• Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya'ya uygulanan yaptırımlara karşı Türkiye'nin tutumuna ilişkin&nbsp;"Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını doğru bulmadığımızı söyledik. Birçok karara da katıldık. Diğer taraftan, kimse savaş demezken bunun savaş olduğunu belirterek Montrö Sözleşmesi'ne uyduk. Yaptırımlar BM yaptırımıysa buna uyarız. Ama diğer taraftan ülkeler yaptırım kararı alır, yarın değiştirebilir." diye konuştu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu? ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Rusya'ya yönelik yaptırımlara ilişkin "Rusya'nın Ukrayna'da sürdürdüğü savaşı kınamayanlar yaptırımlara zarar verirlerse sonuçları ile yüzleşirler" ifadelerini kullanmıştı.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

Ateşkes görüşmeleri: Ukrayna ve Rusya heyetleri arasında Belarus sınırında gerçekleştirilen ateşkes görüşmelerinde, her iki tarafın da müzakere gerektiren bazı konuları gündeme getirdiği ve görüşmelerin ikinci turunun yapılması konusunda mutabık kalındığı duyuruldu. Rusya heyetine başkanlık eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy, "Ortak pozisyonlarda tahmin edebileceğimiz bazı noktalar bulduk." dedi. İkinci turun önümüzdeki günlerde Belarus - Polonya sınırında gerçekleşeceği bildirildi. &nbsp;Erdoğan'ın açıklamaları: Cumhurbaşkanı Erdoğan,&nbsp;"Montrö Sözleşmesi'nin boğazlardaki gemi trafiği konusunda ülkemize verdiği yetkiyi, krizin tırmanmasının önüne geçecek şekilde kullanma kararındayız." açıklamasında bulundu. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini "kabul edilemez" olarak tanımlayan Erdoğan, Ukrayna yönetiminin ve halkının mücadelesini takdir ettiğini, Türkiye'nin ne Ukrayna'dan ne de Rusya'dan vazgeçeceğini söyledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Savaş gemisi uyarısı:&nbsp;Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu,&nbsp;Rusya- Ukrayna gerilimi nedeniyle yeniden gündeme gelen Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne ilişkin olarak, "Kıyıdaş olan, olmayan bütün ülkeleri boğazlardan savaş gemisi geçirmemesi konusunda uyardık." açıklamasını yaptı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Reuters, Türkiye'den bir yetkiliye dayandırdığı haberinde dört Rusya gemisinin Akdeniz'den Karadeniz'e geçmek için beklediğini, bunlardan ikisinin bu hafta geçmek için resmî talepte bulunduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/russian-warships-curb-tilts-turkey-west-risks-russias-ire-2022-02-28/?taid=621ccd31af8d2b0001571daa&utm_campaign=trueAnthem:+Trending+Content&utm_medium=trueAnthem&utm_source=twitter" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öne sürdü</a>.</li></ul>Acil AB üyeliği: Avrupa Birliği, Ukrayna'ya askerî desteğin artarak devam edeceğini açıkladı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin Avrupa Birliği'ne acilen özel prosedürle üyeliği için resmî başvuruda bulundu. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise "Üyelik yıllar alacak bir süreç. Biz önümüzdeki yıllara değil, önümüzdeki saatlerde ne olacağına bakmalıyız."&nbsp;dedi.Çatışmalar: Başta Kiev ve Harkov şehirleri olmak üzere ülkenin doğu, güney ve kuzey bölgelerinde Rusya bombardımanının ve çatışmaların gün boyu devam ettiği <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/interactive/2022/world/europe/ukraine-maps.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktarıldı.</a> Ayrıca birçok ülkede Ukrayna'ya işgal protesto edilmeye devam etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BM raporu:&nbsp;Birleşmiş Milletler, işgalin başından bu yana 102 sivilin hayatını kaybettiğini, 304 sivilin yaralandığını bildirdi, "gerçek sayının daha yüksek olmasından endişe edildiğini" vurguladı. BM, komşu ülkelere kaçanların sayısının 422 bini geçtiğini duyurdu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC), Rusya'nın Ukrayna'da savaş suçu işlediği iddialarını soruşturacağı bildirildi.&nbsp;</li></ul>Macron-Putin görüşmesi: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in işgalin durdurulmasının ön koşulu olarak 2014'te ilhak edilen Kırım’ın Rusya toprağı olarak tanınmasını ön koşul olarak sunduğunu bildirdi.Nükleer tehdidi: ABD Savunma Bakanlığı, Putin'in "nükleer gücü yüksek alarma geçirme" emrini kınadı ve nükleer silahlarla ilgili söylemin yumuşatılmasını talep etti. Rusya Savunma Bakanlığı ise Putin'in emri doğrultusunda nükleer füze kuvvetleriyle Kuzey ve Pasifik donanmalarının üst düzey hazırlık düzenine geçtiğini açıkladı.Yaptırımlar: Önceki gün Avrupa Birliği’nin açıkladığı ekonomik yaptırımlara ek olarak Birleşik Krallık da tüm Rusya merkezli bankaların varlıklarının dondurdu ve Rusya bayraklı gemilerin ülkenin limanlarına yanaşmasını yasakladı. Avrupa Birliği, Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov dâhil 26 kişiye daha yaptırım uygulanacağını bildirdi. Kanada Başbakanı Justin Trudeau petrol gelirlerinin Ukrayna'nın işgalini fonladığını bu nedenle Rusya'dan petrol ihracını yasakladıklarını açıkladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya'dan yanıt:&nbsp;Peskov "Batı yaptırımları sert ancak ülkemiz bu zararın üstesinden gelecek gerekli potansiyele sahiptir." açıklamasında bulundu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yaptırımlara önlem: Rusya vatandaşlarının döviz cinsinden dış borç vermeleri ve ülke dışındaki banka hesaplarına döviz yatırmaları Putin'in kararnamesiyle yasaklandı. Uluslararası ticaret yapan şirketlere de döviz gelirlerinin %80'ini yetkili bankalara satma zorunluluğu getirildi.</li></ul>

