Bu hafta Chernobyl nükleer santralindeki kazanın üzerinden 36 yıl geçti. Ülkemizde de bir nükleer santral yapımı sürerken, son 36 yılda yaşadığımız iki büyük kazayı ve bu kazaların enerji üretimindeki güvenlik sorunlarıyla ilişkisini ele almak istiyorum.11 Mart 2011 günü Japonya’nın 70 kilometre doğusunda, okyanusun altında modern zamanların en şiddetli depremlerinden biri meydana geldi. Bu depremin yarattığı tsunaminin yüksekliği 40 metreyi buldu. Bu şiddetteki bir depremin ardından, her yerde beklenebileceği gibi elektrik hatları ciddi zarar gördüğünden elektrikler kesildi. Ülkemizde elektriklerin sık kesilmesine alışkın olsak da nükleer santrallerin çalıştığı ülkelerde elektriklerin fazla kesilmemesi gerekiyor. Çünkü bu santrallerin garip bir özelliği var, bu santralleri kendi ürettikleri değil dışarıdan sağlanan elektrik ile soğutuyoruz.Nükleer santraller aslında birer termik santraldir.&nbsp;Sadece kömür veya doğal gaz yerine yakıt olarak nükleer enerji kullanırlar. Sonuçta da, kömürlü ya da doğal gazla çalışan santralleri nasıl soğutmamız gerekiyorsa nükleer santralleri de soğutmamız gerekir. Yalnız alışık olduğumuz termik santraller gibi nükleer santraller kendi ürettikleri enerji ile soğutma sağlayamazlar, soğutma enerjisinin dışarıdan sağlanması gerekir.&nbsp;Fukushima’daki Daiichi santrali de benzer bir yapıdadır. Deprem olduğu anda güvenlik sistemleri devreye girdi ve santralin elektrik üretimini durdurdu. Bunun bizim açımızdan anlamı ısı üreten nükleer reaksiyonların durdurulmasıdır. Ancak nükleer yakıt gene de sıcaktır ve uzun süre soğutulması gerekir. Santral durduğunda yakıtın bulunduğu dev su tanklarındaki suyunun sürekli olarak pompalanarak soğutulması gerekir. Elektrik kesildiği için bu pompalar jeneratörlerle çalıştırıldı. Bu jeneratörler denizden gelebilecek bir dalga için 10 metre yükseklikte duvarlarla çevriliydi. Ama gelen tsunaminin yüksekliği 16 metre olunca, jeneratörler devre dışı kaldı. Sistemin aynı zamanda bataryaları vardır. Yalnız bu bataryalar birkaç saat çalışabilecek enerji barındırır. O süre içerisinde santrale elektrik sağlanabilirse sorunsuz çalışmaya devam edebilir. Ne yazık ki böylesi büyük bir depremden sonra elektrikler de uzun süre geri gelmedi ve bataryalar da tükendi. Nükleer yakıtı soğutacak bir şey kalmayınca da etrafındaki su kaynamaya başladı ve basınç artınca büyük bir patlama yaşandı.Fukushima’da yaşanan felaketin nedeni, santrallerin temel tasarımındaki bir özellikten kaynaklanmaktadır. Bu özelliğin bir felakete dönüşmemesi için de çok sayıda önlem alınır ama bu önlemler, Dünya tarihinde görülen en büyük depremlerden biri için yeterli olmamıştır. Tohoku depreminin büyüklüğü 9,1 değil de 8,5 olsaydı, Fukushima Daiichi hala çalışıyor olabilirdi.Aslında Fukushima Daiichi kendi ürettiği elektriği kapanma sırasında soğutma için kullanabiliyor olsaydı, gene de sorunsuz kapanabilirdi. Chernobyl nükleer santralinde denenen de tam olarak buydu. Çalışma durduktan sonra yapılan bir deney sırasında oluşan bir arızadan dolayı Chernobyl santrali patladı. Yapılan deney de tam olarak Daiichi santralindeki kapanma sorununu çözmek için tasarlanmış bir deneydi. Yani bu deney başarılı olmuş olsa, ne Chernobyl ne de Fukushima Daiichi patlardı.Bu bize nükleer enerji konusunda çok önemli bir mesaj veriyor:&nbsp;Bu teknoloji daha tam hakim olabildiğimiz bir teknoloji değil, ya da en azından bu kadar fazla miktarda enerji üretebilecek kadar hakim olamıyoruz. Bu nedenle de nükleer santrallerin gerek yapımında gerekse de kullanımı sırasında çok dikkatli davranmamız gerekiyor.Şimdiye kadar karşılaştığımız üç büyük nükleer kazayı düşünecek olursak konu tam da uçakla ulaşıma benziyor. Uçaklar aslında diğer taşıma araçlarına kıyasla çok daha güvenilir aletler. Ancak bir kaza olduğunda kendilerine manşetten yer bulduklarından toplumda uçak kazaları benzer bir korku yaratıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Benzer şekilde, oluşan nükleer kazalardaki uzun süreli can ve mal kaybı, kömürlü termik santrallerin çevresinde yaşanılan kayıpların beş yüzde biri.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kömürlü termik santrallerden yayılan kirleticiler nedeniyle yeryüzünde 500 kat daha fazla insan ölüyor.</li></ul>Ancak zamana yayılmış ve çoğu kanser ve KOAH gibi nedenlerle oluşan bu ölümleri kanıksadığımız için fazla ses çıkartmıyoruz. Oysa kömür, nükleer enerji ile kıyaslandığında çok daha fazla can ve mal kaybına yol açıyor. Bundan dolayı birincil çözüm yolumuz enerjiyi hiç kullanmamaktır. Tüm Dünya her geçen gün inanılmaz miktarda enerjiyi boşa harcıyor. Bunu durdurmadığımız müddetçe hiçbir üretim metodu bize çözüm olmayacaktır.&nbsp;Enerji üretmek için de rüzgar ve güneşe güvenmek zorundayız. <img src="https://images.aposto.com/2022/3/3/1651089608738.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ancak bu sistemlerin kesintisiz enerji sağlamak için oldukça gelişmesine ihtiyaç var. Bu gelişmeler sağlanana kadar da enerji jargonunda çokça kullanılan bir terim olan “baz yükü” sağlayabilmek için termik santrallere ihtiyacımız olabilir. İşte tam bu noktada unutmayalım, kömür en kötüdür ve nükleer bile kömürden iyidir.

