“Bir sağcı, bir sağcıya, bre sağcı gel beraber savaşa karşı çıkalım” dese bizde oksimoron etkisi yaratır. Çünkü bizde savaş karşıtlığı deyince sol akla gelir. Sağ içinse savaş karşıtlığı, çoğu kez vatan hainliğine eşittir. Enis Batur vaktiyle ne güzel kitap ismi bulmuş: Amerika büyük bir şaka, sevgili Frank, ama ona ne kadar gülebiliriz? (YKY, 2001).&nbsp;İşte bu büyük şakanın dünyaya armağan ettiği tuhaf şeylerden biri de "sağdan gelen savaş karşıtlığı" oldu. Tabii bu karşıtlık naif bir barışseverlikten değil, pragmatistlikten kaynaklanıyor. ABD’nin dünyadaki savaşlara müdahil olmak yerine içeriye odaklanıp sorunlarını çözmesi gerektiğine inanan bir kısım Cumhuriyetçi, İsrail-İran savaşı başladığından beri çok rahatsız. Trump’ı MAGA (Make America Great Again-Amerika’yı Yeniden Yüceltelim) davasına ihanet etmekle suçluyorlar.&nbsp;Daha doğrusu MAGA hareketi <a fr-original-style="" href="https://www.politico.com/newsletters/politico-nightly/2025/06/13/the-maga-split-over-israel-00405778" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ikiye bölünmüş durumda</a>: Kırmızı köşede, “Önce Amerika Milliyetçileri” var. Mavi köşedeyse “Önce Amerika Şahinleri.” Farkındayım, bu ikisi sanki aynı şeymiş gibi duruyor ama aralarında ton farkının ötesinde derin bir fark var. Gelin, yakından bakalım. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">MAGA’cılar nasıl bölündü?&nbsp;</h2>İlk soru şu: Nasıl oldu da aynı davaya inanmış ve tek bir slogan etrafında birleşmiş Trump’çılar böyle bölündü? Burada “Önce Amerika” sloganının <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/trump-iran-maga-tucker-carlson-charlie-kirk-409c839e4eadf2a39a1b957213379b08" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iki farklı yorumuna</a> odaklanmak gerekiyor.&nbsp;Savaş karşıtı, daha doğrusu "Bu savaş bizi ilgilendirmiyor" tarafında duran MAGA’cılar, “Önce Amerika” ilkesinin, ABD’nin iç refahını önceliklendiren ve bitmeyen savaşlardan kaçınan müdahalesiz bir dış politika anlamına geldiğini savunuyor.Müdahaleci MAGA’cılar ise “Önce Amerika” ilkesini ABD’nin yüksek çıkarları ve gücünü küresel arenada tek taraflı ve agresif olarak ortaya koyması olarak yorumluyor. Donald Trump, aslında 2016’daki ilk seçim kampanyasından bugüne dek hep müdahalesiz dış politika yani savaş karşıtlığı tarafında yer almıştı. Bugün kendisine çok yakın isimlerin isyanı da zaten bu değişime karşı bir tepki.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Podcastler ve X üzerinden meydan okuma</h2>İkinci soru şu: ABD Cumhuriyetçileri arasındaki bu bölünme, nasıl oluyor da yeni medyanın geleneksel medyanın yerini alması olarak görülüyor? &nbsp;Bu meydan okumayı dışarıdan anlamak için askerî müdahale karşıtı MAGA’cılara yakından bakmak şart. En önemli figürlerden biri Tucker Carlson. Onun podcast şovu ABD’nin en popüler yayınlarından biri. Bu bölünmeye kadar sıkı bir Trump destekçisi ve eski bir Fox News çalışanıydı. Carlson, Trump’ın 2024 seçim kampanyasında da en yakınındaki isimlerden biriydi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte, Trump’ı aylardır İran’ı bombalama konusunda uyarıyor ve böyle bir müdahaleye karşı çıkıyordu. Savaşın patlak vermesinden beri ise Trump’ı İsrail’in suç ortağı olarak görüyor ve bu savaşın hem Trump’ın başkanlığını hem de Amerikan imparatorluğunu sona erdireceğini <a fr-original-style="" href="https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics/newsmax-tucker-carlson-trump-iran-b2771736.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>.