<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İran'da seçim: 1 Mart'ta seçime giden İran'da 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana en düşük katılım oranı görüldü. Ülkedeki parlamento seçimlerine katılım, resmî olmayan rakamlara göre %41 oldu. İran’ın resmî seçim kurulu, parlamentodaki 290 sandalyeden 245'inin ilk turda belirlendiğini duyurdu. Kalan 45 sandalye için ikinci tura gidilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İsveç'in NATO üyeliği: İsveç, NATO'ya katılım için gerekli belgeleri Washington'a ulaştırdı. Böylece İsveç, ittifakın 32. üyesi oldu. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “İsveç’in artık NATO müttefiklerinin özgürlüğü ve güvenliğinin garantisi olan 5. madde kapsamında sağlanan korumadan yararlandığını” belirtti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gazze'ye hava yardımı:&nbsp;İsrail-Hamas savaşının başlamasından bu yana gıda krizinin giderek derinleştiği Gazze'ye karadan yardım neredeyse imkansız hâle geldi. İnsani yardımları hava yoluyla ulaştırmayı deneyen bazı ülkeler eleştirildi. Bu yöntem, yardımlara ulaşamayan bölge halkı tarafından da uygun bulunmadı. Son olarak ABD yönetimi, yardımların deniz yoluyla ulaştırılabilmesi için Gazze sahilinde askerî liman kurmak üzere çalışmalara başlayacaklarını duyurdu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ogün Samast'ın ifadesi: Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayetinin tetikçisi Ogün Samast, "silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek" suçundan yargılandığı davada savunmasını verdi. Samast, "'Devlet arkamızda, sırtımız sağlam, rahat olun' deniyordu ama Ali Fuat'ların, Ramazan'ların isimleri patlayınca dosyaya müdahil olmak için elyazımla dilekçe verdim" açıklamasında bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Süper Salı:&nbsp;ABD'de 5 Mart'ta yapılan "Süper Salı"da, 15 eyaletin bağlandığı tek bölgede yapılan ön seçimlerde Demokrat Parti'de Joe Biden, Cumhuriyetçi Parti'de ise Donald Trump zafer elde etti. Sonuçların ardından Trump'ın 893 Cumhuriyetçi delegeye, Biden'ın ise 1.289 Demokrat delegeye ulaştığı bildirildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haiti'de isyan:&nbsp;Haiti hükümeti, geçen Cumartesi günü 4.000'e yakın mahkumun firar etmesinin ardından, son yıllarda ülkenin gündeminden düşmeyen çetelere karşı 72 saatlik olağanüstü hâl ilan etti. Çeteler, "Başbakan Ariel Henry hükümetini devirene kadar savaşacaklarını" açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kürtaja anayasal güvence: Fransa'da Kongre üyeleri, kürtaj hakkını ülkenin anayasasına dahil eden yasa tasarısını, 72 hayır oyuna karşı 780 oyla onayladı. Böylece Fransa, kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan ilk ülke oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Erdoğan-Abbas görüşmesi:&nbsp;Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Salı günü Türkiye'ye resmî ziyarette bulunarak Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Görüşmelerin ardından yapılan ortak açıklamada Erdoğan, "Türkiye olarak garantörlük mekanizması çerçevesinde sorumluluk üstlenmeye hazırız" dedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD ordusunda sızıntı: ABD ordusuna ait gizli belgeleri oyun arkadaşlarına sızdırmakla suçlanan Massachusetts Ulusal Hava Muhafızları üyesi 22 yaşındaki Jack Teixeira, ulusal savunma bilgilerini kasıtlı olarak saklamak ve iletmekle ilgili altı suçlamanın tamamını kabul etti. Teixeira, 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">8. Yargı Paketi:&nbsp;Kamuoyunda 8. Yargı Paketi olarak bilinen Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Düzenlemeler 1 Haziran'da yürürlüğe girecek.</li></ol>

Aposto Gündem

Bir çırpıda geçen haftanın öne çıkan gelişmeleri.