Ateşkes görüşmelerinde sonuç yok

• Birleşik Krallık merkezli Reuters'te yayımlanan "Factbox: Turkey's ties to Russia, Ukraine limit its room to manoeuvre" başlıklı <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/turkeys-ties-russia-ukraine-limit-its-room-manoeuvre-2022-02-25/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">analizde</a>, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın son yıllarda hem Rusya hem de Ukrayna'yla güçlü ekonomik ve siyasi ilişkiler geliştirmesinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği günlerde Türkiye'yi hassas konumda bıraktığı" belirtildi. "Türkiye'nin manevra alanının kalmadığının" öne sürüldüğü yazıda hükümetin turizm, gaz, tahıl, tarım, savunma sanayi projeleri ve nükleer enerji konusunda Rusya'yla ters düşmeyi göze alamayacağı; ancak Ukrayna ile de turizm, ticaret ve savunma alanlarında bağ kurduğu belirtildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Söylem değişikliği: Reuters, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un sosyal medya paylaşımlarında "savaş" ifadesini kullanmaya başlamalarını "Boğazların Rusya savaş gemilerine kapatılmasının önünü açabilecek bir söylem değişikliği" olarak nitelendirdi. Yazıda, Montrö Sözleşmesi'nin Türkiye'ye savaş zamanlarında tehdit edilmesi hâlinde Boğazları savaş gemilerine kapatabilme yetkisi verdiği <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-overseeing-passage-black-sea-calls-russian-invasion-war-2022-02-27/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hatırlatıldı</a>.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/1/0/1645986048073.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Boğazdan geçen Rus gemisi" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The News Glory<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık merkezli The Guardian'da yer alan bir haberdeyse Ukrayna'nın Türkiye üzerinde Boğazları Rusya gemilerine kapatma baskısını artırdığı; ancak böyle bir kararın Türkiye ekonomisine zarar vereceği belirtildi. Haberde, Türkiye'nin böyle bir karar almasının hem Rusya'nın Ukrayna'daki askerlerine uzun vadedeki desteğinin kesilmesi açısından önemli bir adım hem de Ukrayna'ya ciddi bir destek göstergesi olacağı <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2022/feb/26/kyiv-piles-pressure-on-ankara-to-close-straits-to-russia-warships-ukraine" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurgulandı</a>.</li></ul>

