda</a>. Ordu yönetiminden dolayı ülkeden çıkan sesler çok fazla kişiye ulaşamıyor. Myanmar, önemli tekstil tedarikçisi ülkeler arasına girmeye başlamışken durum maalesef başa dönmüş olması üzücü. Yaptırım gücü olan markaların acilen harekete geçmesi şart.&nbsp;

Angst

Myanmar'da darbe sonrası tekstil endüstrisi yerle bir oldu. Peki nasıl, neden ve çözüm ne?

MYANMAR'DA NELER OLUYOR?

Şubat ayında askerî darbe yaşanan Myanmar'da darbe karşıtı protestolar sürüyor. Myanmar'daki Siyasi Tutuklulara Yardım Birliği (AAPP), darbe sonrasında 2 bin 574 kişinin tutuklandığını ve 120 kişi hakkında tutuklama kararı çıkarıldığını bildirdi. Emniyet güçlerinin protestoculara müdahalesi sonucu yaşamını yitirenlerin sayısının ise 500’ü aştığı tahmin ediliyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu? Genelkurmay Başkanı Min Ang Hlaing liderliğindeki ordu, ülkede yapılan seçimin hileli olduğunu öne sürerek 1 Şubat'ta darbeyle yönetime el koymuştu. Darbe sonrası ülke genelinde rahipler, akademisyenler ve sağlık çalışanlarıyla başlayan sivil itaatsizlik eylemleri yapılmış, protestoları engellemek isteyen yönetim ülke genelinde internet erişimini kısıtlamıştı. Arka planda yaşananların ayrıntılarını öğrenmek isteyen okuyucularımızı geçen ay yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/6023bf4a3715760006a6b2b2" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Myanmar’da darbe ve protestolar</a> başlıklı yazımıza alalım. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanlı protestolar:&nbsp;Geçtiğimiz cumartesi günü emniyet güçlerinin ülkenin birçok şehrinde darbeyi protesto etmek için sokağa dökülen çok sayıda göstericiye ateş açtığı bildirildi. Bazı yerel basın kaynaklarında ölü sayısının 59 olduğu, bazı kaynaklarda ise 90'ı aştığı belirtildi. Ayrıca, güvenlik güçlerinin protestolara müdahalesi sırasında üç çocuğun da hayatını kaybettiği öne sürüldü. Ülkede darbe karşıtlarının eylemlere katılmaları hâlinde "başlarından ve sırtlarından vurulabilecekleri" yönündeki uyarılara rağmen Yangon, Mandalay ve diğer bölgelerde on binlerce kişi sokaklara döküldü. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;Ülkedeki silahlı etnik gruplar, şiddet sona ermediği takdirde halka destek verme tehdidinde bulundu. Myanmar Ulusal Demokratik Ordu Birliği, Arakan Ordusu ve Ta'ang Ulusal Kurtuluş Ordusu yayımladıkları ortak açıklamada, askerî hükümete göstericileri öldürmeye son verme çağrısı yaptı. Soruna siyasi bir çözüm talep eden üç etnik grubun temsilcileri, aksi takdirde kendilerini savunmak üzere "Myanmar'da ilkbahar devrimi" için bir araya gelen bütün etnik gruplarla iş birliği yapacaklarını bildirdi. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Myanmar'da resmî olarak kabul edilen 135 etnik grup yaşıyor. Ülkenin kuzeyindeki Kachin ile doğusundaki Shan bölgelerinde özerklik talep eden silahlı etnik gruplarla Myanmar askerleri arasında son zamanlarda çatışmaların arttığı belirtiliyor. Silahlı etnik gruplar Myanmar'ın 1948'de Birleşik Krallık sömürgesinden ayrılarak bağımsızlığını kazanmasından bu yana daha fazla özerklik için hükümetle çatışıyor. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Resmî açıklamalar: Askerî yönetim, ölümler ve yaralanmalar hakkında yorum yapmadı. Darbe lideri Min Ang Hlaing, Silahlı Kuvvetler Günü televizyonda yaptığı konuşmada ordunun "demokrasiyi korumak için tüm ulusla el ele vermek" istediğini söyledi ve "hak aramak adı altında yapılan ancak ülkedeki&nbsp;istikrar ve güvenliği etkileyen şiddetli eylemlere izin vermeyeceğiz.” cümlelerini ekledi. Ülkede her yıl kutlanan Silahlı Kuvvetler Günü, Myanmar'ın 1945'te Japonya işgaline karşı askerî direnişinin başlangıcını anıyor. Başkent Naypyitaw'daki askerî geçit törenine Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Alexander Fomin katıldı. Min Ang Hlaing, konuşması sırasında Rusya'nın "gerçek bir dost" olduğunu söyledi. Reuters'a göre Çin, Vietnam ve Tayland da dâhil olmak üzere diğer ülkeler de törene temsilci gönderdi. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uluslararası tepkiler: Myanmar'da askerî darbeye tepki göstermek için sokağa çıkan sivillerin hedef alınmasına ilişkin ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Birleşik Krallık ve Japonya dışişleri bakanlarıyla Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi tarafından ortak yazılı açıklama yapıldı. Açıklamada, "G7 ülkelerinin dışişleri bakanları ve Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi olarak Myanmar güvenlik güçlerinin barışçıl göstericilere yönelik uyguladığı şiddeti kesin bir şekilde kınıyoruz. Ordu ve asker, itidalli davranmalı ve insan hakları ile uluslararası hukuka saygılı olmalıdır. Silahsız insanlara karşı gerçek mühimmat kullanılması kabul edilemez." ifadesine yer verildi. Birleşik Krallık hükümeti ayrıca Myanmar'daki tüm vatandaşlarını "ülkeyi bir an önce terk etmeye" çağırdı. Açıklamaları takiben ABD, demokratik bir hükümet kurulana dek Myanmar’la karşılıklı tüm ticaret anlaşmalarını askıya aldığını , Birleşik Krallık ise savunma ticaretine yönelik görüşmeleri rafa kaldırdığını açıkladı. 31 ülkeden&nbsp;137 sivil toplum örgütü ise BM Güvenlik Konseyi'ni Myanmar'a acilen küresel bir silah ambargosu uygulamaya çağırdı.</li></ul>

