<a fr-original-style="" href="https://kg.linkedin.com/in/djoomart-otorbaev-519680117" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Djoomart Otorbaev</a>ABD'nin uzun süredir stratejik ortağı olan Suudi Arabistan'ın, Çin ve Rusya'nın&nbsp;başını çektiği bir ekonomi ve güvenlik örgütüne katılması daha birkaç yıl önce neredeyse hayal bile edilemezdi. Ancak Suudiler geçen ay Şanghay İşbirliği Örgütü'nde kendisine "diyalog ortağı" statüsü veren bir mutabakat zaptını onayladı: tam üyeliğe doğru ilk adım.ŞİÖ'nün temelleri 1980'lerde, Sovyetler Birliği ve Çin'in ortak sınırlarındaki gerilimleri yönetmeye çalıştıkları dönemde atıldı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından iki taraf beş taraf haline geldi: Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan. 2001 yılında, Şanghay Beşlisi olarak adlandırılan grup, bölgesel işbirliğini derinleştirmek için sınırların belirlenmesi ve askerden arındırılmasının ötesine geçmeleri gerektiği konusunda anlaştı ve ŞİÖ doğdu.Bugün ŞİÖ, Şanghay Beşlisi'nin yanı sıra Hindistan, Pakistan ve Özbekistan'dan oluşuyor ve İran'ın da bu yıl içinde örgüte katılması bekleniyor. ŞİÖ'nün ayrıca Ermenistan, Azerbaycan, Kamboçya, Mısır, Nepal, Katar, Sri Lanka, Türkiye ve şimdi de Suudi Arabistan olmak üzere dokuz diyalog ortağı var ve beş ülke daha aynı yola girmiş durumda. Üç ülke (Afganistan, Belarus ve Moğolistan) gözlemci statüsüne sahip.ŞİÖ, örneğin NATO ile kıyaslanabilecek bir askerî ittifak olmadığı gibi, salt ekonomik bir birlik de değil. Aksine, ŞİÖ tüzüğü güvenlik işbirliğini örgütün amacının merkezi olarak belirler ve ŞİÖ üyeleri düzenli olarak ortak askerî ve terörle mücadele tatbikatları düzenler. Örneğin, Ağustos ayında Rusya'nın Çelyabinsk bölgesinde ortak bir "terörle mücadele tatbikatı" yapılması planlanıyor.Suudi Arabistan'ın ŞİÖ'ye katılma hamlesi, jeopolitik etkisini arttırmak ve ABD liderliğindeki mevcut uluslararası düzene meydan okumak isteyen Çin için bir zafer anlamına geliyor. Bu çabanın diplomatik ayağı çok önemliydi. Örneğin, Suudi Arabistan ŞİÖ memorandumunu onaylamadan üç haftadan kısa bir süre önce, İran ile diplomatik ilişkilerini yeniden tesis etmek üzere Çin'in aracılık ettiği bir anlaşmayı kabul etti. Çin yakında İsrail-Filistin çatışmasına bir çözüm bulmak için arabuluculuk yapmaya kalkarsa kimse şaşırmamalı.Ancak bu tür diplomatik başarıları mümkün kılan da Çin'in ekonomik gücü. Suudilerin ŞİÖ mutabakatını imzalamasından iki gün önce, 27 Mart'ta devlete ait petrol devi Saudi Aramco'nun 3,6 milyar dolar değerinde bir anlaşmayla Çin'in Rongsheng Petrokimya şirketinin %10 hissesini satın aldığını açıklaması tesadüf değil. Halihazırda Çin'e ABD'nin dört katından fazla ham petrol tedarik eden Saudi Aramco şimdi de Çin'deki rafinerilere günde 690 bin varil ham petrol tedarik etmeyi kabul etti.Suudi Arabistan sadakatini en yüksek teklifi verene satıyor gibi görünüyor. Suudiler, ŞİÖ'ye ek olarak, Çin'in egemen olduğu bir başka grup olan ve Brezilya, Rusya, Hindistan ve Güney Afrika'yı da içeren BRICS'e katılmayı da resmen talep etti. 2001 yılında Goldman Sachs tarafından bir varlık sınıfı olarak tasarlanan BRICS gruplaşması kısa sürede kendi başına bir hayat kazandı. 2006 yılında bir ticaret ittifakı olarak ortaya çıkan BRICS, kendisini G7'ye jeopolitik bir alternatif olarak konumlandırmaya çalışmakta, hatta ABD dolarına alternatif olabilecek ortak bir para biriminin piyasaya sürülmesini tartışmakta.Çin'in BRICS'in toplam GSYH'sinin %72'sini oluşturduğu göz önüne alındığında, blok -muhtemelen genişletilmiş bir biçimde- ticari ödemeleri renminbi (yuan'ın resmî adı) ile yapmaya başlamaya karar verebilir. Bu henüz gerçekleşmese bile Çin, Rusya ile yaptığı gibi Suudi Arabistan'dan hidrokarbon alımlarını renminbi ile yapmaya karar verebilir. Çin'in, küresel petrol talebinin %15'ini ve küresel petrol ticaretinin %10'unu oluşturduğu düşünüldüğünde, diğer yakın petrol üreticisi ülkeler de aynı düzenlemeye dahil olabilir.Çin'in ABD'yi yakın zamanda Orta Doğu'dan çıkarması beklenmiyor; zira Amerika, Körfez ülkelerinin çoğu için en önemli güvenlik ortağı olmaya devam ediyor. Suudi Arabistan ABD askerî üslerine ev sahipliği yapmaya devam ediyor ve geçen ay iki ülke Riyad'daki yeni bir askerî test merkezinde ilk ortak ‘drone karşıtı’ tatbikatlarını tamamladı. Aynı hafta iki Suudi Arabistan havayolu şirketi ABD'li üretici Boeing'den 78 uçak sipariş etmeyi ve 43 tane daha satın alma opsiyonu edinmeyi planladıklarını açıkladı.Bununla birlikte, Çin'in Orta Doğu'da artan ayak izleri ABD'yi endişelendiriyor. ABD'li yetkililer, Suudi Arabistan'ın ŞİÖ'ye katılma hamlesinin etkilerini, bunun çok gecikmiş olduğunu söyleyerek küçümserken, Huawei 5G teknolojisinin Orta Doğu'da benimsenmesinden duydukları endişeyi dile getirdiler ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni Çin'e ait bir güvenlik tesisini kapatmaya çağırdılar. ABD, Çin ile işbirliği yapmanın ülkelerin Amerika ile ilişkilerine zarar verebileceği uyarısında bulunuyor.Suudi Arabistan'a göreyse ikili ilişkilere zarar veren taraf, ABD. ABD Başkanı Joe Biden 2020 seçim kampanyası sırasında gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi nedeniyle Suudi Arabistan'ı "parya" (e.n. uluslararası toplumdan dışlanmış ülke) ilan etmekle tehdit etti. Biden o zamandan bu yana tutumunu yumuşatmış olsa da, silah tedariki gibi birkaç temel kısıtlama yürürlükte kalmaya devam ediyor.Dahası, ABD Senatörleri Chris Murphy ve Mike Lee kısa bir süre önce Dışişleri Bakanlığı'nın Suudi Arabistan'ın ülke içindeki insan hakları uygulamalarını ve Yemen'deki savaşa katılımını soruşturmasını talep eden bir "ayrıcalıklı karar tasarısı" sundu. Önergeye göre, bu soruşturmaya ait rapor 30 gün içinde sunulmazsa krallığa yapılan tüm güvenlik yardımları kesilecek.Dolayısıyla Suudi Arabistan'ın Çin'e yönelmesi, ABD politikasından duyduğu memnuniyetsizliği yansıtıyor. Suudilerin bu siyasi pazarlık yaklaşımına ilk kez başvurdukları söylenemez; ancak bu durum zararsız olduğu anlamına da gelmiyor. Çin'in Orta Doğu ülkelerini siyasi ve ekonomik bloklar halinde bir araya getirme çabalarına olanak tanımanın geniş kapsamlı stratejik sonuçları olabilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kırgızistan'ın eski başbakanlarından Djoomart Otorbaev, Central Asia's Economic Rebirth in the Shadow of the New Great Game (Routledge, 2023) adlı kitabın da yazarıdır.© <a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Project Syndicate</a>, 2023.

