• Cumhurbaşkanı Erdoğan, katıldığı programda imar affının katalog suçlar içinde yer alacağını belirterek “Köşeye sıkıştıracağız bu işin affı olmaz” dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: İmar affı ilk kez 1984 yılında uygulandı; ardından 36 yıl içinde birçok kez tekrar yasalaştırıldı. En son imar affı, Haziran 2018 genel seçimlerinden önce “imar barışı” ismiyle yürürlüğe girdi. İmara aykırı, ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olan yapıların kayıt altına alınmasıyla bu yapılara yasallık kazandırmak amaçlandı.</li></ul>

Aposto Gündem

İmar affı, bir diğer ve sevimli adıyla “imar barışı”, imar mevzuatına ya da ruhsata aykırı şekilde inşa edilen binalara yapı kayıt belgesi verilmesi anlamına geliyor. Yani imar aflarıyla kaçak yapılara resmi olarak izin veriliyor, kaçak yapılaşma teşvik ediliyor. Popülist iktidarlar çoğunlukla seçimlerden hemen önce ruhsata aykırı evlerin sahiplerini tapu sahibi yaparak oy devşirmeyi amaçlıyor.İmar aflarından arsa veya hisse tapusuna sahip ancak oturma izni olmayan konutlar, konut olarak kayıtlı olsa da iş yeri olarak kullanılan yerler ya da iskân belgesi olmayan, kat irtifak tapusu olup kat mülkiyet tapusu olmayan, belirlenen azami yüksekliği aşarak ruhsatsız kat çıkan yüksek binalar faydalanıyor.Türkiye’de ilk kez 1949 yılında ruhsatsız binaların imar planına uygun bulunmaları halinde yıkılmamalarını sağlayan bir yasa değişikliği yapıldı. Bildiğimiz anlamda ilk imar affı 1984’te uygulandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2018 yılı verilerine göre Türkiye’deki binaların yaklaşık 13 milyonu, yani yarısından fazlası imara aykırıydı.TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç "Mühendislik hizmeti almadığını varsaydığımız yapıların yasallaştırılması, deprem gibi doğal olaylarda yıkıntı olmaları halinde sorumluluğu, bu kararı alan devletin veya siyasi iktidarın üzerine bırakmaktadır." diyerek imar affının insanların sağlıklı ve güvenli bir konutta yaşamasını belirsizliğe soktuğunun <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54833729" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">altını çiziyor</a>.En son imar affı ise 24 Haziran 2018’deki genel seçimden hemen önce, 6 Haziran 2018’de yürürlüğe girmişti. 31 Aralık 2017 'den önce ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapılmış kırsal ve kentsel alanlardaki tüm yapılar af kapsamına alınmıştı. Bu aftan 5 milyon 848 bin 927’si konut, toplam 7 milyon 85 bin 969 adet bina faydalanmıştı.Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 2019’da "İmar affının binanın sağlam olduğunu göstermediğini” söylemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, reklamlarla müjde olarak duyurulan imar affı için “Hatay’da 205 bin, Kahramanmaraş’ta 144 bin 556 vatandaşımızın tapu sorununu çözdük.” yorumunda bulunmuştu.İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Selim Tulumtaş, Şubat 2019’da kaçak ve riskli yapıların affedilmesi sonucu 2 milyon 700 bin kişinin risk altında olduğunu açıklamıştı.2020’de 113 vatandaşın hayatını kaybettiği İzmir depreminden sonra Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu imar aflarının yasaklanması ve imar affıyla sağlanan tüm ruhsatların iptal edilmesi çağrısı yapmıştı.TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Sekreteri Gencay Serter, 1999 depremi sonrasında depreme dayanıklı yapıların denetimi ve inşası için yeni yasal düzenlemeler yapıldığını, bunların 2018’de güncellendiğini ancak “belirli aralıklarla gündeme getirilen imar affı uygulamalarının risk azaltmayı hedefleyen bilime dayalı mevzuatı ve idari işleyişleri işlevsiz kıldığını” ifade ediyor. 2001 öncesi yapılan binaların depreme dayanıklılığı konusunda belirsizlik olduğunu söyleyen Serter, “Deprem bölgesinde bulunan kırılgan yapı stokunun depreme dayanıklılık noktasında envanterinin çıkarılarak bu yapıların dönüşümüne ilişkin iş ve işlemler zamanında yapılmış olsaydı bunca bina elbette ki yıkılmazdı.” <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2023/02/09/imar-affi-depremlerdeki-rolu-nedir-uzmanlar-imar-barisi-konusunda-nelere-dikkat-cekiyor" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumunu yapıyor</a>.Uzmanlar, Kahramanmaraş merkezli depremlerde yeni yapılan pek çok binanın yıkılmasına rağmen iyi inşa edilen binaların yıkılmadığını, yeni yapıların yıkılmasının doğrudan imar aflarıyla ve bina deprem yönetmeliğinin ciddiyetle uygulanmamasıyla ilgili <a fr-original-style="" href="https://birikimdergisi.com/guncel/11258/afet-yasasi-insaat-sektoru-ve-depreme-hazirlik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">olduğunu söylüyor</a>.Yasal kazanımlar, imar barışı sebebiyle uygulamaya geçirilemiyor. Türkiye bir deprem ülkesi olduğunun bilinciyle kentlerini depreme dayanıklı hale getirmek yerine, mevzuata uygun olmayan binaları dahi yasal hale getirmeyi uygun gören bir anlayışla idare ediliyor.Depremin ardından yeniden gündeme gelen son imar affına AK Parti ve MHP’li milletvekilleriyle birlikte evet oyu veren 8 CHP milletvekili, torba yasaya evet dediklerini, imar affına şerh düştüklerini, torba yasada emeklilere bayramlarda iki maaş ikramiye verilmesi gibi uygulamalar olduğu için evet oyu verdiklerini, oturuma sadece 8 CHP’linin katılmasının da imar affına yönelik bir tepki olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/imar-affina-evet-diyen-vekiller-o-donemde-savunuyorduk-simdi-herkes-ders-cikarmali-haber-1603582" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dile getiriyor</a>.Eski AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya da evet oyu verdiği imar affıyla ilgili depremden sonra yaşananlardan ders çıkarılması ve imar affını her şartta yasaklayan bir anayasa değişikliği yapılması çağrısı yapıyor.Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici tarafından 25 Temmuz 2022’de TBMM’ye sunulan ve Ekim 2022’de Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm komisyonuna sevk edilen yeni bir imar affı tasarısı bulunuyor. “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla Yapı Kayıt Belgesi başvuruları için daha önce belirlenmiş sürelerin uzatılması ve daha önce bu sürelerden kaynaklı belgeleri iptal edilenler hakkında tesis edilen idari işlemlerin ve para cezalarının iptal edilmesini” amaçlayan imar affının kaderini, depremden ne kadar ders alacağımız belirleyecek gibi duruyor.