Spektrum

Myanmar'daki askerî darbeye karşı protestolar sürerken cunta şiddetin seviyesini artırıyor.

Myanmar'da kriz büyüyor

• Myanmar'ın en büyük şehri Yangon'da gerçekleşen darbe karşıtı protestolarda güvenlik güçlerinin müdahalesiyle "en az 38 protestocunun" daha öldüğü <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56397163" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirildi.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Pekin yönetimi, Çin merkezli şirketlerin bölgedeki fabrikalarının hedef alınmasının ardından sıkıyönetim ilan edilen bölgelerde "Çin yönetiminin darbeyi desteklediğine inandıkları" iddia edilen "protestocuların tesisleri ateşe verdiklerini, bazı fabrikaların yağmalandığını" belirtti.</li></ul>

Aposto Gündem

• Myanmar'da ordunun yönetime el koymasının ardından gösteriler devam ederken dünkü protestolarda açılan ateş sonucu en az iki kişi hayatını kaybetti, üç kişi yaralandı. Ülkenin büyük şehirlerinden Yangon ve Mandalay'da fabrikalar, bankalar ve mağazalar açılmadı.&nbsp;<ul><li>Bir adım geriden: Daha önce Birleşmiş Milletler Myanmar özel elçisi, darbenin başından bu yana hayatını kaybedenlerin sayısının 50'yi aştığını açıklamıştı.</li></ul>

• Myanmar'da şubat ayında askerî darbeyle gelen cunta, darbe karşıtı protestoları canlı yayınlayan beş medya kuruluşunun lisansını iptal etti.<ul><li>Öte yandan: Yangon şehrinde darbeyi protesto eden kişilerin toplandığı bir mahallede süren güvenlik güçleri ablukası kaldırıldı ve protestocuların bölgeden çıkmasına izin verildi.</li></ul>

Stefan Zweig, 28 Kasım 1881 tarihinde Avusturya’nın Viyana şehrinde dünyaya gelir. Varlıklı bir ailede büyüyen Zweig, küçük yaştan itibaren ciddi bir eğitim alır. İngilizce, Latince, Yunanca, Fransızca gibi dilleri konuşabilmektedir ve lise çağlarında şiir yazmaya başlar. İlk gençliğinde okumaya başladığı Alman şair Rilke onun yaşamında önemli bir yer tutar. Bu yıllarda Rilke’nin etkisi ile kalemine yön verip şiire başlayan Zweig, üniversitede de felsefe eğitimi alır. Aristokrat bir aileden gelmenin avantajları sayesinde birçok ülke gezme şansı bulan yazar, bu geziler esnasında kalemini ve defterini yanından hiç eksik etmezdi. Yazmayı ve yaşamayı bir alışkanlık haline getirdi. Üniversitedeyken Siyonizm’in, İsrail Devleti’nin kurucusu ve aynı zamanda Neue Freie Presse&nbsp;adlı gazetenin editörü olan Theodor Herzl ile çok yakın bir ilişki kurdu ve Herzl, o vakitler yazarlık kariyerinin henüz başında olan Zweig’ın tabiri caizse elinden tuttu.&nbsp;1901 yılına gelindiğinde ilk şiir kitabı “Gümüş Teller” yayımlandı. 1904 yılında ise “Hippolyte Taine’ın Felsefesi” adlı tezini savunup Viyana Üniversitesi’nden doktora unvanını aldı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-03-05T12:42:57.442Z.jpeg" alt="Stefan Zweig"><figcaption>Stefan Zweig</figcaption></figure>Doktora unvanını hak ettikten sonra 9 yıl sürecek olan seyahatlerine başlayan Zweig, gezdiği sırada notlar alır ve öykülerine buradan detaylar eklerdi. 1907-1909 arası Seylan, Gwalior, Kalküta, Varanasi, Yangon ve Kuzey Hindistan’ı; 1911’de New York, Kanada, Panama, Küba ve Porto Riko’yu gezdi. Zweig bu seyahatleri sayesinde diğer yazar ve sanatçılarla temas kurdu. Aynı zamanda bir imza koleksiyoncusuydu.Nihayet 1913 yılında Salzburg’a yerleşti. Psikoloji ve Sigmund Freud’un öğretileriyle yazılarını besledi, karakterlerini yazarken bu öğrendiklerinden faydalandı. Ve bu dönemden sonra sadece yazmaya yöneldi.&nbsp;

Yangon ile ilgili hikayeler