<img src="https://images.aposto.com/2025/2/4/1741879922269.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonla Mücadele Merkezi yalanlıyor, belgeler doğruluyor: Üç haber örneği</h1>“Yalan haberle mücadele etme” iddiasıyla kurulan Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, şimdiye kadar gerçek olmayan haberlerin yanı sıra mahkeme ve TBMM tutanakları dayanak gösterilerek yapılan haberleri de yalanladı. Üstelik merkez, bunu AYM’nin “dezenformasyonla mücadele” birimini Anayasa’ya aykırı bulduğu kararına rağmen yaptı.Yazı: Ali Safa Korkut5 Ağustos 2022’de Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Twitter’da yaptığı bir açıklamayla “dezenformasyonla mücadele” amacıyla yeni bir birimin kurulduğunu&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://x.com/fahrettinaltun/status/1555471191044915201?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>.&nbsp;Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM) adı verilen bu birim, Altun’un ifadesiyle “ülkemize karşı yürütülen sistematik dezenformasyon kampanyalarına karşı” bir savunma hattı oluşturmayı hedefliyordu.O tarihten bu yana, DMM kendisini “doğruyu belirleyen” bir otorite olarak konumlandırdı. Merkez, sosyal medya hesapları ve internet sitesi aracılığıyla güncel haberleri ve iddiaları yalanlamaya başladı. Ayrıca her hafta yayımlanan&nbsp;Dezenformasyon Bülteni ile belirli konulara dair resmî açıklamaları yayıyor.Kuruluşundan bu yana DMM, 164 Dezenformasyon Bülteni ve 2.078 sosyal medya gönderisiyle&nbsp;binlerce haber ve paylaşımı yalanladı. Yalanlanan iddiaların bir kısmı gerçekten hatalı veya manipülatif olsa da, bazıları doğrudan resmî belgelerle desteklenen haberleri de kapsıyordu. Böylece, merkezin hangi kriterlere göre “doğruyu belirlediği” ve hangi haberlerin dezenformasyon olarak etiketlendiği tartışma konusu hâline geldi.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#090909" color="#fefefe" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#090909 !important;color:#fafbfc !important" href="https://aposto.com/s/dezenformasyonla-mucadele-merkezi-yalanliyor-belgeler?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(9, 9, 9) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

Spektrum

Günümüzde sosyal medya, haberi alma anlayışımızı değiştirerek televizyonun yerini almış bulunuyor. Çoğumuz önemli olayları artık televizyondan değil, X'ten takip etmeyi tercih ediyor.Gündemi sosyal medyadan takip etmenin olan biteni sıcağı sıcağına hazmetmek, neler olduğunu farklı perspektiflerden dinlemek ve sesini duyuramayanların megafonu olmak gibi faydalı yönleri olduğu doğru; ancak bu durumun artıları olduğu kadar büyük bir eksisi de var: Dezenformasyon.Televizyon günümüzde hâlâ bir nebze olsun içeriğin doğru olmasını gerektiren düzenlemelere bağlıyken sosyal medya hükümetlerin, gazetecilerin, kolluk kuvvetlerinin ve aktivistlerin; gerçekleri, yalanları ve aldatmacaları çarpıştırdığı bir savaş alanına dönüşmüş durumda. Aslına bakarsanız, savaş sırasında kasıtlı yanlış bilgi yaymanın, yani dezenformasyonun tarihi, milattan önce 31 yılında, Roma'nın batı yarısını yöneten Octavian ile doğu yarısını yöneten Mark Antony liderliğinde gerçekleşen Actium savaşına kadar <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/outlook/2022/04/28/long-history-misinformation-during-war/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uzanıyor.</a>O zamandan bu yana teknolojinin her şeyi daha gerçekçi hâle getirmesi ve bilginin yayılımını kolaylaştırması; günümüzde bilgiyi en önemli silahlardan biri olarak konumlandırıyor ve bu durum, gerçekten ne olup bittiği konusunda tamamen gölgede kalmamıza yol açıyor.