Spektrum

Aposto! Gündem gözünden: 2021'de Türkiye

Kanal İstanbul, emekli diplomatların ve emekli amirallerin yayımladıkları bildiriler ve imar planlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanıp askıya çıkarılmasıyla yeniden gündeme oturdu. Bildiri dolayısıyla gözaltına alınan 14 emekli amiral 13 Nisan'da adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Montrö tartışması: Bilindiği üzere 1936 yılında imzalanan Montrö Sözleşmesi; Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’ndan yapılacak geçişleri düzenliyor. Bahsi geçen bildirilerde muhtemel bir kanal projesinin Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin şartlarını tartışmaya açabileceği ve bu tartışmalar sonucunda Türkiye için bir güvenlik riski oluşabileceği endişeleri dile getiriliyordu. Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi Başkanı Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı ise Montrö Boğazlar Sözleşmesi İstanbul Boğazı ile Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’nı da kapsadığından, İstanbul Boğazı’na alternatif olarak açılacak bir ulaşım yolunun Montrö’nün geçerliliğine etkisi olmayacağı <a fr-original-style="" href="https://www.yenisafak.com/gundem/bogazlar-uzerindeki-egemenligimizi-dusman-bile-sorgulamadi-3618156" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görüşünde</a>. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD ve Rusya: Emekli Koramiral Atilla Kıyat, 2019 yılında gazeteci Saygı Öztürk’e verdiği demeçte ABD’nin Montrö Sözleşmesi’nden rahatsız olduğunu, eski Büyükelçi James Jeffrey’nin kendisini ziyaret edip “Karadeniz’deki etkinliklerini artırmak istediklerini ve Kanal İstanbul projesiyle bunu masaya yatırabileceklerini” ifade ettiğini <a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/abd-buyukelcisi-2009da-montroyu-delmeyi-onerdi-5511541/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtmişti</a>. Son olarak şubat ayında Türkiye ve ABD donanmaları Karadeniz’de ortak bir tatbikat düzenlemiş ve Büyükelçi David Satterfield bu tatbikatın “Türkiye ile ABD arasındaki güçlü güvenlik iş birliğini pekiştirdiğini” ifade etmişti. Rusya’nın Kanal İstanbul projesi konusunda resmî görüşü ise projenin Montrö’yü etkilemediği ve bunun bir ekonomi projesi olduğu yönünde. Rossiya 24 televizyonuna açıklamalarda bulunan Büyükelçi Aleksey Yerhov, “Kanal İstanbul projesinin Montrö Sözleşmesi’nin revize edilmesine yol açmasını beklemediğini ve Montrö Sözleşmesi’nin Karadeniz ve kıyıdaş ülkelerin güvenliği için elzem olduğunu” söyledi. Öte yandan, Cumhuriyet Gazetesi’nden Jale Özgentürk’e göre projenin finansmanı için ön plana çıkan teklifler Çin şirketlerine ait. Çin-Avrupa ticaret yolu için önem taşıyabilecek olan projenin yalnızca finansmanının değil, yüklenici firmalarının da Çin’den olması <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/kanal-istanbul-icin-dort-cinli-sirket-ankarada-ihaleye-hazirlaniyor-1826770" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bekleniyor</a>. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hükümet kanadı:&nbsp;Kütüphane Söyleşileri programı kapsamında gençlerle bir araya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kanal İstanbul projesiyle "kendi egemenliğimizi tesis ettiğimiz bir eser kazandırıldığını ve bu projenin Montrö Sözleşmesi ile bir ilgisinin olmadığını" aktardı. Emekli amirallerin bildirisinin ardından Twitter hesabından bir açıklama yayımlayan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “inadına yapacağız” açıklamasının kimlere yönelik olduğunun anlaşıldığını ve tüm planlama aşamasının tamamladığını belirterek projenin temellerinin yaz aylarında atılacağını açıkladı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ise Kanal İstanbul’un Çin-Avrupa ticaret yolu için kritik bir önem taşıdığını ve projenin yapımına kısa bir süre sonra başlanacağını belirtti. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Muhalefet kanadı:&nbsp;Göreve geldiği günden bu yana projenin yapılmasının İstanbullular, ekoloji ve ekonomi için olumsuz olduğunu belirten İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu “Ya Kanal Ya İstanbul” ifadesi kapsamında bir itiraz dilekçesi kampanyası başlattı. Projenin çevre düzeni planına 20 Nisan Salı, imar planlarına ise 26 Nisan Pazartesi tarihine kadar itiraz edilebilecek. Projenin imar ve çevre düzenleme planlarına itiraz dilekçeleri için oluşturulan platforma <a fr-original-style="" href="https://kanal.istanbul" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kanal.istanbul</a> adresinden erişilebiliyor.</li></ul>

Türkiye'nin gündemindeki Kanal İstanbul projesi konusunda son durum ne?

