<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; &nbsp;Kanada Merkez Bankası (BoC), Eylül ayı toplantısında politika faizini piyasa beklentilerine paralel şekilde 25 baz puan indirerek %4,25’e seviyesinde belirlediğini açıkladı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ekonomideki aşırı arz enflasyon üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmaya devam ederken, barınma ve diğer bazı hizmetlerdeki fiyat artışları enflasyonu yukarıda tutuyor."</blockquote>

EXANTE

Bu hafta yurt içi piyasalarda az ancak öz verilerin bulunduğu yoğun bir hafta beklenirken, yurt dışında ise sakin başlayan ancak günler geçtikte yoğunlaşan bir haber akışı bizleri bekliyor olacak.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yurt içi piyasalar</h2>Yurt içi piyasalarda bu hafta 2 Eylül Pazartesi günü Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanacak olan ikinci çeyreğe ilişki gayri safi yurt içi hasıla istatistikleri ve 3 Eylül Salı günü açıklanacak olan Ağustos ayına ilişkin tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verileri ön plana çıkıyor olacak.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Piyasa, Türkiye ekonomisinin ikinci çeyrekte %2,8 büyüme kaydetmesini bekliyor. Ancak beklentilerin çok altında gelen çıktı istatistikleri, büyümenin beklentinin altında bir seviyede gerçekleştiğinin habercisi de olabilir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AA Finans tarafından 11 ekonomistin katılımıyla düzenlenen anketin sonuçlarına göre manşet enflasyonun Ağustos ayında aylık bazda %2,64, yıllık bazda ise %52,20 seviyesinde gerçekleşmesini bekleniyor.</li></ul>Öte yandan bu hafta yurt içi piyasalarda;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2 Eylül Pazartesi günü İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanacak olan Türkiye imalat PMI,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">3 Eylül Salı günü Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanacak olan öncü dış ticaret istatistikleri,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">4 Eylül Çarşamba günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanacak olan reel efektif döviz kuru,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">5 Eylül Perşembe günü TCMB ve BDDK tarafından açıklanacak olan haftalık para-banka/bankacılık sektörü verileri,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">6 Eylül Cuma günü ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanacak olan Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ile İŞKUR tarafından açıklanacak olan kayıtlı istihdam göstergeleri takip ediliyor olacak.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yurt dışı piyasalar</h2>Bu hafta yurt dışı piyasalarda ana odak ABD’den gelecek olan istihdam verilerinde olacak. Bu veriler arasından en önemlisi ise 6 Eylül Cuma günü açıklanacak olan tarım dışı istihdam istatistikleri. Beklenti, söz konusu dönemde tarım dışı istihdamın 164 bin kişi artış göstermesi yönünde. Beklentilerin altında gelen bir veri ise ABD ekonomisi için nispeten dağılmaya başlayan resesyon endişelerinin yeniden gün yüzüne çıkmasına neden olabilir.&nbsp;Bunun dışında yurt dışı piyasalarda bu hafta;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2 Eylül Pazartesi günü global nihai imalat PMI verileri,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">3 Eylül Salı günü ABD’de ISM tarafından açıklanacak imalat göstergeleri ile inşaat harcamaları,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">4 Eylül Çarşamba günü global hizmet ve bileşik PMI verileri, Kanada Merkez Bankası’nın Ağustos ayı kararı ve ABD’de dış ticaret dengesi, Fed tarafından yayımlanan Bej Kitap raporu, JOLTS anketinin sonuçları ile fabrika siparişleri,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">5 Eylül Perşembe günü ABD’de ADP tarafından açıklanan özel sektör istihdam değişimleri, işsizlik maaşı başvuruları ve Fed bilançosu ile Avro Bölgesi’nde perakende satışlar,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">6 Eylül Cuma günü ise Avro Bölgesi’nde ikinci çeyreğe ilişkin GSYH istatistikleri ile Almanya’da dış ticaret dengesi verileri takip ediliyor olacak.</li></ul>

Bu hafta yurt içi piyasalarda az ancak öz verilerin bulunduğu yoğun bir hafta beklenirken, yurt dışında ise sakin başlayan ancak günler geçtikte yoğunlaşan bir haber akışı bizleri bekliyor olacak.