Aposto Gündem

Suudi Arabistan'ın Çin'e yönelmesi ABD politikasından duyduğu memnuniyetsizliği yansıtıyor. Ancak Suudilerin bu siyasi pazarlık yaklaşımına ilk kez başvurdukları söylenemese de, bu yaklaşımın tanıdık olması zararsız olduğu anlamına gelmiyor.

Çin, Orta Doğu’da kazanabilecek mi?

1,4 milyar nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi ve 17 trilyon dolarlık GSYH’siyle dünyanın en büyük 2’nci ekonomisi olan Çin Halk Cumhuriyeti’ni yöneten Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 20. Ulusal Kongresi geçtiğimiz günlerde gerçekleştirildi. Ulusal Kongre’nin ardından toplanan ülkenin en üst düzey yönetim organı Merkez Komite, Şi Cinping’i artarda 3’üncü kez ÇKP Genel Sekreteri ve Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak seçti. Şi Cinping, ülkenin kurucu devlet başkanı Mao Zedung’un ardından parti liderliğini iki dönemden fazla sürdüren ilk lider olarak tarihe geçti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Lider, partiyi gölgede bırakıyor</h2>19. Ulusal Kongre’de “Şi Cinping Düşüncesi” parti tüzüğüne girmiş ve partinin mihenk taşı olarak tanımlanmıştı. Öte yandan bu kongrede “iki dönem başkanlık şartı” kaldırılmış ve Şi Cinping’in ömür boyu devlet başkanı olmasının önü açılmıştı. 20. Ulusal Kongre’de yeniden başkan seçilen Şi, ÇKP’nin en üst düzey karar alma organı olan Politbüro’da kendisine yakın isimleri göreve getirerek sadık bir parti üst yapılanmasını hayata geçirmiş oldu. Bir diğer ifadeyle, 20. Ulusal Kongre neticesinde Çin’de Şi Cinping’in liderliğinin ÇKP’yi gölgede bıraktığı yeni bir döneme girilmiş oldu.Şi Cinping’in 3’üncü kez başkan seçilmesine ek olarak Ulusal Kongre’de verilen mesajlar da önümüzdeki süreçte hem Çin’i hem de dünya siyasetini büyük oranda etkileyecek olması nedeniyle önem taşıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Güvenlikçi bir ekonomi anlayışı</h2>Çin’in önümüzdeki yıllarda ekonomisine ve siyasetine yön verecek açıklamaların yapıldığı Ulusal Kongre’de daha önceki yıllarda da görüldüğü üzere ekonomik büyümeye vurgu yapıldı. Çin’in ekonomik modelinin başarısına, vatandaşlarına getirdiği refaha ve dünya ekonomisindeki önemine değinilerek önümüzdeki süreçte katma değerli yüksek teknoloji ürünlerinin üretimine ve ihracatına ağırlık verileceği ifade edildi. Kongre’de ekonomiden daha fazla ön plana çıkarılan mesele güvenlik idi. Çin’in iç ve dış güvenliğinin ÇKP’nin en büyük önceliği olduğu ifade edilerek ulusal güvenliğin ve ekonomik büyümenin temelinde yer aldığı siyaset anlayışının devam edeceği mesajı verildi. Ulusal Kongre’de yapılan konuşmaları analiz eden <a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/commentary/under-xi-chinese-security-takes-precedence-over-economic-growth-by-stephen-s-roach-2022-10?a_la=english&a_d=6356b170dd6fa8f9fc0acc4a&a_m=&a_a=click&a_s=&a_p=homepage&a_li=under-xi-chinese-security-takes-precedence-over-economic-growth-by-stephen-s-roach-2022-10&a_pa=curated&a_ps=main-article-a2&a_ms=&a_r=" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">siyaset bilimciler</a>, önümüzdeki süreçte ulusal güvenliği ekonomik büyümeye tercih edecek bir Çin Halk Cumhuriyeti olacağını iddia ediyorlar.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tayvan meselesi</h2>ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin ziyaretiyle ABD-Çin ilişkilerindeki gerilimi artıran Tayvan meselesi hakkında Şi Cinping net mesajlar verdi. Tayvan probleminin barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini ifade eden Şi, askeri müdahalenin de seçenekler arasında yer aldığını açık bir şekilde belirtti. ÇKP’nin siyasi ideolojisinde çok önemli bir yere sahip olan&nbsp;“ulusal egemenlik” söylemi burada da dile getirilerek Tayvan meselesinin Çin’in iç meselesi olduğu ve üçüncü ülkelerin müdahalesine kapalı olduğu ifade edilerek ABD’ye net bir mesaj verildi. Uluslararası arenada