10 maddede bu hafta

• ABD Yüksek Mahkemesi önünde düzenlenen kürtaj hakkı yanlısı protestolarda, aralarında 17 Temsilciler Meclisi üyesinin de bulunduğu 35 kişi gözaltına alındı. Polis "kalabalık oluşturdukları, yolu kapattıkları ya da huzursuzluk verdikleri"&nbsp;gerekçesiyle protestocuların gözaltına alındıklarını bildirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;Yüksek Mahkeme, geçtiğimiz ay ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal olarak garanti altına alan "Roe-Wade kararını" iptal etmiş, böylece kürtaj anayasal bir hak olmaktan çıkarılmıştı. Kürtaj konusundaki kanunlar eyaletlerin kendi kararlarına bırakılmıştı.</li></ul>

• ABD'de Yüksek Mahkeme'nin ABD'de 1973'ten bu yana kürtajı yasal hâle getiren Roe vs Wade kararını geçtiğimiz hafta iptal etmesi üzerine ülke çapında yüzlerce protesto düzenlendi.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kimler etkilenecek? Kürtaja erişimi kısıtlayan mahkeme kararının, milyonlarca kadını; özellikle de yoksul kadınları etkileyeceği belirtiliyor. Ayrıca ABD'de kürtaj yaptırınların %61'inin etnik azınlık olduğu, bu nedenle karardan Siyah ve Latin Amerika kökenli kadınların orantısız olarak etkileneceği öngörülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Trajik bir hata": ABD Başkanı Joe Biden, "ABD'de kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan mahkeme kararının iptali trajik bir hata." dedi.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1656605263206.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" alt="ABD'deki eylemlerden biri" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sky News

Spektrum

• ABD'de Yüksek Mahkeme'nin ABD'de 1973'ten bu yana kürtajı yasal hâle getiren Roe vs Wade kararını geçtiğimiz hafta iptal etmesi üzerine ülke çapında yüzlerce protesto düzenlendi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kimler etkilenecek? Kürtaja erişimi kısıtlayan mahkeme kararının, milyonlarca kadını; özellikle de yoksul kadınları etkileyeceği belirtiliyor. Ayrıca ABD'de kürtaj yaptırınların %61'inin etnik azınlık olduğu, bu nedenle karardan Siyah ve Latin Amerika kökenli kadınların orantısız olarak etkileneceği öngörülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Trajik bir hata": ABD Başkanı Joe Biden, "ABD'de kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan mahkeme kararının iptali trajik bir hata." dedi.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/5/0/1656279761214.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">AJ Mast/The WSJ/Associated Press