Haftalık takvim: Haftanın adı büyüme

Takip edildiği üzere Covid öncesi ve sonrası küresel merkez bankaları belirli ve hızlı bir şekilde faiz artırım/indirim sürecine girdiler. Hafızaları biraz tazelersek, pandemi sonrasında küresel olarak enflasyon dönemine girdik. Küresel ekonomiler enflasyonu dizginlemek için faiz artırım sürecine başladı. Yüksek enflasyonun yapışkan mı yoksa geçici mi olduğu tartışması yaşanırken, merkez bankaları verileri izleme noktasına gelerek faiz artışını durdurdular.Haziran 2023’ten bu yana ABD tarafında enflasyonun düşüşüne şahit oluyorken, Powell enflasyonun düşüyor olmasına rağmen işgücü piyasasına dikkat çekerek "veriyi takip edeceğiz" mesajını verdi. Piyasalar yılın başında altı faiz artırım beklentisi ile yola çıkıp ikiye kadar düştü. &nbsp;Şimdi ilk faiz indiriminin Eylül'de mi yoksa Kasım'da mı olacağı tartışılıyorken; dün G-7 ülkelerinden ilk Kanada Merkez Bankası faiz indirim sürecine başladı.Kabaca özetlersek; 2020- 2021 faiz indirim, 2021- 2022 faiz arttırım, 2023- 2024 izleme ve 2024- 2025 yılları arasında da faiz indirim sürecine tekrar geri döndük diyebiliriz. Asıl soruyu soracak olursak, piyasalar bu kadar hızlı reaksiyon gösteriyorken, işletmeler hızlı karar verip bu kararlara uyum sağlıyor mu?<img src="https://images.aposto.com/2024/5/4/1717705864775.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yıllar içinde Fed fonlama oranıYukarıdaki grafikte Fed’in parasal mekanizmayı genişletme ve daraltma sürecini kabaca görüyorsunuz. Bu süreç içerisinde eğer şirket borçlanma maliyet patikasını tam olarak göremiyorsa, zor zamanlar geçirecek denilebilir. Örnek vermemiz gerekirse, faizlerin yükseleceği zaman şirketler genellikle uzun vadede ucuz olarak borçlanabilmek için hemen hemen her yolu denemeye çalışırlar (banka kredisi, tahvil vb). Buldukları krediler ister şirketin kredi havuz maliyetini aşağıya çeksin, isterse de şirketin kredi verim eğrisi daha stabil olarak gözüksün; eğer şirket maliyet gözetmeksizin vadeye bakmadan borçlanıyorsa, finansal sürdürebilirlikle ilgili sıkıntılar baş gösterir. Belirli bir vadeden sonra bilançonun sağ ve sol taraflarıı bozulmaya başlar.Şirketler üç adımda kredi mekanizmasını sağlıklı olarak devam ettirirler. Bu üç adım ise makro gelişmeleri yakından takip etmek, mikro ölçekte yansımaları tahmin etmek ve sonrasında bu gelişmelere ayak uydurabilecek kredi mekanizmasını tercih etmek olarak sıralanabilir.Türkiye’deki pek çok şirket yurt dışı kredilere rahatlıkla ulaşabilmekte. Bu kredilerin bazıları sabit, bazıları değişken bazıları ise sabit-değişken ya da değişken-sabit olarak karşımıza çıkmakta. Şirketler aldıkları bu kredilerden de zarar oluşturmak istemiyorlar ise beklentiler doğrultusunda kredilerin nakit akışlarını düzeltmeliler. Eğer şirket krediyi belirli bir strateji ile almadıysa ve bunu değiştirmek istiyorsa, bankaların hazine masalarıyla konuşabilirler. Bankaların hazine pazarlama birimleri kredi faizinde IRS (interest rate swap) dediğimiz ürünü kullanarak krediler için istenilen şekilde nakit akışı oluşturuyorlar.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">💾 Cep bilgisi:&nbsp;Parantez açıp, IRS’i anlatmak isterim. Faiz oranı Swap’ı, faiz oranındaki dalgalanmalardan dolayı oluşabilecek faiz riskinden korunmayı ve bu faiz değişiklerinden gelir elde etmeyi amaçlayan bir hazine işlemidir. Bu işlemde bir vade belirlenir ve anapara değişimi bu vadeye göre yapılır. Bu ürün herhangi bir kredi mekanizmasında uygulanabilir.</li></ul>Avrupa’daki şirketler yukarıdaki senaryoyu 2023'ün son çeyreğinde ve 2024'ün ilk çeyreğinde uygulamaya başladılar. İlk çeyrekte tahvil ihraçlarının çoğunluğu sabit-değişken faizli olarak karşımıza çıktı. Neden? Çünkü; Avrupa Merkez Bankası, 2024’ün ikinci yarısında faiz indirimine geçeceğini ifade etti. (Dün itibariyle de 25 baz puan faiz indirimi gerçekleştirdi.) Şirketler de 2024’ün ikinci yarısında daha düşük maliyetleri görebileceklerini düşünüp kredilerini ya da tahvil ihraçlarını bu düzende oluşturmaya çalıştılar.Kabaca toparlamaya çalışırsak; ister küçük, ister orta ya da büyük ölçekli işletme olsun, şirketlerin küresel gelişmeleri yakından takip edip, ona uygun olarak hangi ürüne değmesi gerekiyorsa o ürüne dokundurulmalı. Eğer gelişmeleri doğru bir patikada okumakta zorlanıyorlarsa bankalardan bu yönlü danışmanlık alabilirler ya da hazine temelli bir birim oluşturup, yere daha sağlam basan adımlar atabilirler.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Görüşler yazara ait olup Exante'nin editoryal görüşlerini yansıtmayabilir. Yatırım tavsiyesi değildir.

Şirketler üç adımda kredi mekanizmasını sağlıklı olarak devam ettirirler. Bu üç adım ise makro gelişmeleri yakından takip etmek, mikro ölçekte yansımaları tahmin etmek ve sonrasında bu gelişmelere ayak uydurabilecek kredi mekanizmasını tercih etmek olarak sıralanabilir.