ABD önderliğindeki Batı hegemonyasına meydan okuyan ÇKP, önümüzdeki süreçte de dünya siyasetinde çok taraflılığı savunacağına vurgu yaparak “çok taraflılık ilkesi üzerine inşa edilen dış politika stratejisini” devam ettireceğini bir kez daha belirtti.20. Ulusal Kongre’de yapılan konuşmaların içeriğini analiz eden bir çalışmada Kongre boyunca en çok ekonomi, reform, tarih, Marksizm, güvenlik ve problemler kelimelerinin kullanıldığı belirtiliyor. Bilim ve teknoloji ise 20. Ulusal Kongre’de açık ara farkla en çok gündeme getirilen konu oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Politbüro dizayn edildi</h2>Şi Cinping’in kendisine sadık kişileri Politbüro’nun üst yönetimine getirmesi 20. Ulusal Kongre’nin ardından en çok tartışılan konuların başında geliyor. 2 dönemlik devlet başkanlığı sürecinde parti içinde kendisine karşı oluşan muhalif sesleri bastırmayı başaran Şi, başta Hong Kong olmak üzere ülke genelinde kurduğu elektronik gözetim sistemiyle de toplumsal hareketleri daha başlamadan bastırmayı hedefliyor. Hâlihazırda ülkedeki tek karar alma mekanizması olan Politbüro’nun da büyük oranda Şi Cinping’in kontrolüne geçmesi Çin’in daha otoriter ve kapalı bir siyasi yapıya bürüneceği yorumlarını da beraberinde getiriyor. Bu durum özellikle ABD ile ilişkilerde ve Çin’in aktif dış politika anlayışında parti tüzüğüne de giren “Şi Cinping Düşüncesi”nin hâkim ideoloji haline geleceği anlamına geliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/1/1666639127560.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.78" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Politbüro’ya yapılan atamalarda en dikkat çeken isim Çin’in “Sıfır Vaka” politikasının mimarı olan Li Qiang. Li, ÇKP’nin Şangay parti şefiyken Covid-19 döneminde uygulanan sıkı önlemlerin mimarıydı. Sıfır Vaka politikası ülke genelinde büyük toplumsal huzursuzluk yaratmış ve sıkı önlemler nedeniyle büyük mağduriyet yaşayan halk çeşitli protestolar düzenlemişti. Şi Cinping’in, Politbüro yönetimine getirdiği Li Qiang’ın ilerleyen yıllarda Şi’nin halefi olabileceği&nbsp;iddiaları böylelikle güç kazanmış oldu.

    

"Şi Cinping Düşüncesi" ve ÇKP'nin 20. Ulusal Kongresi 

• <a fr-original-style="" href="https://ticaret.gov.tr/data/633bd7fd13b876b344b0fcc2/Ayl%C4%B1k%20D%C4%B1%C5%9F%20Ticaret%20Veri%20B%C3%BClteni_Eyl%C3%BCl%202022_2.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ticaret Bakanlığı</a>'nın yayımladığı öncü verilere göre eylül ayında dış ticaret açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre %299 artışla 10,4 milyar USD oldu. Ocak-eylül dönemindeki toplam dış ticaret açığı ise 83,8 milyar USD seviyesine yükseldi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geriye sar: Veriyle birlikte 12 aylık dış ticaret açığı da 98 milyar USD seviyesine ulaştı. Bu genişlemede ana sebep yine enerji maliyetleri. Öte yandan, enerji hariç dengenin de ekside olduğunu ifade etmek gerekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatırlatma dozu:&nbsp;TÜİK ağustos ayı dış ticaret verilerini cuma günü açıklamıştı. Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan veri eylül ayına ilişkin (kesine yakın) geçici-öncü veriler.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İhracat-ithalat:&nbsp;Eylül ayında ihracat %9,2 artışla 22,6 milyar USD olurken, ithalat ise %41,5 artışla 33 milyar USD oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise eylül ayında 20,8 puan düşüşle 68,5 seviyesine geriledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ülke dağılımı:&nbsp;Eylül ayında en çok ihracat yapılan ülkeler sırasıyla&nbsp;2 milyar USD ile Almanya, 1,3 milyar USD ile ABD ve 1,2 milyar USD ile Irak oldu. İthalatta lider ülke ise %186,7 artışla 6,9 milyar USD'lik ithalat yapılan Rusya oldu. Rusya'yı 3,7 milyar USD ile Çin Halk Cumhuriyeti ve 2,1 milyar USD ile İsviçre izledi.</li></ul>

