• Yunanistan'da salı günü bir yolcu treninin yük treniyle çarpışması sonucu meydana gelen ve en az 46 kişinin yaşamını yitirmesine yol açan kazanın ardından başkent Atina, Selanik ve Larisa kentlerinde protesto düzenlendi. Kazanın ihmal nedeniyle yaşandığını savunan protestocular ile polisin çatıştığı bildirildi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/2/4/1677765916775.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Socrates Baltagiannis/Anadolu Ajansı/Getty Images <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">24 saatlik grev başlıyor:&nbsp;Demiryolu işçileri sendikası, kötü çalışma koşullarını ve yetersiz işçiliği protesto etmek için 24 saatlik grev başlattıklarını duyurdu. Sendika açıklamasında "Acımız, ölen ve yaralanan üyelerimiz ve vatandaşlarımız için öfkeye dönüştü. Bu trajedi hükümetin demir yollarına saygısızlığından kaynaklandı" açıklamasında bulundu.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

Anlatıcı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/anilgkts/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Anıl Göktaş</a>. Fotoğraflar:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/denizsabuncu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Sabuncu</a>.İstasyonlar şehrin ekonomik gelişiminde aktif rol oynayan vedaların, buluşmaların, kavuşmaların, sevincin ve hüznün yaşandığı, kent belleğinin önemli bir parçası. Sanayi devrimiyle birlikte Avrupalı devletler hammadde açığını kapatmak ve ürünleri ulaştırabilmek amacıyla daha hızlı, güvenli ve az maliyetli ulaşım yolları arıyorlar. 19. yüzyılın ilk yarısında İngiltere’de demiryolları inşa edilmeye başlanıyor, aynı yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti topraklarında da demiryolları önemli bir atılım. Tamamlanması 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar sürüyor.Güzergâhlarının belirlenmesinde birçok faktör rol oynuyor. Bunlardan en önemlisi; tarımsal üretimin yapıldığı verimli iç bölgelerden limanlara, ürünlerin hızlı ve düzenli taşınabilmesi. Çünkü öncesinde mallar hayvanlar aracılığıyla ulaştırılıyor; yavaş ve pahalı bir yöntem. Demiryolunun gelişi erişim süresi ve kalitesini değiştiriyor, karadan denize nakliye bağlantısı kuruluyor. Kızıltoprak - Bostancı’yı da içine alan hattın başlangıçla bitiş noktaları Haydarpaşa ve İzmit. Bunlar rastgele seçilmiş yerler değil, her ikisi de liman. Hat üzerindeki Bostancı İstasyonu yakınında konumlanan Bostancı İskelesi 1910’lu yılların başında inşa ediliyor. Şehirde deniz ve karayolu geçişinin yapılabildiğini gösteren örneklerden biri burası.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/5/1670587842926.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bostancı İstasyonu'nun içi</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şehri dışarı açan kapı</h2>İstasyonlar enine gelişen dikdörtgen planlıdır. Alt katlar idari ve işletme amaçlı, yolcu bekleme salonu, gişe ve ambarlar gibi işlevsel birimlere ayrılır; üst katlarında çalışanların lojmanları bulunur. Yolcu ya da yükün bir noktadan diğerine taşınmasında kullanılsa da sosyal hayat pratiklerinde çok daha fazlasıdır aslında. Bugün, hayatımızın rutininde çok da kullanmadığımız, yaşanmışlık ve anılarla dolu istasyonlar, inşa edildikleri bölgenin ekonomik ve sosyal açıdan gelişimine katkı sağlayan önemli faktörlerden.19. yüzyılın başında üretilen malların (meyve, sebze gibi tarımsal ürünler ağırlıklı) demiryoluyla birlikte daha hızlı transfer edilebilmesi ve karayoluna oranla ucuz olması çiftçilerin ürünlerini bozulmadan satmasını sağlıyor, kazanılan gelirle yenilerini ekmesine olanak sunuyor ve refahını yükseltiyordu. İstasyonların geçtiği bahçe ve bostanlarda ekonominin gelişmesi, yeni göçmen mahallelerinin oluşmasına yardımcı oluyordu.20. yüzyılın başında tren yolculukları bazı güzergâhlarda günlerce devam edebiliyordu. Zamanla duraklarda açılan, yolcuların gece konakladıkları oteller, sabah yola çıkmadan önce bulundukları bölgenin İstasyon Caddesi üzerindeki dükkânları için de kazanca dönüştü. İstasyonlar inşa edildikleri yerlerin önce çekim merkezi oluyor, ardından semtlerin yeni merkezlerine dönüşüyordu. İstasyonların çevresinde oluşan yapılar birbirlerine İstasyon Caddesi ile bağlanıyor; ziyaretçiler, seyyahlar ve semt sakinleri bu caddelerde alışveriş yapıp sosyalleşiyordu.İlerleyen yıllarda genişleyen ve gelişen bu bölgeler; dönemin paşalarının ve üst düzey bürokratların yazlık (sayfiye) konaklarına da ev sahipliği yaptı. Erenköy'deki Şükrü Bey, Bihter Hanım, Sakıp Bey ve Ziya Bey konakları günümüze ulaşan örneklerden.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstasyon duraklarının oluşturduğu mahalleler&nbsp;</h2>19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Göztepe’de düzenli vapur seferleri sayesinde bölge sayfiye yeri hâline geldi. Aynı yüzyılın son çeyreğinde demiryolunun inşasıyla birlikte artık yaz-kış oturulan bir mahalle oldu.&nbsp;1903 yapımı Bostancı’da Huguenin Köşkü, istasyonun inşasından sonra vapur iskelesi olarak kullanıma açıldı. Hattın geçtiği güzergâh üzerinde Raimondo D’Aronco’nun yapmış olduğu yapılar da var. Bunlar; Feneryolu'nda Mehmet Sadık Efendi Konağı (1904), Erenköy'de Cemil Bey Konağı (1904) ve Fenerbahçe'de Botter Evi (1906).<img src="https://images.aposto.com/2022/11/5/1670587023188.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Göztepe İstasyonu</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstasyon kültürü</h2>İnşa edildikleri dönemde etrafında oluşmaya başlanan yerleşimlere sinema ve tiyatro getirmenin yanı sıra kitapların ve gazetelerin ulaşmasını da sağlayan, tüketim, üretim ve sanat kültürünü şekillendiren Kızıltoprak-Bostancı hattı üzerindeki istasyonlar, son dönemde Marmaray’ın yapımıyla birlikte işlevsiz kaldı.Oysa tarih, devrolabilir, bugünün ihtiyacına cevap verebilir. Restore edilmelerinin ardından yeni diyalog, tanışma ve kültürel aktivitelere alan açan Bomontiada ve Fişekhane örneklerinde olduğu gibi. Göztepe İstasyonu ve Tarihî Moda İskelesi’ne benzer olarak tüm bu terk edilmiş istasyonlar sergi alanı, müze veya kütüphane formunda kullanıma açılabilir, eskiden olduğu gibi bulundukları bölgenin çekim merkezi hâline gelebilir, kültürü şekillendirebilirler.

Demiryolu ile ilgili hikayeler