Şirketler için makro verileri takip etmek neden önemlidir?

• Kanada Merkez Bankası, politika faizini 75 baz puanlık beklentilere karşın 50 baz puan artırarak %3,75’e yükseltti. Kararın gerekçesi büyüme tahminlerindeki aşağı yönü revizyonlar.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün yorumu: Bu ve benzeri kararları yakın zamanda giderek daha fazla duyacağız.</li></ul>

• Kanada Merkez Bankası, politika faizini 75 baz puan daha artırarak %3,25’e yükseltti. Ülkede manşet enflasyon %7,6 seviyesinde ve politika yapıcıların mesajları, seviyenin enflasyonda kalıcı düşüşü görene kadar korunacağı yönünde.&nbsp;

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin pandemi sonrası toparlanma dönemine giren küresel ekonomiyi tehdit ettiği konusunda uyardı ve merkez bankalarını enflasyonu kontrol altına almak için kararlı bir şekilde hareket etmeye <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-04-14/imf-warns-war-risks-reversing-economic-recovery-from-pandemic" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">davet etti</a>. Nitekim geçen hafta, faiz kararlarını açıklayan çoğu merkez bankasının gündeminde de “yüksek enflasyon” vardı. Çoğu merkez bankası faiz artışına giderken; Türkiye, Avrupa ve Çin politika faizini sabit tutma, Rusya ise indirme kararı aldı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sabit bırakanlar</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), perşembe günü gerçekleştirilen Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini %14 seviyesinde sabit tuttu. Enflasyonun mart ayı itibarıyla %61,14’e ulaştığı ülkede TCMB, Eylül-Aralık döneminde 500 baz puanlık faiz indirimi gerçekleştirmişti. Son dört toplantıdan ise faizi sabit tutma kararı çıktı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa Merkez Bankası&nbsp;(ECB), beklentilere paralel olarak politika faizini sıfır, mevduat faizini %-0,50 ve marjinal fonlama faizini %0,25’te sabit tutma kararı aldı. Ayrıca varlık alımlarının üçüncü çeyrekte sona ereceğine dair taahhüdünü yineledi. Avro Bölgesi’nde enflasyon, şubat ayında yıllık %5,9’a çıkarak kayıtlardaki en yüksek seviyeye ulaştı; ancak ECB, varlık alım programı sona erdikten “belli bir süre” sonrasına kadar faiz oranlarını artırmayı planlamıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çin Merkez Bankası,&nbsp;piyasadaki indirim beklentilerine rağmen 1 yıllık kredi referans faiz oranını %2,85 seviyesinde sabit tuttu. Banka, piyasaya ekstra likidite sunmaktan da kaçındı.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Artış yapanlar</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arjantin Merkez Bankası, enflasyonun 20 yılın zirvesine ulaşmasının ardından politika faizini 2,5 puan artırarak %47 seviyesine çıkardı. Ülkedeki enflasyon, martta aylık %6,7’e ulaşarak 2002’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Güney Kore Merkez Bankası, beklentilerin aksine politika faizini 25 baz puan artırarak %1,50 ile Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye çıkardı. Analistler, politika faizinin bu yılın sonuna kadar %2’ye ulaşacağını öngörüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanada Merkez Bankası,&nbsp;enflasyonla mücadele politikası kapsamında politika faizini Mayıs 2000’den bu yana ilk kez 50 baz puan artırarak %1’e çıkardı. Ekonomistler, 1 Haziran’da gerçekleşecek toplantıda da 50 baz puan artışa gidileceğini ve politika faizi %2’ye ulaşana kadar artışlara devam edileceğini tahmin ediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeni Zelanda Merkez Bankası,&nbsp;son 22 yılın en büyük faiz artışını gerçekleştirerek politika faizini 50 baz puan artışla %1,50’ye çıkardı. Ülkede %5,9 ile son 32 yılın en yüksek seviyesine çıkan enflasyona karşı merkez bankası, ekim ayından bu yana politika faizini 125 baz puan artırdı. Analistler, mayıs ayında da 50 baz puanlık artışa gidileceğini düşünüyor.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İndirim yapanlar</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya Merkez Bankası,&nbsp;beklentilerin aksine politika faizini 300 baz puan indirerek %17’ye çekti. Rusya, Ukrayna’ya yönelik askerî operasyonun ardından şubat sonunda politika faizini 1050 baz puan artışla %9,5'ten %20'ye çıkarmıştı.</li></ul>

Pareto

Merkez bankalarının faiz kararları

• Kanada'da yıllık tüketici enflasyonu ağustosta %4,1'e yükselerek Mart 2003'ten bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Piyasalarda enerji başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış ve küresel tedarik sorunlarıyla pandemi tedbirlerinin azaltılmasına paralel artan tüketici talebi, enflasyon artışında etkili oldu. Geçtiğimiz hafta da Kanada Merkez Bankası, faiz oranını %0,25'te sabit tuttuğunu açıklamıştı.

Kanada Merkez Bankası ile ilgili hikayeler