Kanal İstanbul projesi hangi aşamada?

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/rabiaakutlu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Rabia Kutlu</a>Kanal İstanbul projesi, bugüne kadar ekolojik sonuçları, bölgede sebep olduğu emlak hareketliliği, rant tartışmaları ve son olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’na proje karşıtı afişler için açılan soruşturma sebebiyle çokça tartışıldı. Yaklaşık iki hafta önce, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un katıldığı bir televizyon programında Montrö Sözleşmesi’nden çekilmenin “teknik olarak mümkün” olduğunu söylemesi ise Kanal İstanbul’un tamamlanması durumunda Montrö Sözleşmesi kapsamına girip girmeyeceğiyle ilgili yeni bir tartışma başlattı.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Projede son gelişmeler: Kanal İstanbul, 2011 yılında o dönem Başbakan olarak görev yapan Recep Tayyip Erdoğan’ın “çılgın projesi” olarak tanıtıldı. Karadeniz ve Marmara Denizi arasında İstanbul Boğazı’na alternatif bir geçiş oluşturacak yapay bir su yolu oluşturmayı amaçlayan proje, aynı zamanda kamu-özel sektör iş birliği ile kanal çevresinde gerçekleştirilecek geniş bir yerleşim planını da kapsıyor. İktidarın argümanları, İstanbul Boğazı’nın trafiğinin azalacağı ve gemi geçişlerinin daha güvenli hâle geleceği yönünde. Muhalefet partileri, bazı sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri ve akademisyenler ise projeyi geri dönülemez bir ekolojik kıyıma yol açacağı yönünde eleştiriyor. WWF Türkiye, TEMA ve TMMOB gibi birçok sivil toplum örgütü, yayımladıkları raporlarla projeyi eleştirirken İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu da projeyi “İstanbul’a ihanet projesi” olarak nitelendiriyor. Kanal İstanbul karşıtlığını her fırsatta dile getiren İmamoğlu hakkında, yakın bir zaman önce proje karşıtı afişler için kamu kaynaklarını kullandığı gerekçesiyle İçişleri Bakanlığı tarafından soruşturma açılmıştı. Son olarak Ocak 2020’de çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporu onaylanan projenin imar planlarının da onaylanarak askıya çıkarıldığı, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından geçtiğimiz günlerde&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/bakan-kurum-kanal-istanbul-projesi-icin-imar-planlari-onaylandi-ve-askiya-cikti/2190234" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı</a>. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kim, ne dedi? Geçtiğimiz günlerde, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un Cumhurbaşkanı’nın sözleşmelerden çekilme yetkisine dair yorumu, Kanal İstanbul’la ilgili yeni bir tartışma yarattı. Şentop’un sözleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Montrö Sözleşmesi’ni sorgulayan açıklamalarıyla birleştirilince kamuoyunda geniş çaplı bir tepki oluştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ocak 2020’de Kanal İstanbul’un Montrö Sözleşmesi’ne etkisine dair bir soruya “Montrö'yü hiç kafaya takmayın. Montrö sadece Boğaz'ı bağlar. Kanal İstanbul, Montrö kapsamında değildir," şeklinde&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/erdogan-montroyu-hic-kafaya-takmayin-1712697" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yanıt vermişti</a>. Bu açıklamanın ardından 30 Ocak 2020’de 126 emekli büyükelçi ve başkonsolos, Kanal İstanbul’un Montrö Sözleşmesi’ni tartışmaya açarak Türkiye’nin boğazlardaki mutlak egemenliğini tehdit edeceğini söyleyen bir açıklama yayımlamış ve kanal projesinden vazgeçilmesini tavsiye etmişti. Benzer şekilde, TBMM Başkanı Şentop’un son açıklamasında sonra 4 Nisan gecesi 104 emekli amiral bir bildiri yayımlayarak Montrö Sözleşmesi’nin tartışılmasının Türkiye için bir