EXANTE

Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin'in ada çevresinde gerçekleştirdiği askerî tatbikat kapsamında birden fazla balistik füze ateşlediğini bildirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin ardından Tayvan çevresinde adayı çevreleyen askerî tatbikatlara başlamıştı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan:&nbsp;2. Dünya Savaşı'nın ardından Mao Zedong önderliğindeki komünistler ve Çan Kay Şek liderliğindeki milliyetçiler arasında yaşanan iç savaştan komünistler galip çıkınca Çan Kay Şey ve beraberindeki milliyetçiler, anakarayı terk ederek Tayvan'a kaçmışlardı. Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949 yılında Mao Zedong liderliğinde kurulmasının ardından Çin halkının gerçek temsilcisinin Tayvan mı yoksa Çin Halk Cumhuriyeti mi olduğu sorusu iki ülke arasındaki sorunların çıkış noktasını oluşturuyor. Özellikle Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Çin'in de Tayvan'a saldıracağı yönündeki öngörülerin artmasıyla birlikte ABD Başkanı Joe Biden, "Tayvan’ı askerî güç de dâhil olmak üzere gereken her şekilde Çin işgaline karşı koruyacaklarını" açıklamıştı.</li></ul>

🔔​ Çin, Tayvan yakınlarında balistik füze ateşledi

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, Hint-Pasifik ziyaretleri kapsamında Tayvan’a gideceğini açıklaması ABD - Çin - Tayvan ilişkilerinde büyük bir gerilime neden oldu. Çin yetkililerinin, bu ziyaretin büyük sonuçları olacağı yönündeki tehditlerine rağmen Pelosi’nin uçağı dün akşam saatlerinde Tayvan’ın başkenti Taipei’ye indi. Burada resmî törenle karşılanan Pelosi, "Bu ziyaret, ABD’nin Tayvan’ın demokrasisine olan sarsılmaz desteğinin göstergesidir." diyerek Çin makamlardan gelen tehditlere karşı net bir tavır gösterdi.&nbsp;Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamadaysa&nbsp;“Ülke egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için gerekli tüm önlemleri alacağız, bu ziyaretin sonuçları ABD ve Taipei'nin sorumluluğunda olacak." denildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Krize giden süreç</h2>Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1980’li yıllardan beri devam eden hızlı ekonomik ve askerî yükselişi, başta ABD olmak üzere birçok ülke tarafından tehdit olarak görülüyor, Çin’in ekonomik ve askerî gücünü çevreleme politikaları hayata geçiriliyor. Soğuk Savaş’ın bitmesinin ardından dünyanın ekonomik ve askerî olarak tek süper gücü konumuna gelen ABD, Çin’in başta Pasifik ve Ortadoğu’daki artan askerî ve politik gücünü ulusal çıkarlarına karşı bir tehdit ve uluslararası arenadaki rolüne sistematik bir rakip olarak görüyor. Çin Halk Cumhuriyeti, Asya-Pasifik bölgesini kendi nüfuz alanı olarak görüyor ve ABD’nin buradaki askerî gücünü zayıflatmayı amaçlıyor.2001 yılında Dünya Ticaret Örgütü'ne katılmasının ardından ticaret hacmini astronomik boyutlara ulaştıran Çin, bugün başta ABD olmak üzere dünyadaki birçok ülkenin birinci ticaret partneri konumunda bulunuyor. Kuşak ve Yol Girişimi gibi iddialı projeler, yükselen bir süper güç olan Çin’in jeoekonomik çıkarlarını hayata geçirme noktasında büyük önem taşıyor.&nbsp;Öte yandan, batılı ülkelerin ekonomik çıkarlarına da tehdit oluşturmakla suçlanıyor. Bugün yaşanan krizin temel nedeniyse ekonomik olmaktan çok ideolojik kökenlere sahip. 2. Dünya Savaşı’nın ardından Mao Zedong önderliğindeki komünistler ve Çan Kay Şek liderliğindeki milliyetçiler arasında yaşanan iç savaştan komünistler galip çıkınca Çan Kay Şey ve beraberindeki milliyetçiler, anakarayı terk ederek Tayvan’a kaçtılar. Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1949 yılında Mao Zedong liderliğinde kurulmasının ardından Çin halkının gerçek temsilcisinin Tayvan mı yoksa Çin Halk Cumhuriyeti mi olduğu sorusu, iki ülke arasındaki sorunların çıkış noktasını oluşturuyor. ABD Başkanı Richard Nixon'ın 1972 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'ne resmî ziyaret gerçekleştirmesine kadarki süreçte Tayvan, birçok ülke tarafından Çin halkının resmî temsilcisi olarak tanınıyordu. Ancak hem Nixon'ın ziyareti hem de Çin'in uluslararası sisteme eklemlenmesiyle birlikte Çin Halk Cumhuriyeti resmen tanınmaya başladı. Bugün dahi, Tayvan’ı resmî olarak tanıyan sadece 13 ülke bulunuyor. ABD, Çin halkının temsilcisi olarak Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanısa da Tayvan’la güçlü askerî ve ekonomik ilişkilere sahip. Özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Çin’in de Tayvan’a saldıracağı yönündeki öngörülerin artmasıyla birlikte ABD Başkanı Joe Biden, “Tayvan’ı askerî güç de dâhil olmak üzere gereken her şekilde Çin işgaline karşı koruyacaklarını” açıklamıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pelosi’nin ziyareti gerginliği tırmandırdı</h2>ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret edeceğini açıklaması Çinli yetkililer tarafından eleştirildi. Çinli makamlar, bu ziyareti resmî "Tek Çin" (One China) doktrinine karşı bir meydan okuma ve egemenlik haklarının ihlali olarak yorumluyor.&nbsp;Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan, Pelosi’nin ziyaretine ilişkin “Bu ateşle oynamaktır ve ateşle oynayanlar kendilerini yakarlar.” açıklaması tehditlerin dozajını artırarak olası bir çatışma ihtimaline ağırlık kazandırdı. Çin savaş uçaklarının, Pelosi’yi taşıyan uçağı engelleyeceği yönünde haberlerin ortaya çıkmasının ardından ABD ve Tayvan ordusuna ait savaş uçakları, Tayvan hava sahasında devriye gezmeye başladı.&nbsp;Öte yandan ABD, Tayvan karasularına savaş gemileri gönderirken Çin donanmasına ait gemiler de bölgede hazır konuma getirildi. Çin ordusunun, Tayvan’a en yakın eyalet olan Fujian’a askerî yığınak yaptığı yönündeki haberler, olası bir işgal ihtimalini ön plana çıkarıyor. Her ne kadar Nancy Pelosi’yi taşıyan uçağa bir engelleme girişiminde bulunulmasa da Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun, 4-7 Ağustos tarihlerinde Tayvan etrafında gerçek mermilerin kullanılacağı askerî tatbikatlar yapacağı açıklandı. ABD ve Tayvan’a karşı bir gövde gösterisi niteliğinde olacak olan bu tatbikat, bölgede hâlihazırda&nbsp;gergin olan siyasi ilişkilerin daha da bozulacağı ve olası bir çatışma riskini artıracağı nedeniyle endişelere neden oldu.Çin ordusunun yapacağı askerî tatbikatların, ABD-Tayvan ittifakına karşı atılacak adımlardan sadece ilki olduğu ve bu ziyaretin ardından hem ABD-Çin ilişkilerinde hem de Pasifik bölgesinde askerî ve siyasi gerilimlerin daha da artacağı <a fr-original-style="" href="https://t.co/8W8fXg2bV0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öngörülüyor.</a>