Dünyahali

Enerji üretmek için de rüzgar ve güneşe güvenmek zorundayız.

Nükleer Enerji Tehlikelidir Ama Kömür Daha Tehlikelidir

• <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/live/2022/03/16/world/fukushima-japan-earthquake#tsunami-waves-hit-a-port-in-miyagi-after-the-japanese-earthquake" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A 7.3-magnitude earthquake hit off the coast in Japan</a>, leaving two million people in the Fukushima region without power. Two small tsunami waves hit the coast following the earthquake, but there were no reports of casualties from the officials.

Aposto World

İklim krizinin derinleşmesi, karbon salınımının azaltılması için verilen uluslararası taahhütler ekonomik bir dönüşümü de tetikledi. Avrupa Birliği 2050’de “Sıfır Karbon” hedefine ulaşmak için Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı devreye sokmuştu. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu 2020’de Yeşil Taksonomi Regülasyonu’nu ilan etmişti.&nbsp;Taksonomi, sınıflandırma demek. Regülasyon, hangi yatırımların yeşil ve sürdürülebilir olarak değerlendirileceğini düzenliyor. “Yeşil” ve “sürdürülebilir” olarak değerlendirilen yatırımlara milyarlarca avroluk fonların kapısı açılıyor. Yani sıkıcı AB jargonu büyük bir bilek güreşini perdeliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hem nükleer, hem sürdürülebilir mi?</h2>Karbon salınımı hedefine ulaşmak için Taksonomi Regülasyonu’nda nükleer enerjinin “sürdürülebilir” diye sınıflandırılması söz konusu. Almanya, geçen hafta AB’nin bu planını reddettiğini <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2022/01/03/almanya-dan-ab-taslag-na-itiraz-nukleer-enerjiyi-tehlikeli-buluyoruz" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>. &nbsp;Almanya’daki iktidar ortağı Yeşiller’in kuruluşu, 1970’li yılların nükleer karşıtı siyasi hareketlere dayanıyor. Bir zamanlar yoğunlukla nükleer enerjiye dayanan Almanya, Yeşiller’in 90’lı yıllarda koalisyon hükümetine girmesiyle beraber, nükleerden santralleri kapatmaya başladı. Angela Merkel liderliğinde sekteye uğrayan bu süreç, Fukushima patlamasıyla beraber tekrar hızla işlemeye başladı. Almanya’da sadece üç aktif nükleer santral var. Onların da bu sene sonunda kapısına kilit vurulacak.&nbsp;Merkel sonrası Alman hükümetinde, konuyla ilgili neredeyse tüm bakanlıklar Yeşiller’de. Almanya, atık sorununun çözülememesi ve güvenlik sorunlarını ileri sürerek nükleer enerjinin sürdürülebilir olarak nitelendirilip sübvanse edilmesine karşı çıkıyor.Gelgelelim enerjisinin %70’ini nükleer santrallerden sağlayan Fransa için nükleer enerjiye sürdürülebilirlik vizesinin çıkması hayati önemde.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüm “şimdilik” doğalgaz</h2>Enerji fiyatlarındaki artış sürer ve talep karşılanmakta zorlanırken, Almanya’nın kömür ve nükleere karşı çözümü ise “şimdilik” kaydıyla doğalgaz. Avrupa Komisyonu, kömürün yarısı kadar karbon salan doğalgazı, yeni sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçene kadar bir ara çözüm olarak öneriyor. Hidrojenin zamanla doğalgazın yerini alması amaçlanıyor. Almanya da bu çözümden yana.Rus doğalgazını doğrudan Almanya’ya aktaracak Nordstream 2 boru hattı henüz işlemediği halde, Avrupa’nın doğalgaz ithalatının %43’ü Rusya’dan. Ukrayna’daki gerginlik sebebiyle NATO ile Rusya arasındaki ilişkilerin kopma derecesine gelmesi de pek uzak görünmüyor. Yani AB Taksonomi Regülasyonu’nun Ukrayna’ya muhtemel bir Rus askeri operasyonunun sonuçlarıyla da bağlantısı var. Doğalgaza bu kadar bağlı bir Avrupa’nın Rusya’ya ne kadar yaptırım uygulayabileceği soru işareti.&nbsp;İşin bu boyutu dışında, son gelişme AB’nin yeşil ekonomik dönüşümü başarıp başaramayacağı konusunda bir fikir verecek. Dolayısıyla dünyanın geleceği bakımından da önemli sonuçları olacak.&nbsp;Nükleer Fransa ile doğalgazcı Almanya çatışmasını takip etmekte fayda var.&nbsp;

Fukushima ile ilgili hikayeler