ABD Yüksek Mahkemesi'nin 1973 yılında&nbsp;Roe v. Wade kararı isimli hükmüyle kürtaj hakkı, anayasal bir hak olarak tanınmış ve karar da kürtaj uygulamasının federal düzeyde yasalaşmasının yolunu açmıştı. Geçtiğimiz günlerde Yüksek Mahkeme'nin sızan taslağı, yürürlüğe konması hâlinde, bazı eyaletlerin kürtaj hakkını insanların elinden alabileceği anlamına geliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Roe v. Wade kararı</h2>1969 yılında annenin hayatı tehlikede değilse kürtajı suç kapsamına alan Teksas eyaletinin yasalara karşı açılan davayla başlayan kazanım sonucunda ABD'de hamileliklere ilk üç ay sistemiyle yaklaşılıyor.1973'ten beri uygulanan karara göre, ABD'deki kadınların hamileliklerinin ilk üç ayında kürtaj operasyonu için mutlak hakkı bulunuyor; ikinci üç ayda bazı eyalet sınırlamaları devreye girebiliyor; üçüncü dönemde sınırlanabiliyor veya yasaklanabiliyor.Neden önemli?: Feminist gazeteci ve günümüzde hâlâ anayasaya eklenmemiş The Equal Rights Amendment (Eşit Haklar Hakkında Anayasa Değişikliği) sözcülerinden Gloria Steinem, 1960'lı yıllarda kadınların kendi bedenlerinin kontrolünü kazanmalarına özellikle dikkat çekiyordu.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Cinselliğin bir güç aracı olarak kullanılmasına karşı ne zaman, kiminle ve kaç çocuk yapacakları, cinsellikleri, doğum kontrolü ve kürtaj hakkında (yani kadınlar kendi bedenleri ve cinsellikleri hakkında) söz sahibi olduklarında patriyarkal sistem bozguna <a fr-original-style="" href="https://catlakzemin.com/13-ekim-1982-kate-millett-gloria-steinem-alice-walker-abd-kadin-hareketini-konustular/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uğrayacaktı</a>.</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1651877113968.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Washington, 1970<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dolayısıyla POLITICO'nun doğrulanan haberindeki beş yargıcın Roe v. Wade'i bozmak için oy vermesi ve 15 haftadan sonra kürtajı yasaklayan Mississippi yasasını uygulamaya koymak üzere destekleceğini ifade etmesi, kürtajın bir anayasal hak olduğu yönünde kararın sonlanabileceği sinyallerini veriyor — bu durumda kürtaj konusunda eyaletler kendi içlerinde karar alabilecek hâle geliyor.<h2 fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Roe-sonrası dönem: Ülke çapında eylemler</h2>Eğer üst mahkeme, neredeyse 50 yıllık Roe v. Wade'i bozarsa ABD'de hamile kalabileceklerin %52'si bu karardan etkilenecek. Durumun ciddiyetini anlamak için üreme haklarını destekleyen ve kâr amacı gütmeyen Guttmacher Institute tarafından sağlanan verilere göre 2017 yılında ABD'de yaklaşık 862,000 kürtajın gerçekleştiğini görmek yeterli oluyor.Güncel durum:&nbsp;The Washington Post ve ABC News'un 28 Nisan 2022'de yayımladığı verilere göre ABD vatandaşlarının %54'ü "Roe v. Wade kararı yürürlükte kalmalı,"&nbsp;diyor; ülke çapında eylemler sürüyor ve hem&nbsp;Roe-öncesi dönemde güvenli kürtaj yollarına erişememenin altını çizen hem de Roe-sonrası kürtaj deneyimlerinin paylaşıldığı gerçek hayat kesitleri sosyal medyada paylaşılıyor.

"Kürtajı engellemek diye bir şey yok, güvenli kürtaj yollarını engellemek var."

Kürtaj hakkı tartışması

🔴 Kolombiya’da kürtaja erişimi kısıtlayan yasalar kaldırıldı. Kürtaj, artık ilk 24 hafta içerisinde istisnasız her koşulda yasal.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;2006 yılından önce hamile kişinin hayatı tehlikede olsa bile kürtajın yasak olduğu Kolombiya’da, bu yeni karara kadar kürtaj sadece hamile kişinin ya da fetüsün hayatı tehlikede olduğunda veya ensest ilişki, tecavüz sonucunda oluşan hamilelikte yasaldı.</li></ul>