Tayvan Körfezi'nde gergin saatler

Rusya ile ilişkilerini "Sınırsız Dostluk" konseptiyle tanımlayan Çin Halk Cumhuriyeti, 24 Şubat'ta başlayan işgalin ardından ne Batı ülkeleri gibi Rusya’ya karşı ekonomik ve siyasi bir savaş başlattı, ne de beklentilerin aksine Moskova’ya sınırsız destek sağladı. Peki, Çin’in Rusya işgaline karşı yürüttüğü denge politikasının temelinde ne yatıyor? Ekonomik yaptırımların zayıflattığı Rusya’yı kendine bağımlı bir müttefik hâline mi getirmeye çalışıyor, yoksa olası bir Tayvan işgali için "bekle ve gör" stratejisi mi uyguluyor?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sınırsız Dostluk</h2>Soğuk Savaş döneminde, özellikle 1960'lardaki sınır çatışmaları ve ideolojik ayrışmadan sonra, ideolojik ayrılıkların gölgesinde kalan Sovyetler Birliği-Çin Halk Cumhuriyeti ilişkileri, soğuk savaşın bitmesiyle yeni bir aşamaya geçti. 1990’larda başlayan yakınlaşma süreci, özellikle 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı işgali ve Batı ülkelerinin yaptırımları sonrası "stratejik ortaklığa" evrildi. Savunma sanayi, teknoloji, ticaret, yatırım ve uluslararası kuruluşlarda ortak hareket edilmesi gibi birçok alanda derinleşen ilişkiler, başta ABD olmak üzere Batı ülkeleri nezdinde bir tehdit olarak algılanmaya başladı. İki otoriter ülkenin ittifakı olarak görülen Çin-Rusya yakınlaşmasının temelde ABD öncülüğündeki Batı hegemonyasına karşı geliştirilen bir ortaklık olduğu yorumları temel argüman hâline geldi.&nbsp;4 Şubat’ta Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında gerçekleştirilen görüşme iki ülke arasındaki ilişkilere yeni bir boyut kazandırması açısından önem taşıyor. Görüşme akabinde açıklanan ortak bildiride "İki ülke arasındaki ilişkilerin sınırı olmayan bir dostluk" olduğu tüm dünyaya ilan edildi. Söz konusu bildiri ve "sınırsız dostluk" konsepti üzerine tartışmalar devam ederken Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle uluslararası gündem tamamen bu konuya odaklandı. Başta ABD ve AB olmak üzere birçok ülke Rusya’nın işgalini kınayıp ağır yaptırımlar uygularken Çin Halk Cumhuriyeti, dış politika anlayışına uygun bir şekilde Rusya ve Ukrayna’ya karşı denge politikası izlemeye devam ediyor. "Sınırsız dostluk" anlayışına uygun şekilde askerî ve ekonomik olarak Rusya’ya tam destek vermesi beklenen Çin’in uyguladığı denge politikasının nedenleri ve amaçlarının kapsamlı şekilde irdelenmesi ise önem arz ediyor.Çin’in, Rusya’nın işgaline karşı yürüttüğü politika iki temel argüman çerçevesinde analiz edilebilir. Birincisi, ekonomik yaptırımların zayıflattığı bir Rusya’nın ekonomik ve siyasi anlamda Çin’e bağımlı gelmesi ikili ilişkilerdeki dengeyi Çin lehine değiştirecektir. İkinci argüman ise, Çin’in temel dış politika doktrinlerinden biri olan Tayvan’ın anakaraya yeniden bağlanması hedefine yönelik bir "bekle ve gör" stratejisi takip ediyor olduğudur.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çin’e bağımlı bir Rusya</h2>Ekonomik, askerî ve siyasi olarak güç kaybına uğrayan Rusya’nın Çin için büyük avantajlar oluşturacağına dair argümanlar hem Batı hem de Çin akademisyenleri tarafından sıklıkla <a fr-original-style="" href="https://www.scmp.com/comment/opinion/article/3172925/why-beijing-should-be-wary-having-weakened-china-dependent-russia" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dile getiriliyor.</a> Çin, AB’nin ardından Rusya’nın en büyük ikinci ticaret ortağı konumunda bulunuyor. AB ülkelerinin uyguladığı ambargolar ve enerji tedarikinde Rusya’ya olan bağımlılıklarını azaltma politikalarının ikili ticaret hacmini büyük ölçüde daraltacağını öngörmek mümkün. Bu noktada, en büyük ticaret ortağını ve enerji ithalatçısını kaybeden Rusya’nın büyük ölçüde Çin’e yöneleceği söylenebilir. Vladimir Putin’in "Rusya'nın Çin'e ve diğer Asya ülkelerine enerji ihracatını artırmak için gerekli altyapıyı oluşturması gerektiği" yönündeki <a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/rusya-enerji-ihracat%C4%B1nda-do%C4%9Fuya-y%C3%B6neliyor/a-61479990" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklaması</a> da bu argümanı destekler nitelikte. Hâlihazırda, Çin enerji ihtiyacının <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/markets/europe/china-russia-trade-has-surged-countries-grow-closer-2022-03-01/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">%15’inden fazlasını</a> Rusya’dan karşılamakta ve 2035 yılına kadar Rusya’nın en büyük enerji ithalatçısının da Çin olacağı öngörülmektedir. Nitekim, 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı işgaline yönelik Batı ülkelerinin uyguladığı ambargolar iki ülke arasındaki ticaret hacmini %50’den fazla <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/markets/europe/china-russia-trade-has-surged-countries-grow-closer-2022-03-01/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">artırmıştı.