</li></ul>Carlson bu konuda yalnız değil. Bir başka sağcı ve ateşli Trump destekçisi podcaster&nbsp;Candese Owens da bağımsız podcasti ve Youtube kanalıyla bugünlerde <a fr-original-style="" href="https://www.yahoo.com/news/candace-owens-finally-speaks-against-195800342.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Trump’a karşı bayrak açmış durumda</a>. Aynı şekilde MAGA’nın Z Kuşağı üzerindeki etkili temsilcilerinden Turning Point Usa kurucusu Charlie Kirk de müdahale sonrası Fox News’a verdiği <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/trump-iran-maga-tucker-carlson-charlie-kirk-409c839e4eadf2a39a1b957213379b08" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir röportajda</a>, bir noktanın altını güçlü bir şekilde çizdi:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Gençler, Başkan Trump'ı destekledi çünkü o benim ömrümde yeni bir savaş başlatmayan ilk başkandı.” &nbsp;</blockquote>Trump bu özelliğini hızla yitirirken durumu en iyi özetleyen ise Tucker Carlson’ın güçlü muhalefetine destek veren temsilci&nbsp;Marjorie Taylor Green oldu. Ona göre yabancı savaşlar /müdahaleler / rejim değişiklikleri Amerika'yı sona erdiriyor, iflas ettiriyor, masum insanları öldürüyordu ve eninde sonunda ABD’nin yıkımına yol açacaktı.&nbsp;Bu eleştiriler karşısında Donald Trump bildiğimiz gibiydi. Eski destekçisi Tucker Carlson’a "Kooky" (kaçık) diyerek el yükseltti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2024 ABD seçimindeki podcast etkisi</h2>İşin ilginç tarafı, Trump’ın 2024 seçim zaferinde geleneksel medyadan daha çok bu sağcı podcasterlerin desteğiyle güçlenmişti. Hatta o günlerde bunu "Podcast’in zaferi"&nbsp;olarak gören <a fr-original-style="" href="https://slate.com/culture/2024/11/podcasts-politics-right-spotify-tucker-carlson-charlie-kirk-candace-owens-joe-rogan.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">pek çok analiz yazılmıştı</a>. Şimdi aynı "yeni medya silahı" Trump’a karşı döndü. ABD’nin en etkili podcast yıldızlarından Joe Rogan, henüz bu bölünmede tarafını belli etmese de onun podcast şovunun daimi konuklarından Steve Smith, Trump’ı İran-İsrail savaşındaki pozisyonundan ötürü çok sert bir şekilde eleştirdi ve bu nedenle görevinden azledilmesi gerektiğini savundu. Ona göre bu tutum, Trump’ın aday olduğu ve kampanya yürüttüğü değerlere mutlak bir ihanetti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Reuters 2025 Dijital Haber Raporu ne diyor?&nbsp;</h2>Tüm bu gelişmeler yaşanırken önümüze düşen "<a fr-original-style="" href="https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2025-06/Digital_News-Report_2025.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Reuters 2025 Dijital Haber Raporu</a>" da farklı bir şey söylemiyor. Bu raporun temel bulgusu açık: Haber tüketimindeki eksen kayması geri dönülmez bir şekilde tamamlandı. Peki bu ne demek?&nbsp;Televizyon, basılı yayınlar, hatta geleneksel medya kuruluşlarının haber sitelerine olan ilgi ve bu kaynaklardan haber tüketimi, küresel ölçekte istikrarlı bir düşüş içinde. Bu durum artık izleyici alışkanlıklarının kalıcı olarak değiştiğini gösteriyor. Örneğin ABD’de ilk kez sosyal medya veya video platformları üzerinden haber tüketimi hem televizyonu hem doğrudan haber siteleri veya uygulamalarını geride bırakmış durumda. İzleyicinin sadakati, haberi üreten kurumsal markalardan çok içeriği önüne getiren platform veya o içeriği sunan newsfluencer diye tanımlanacak kişilere kaymış durumda.