egemenlik, güvenlik ve beka sorunu yaratacağını belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu bildirinin ardından hâlihazırda daha iyi bir alternatif oluşmadığı sürece Montrö Sözleşmesi’nden çıkmayı düşünmediklerini; ancak Kanal İstanbul’un bu sözleşme sınırları dışında kalarak Türkiye’nin tamamen kendi egemenliğinde olacağını&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.ntv.com.tr/ekonomi/cumhurbaskani-erdogandan-kanal-istanbul-aciklamasi,blviH5QorUa0BN2-YWfR-Q" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>. Açıklama sonrasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bir telefon görüşmesi yaparak Montrö Sözleşmesi’nin korunmasının ve Karadeniz’de mevcut rejimin devamının sağlanmasının önemini vurguladı. Aynı tarihlerde, ABD’nin iki savaş gemisinin İstanbul Boğazı’ndan Karadeniz’e geçeceğini açıklaması ise Kanal İstanbul ve Montrö tartışmalarını son günlerin en önemli konusu hâline getirdi. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanal İstanbul ve Montrö Sözleşmesi: 1936’da imzalanan Montrö Sözleşmesi, Türkiye’nin İstanbul ve Çanakkale Boğazlarındaki egemenlik haklarını ve bu boğazları kullanan ticaret ve savaş gemilerinin geçiş ilkelerini düzenliyor. Sözleşmenin imzalanmasıyla Türkiye, Lozan Boğazlar Sözleşmesi ile Uluslararası Boğazlar Komisyonu’na bırakılan tüm yetkileri geri kazandı. Sözleşme kapsamında, ticaret gemileri için geçiş serbestisi verilirken savaş gemilerinin Boğaz'dan geçişi, gemilerin ait olduğu ülkelerin Karadeniz’e kıyısı olup olmadığına, geminin tonajına ve ülkenin Karadeniz’deki toplam askerî varlığına göre düzenleniyor.&nbsp;Peki, Kanal İstanbul Projesi gerçekten Montrö Sözleşmesi’ni tartışmalı hâle getirir mi?&nbsp;İlk olarak, uluslararası hukukta yapay su yollarının statüsünün boğazlardan farklı olması sebebiyle bölgede inşa edilecek herhangi bir kanalın Montrö Sözleşmesi’nin kapsamına girip girmediği konusunda tartışmalar devam ediyor. Kanal İstanbul’un resmî tanıtım sitesinde, Karadeniz’de Montrö Sözleşmesi’nin öngördüğü rejimin Türkiye’nin lehine olduğu ve bu sebeple bu rejimin uygulanmaya devam edileceği yazıyor. Kanalı kullanmak isteyen gemiler, Marmara Denizi’ne girmeden önce Çanakkale Boğazı’nı kullanmak zorunda oldukları için Kanal İstanbul’un Montrö kapsamına girip girmediğinden bağımsız olarak Montrö’nün şartlarına uymak zorunda olacak. Montrö Sözleşmesi, Boğaz’dan geçişlere ek olarak Karadeniz’de gemilerin kalış süresi ve toplam tonaj sınırlarını da düzenlediği için Karadeniz’deki rejimin Montrö’ye bağlı kalındığı sürece değişmeyeceği düşünülebilir. Bunların yanı sıra projenin tamamlanması durumunda ticaret gemilerinin bu kanaldan geçmeye zorlanıp zorlanmayacağı henüz bilinmiyor. Böyle bir zorlama olması durumunda Montrö’nün öngördüğü ticaret gemilerinin geçiş serbestisi ilkesiyle bir çelişki oluşturacağı için sözleşmenin tartışmalı hâle gelmesi kaçınılmaz duruyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söylemlerinden, Kanal İstanbul’un Montrö Sözleşmesi kapsamı dışında tutulmasının planlandığı kesin olarak anlaşılıyor. Muhalefet ise Montrö Sözleşmesi’nin bu şekilde tartışmaya açılmasının Türkiye’nin Boğazlardaki egemenliğini tehlikeye atacağı konusunda neredeyse hemfikir. Dolayısıyla Kanal İstanbul’un Montrö sözleşmesinin geleceği ve Karadeniz’deki rejimin sürekliliği üzerindeki olası etkileri daha uzun süre tartışılacak gibi duruyor.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Rabia, Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü doktora öğrencisi. Aynı bölümde araştırma görevlisi olarak görev yapıyor. Karşılaştırmalı siyasal kurumlar, siyasal katılım, sosyal hareketler, şehir ve çevre politikaları üzerine çalışıyor.