</a> &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/3/3/1650433722889.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">BBC TürkçeTicari yaptırımlara ek olarak, birçok Batı merkezli şirketin Rusya'dan yatırımlarını çekmesi de Çin'e yeni yatırım alanları yaratarak Rusya üzerindeki ekonomik tahakkümünü artırmasına zemin hazırlayacaktır.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tayvan’ın işgaline hazırlık mı?</h2>1949 yılında, iç savaştan galip çıkan Mao Zedong önderliğindeki komünistlerin kurduğu Çin Halk Cumhuriyeti, anakaranın ayrılmaz parçası olarak gördükleri Tayvan ile yeniden birleşmeyi temel dış politika hedeflerin biri olarak benimsedi. Ukrayna’nın işgaliyle Çin’in de Tayvan’a karşı bir işgal girişimi başlatacağı yönündeki yorumlar uluslararası gündem de yer alırken Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yapılan <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/europe/china-says-it-respects-ukraines-sovereignty-russias-security-concerns-2022-02-25/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">resmî açıklamalar</a> "Ukrayna’nın bağımsız bir ülke olduğunu ve ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiğini" belirtti ancak; Çin yetkilileri Tayvan’ı bağımsız bir ülke olarak tanımıyorlar. Dolayısıyla, Ukrayna’nın işgaliyle Tayvan meselesinin birbirinden bağımsız konular olarak yorumlanması Çin’in resmî doktrinini destekleyen argümanlar olarak görülebilir. Buradan hareketle, Çin’in Rusya’nın işgaline açık destek vermesi, uzun yıllardır istikrarlı bir şekilde dile getirilen Çin’in "Ülkelerin iç işlerine karışılmaması ve toprak bütünlüğüne saygı duyulması" yönündeki politikasına ters düşecek ve Sincan’daki Uygur kökenli vatandaşlara uygulanan asimilasyon politikası ve Tayvan meselesine karşı eleştiri ve söylemlerin artmasına da zemin hazırlayacaktır.&nbsp;Dolayısıyla, Çin’in Rusya’nın işgaline açık destek vermemesi, kendi iç politikası ve Tayvan’ın statüsüyle ilgili söylemlerini destekler niteliktedir. Aynı zamanda Çin’in Rusya’ya vereceği destek, Washington Mutabakatı olarak adlandırılan ve ABD öncülüğündeki liberal uluslararası düzene karşı otoriter-kapitalist bir alternatif olarak öne çıkan Beijing-Moscow Consensus’un (Pekin-Moskova Mutabakatı) gücünü ve dayanıklılığını göstermesi açısından da önem taşımakta. ABD hegemonyasına açıkça meydan okuyan bu ittifakın ağır siyasi ve ekonomik baskılara rağmen varlığını sürdürmesi, Çin’in süper güç olma iddiasını ve pro-aktif dış devam ettirebilmesi açısından hayati öneme sahip. Çin’in Rusya’ya vereceği siyasi ve ekonomik destek bu ittifakın sürdürülmesi ve hegemonya mücadelesinin geleceği için bir gereklilik olarak da değerlendirilebilir.Çin’in işgal sürecindeki politikasının, olası bir Tayvan işgalinde uluslararası tepkinin ne olacağı ve ne gibi yaptırımlar uygulanacağı konusunda somut bir gözlem süreci olduğu yönündeki argümanlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Rusya’ya göre dünya ekonomisine daha entegre olan ve uluslararası kuruluşlardaki nüfuzunu artırmaya çalışan Çin için olası bir Tayvan işgalinde maruz kalacağı yaptırımların etkisi çok daha yıkıcı olabilir. Özellikle, yüksek büyüme trendini devam ettirmesi için enerji ithalatına bağımlı olması ve ihracata dayalı ekonomik modeli Çin’i uluslararası düzenin istikrarına önem vermeye zorluyor. Sonuç olarak, Rusya’nın Ukrayna’nın işgalindeki askerî yetersizliği, yaptırımların ekonomik etkileri ve özellikle ABD öncülüğündeki Batı dünyasının verdiği tepkiler Çin’in uzun vadeli Tayvan politikasını ne şekilde yürüteceği konusunda canlı bir gözlem fırsatı sunuyor.Özetle yaptırımlarla zayıflayan bir Rusya’nın Çin’e bağımlı hâle gelmesi, Çin’in "ülkelerin iç işlerine karışılmaması ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi" yönündeki istikrarlı dış politika söylemleri ve olası bir Tayvan işgali için gözlem yapma ve kendini hazırlama sürecine girmesi Çin’in Ukrayna’nın işgaline karşı yürüttüğü denge politikasının temel nedenleri olarak görülebilir.