&nbsp;Bu veriler, sadece kendi iktidarını perçinlemeye çalışan Donald Trump’a değil, köklü haber kuruluşlarına da bir alarm&nbsp;niteliğinde. Daha da üzücüsü bu rapor, “haberden kaçınma” olgusunun önlenemez yükselişini de teyit ediyor. Hatta bu konuda en yüksek oranlar; Bulgaristan (%63), Türkiye (%61), Hırvatistan (%61) ve Yunanistan (%60)’a ait. Bu konuda küresel ortalama ise %40. Bu oranın daha önce %29 olması da dikkat çekici.&nbsp;İnsanlar haberden kaçıyor çünkü haberler hâliyle olumsuz ve moral bozuyor. Bana kalırsa bu veriler, haberin “yeni medya” ekseninde yeniden çerçevelenmesi gerektiğini gösteriyor. Belli ki haberi sadece aktarmak yetmiyor. Haber aktarılan, sorunun çözümüne nasıl bir katkı sağlayabilir, bunun üzerine yeniden düşünmek gerek. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Streaming (Akış) yeni televizyon oldu</h2>Çok yeni yayımlanan bir <a fr-original-style="" href="https://www.nielsen.com/news-center/2025/streaming-reaches-historic-tv-milestone-eclipses-combined-broadcast-and-cable-viewing-for-first-time/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nielsen Raporu</a> da streaming yani Youtube tarzı akış platformlarının artık ana akım olduğunu belgeledi. 2025 Mayıs ayı, streaming platformlarını izleyenlerin TV veya kablolu TV izleyenleri geride bıraktığı ilk ay oldu. ABD’de Trump’a karşı isyan bayrağını açan eski Trump destekçisi&nbsp;podcaster'ların da streaming tarafında olduğunu hatırlamakta fayda var.&nbsp;Trump’ın İsrail-İran savaşındaki en azılı destekçilerinin Fox News gibi geleneksel platformlarda yayın yaptığını da düşünürsek bu bölünmenin&nbsp;aynı zamanda bir medya bölünmesi&nbsp;olduğu daha iyi anlaşılabilir.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni medya artık yeni değil&nbsp;</h2>ABD’de MAGA sloganıyla kavramsallaşan sağcıların “Önce Amerika” ilkesi, aynı zamanda “önce yeni medya” olgusunu da ortaya koymuş oldu. Bu durumu ABD’nın muhafazakar kesimi üzerinden okumak bence bir tesadüf değil. Çünkü paradoksal biçimde bu durum, yeni medyanın artık yeni medya olmadığını gösteriyor. Nihayetinde bir medyanın yeni olarak nitelenmesi için eskiye alternatif olarak yeni belirmiş olması gerek. Oysa sosyal medya ve onunla birlikte gelen ve podcasti de kapsayan streaming (akış) türü artık ana akım. Tüm veriler bunu tescillerken hâlâ bunlara yeni medya diyemeyiz.&nbsp;Sırada üretken yapay zeka devrimiyle şekillenecek kişiselleştirilmiş yeni bir haber alma deneyimi var. Nitekim Reuters’ın "2025 Dijital Haber Raporu"nda buna ilişkin öncü bulgular da var. Rapor, küresel olarak katılımcıların sadece %7’sinin haber almak için üretken yapay zeka araçlarını (chatbotlar) kullandığını gösteriyor ama 25 yaş altına inildiğinde bu oran %15’e fırlıyor. Burada kalmayacağı da açık. Önümüzdeki 5-10 yıl içinde yapay zeka arayüzlerinin bugünün sosyal medya platformları gibi ana akım haber ağı geçidi olacağı öngörülüyor.&nbsp;Haber kuruluşlarının birer GPT’ye döneceği gelecekte asıl bölünme, haberi insanlardan mı alacağız yoksa robotlardan mı sorusu üzerinden yaşanabilir. O gün geldiğinde, hangisinin avantajlı olacağını bilemeyiz. Bence kişiye göre değişir ve o konuda da en az ikiye bölüneceğimiz kesin.

Quando

Trump’ın 2024 seçim zaferinde geleneksel medyadan daha çok bu sağcı podcasterlerin desteğiyle güçlenmişti. Hatta o günlerde bunu "Podcast’in zaferi" olarak gören pek çok analiz yazılmıştı. Şimdi aynı "yeni medya silahı" Trump’a karşı döndü. Öte yandan bütün işaretler yeni medyanın artık yeni olmadığını gösterirken bu bölünme, aynı zamanda bir medya bölünmesi olarak da okunabilir.

İsrail-İran Savaşı ile ilgili hikayeler