Kanal İstanbul'un tamamlanması durumunda Montrö Sözleşmesi kapsamına girip girmeyeceği ve Karadeniz'deki mevcut rejimin sürekliliği hakkındaki tartışmalar sürüyor.

Montrö tartışmaları merkezinde Kanal İstanbul

104 emekli amiralin&nbsp;“son zamanlarda gerek Kanal İstanbul, gerekse uluslararası antlaşmaların iptali yetkisi kapsamında Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması endişe ile karşılanmaktadır. Montrö, Türkiye'nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir”, “TSK ve Deniz Kuvvetlerimizi Atatürk'ün çizdiği çağdaş rotadan uzaklaşmış gösterme çabalarını kınıyor ve tüm varlığımızla karşı çıkıyoruz” gibi ifadelere yer verilen bir bildiri yayımlaması siyasetin gündemine oturdu.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Geçtiğimiz haftalarda TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un “Cumhurbaşkanı’nın teknik olarak Montrö’yü feshedebileceğini” söylemesinin yanı sıra üniformalı ve sarıklı bir amiralin namaz kıldığı görüntüler yayımlanmıştı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Soruşturma: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, bildiri hakkında "devletin egemenliğine, birliğine ve Anayasa düzenine karşı suçları” düzenleyen TCK’nın 316. maddesi kapsamında soruşturma başlattı. Aralarında hükümetin Doğu Akdeniz politikasının temelini oluşturan “Mavi Vatan” doktrininin önde gelenlerinden, FETÖ kumpası Balyoz davasında hapis yatan emekli Amiral Cem Gürdeniz’in de olduğu 10 imzacı gözaltına alındı ve evleri arandı. Yaşları daha ileri 4 kişi ifadeye çağrıldı. Soruşturmada bildirinin hazırlanma sürecinden, yayımlanan son içeriğinden, yayımlanacağı tarih ve saatten haberdar olup olmadıklarının sorulacağı, muvazzaf subaylarla bağlantıların araştırılacağı ve yeni gözaltılar olabileceği öğrenildi. Bildiriye imza atan emekli askerlerin lojman ve koruma hakları iptal edildi. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer bildiriler:&nbsp;Daha önce&nbsp;126 emekli büyükelçi “Kanal İstanbul’un Montrö’yü tartışmaya açacağını” ifade eden bir bildiri <a fr-original-style="" href="https://tr.sputniknews.com/turkiye/202104021044175531-126-emekli-buyukelciden-montro-aciklamasi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımlamıştı.</a> Dün, bildiride ismi yer alan eski MHP milletvekili Ertuğrul Kumcuoğlu partisinden kesin ihraç talebiyle disipline <a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/mhpden-ertugrul-kumcuoglu-hakkinda-flas-karar-6355176/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sevk edildi.</a> Ayrıca 1976-1984 yılları arasında Deniz Lisesi ve Deniz Harp Okulu’nda eğitim almış "Deniz Aslanları” adlı bir grup da “çeşitli tarikat ve cemaat faaliyetlerine alenen ve resmi üniforma ile katılma cüreti gösteren Silahlı Kuvvetler personelinin görüntüleri kaygı verici gelişmelerdir” cümlelerinin kullanıldığı bir bildiri yayımlamıştı. Bildiride imzacı olarak gösterilen 10'dan fazla isim ise imzacı olmadığını <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/montro-bildirisi-ardindan-deniz-harp-okulu-mezunu-deniz-aslanlari-ndan-aciklama-340045" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı.</a> Öte yandan, dün de 96 eski milletvekili “Kişi ya da kurumların ülke çıkarları söz konusu olduğunda, görüş açıklamalarından daha doğal ne olabilir? Darbecilik suçlamalarını kınıyoruz. Montrö Sözleşmesi’nin tartışılmaya açılmasını doğru bulmuyoruz.” ifadelerine yer verilen bir bildiri <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/buyukelci-ve-amirallerden-sonra-bu-kez-de-98-eski-vekilden-bildiri-haber-1518275" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">paylaştı.</a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Erdoğan’ın açıklaması:&nbsp;Bildiriyi “art niyetli, ifade özgürlüğü kapsamının dışında ve darbe imalı” olarak tanımlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “milletin seçtiği yönetimi tehdit etme cüretini gösterenlere hadlerinin yine milletimizle gösterileceğini”, “sarıklı amiralin münferit bir olay olduğunu ve sıcak bakmadıklarını”, “Montrö’den çıkmak gibi bir niyet olmadığını, Kanal İstanbul’un Türkiye’yi Montrö'deki sınırlamaların dışında tamamen kendi egemenliğinde bir alternatife kavuşturacağını” söyledi. “İhtiyaç ortaya çıkarsa, ülkemizi daha iyisine kavuşturmak üzere her sözleşmenin gözden geçirilebileceğini” ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “işin merkezinde olan” CHP’yi “demokrasiden yana tavır almaya” çağırdı ve tartışmanın “sivil anayasaya geçişin ispatı” olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogan-milletin-sectigi-yonetimi-tehdit-etme-curetini-gosterenlere-hadlerini-milletimizle-gosterecegiz/2198705" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurguladı.</a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler:&nbsp;Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar “bildirinin demokrasiye zarar vereceğini, askerî personelin motivasyonunu olumsuz etkileyeceğini, düşmanları sevindireceğini” söyledi. Bildirinin darbe çağrıştırdığını&nbsp;söyleyen pek çok hükümet üyesi çok sert tepki gösterirken 910 dernek, 408 vakıf, 27 üniversite, 114 oda, 550 sendika ve 46 federasyon bildiriye ilişkin suç duyurusunda bulundu. MHP lideri Devlet Bahçeli de “muhtıra tarzındaki bildiriye imza atan vesayetçi amirallerin rütbelerinin sökülmesi” çağrısı yaptı. Öte yandan, Bahçeli’nin 2004’te 313 generale "siyasi iktidarı uyarmaları" için mektup yazdığı haberi yeniden <a fr-original-style="" href="https://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/313-generale-uyari-yap-mektubu-245840?__twitter_impression=true" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gündem oldu.</a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Muhalefetten tepkiler:&nbsp;CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu&nbsp;"Bu sahte gündemler tutmaz.&nbsp;Halkımızın tek gerçek gündemi sofrasıdır" açıklamasında bulunmuş, İYİ Parti lideri Meral Akşener, pazar günü bildiriyi “zevzeklik” olarak tanımlarken ekonomik sorunların konuşulması gerektiğini, iktidara bildirinin “üzerinde tepinme” şansı doğduğunu söylemişti. Akşener dün ise “şekil olarak yanlış bulduğu” bildiriye imza atanlar hakkında verilen gözaltı kararlarını eleştirdi ve “muhalefete hakaret eden kamu görevlilerinin zevzekliklerinin de gözaltına alınarak soruşturulmasının takipçisi olacaklarını” belirtti. “Askerlerin siyasete yönelik hadsiz müdahaleleriyle dolu acı hafızanın depreştirilmemesi” çağrısı yapan DEVA Partisi lideri Ali Babacan hükümetin Kanal İstanbul tartışmasını lehine çevirmek için bu bildiriyi kullanabileceğini söyledi. Bildiriyi “kötü niyetli bir sorumsuzluk” olarak tanımlayan Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu ise “Montrö konusunda Türkiye’nin ve Boğazların geleceğini riske edecek hiçbir adım atmama” çağrısı yaptı. Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu da bildiri yöntemini eleştirirken ifade özgürlüğü hatırlatması yaptı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İddia:&nbsp;Gazeteci Rasim Ozan Kütahyalı, “6 Şubat’ta yayımlanan ve askeriyedeki tayin ve terfilerde Milli Savunma Bakanlığı’nı yetkili kılan kararnamenin ulusalcı subaylarda tasfiye paniği yarattığını, emekli amirallerin muvazzaf askerler tarafından dolduruşa getirildiğini”, konunun Montrö’yle ilgisi olmadığını <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/RasimOzan_K/status/1378635072274898944" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iddia etti.</a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">NATO’culuk tartışması:&nbsp;Her ne kadar Vatan Partisi lideri Doğu Perinçek “bildirinin Atlantik kaynaklı olduğunu” <a fr-original-style="" href="https://tr.sputniknews.com/turkiye/202104051044197386-perincek-emekli-amirallerin-bildirisinin-atlantik-kaynakli-oldugu-akiyor-uzerinden/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylese</a> ve Sabah gazetesi yazarı Hilal Kaplan “NATO'culara geçit verilmeyeceğini” <a fr-original-style="" href="https://www.sabah.com.tr/yazarlar/hilalkaplan/2021/04/05/natoculara-gecit-yok?f=sm&utm_source=twitter.com" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade etse de</a> Birgün gazetesi hükümetin Montrö’ye yönelik tutumunu “Biden’a selam çakmak” olarak <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/transatlantik-icin-bilet-istiyor-340070" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumladı.</a> Cumhuriyet gazetesi de son haftalarda Rusya ile savaşın eşiğine gelen Ukrayna’ya açık ABD desteğini ve Montrö’nün ABD donanmasının boğazdan geçmesine engel olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/montro-tartismasinin-perde-arkasinda-yatan-abd-katar-akp-ucgeni-1825770" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hatırlattı.</a> &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olacak?&nbsp;Gazete Duvar yazarı Ümit Kıvanç, “bildirinin iktidara verebileceği esas zararın koalisyon ortakları arasında yaratacağı şüphe, tedirginlik ve güvensizlik ortamı” olabileceğini <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/emekli-amiraller-bildirisi-makale-1518232" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylerken</a> gazeteci Murat Yetkin, “Erdoğan’ın bildiriden çıkan mağdur söyleminin rüzgârıyla erken seçime gidebileceğini ya da muhalefeti susturacak yeni önlemlere başvurabileceğini” <a fr-original-style="" href="https://yetkinreport.com/2021/04/05/magdur-soylemi-erken-secim-mi-gelir-baski-mi-artar/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti.</a> Sabah yazarı Hasan Basri Yalçın ise “her türlü muhtıra denemesinin darbeci zihniyetin ve dış bağlantının göstergesi olduğunu, dış bağlantıyı yakında göreceğimizi” <a fr-original-style="" href="https://www.sabah.com.tr/yazarlar/hasan-basri-yalcin/2021/04/05/emekliler-muhtirasi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">savundu.</a></li></ul>