Spektrum

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde Çin'in denge politikası

• Twitch&nbsp;kullanımı, son bir senede %45 oranında arttı. Araştırmaya göre geçtiğimiz sene Twitch 24 milyar saat <a fr-original-style="" href="https://www.gamesindustry.biz/articles/2021-12-22-twitch-viewership-grew-45-percent-year-over-year-for-2021" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">izlenmiş</a>. En çok izlenen oyun Grand Theft Auto, ikinci sırada League of Legends, üçüncü sırada ise Fortnite&nbsp;bulunuyor.&nbsp;• Çin Halk Cumhuriyeti gelişen piyasayla beraber oyun sektörüyle ilgilendiğini gösteriyor. Bir yandan güçlü fonlamalar ile gerekli finansal yapıyı sağlayabilmesi açısından iyi bir gelişme. Öte yandan, sektörün önde gelenleri Çin Halk Cumhuriyeti yönetiminin katı politikaları, oyun sektörünün liberal yapısına ters düşebileceğinden endişeli. Çünkü hiç öyle durmasa da, oyunlar da politik ürünler ve yaydıkları mesajları kontrol etmesi bir hayli zor. Öte yandan, film ve dizilere nazaran çok daha küçük yaştaki bireylere de erişebilen bir medyum. Bu da aslında oyunları ideolojik mesajların yayılması için de ideal bir alan yapıyor. İronik bir şekilde iki endişe gözüküyor; daha paranoyakça olan Çin'in kendi ideolojisini çok başarılı bir veya birkaç oyun ile yayması, Çin'in pek çok oyun şirketini alması veya buna aracı olması ve bu oyunlara çeşitli kısıtlamalar veya müdahalelerde<a fr-original-style="" href="https://foreignpolicy.com/2021/12/24/video-games-geopolitics-china/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"> bulunması</a>.

Show Business

&nbsp;İkinci Dünya Savaşı sonrası Yalta Konferansında SSCB, Birleşik Krallık ve ABD liderlerinin kankalar kankası bir fotoğrafı var. Tabii biraz abarttım ama savaştan galip çıkmışlar, mutlu görünüyorlar. Stalin. Churchill ve FDR.&nbsp;<img data-fr-image-pasted="true" src="https://lh4.googleusercontent.com/RjWhxGukGLww1DYGQ7oFskdXJp5C7jZ5u-yII3QcuZfvQ5OpFFHKPYQEMW2FGwy0m_hauj_BEQKrShSp_yzP_Dt72aMxSyuGcEtT5X0uGBWG4SzZPrx3fa91j9o6yg" width="550" height="496" ratio="1.09" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Peki, 10 sene sonra ne oldu? İpucu: fotoğrafta sağ tarafta oturan iki liderin temsil ettiği devletlerin arası fena bozuldu.Belki çok farkında değilsiniz, ancak benzer şeyler her zaman oluyor.&nbsp;Yukarıda Joe Biden’in 2 Kasım 2021’deki basın açıklamasından bahsetmiştik. COP26’dan ayrılırken “Ben elimden geleni yaptım, top artık sizde!” konuşmasıydı. Konuşma nasıl başladı bir de ona bakalım:“Uzun zamandır yoktuk. Demişler öldü. Şimdi yazsınlar ‘Kral geri döndü’’” ama sonra da hemen ekledi “Amerika Birleşik Devletleri burada, Çin Halk Cumhuriyeti nerede? Var mı itirazı olan?” tadında bir şeyler söyledi. Yani tam bunu söylemedi ama inceden inceye ABD – Çin arasındaki küresel güç savaşına dokundurma yaptı. Yok inceden değil, baya barizdi aslında. Çünkü temelde, iklim krizinin çözümüne liderlik ederek, ABD’nin küresel sahnede tekrar bir güç haline gelmeye çalıştığını gösterme çabası var.&nbsp;Buradaki sıkıntı ne öyleyse? Sonuçta, her yol mubah, da diyebilirsiniz, ‘ends justify the means’ de diyebilirsiniz, ama dememelisiniz. Çünkü iklim krizi aynı zamanda bir adalet problemi. Kartları bir kişi dağıtmak isterse veya kartları bağımsız kişiler dağıtsa bile kumarhane sahibi taraf ise orada hep sıkıntı olacaktır. Kumarhane, hiçbir zaman kendisi aleyhine bahis açmaz; küçük fırsatlar verebilir, bazı kayıplar yaşayabilir, ancak son durumda ‘kasa her zaman kazanır’. İklim krizini, iklim adaletini göz önüne ve kerteriz almadan çözmenin bir yolu yöntemi ve anlamı var mı?&nbsp;

1945 tarihli bir fotoğraf var. Bilirsiniz.