&nbsp;7 Ekim'de Hamas'ın saldırısıyla başlayan ve İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği sert misillemeyle iyice alevlenen Hamas-İsrail savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından bu yana yanlış ve yalan bilginin en rahat şekilde yayılabileceği internet ortamını yarattı. En basit örnekle, Gazze'de bir hastaneye düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı ilk etapta sosyal medyada bin olarak açıklanırken bu sayı ilk olarak 800'e, sonrasında ise 500'e kadar düştü.Bu noktada bir de hastaneye gerçekleştirilen saldırının ardında kimin olduğu meselesi var. İsrail'den gelen ve ABD'nin desteklediği açıklamaların ardından, hava saldırısını düzenleyenin İsrail değil Hamas olduğu; saldırının yanlış giden bir operasyon sonucu gerçekleştiği bilgisi hızlı bir şekilde yayıldı. Türkiye'nin dezenformasyonla mücadele kolu İletişim Direktörlüğü Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, X üzerinden yaptığı açıklama ile bu iddiayı "Gazze'nin el-Zeytun mahallesindeki el-Ahli Baptist Hastanesi'ne yönelik 'saldırıyı İsrail'in değil, (Filistinli grup) Hamas'ın gerçekleştirdiği' iddiası yanlıştır" diyerek <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkish-center-for-combating-disinformation-rebuffs-israeli-claims-on-deadly-hospital-bombing/3024044" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yalanladı.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklamada saldırının gerçekleştiği bölgenin günlerdir yoğun İsrail bombardımanına uğradığı ve yüzlerce sivilin ölümüne neden olduğu belirtilerek "Hastane bombalamasının görüntüleri incelendiğinde, bölgeyi tahrip eden mühimmatın Hamas'ın daha önce kullandığı türden olmadığı açıkça görülüyor" ifadelerine yer verildi. Merkez, İsrail ordusunun hastanelerin sığınak olarak kullanıldığını iddia ederek derhal boşaltılmasını talep ettiği yakın tarihli açıklamaya da atıfta bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca, merkez, sahte medya paylaşımlarının analizinde, "İsrail propaganda hesapları tarafından paylaşılan ve 'Hamas füzesinin hastaneyi vurduğunu' iddia eden görüntülerin 2023 yılına değil, 2022 yılına ait olduğu"nun tespit edildiğini aktardı.</li></ul>Bir başka örnek ise ABD merkezli siyasi örgüt Republicans Overseas Israel'in temsilcisi Marc Zell'in, bir Hamas militanı ile Gazze'ye kaçırılan bir Yahudi kız çocuğunu gösterdiğini iddia ettiği bir video olarak karşımıza çıkıyor. X'te 1,1 milyon kez görüntülenen ve yaklaşık 2 bin paylaşım alan videonun aslında Eylül'de TikTok'ta yayımlanan bir video olduğu <a fr-original-style="" href="https://time.com/6323421/misinformation-about-the-israel-hamas-war-is-rife-on-social-media-especially-x/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşıldı.</a>Sosyal medyada yayılan haberler arasında Ukrayna'nın Hamas'a silah sağladığını sözde doğrulayan bir BBC News haberi, İsrail ordusunda üst düzey bir general olan Nimrod Aloni'nin Hamas militanları tarafından esir alındığı, ABD Başkan'ı Joe Biden'ın İsrail'e 8 milyar dolar askeri yardım göndereceği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ABD'yi son Gazze savaşından "uzak durması" konusunda uyardığı iki video da vardı. Ancak bu saydığımız haberlerin hepsinin, sayamadığımız diğer birçok haberle birlikte "yalan" olduğu <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/israel-hamas-gaza-misinformation-fact-check-e58f9ab8696309305c3ea2bfb269258e" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yanlış bilgileri takip eden bir kuruluş olan NewsGuard'ın TIME ile paylaştığı gizli bulgulara göre, savaşla ilgili en az 14 yanlış iddia Hamas saldırısından sonraki üç gün içinde X, TikTok ve Instagram'da 22 milyon kez görüntülendi.</li></ul>Benzer boyutta bir dezenformasyona Rusya-Ukrayna savaşında da şahit olmuştuk. Ortaya atılan binlerce asılsız iddia ve yalan haberden belki de en çok öne çıkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin "deepfake" teknolojisi ile oluşturulan sahte <a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/08/24/ukraine-war-five-of-the-most-viral-misinformation-posts-and-false-claims-since-the-conflic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videosuydu.</a> Söz konusu videoda Zelenski, Ukraynalılara teslim olma çağrısında bulunuyordu. Zelenski'ye yönelik iddialar arasında Kiev'de savaş alanındaymış gibi görünmek için yeşil perde kullandığı ve "uyuşturucu bağımlısı" olduğu yer alıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/9/4/1697695745851.