Spektrum

Depremden etkilenen 10 ilde 294 bin 166 bina imar affından yararlanmıştı. 

Kaçak yapılar yasallaştırılıyor

Fotoğraf: Bilal Seçkin/Adıyaman<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hatay ve Kahramanmaraş başta olmak üzere birçok il neredeyse yerle bir oldu. Resmi veriler enkaz çalışmaları henüz tamamlanamamış olmasına rağmen 40 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini ve 100 binden fazla kişinin enkazdan yaralı olarak çıkarıldığını göstermektedir. Hayatını kaybeden insan sayısı ve maddi hasar bakımından Türkiye tarihinin en büyük doğal afetini yaşadı.Bu kadar dramatik düzeydeki kayıpların en büyük sorumlusunun depremden önce ve sonra yapılması gerekenleri yapmayan siyasetçi ve idareciler olduğunu belirtmek gerekir. Yerbilimciler özellikle Elazığ depreminden sonra Doğu Anadolu Fay hattının uykudan uyandığını, depreme karşı hazırlık yapılması gerektiğini buldukları her fırsatta dile getirdiler. Binaların depreme dayanıklılık testlerinin yapılması gerektiğini ve riskli ve acil dönüştürülmesi gereken konutların tespit edilmesi gerektiğini dile getirdiler. Bu hususta hükümetin gerekli adımları atmadığını söyleyebiliriz. Dahası, 2019’da imar affı olarak bilinen yasa ile yüzbinlerce kaçak konuta legal meşruiyet sağlanmış ve riskli konutların dönüştürülmesinin önündeki engelleri artırmış oldu. İmar affı, inşaat odaklı ekonomik büyüme gibi siyasetçilerin kısa vadeli çıkarlarına hitap eden politikaların sonuçlarını bir kez daha acı bir biçimde yaşıyoruz.&nbsp;Doğal afetlere hazırlık bakımından da hükümetin başarılı bir performans ortaya koymadığını belirtmek gerekir. Her ne kadar deprem geniş bir alanı etkilemiş olsa da böyle bir senaryoya karşı lojistik planlamalarının yapılmamış olması birçok enkaza ilk günlerde hatta ilk haftada erişilememesine ve birçok insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Öte yandan, hemen her ilçede örgütlü olan disiplinli ve dayanıklı insan gücü olarak TSK’nın kurtarma çalışmaları ve asayişin sağlanması için ilk birkaç günde sahaya gönderilmemesi ciddi bir hata olarak görülüyor. Belli ki AKP hükümetinin afet yönetimini sivilleştirme arzusu, buna karşın AFAD’ın imkânlarını büyük doğal afetlere hazırlıklı kapasite düzeyine getirememesi bu yaşadığımız yıkımın temel sebeplerinden birisi.AFAD’ın gönüllülerle birlikte personel sayısının ancak 10 bin olduğu, bunun ise binlerce binanın yıkıldığı bir afette arama kurtarma çalışmaları bakımından yetersiz kalacağı tahmin edilebilirdi. Öte yandan hükümetin ilgili kurumlarının ciddî bir koordinasyon sorunu yaşadığını ve bunun da zamana karşı yarışta birçok insanın hayatını kaybetmesine neden olduğunu belirtmek gerekir.

Özgürlük Gündemi

6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem yaşandı. Birbirine yakın mesafede ve zamanda gerçekleşen bu iki büyük deprem 10 ilde yaklaşık 13 milyon vatandaşın hayatını etkiledi.