Yalta’dan Glasgow’a: Uluslararası diplomasi

Çin son yıllarda politikadan, ekonomiden, teknolojiden; aslına bakarsanız hemen hemen her alandan bahsederken kullanmamanın zor olduğu bir isim. Yerel halk ise topraklarını kendi dillerinde kimi zaman Zhōngguó olarak anıyor. Bu isim farklı dönemlerde farklı anlamlarda kullanılmış olsa da bugün batıda yaygın kabul gören çevirilerinden biri “Orta Krallık”. Orta sıfatı burada coğrafi bağlamda kullanılıyor; ancak bir zamanlar Çin’in gerçekten de dünya siyasetinin ortasında, ya da odak noktasında olduğunu söylememiz yanlış olmaz. Hanedanlıklar döneminden 21. yüzyıla uzandığımızda ise bugün bir kez daha Çin’in küresel sahnede yükseldiğini görüyor ve ABD’yle olan rekabetini izliyoruz. Bugünün hikâyesinde Çin’in tekrar “ortaya” giden yolunun önemli basamaklarından olan ekonomik reformlara bakıyoruz.<ul><li>Çin ekonomisi: 1949’da kurulan Çin Halk Cumhuriyeti’nin ekonomisi, kurucu lider Mao Zedong’un ölümüne kadar devlet güdümünde yönetildi. Mao’nun ardından 1978’de iktidara gelen Deng Xiaoping ise ekonomik reform ve açılma sürecini başlatarak ülkede nevi şahsına münhasır bir ekonomik sistem kurguladı. Reform sürecindeki bazı sıkıntılara rağmen Çin ekonomisi, istikrarlı ve hızlı büyüme trendini on yıllar boyunca korumayı başararak dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumuna geldi. Öyle ki, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) verileri önümüzdeki dört yıl içinde Çin’in bu alanda ABD’yi geçebileceğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53ZWZvcnVtLm9yZyUyNTJGYWdlbmRhJTI1MkYyMDIwJTI1MkYwNyUyNTJGbGFyZ2VzdC1nbG9iYWwtZWNvbm9taWVzLTE5OTItMjAwOC0yMDI0JTI1MkY="">gösteriyor</a>. Satın alma gücü paritesine (PPP) göre bakıldığında ise Çin, hâlihazırda ABD’yi geçmiş durumda. Çin’in bu açılardan gelişmiş ekonomileri yakaladığını görsek de ülke, kişi başına düşen millî gelir bakımından hâlâ gelişmekte olan bir ülke olarak görünüyor. &nbsp;</li><li>Yeni ihtiyaçlar: İmalat sanayinde ve teknolojide yaptığı atılımlarla göz alıcı büyüme rakamlarına ulaşan Çin’de bu ivme, ekonominin olgunlaşmasıyla son yıllarda yavaşlamış durumda. Örneğin, 2007’de yıllık %14,2 büyüyen ülkede bu rakam geçtiğimiz yıl %6,1’e gerileyerek neredeyse son otuz yılın en düşük seviyesine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXMtY2hpbmEtZWNvbm9teS1nZHAtaW5zdGFudHZpZXclMjUyRmluc3RhbnQtdmlldy1jaGluYXMtZWNvbm9taWMtZ3Jvd3RoLXNsb3dzLXRvLTYtMS1pbi0yMDE5LW5lYXItMzAteWVhci1sb3ctaWRVU0tCTjFaRzA5Mg=="">geldi</a>. Sabit yatırımlara ve ihracata bağlı bir büyüme stratejisinin sürdürülebilir olmadığını gören Çin hükümeti, bu bağlamda hizmet sektörünü ve inovasyonu merkeze alarak gelecek için yeni bir model oluşturmaya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZhcy5vcmclMjUyRnNncCUyNTJGY3JzJTI1MkZyb3clMjUyRlJMMzM1MzQucGRm"">çalışıyor</a>. Bu ikisinin kesişim noktalarından biri finans sektöründe bulunuyor. &nbsp;</li><li>Finans sektörü: Çin hükümeti, ülkenin 45 trilyon dolarlık finans sektörünü yabancılara açarak hem kendi büyüme dinamiklerini hareketlendirmeyi hem de küresel ekonomideki ağırlığını artırmak istiyor. 2017’de duyurulan reformlar kapsamında kademeli olarak başlayan açılma süreci, geçtiğimiz ay önemli bir hedefe erişti. Sigortacılık, varlık yönetimi ve menkul kıymet brokerliği gibi alanlarda faaliyet gösteren Çin merkezli şirketlerin çoğunluk hissedarı olma hakkını henüz geçtiğimiz yıl elde eden yabancı yatırımcılar, artık bu şirketlerin tamamına sahip <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFzaWEubmlra2VpLmNvbSUyNTJGQnVzaW5lc3MlMjUyRkZpbmFuY2UlMjUyRkNoaW5hLXNjcmFwcy1hbG1vc3QtYWxsLWZvcmVpZ24tb3duZXJzaGlwLWxpbWl0cy1mb3ItZmluYW5jaWFsLXNlY3Rvcg=="">olabilecek</a>. Hamlenin önemini örneklendirmek gerekirse, Çin’de yetkililer bu yıl mart ayında ABD merkezli yatırım bankaları Goldman Sachs ve Morgan Stanley’e Çin’deki ortak girişimlerinin çoğunluk hissedarı olma hakkını tanımış; Goldman ilk fırsatta tam kontrol için harekete geçeceklerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5mdC5jb20lMjUyRmNvbnRlbnQlMjUyRjIyZThmNzcwLWJhNjQtNGM4Zi1hOWY1LWE0Nzg4NWQwYjdkZA=="">belirtmişti</a>. &nbsp;</li><li>Borsalar: Finans sektörünün ülke ekonomisinin bir diğer lokomotifi olan teknoloji sektörüyle buluştuğu yerde borsalar bulunuyor. Yakın zamana kadar başarılı girişimlerinin uluslararası sulara açılmak için New York’a gittiğini gören Çin, geçtiğimiz yıl Şanghay Borsası’nda Star adında teknoloji şirketlerine odaklı bir piyasa oluşturdu. Hem borsadaki volatiliteyi azaltmak hem başarılı şirketleri “eve yakın” tutmak isteyen Çin’in Nasdaq’la kıyaslanan bu piyasası, kuruluşundan bir yıl sonra meyvelerini vermiş görünüyor. 23 Temmuz itibarıyla piyasa değerleri toplamı 2,8 trilyon yuana (400 milyar dolar) ulaşan 140 şirketin listelendiği tahtadaki en büyük 50 şirketi takip eden Star 50 endeksi, yıl başından bugüne %54’e yakın değer kazanırken aynı dönem için Nasdaq 100’ün getirisi %27’de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzFiYjcxYzFkNjA1MDAwN2QzOGFiMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGY2hpbmEtbWFya2V0cy1zdGFyJTI1MkZjaGluYXMtc3Rhci1tYXJrZXQtZG91Ymxlcy1uYXNkYXFzLWdhaW5zLXRoaXMteWVhci1uZXctYmVuY2htYXJrLXNob3dzLWlkVVNMM04yRVQyOVI="">kaldı</a>.</li></ul>

Handedanlıklar döneminde dünyanın "ortasında" olan Çin, bugün eski hegemon rolüne kavuşabilmek için ABD'yle rekabet ederken ekonomik reformlarla büyümesini sürdürülebilir kılmaya çalışıyor.

Çin Halk Cumhuriyeti ile ilgili hikayeler