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu iddiayı desteklemek için yaratılan sahte bir videoda Zelenski'nin masasında kokain yığınları varmış gibi gösteriliyor; 2019'da kaydedilen bir röportajda ise "kahve bağımlısı" olduğunu söyleyen Zelenski'nin sözleri "uyuşturucu bağımlısı" olduğu şeklinde çarpıtılıyordu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu süreçte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de dezenformasyondan nasibi aldı. Görüntüleri kullanılarak oluşturulan sahte bir videoda Putin, askerlere "hayattayken evinize gidin" dediği görülüyordu.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sosyal ağların dezenformasyona cevabı ne oldu?</h2>Hamas-İsrail savaşı çevresinde sosyal ağlarda artan dezenformasyona yönelik en sert tepki, Avrupa Birliği'nden (AB) geldi. Avrupa Birliği Komiseri Thierry Breton, başta X olmak üzere TikTok, Meta ve Alphabet için açık mektup yayımlayarak bu konuda adım atmaları konusunda sert bir şekilde uyarıda bulundu ve detaylı bir şekilde geri dönüş yapmaları için şirketlere 24 saat süre tanıdı.Bu uyarının ardından yaptığı açıklamada X CEO'su Linda Yaccarino, Hamas'ın İsrail'e saldırmasından bu yana Hamas'a bağlı yüzlerce hesabın kapatıldığını ve on binlerce içeriğin platformdan kaldırılması ya da etiketlenmesi için harekete geçildiğini bildirdi. Ancak, Yaccarino'nun bu cevabı Breton'ı tatmin etmemiş olacak ki AB, dezenformasyonu önlemede yetersiz kaldığı gerekçesiyle X hakkında soruşturma başlattı.TikTok ve Meta da mektuba cevaben harekete geçtiklerini söyleyerek dezenformasyonu engellemek için attıkları adımları açıkladı. <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/tiktok-details-disinformation-steps-taken-after-eu-demand-2023-10-15/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TikTok</a> bir komuta merkezi kurduğunu, zararlı içeriklerini kaldırmak için otomatik algılama sistemleri geliştirdiğini ve ekibindeki Arapça-İbranice konuşan moderatör sayısını artırdığını bildirirken; <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/meta-takes-steps-remove-hamas-related-disinformation-2023-10-13/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Meta</a> da Hamas'a yönelik desteğin platformlarından kaldırılması için adımlar attığını, 7 Ekim'deki saldırıyı takip eden üç gün içinde platformlarından İbranice ya da Arapça 795 binden fazla içeriğin kaldırıldığını bildirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonu engellemek ne kadar mümkün?</h2>Öte yandan, uzmanlar, alınan tüm önlemlere rağmen dezenformasyonun engellenmesinin imkansız olduğu kanaatinde. Sosyal medya içeriklerini inceleyen araştırmacılar, bilgileri doğrulamanın ve yanıltıcı materyallerin yayılmasını izlemenin giderek zorlaştığını ve bunun da savaşın dijital sisine katkıda bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor.</a>Savaşı çevreleyen yanlış bilgi ve şiddet içerikleri internette çoğaldıkça, sosyal medya şirketlerinin bu içerikleri kontrol etmesi giderek daha zor bir hâle geliyor. Bununsa başlıca iki nedeni var: Söz konusu sosyal ağların büyüklüğü ve özellikle X'in Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra moderasyon ekibinde ve politikasında gidilen değişiklikler.Eskiden X'in güven ve güvenlik ekibinde çalışan Theodora Skeadas, Musk'ın moderasyon ekibinin neredeyse tamamını işten çıkarmasına değinerek "Twitter'ın kendi tercihiyle bu sorunları ele alma kapasitesini önemli ölçüde azalttığını düşünüyorum," ifadelerini <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/business/european-union-misinformation-social-media-1.6993881" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanıyor.</a> Platformun zararlı içeriğe karşı duyarlı olma yeteneğine sahip olduğuna inanmadığını belirten Skeadas, "Ekosistemde, günlük işleri dezenformasyonla mücadeleyle bağlantılı olan çok fazla insan yok" diye de sözlerine ekliyor.X özelinde bir diğer sorun ise, Musk'ın şirketi devralmasından sonra onaylanmış hesap politikasında gidilen değişiklikler. Bir hesabın onaylanmış olup olmadığını gösteren mavi tik işareti önceden yalnıza alanında uzman ve ünlü kişilere veriliyordu; ancak günümüzde aylı 8 dolar vererek X Premium üyesi olan herkes mavi tik sahibi olabiliyor. Uzmanlar da bu durumun gazetecilerin, kamuya mal olmuş kişilerin ve kurumların hesaplarını potansiyel sahtekarların hesaplarından ayırt etmeyi zorlaştırdığını söylüyor.Premium hizmetin vaatlerinden birinin kullanıcılara öncelikli algoritmik sıralama ve arama sunması olduğuna dikkat çeken Teknoloji Şeffaflık Projesi Direktörü Katie Paul, mavi tikli hesaplar tarafından paylaşılan sahte videoların daha fazla görünür bir hâle geldiğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor.</a>Virginia Üniversitesi Medya ve Vatandaşlık Merkezi Direktörü ve sosyal ağ araştırmacısı Siva Vaidhyanathan ise sadece Facebook'un milyarlarca hesaba ev sahipliği yaptığını belirterek, büyüklükleri nedeniyle platformların tüm yanıltıcı içeriği ortadan kaldırmasını beklemenin çok büyük bir görev olabileceğini aktarıyor.Büyük içerik hacminin, her bir içeriği düzgün bir şekilde değerlendirecek kadar insanı işe alabilecek ve onlara yeterince ödeme yapabilecek bir sistem tasarlamanın mümkün olmadığı anlamına geldiğini belirten Vaidhyanathan, "Facebook ne kadar hizmetini temizlemeye kararlı olduğunu söylese de, bunun asla yeterli olmadığını ve muhtemelen hiçbir zaman yeterli olmayacağını defalarca gördük" şeklinde kaydediyor.

Quando

Bilgi, çağımızın en tehlike silahlarından biri olarak savaşta nasıl bir rol oynuyor?

Bir silah olarak "bilgi"

Sosyal medya, haberi alma alışkanlıklarımızı değiştirerek televizyonun yerini almış bulunuyor. Olan biteni sıcağı sıcağına takip etmek, farklı perspektifleri keşfetmek ve sesini duyuramayanlara kulak vermek gibi işlevler sunsa da, sosyal medya dezenformasyonun yayılmasını da hızlandırıyor.7 Ekim'de Hamas'ın saldırısıyla başlayan ve İsrail'in Gazze'ye gerçekleştirdiği sert misillemeyle iyice alevlenen Hamas-İsrail savaşı, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından bu yana yanlış ve yalan bilginin en rahat şekilde yayıldığı ikinci ortamı yarattı. En basit örnekle, geçtiğimiz gece Gazze'de bir hastaneye düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı ilk etapta sosyal medyada 1.000 olarak açıklanırken bu sayı ilk olarak 800'e, sonrasındaysa 500'e kadar düştü.Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise X üzerinden yaptığı açıklamada saldırınının Hamas tarafından gerçekleştirildiği iddiasını "Gazze'nin el-Zeytun mahallesindeki el-Ahli Baptist Hastanesi'ne yönelik 'saldırıyı İsrail'in değil, (Filistinli grup) Hamas'ın gerçekleştirdiği' iddiası yanlıştır" diyerek <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/turkiye/turkish-center-for-combating-disinformation-rebuffs-israeli-claims-on-deadly-hospital-bombing/3024044" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yalanladı.</a>Bir başka örnek ise ABD merkezli siyasi örgüt Republicans Overseas Israel'in temsilcisi Marc Zell tarafından bir Hamas militanının Gazze'ye kaçırdığı bir kız çocuğunu gösterdiği iddia edilen bir video olarak karşımıza çıkıyor. X'te 1,1 milyon kez görüntülenen ve yaklaşık 2 bin paylaşım alan videonun aslında Eylül'de TikTok'ta yayımlanan bir video olduğu <a fr-original-style="" href="https://time.com/6323421/misinformation-about-the-israel-hamas-war-is-rife-on-social-media-especially-x/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlaşıldı.</a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yalan haberler</h2>Sosyal medyada yayılan haberler arasında Ukrayna'nın Hamas'a silah sağladığını sözde doğrulayan bir BBC haberi, İsrail ordusunda üst düzey bir general olan Nimrod Aloni'nin Hamas militanları tarafından esir alındığı, ABD Başkan'ı Joe Biden'ın İsrail'e 8 milyar dolar askeri yardım göndereceği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ABD'yi son Gazze savaşından "uzak durması" konusunda uyardığı iki video da vardı. Ancak bu saydığımız haberlerin hepsinin, sayamadığımız diğer birçok haberle birlikte "yalan" olduğu <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/israel-hamas-gaza-misinformation-fact-check-e58f9ab8696309305c3ea2bfb269258e" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a>Yanlış bilgileri takip eden bir kuruluş olan NewsGuard'ın TIME ile özel olarak paylaştığı bulgulara göre, savaşla ilgili en az 14 yanlış iddia Hamas saldırısından sonraki üç gün içinde X, TikTok ve Instagram'da 22 milyon kez görüntülendi.Benzer boyutta bir dezenformasyona Rusya-Ukrayna savaşında da şahit olmuştuk. Ortaya atılan binlerce asılsız iddia ve yalan haberden belki de en çok öne çıkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin "deepfake" teknolojisi ile oluşturulan sahte <a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/08/24/ukraine-war-five-of-the-most-viral-misinformation-posts-and-false-claims-since-the-conflic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videosuydu.</a> Söz konusu videoda Zelenski, Ukraynalılara teslim olma çağrısında bulunuyordu. Başka bir sahte bir videoda ise Putin'in, askerlere "hayattayken evinize gidin" dediği görülüyordu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sosyal ağların attığı adımlar</h2>AB, TikTok, Meta ve Alphabet'e bu konuda adım atmaları konusunda 24 saat süre tanıdığı bir açık mektup yayımlayarak sert bir şekilde uyarıda bulundu.X, Hamas'a bağlı yüzlerce hesabın kapatıldığını belirtirken dezenformasyonu önlemede yetersiz kaldığı gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatıldı.TikTok zararlı içeriklerini kaldırmak için otomatik algılama sistemleri geliştirdiğini ve ekibindeki Arapça-İbranice konuşan moderatör sayısını artırdığını bildirirken; Meta da Hamas'a yönelik desteği engellemek üzere adımlar attığını ve 795 binden fazla içeriğin kaldırıldığını bildirdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dezenformasyonu engellemek ne kadar mümkün?</h2>Öte yandan, uzmanlar, alınan tüm önlemlere rağmen dezenformasyonun engellenmesinin imkansız olduğu kanaatinde. Sosyal medya içeriklerini inceleyen araştırmacılar, bilgileri doğrulamanın ve yanıltıcı materyallerin yayılmasını izlemenin giderek zorlaştığını ve bunun da savaşın dijital sisine katkıda bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor.</a>Bunun başlıca iki nedeni var: Söz konusu sosyal ağların büyüklüğü ve özellikle X'in Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra moderasyon ekibinde ve politikasında gidilen değişiklikler.Eskiden X'in güven ve güvenlik ekibinde çalışan Theodora Skeadas, Musk'ın moderasyon ekibinin neredeyse tamamını işten çıkarması neticesinde "Twitter'ın kendi tercihiyle bu sorunları ele alma kapasitesini önemli ölçüde azalttığını" <a fr-original-style="" href="https://www.cbc.ca/news/business/european-union-misinformation-social-media-1.6993881" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor</a>.&nbsp;Uzmanlar, aylık 8 dolara X Premium alan herkesin mavi tik sahibi olabilmesini gazetecilerin, kamuya mal olmuş kişilerin ve kurumların hesaplarını potansiyel sahtekarların hesaplarından ayırt etmeyi zorlaştırdığını söylüyor. Teknoloji Şeffaflık Projesi Direktörü Katie Paul ise mavi tikli hesaplar tarafından paylaşılan sahte videoların daha fazla görünür hâle geldiğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/israel-hamas-war-misinformation-social-media-harder-track-rcna120173" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor.</a>Virginia Üniversitesi Medya ve Vatandaşlık Merkezi Direktörü ve sosyal ağ araştırmacısı Siva Vaidhyanathan ise sadece Facebook'un milyarlarca hesaba ev sahipliği yaptığını belirterek, büyüklükleri nedeniyle platformların tüm yanıltıcı içeriği ortadan kaldırmasını beklemenin çok büyük bir görev olabileceğini aktarıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Facebook ne kadar hizmetini temizlemeye kararlı olduğunu söylese de, bunun asla yeterli olmadığını ve muhtemelen hiçbir zaman yeterli olmayacağını defalarca gördük."</blockquote>

Dezenformasyonla Mücadele ile ilgili hikayeler