Türkiye En Acı Günlerini Yaşıyor

İzmir depremi sonrası Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, İzmir Depremi İlk Gözlem&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWJjMmZhY2U0YjIyMDAwOWIxNTY1OCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDgyOGU4MjUwNjEwMDA3ZjA5MDQwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50bW1vYi5vcmcudHIlMjUyRnNpdGVzJTI1MkZkZWZhdWx0JTI1MkZmaWxlcyUyNTJGdG1tb2JfZGVwcmVtX29uX3JhcG9yLnBkZg==""">Raporu'nu</a> kamuoyuyla paylaştı. Yer seçiminden başlayarak imar planlarının afet riskine göre hazırlanması gerektiği vurgulanan raporda, "İmar afları yasaklanmalıdır. İmar barışı adı altında ruhsatlandırılan tüm ruhsatlar iptal edilmelidir." denildi.&nbsp;En son imar affı, Haziran 2018 genel seçimlerinden önce “imar barışı” adıyla yürürlüğe girdi ve bu yasayla İzmir'de en az 672 bin bina imar barışından yararlandı.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-11T10:54:19.689Z.jpeg" alt="Deprem"><figcaption>Kaynak: AA</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Nedir? Kaçak olarak yapılan yapılardan yasada belirtilen koşullara uygun olanlarının affına “imar affı” denir. Anayasa Mahkemesi'nde ise imar affı şu şekilde tanımlanmaktadır: “Suç sayılan eylemi değil, cezayı ve ceza davası açılmasını ortadan kaldırır. Af, bağışlamadır ve hiçbir zaman eylemi meşru görme değildir. Dayandığı olayların anayasaya uygun olduğu, hukuk dışı bulunmadığı ve bunun sonucu olarak meşru ve suç sayılmaması gerektiği gibi bir mana taşımamalıdır.” İmar affının amacı, gecekondu ve imar yasasına uymayan yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek, işlemlerin tespiti, değerlendirme, müracaat, duyuru ve uygulama esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemektir. &nbsp;</li><li>TBMM'de 17 Ağustos 1999 depremi sonrası kurulan komisyonun hazırladığı raporda “Bir daha kesinlikle imar affı çıkarılmasın” denildi, 38 öneri ve yasal değişiklik sıralandı. Ancak önerilerin çoğu dikkate alınmadı, aradan geçen zamanda tam 7 kez imar affı çıkarıldı. &nbsp;</li><li>24 Ocak 2020’de gerçekleşen 6,8 büyüklüğündeki Elazığ depremi sonrasında Şehir Plancıları Odası 2. Başkanı Doç. Dr. Kübra Cihangir Çamur; bu depremde yaşanılan kayıpların, bundan sonraki olası bir doğa olayının da afete dönüşeceğinin işareti olduğunu söylemişti. İmar barışının Cumhuriyet tarihinin en geniş kapsamlı "kaçak yapılaşma affı" düzenlemesi olduğunu belirten Doç. Dr. Çamur, imar barışından yararlanan yapıların depreme karşı taşıdığı standartların bilinmediğini de&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWJjMmZhY2U0YjIyMDAwOWIxNTY1OCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDgyOGU4MjUwNjEwMDA3ZjA5MDQwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iaXJndW4ubmV0JTI1MkZoYWJlciUyNTJGaW1hci1hZmZpLWZhY2lhbGFyYS1kYXZldGl5ZS1jaWthcml5b3ItMjg1NjQ4""">vurgulamıştı.</a> &nbsp;</li><li>Af ekonomisi: Cumhurbaşkanlığı 2021 yılı Yıllık Programı'nda 2016, 2017 ve 2018 yıllarında birbiri ardına çıkarılan 3 ayrı af yasasıyla bugüne kadar halktan 74,4 milyar lira para toplandığı bilgisi yer aldı. 2018 affıyla kaçak yapı sahiplerinden 24,7 milyar lira para toplandı, buna ek olarak 2B aflarının sonuncusu olan 2018 affından da 2 milyar lira gelir elde&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWJjMmZhY2U0YjIyMDAwOWIxNTY1OCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDgyOGU4MjUwNjEwMDA3ZjA5MDQwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRmVrb25vbWklMjUyRmFmLWdhbmltZXRpLTEwMC1taWx5YXItdGx5aS1hc3RpLTYxMTUxMTglMjUyRiUyNTNGdXRtX3NvdXJjZSUyNTNEZGFoYWZhemxhX2hhYmVyJTI1MjZhbXAlMjUzQnV0bV9tZWRpdW0lMjUzRGZyZWUlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX2NhbXBhaWduJTI1M0RkYWhhZmF6bGFoYWJlcg==""">edildi.</a>&nbsp; &nbsp;</li><li>İzmir depreminin ardından imar affını gündeme getiren isimlerden biri CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır oldu. Başarır, imar affıyla ilgili soru önergesine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 21 aydır yanıt vermediğini belirterek, "Parayı yatırana yapı kayıt belgesi verdiniz. Başvuruları, parayı internetten alıyorsunuz. Peki imar affı başvurusu yapan on milyon binayı incelediniz mi? Deprem yönetmeliğine uygun mu?"&nbsp;ifadelerini kullandı. &nbsp;</li><li>Bir adım geriden:&nbsp;Başarır, imar affıyla ilgili ilk soru önergesini 2019'da Kartal'da bir binanın çökmesinden sonra vermişti. Sonrasında yıkılan binanın beş katının ruhsatlı olduğu, ancak üç katının kaçak inşa edildiği ve imar affından faydalandığı ortaya çıktı. &nbsp;</li><li>Akılda kalması gerekenler: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2018 yılında yayımladığı imar barışı kitapçığına göre Türkiye'de imara aykırı yapılar %50'nin üzerinde. Aralık 2019'a kadar imar barışından 7 milyon 450 bin bina yararlandı. Başvuru sahipleri tarafından 24,19 milyar lira ödeme yapıldı. İmar barışından en çok faydalanan şehir 1 milyon 87 bin 963 binayla İstanbul oldu. Listede ikinci sırada 672 bin 211 binayla İzmir&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWJjMmZhY2U0YjIyMDAwOWIxNTY1OCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDgyOGU4MjUwNjEwMDA3ZjA5MDQwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLXR1cmtpeWUtNTQ4MzM3Mjk=""">geliyor.</a></li></ul>

imar affı ile ilgili hikayeler