Angst

<a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58422040" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ABD’nin</a> Teksas eyaletinde hamilelerin altıncı haftadan sonra kürtaj olmasını engelleyen yeni bir yasa kabul edildi. Yüksek Mahkeme, yasanın yürütmesini durdurmayı dörde karşı beş oyla reddetti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler olmuştu?&nbsp;Yasa, mayıs ayında Teksas Valisi Greg Abbott tarafından hazırlandıktan sonra geçtiğimiz haftalarda onaylanmış; fakat kadın hakları savunucuları yürütmenin iptali için Yüksek Mahkeme’ye başvurmuştu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Teksas’ta kabul edilen yasa, 1973 yılında kadınların kürtaj hizmetine erişimini yasal güvence altına aldığı için emsal niteliği taşıyan "Roe Wade’e karşı" kararının ihlali olarak görülüyor. Teksas yasası, kürtaj karşıtı bir kişiye "bireysel olarak harekete geçme hakkı" tanıyor. Yasa, herhangi bir vatandaşın kürtaj yaptırmak isteyen birinin hamileliğini sonlandırma seçeneğine müdahale etmesinin önünü açıyor. Bu kişi; kürtajı gerçekleştirecek doktora, bir hemşireye, hastanın yakınlarına ya da hastaya ulaşım hizmeti veren bir şoföre dava açabiliyor. Davacının, yasayı ihlal eden kişiyle doğrudan bir bağlantısının olması da gerekmiyor. Kürtaj olmayı tercih eden kişiye “yardım ve yataklık eden” herkese en az 10 bin dolarlık tazminat davası açabiliyor. Yasa, tecavüz ve ensesti de bir istisna olarak kabul etmiyor. Hamileliğin sonlandırılmasına yalnızca annenin hayatı tehlike altındaysa ya da “vücutta önemli ve geri dönüşü olmayan bir bozulmaya” yol açıyorsa izin <a fr-original-style="" href="https://time.com/6093905/texas-abortion-ban-abortion-rights/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">veriliyor</a>.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karşı çıkmak neden zor?&nbsp;</h2>Ülke genelinde "kalp atışı yasası" olarak bilinen yasalar, daha önce de tartışmalara sebep olmuş; ancak bugüne kadar hiçbiri onay görmemişti. 2011 yılında Ohio eyaletinde gündeme gelen yasa; Kuzey Dakota, Arkansas, Iowa, Kentucky, Louisiana ve Georgia gibi eyaletlerde dikkatleri çekmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Farkı ne? Kürtajı kısıtlayan yasalar, genellikle yasağı ihlal eden kişiye yönelik cezai yaptırımları içerirken Teksas'taki yasa bireysel vatandaşlara, kürtaj yapana karşı da dava açma hakkı tanıyor. Aslında yasağı uygulayan hiçbir hükümet yetkilisi veya kurumu bulunmuyor, bireylere kürtaj yaptıranlardan davacı olmanın yolunu açıyor. Yüksek Mahkeme çoğunluğuna göre de bu özel davalar mahkemede görülmeye başlanana dek yasa karşıtları kimse dava açamıyor. Bir diğer deyişle Teksas yetkileri, bir yasal boşluktan faydalanıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Etik ilkelere aykırı</h2>Yargıç Sonia Sotomayor, karara "Kadınları anayasal haklarından mahrum bırakmak ve yargı denetiminden kaçınmak üzere düzenlenmiş, açıkça anayasaya aykırı bir yasanın yürütmesini durdurma talebi karşısında yargıçların çoğu, başlarını kuma gömmeyi seçti." şeklinde tepki gösterdi. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, mahkemenin kararının Teksaslı kadınlar için yıkım getireceğini belirtti. Dr. Jennifer Villavicencio da kadınları hamileliklerini nasıl yöneteceklerine karar vermeye zorlamanın etik ilkelere aykırı olduğuna işaret etti.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Teksas, 50 yıl geride</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rahimdeki çocuğun hakkı:&nbsp;Kürtaj karşıtı gruplar, Teksas yasasının "rahimdeki çocuğun ailenin bir üyesi olduğu" görüşünü yansıttığını savundu. Bu gruplardan bazılarının, yasayı ihlal eden kişileri hedef aldığı ve insanların anonim bir şekilde ihbar etmelerini sağlayan internet siteleri kurduğu kaydedildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kaotik etki:&nbsp;Kürtaj hizmetini savunan gruplar ise, yasanın şimdiden kaotik bir etki yarattığını söyledi. Teksas'ta altı hafta sonra gerçekleşecek kürtaj randevularının bir bölümünün iptal edildiği, bazı kliniklerin çalışanlarının da olası bir davayla karşılaşmamak için işten ayrıldığı aktarıldı. Hak savunucuları, bu yasanın Teksas’ı 50 yıl geriye götüreceğini ifade <a fr-original-style="" href="https://www.politico.com/news/2021/09/01/supreme-court-texas-abortion-ban-508275" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etti</a>.</li></ul>

kürt ile ilgili hikayeler