104 emekli amiralin imzaladığı "Montrö ve sarıklı amiral" konulu bildiri siyasetin gündeminde. 

Emekli amirallerin bildirisi

• 104 emekli amiral, TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un “Cumhurbaşkanı’nın teknik olarak Montrö’yü feshedebileceğini” söylemesine karşılık cumartesi gecesi “son zamanlarda gerek Kanal İstanbul, gerekse uluslararası antlaşmaların iptali yetkisi kapsamında Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması endişe ile karşılanmaktadır. Montrö, Türkiye'nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir.” ifadelerine yer verilen, üniformalı ve sarıklı bir amiralin namaz kıldığı görüntülere istinaden “TSK ve Deniz Kuvvetlerimizi Atatürk'ün çizdiği çağdaş rotadan uzaklaşmış gösterme çabalarını kınıyor ve tüm varlığımızla karşı çıkıyoruz” cümleleri kurulan bir bildiri yayımladı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, bildiri hakkında <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56628996" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">soruşturma başlattı.</a><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler:&nbsp;Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yarın 15.00'te konuyla ilgili bir değerlendirme toplantısı gerçekleştireceği açıklandı. Millî Savunma Bakanlığı “bildirinin demokrasiye zarar vereceğini, askeri personelin motivasyonunu olumsuz etkileyeceğini, TSK’nın hiçbir görev ve sorumluluğu olmayan kişi veya kişilerin hırs, ihtiras ve şahsi emellerine araç yapılamayacağını” açıkladı. Bildirinin darbe çağrıştırdığını&nbsp;söyleyen pek çok hükümet üyesi sert tepki gösterdi. MHP lideri Devlet Bahçeli de “muhtıra tarzındaki bildiriye imza atan amirallerin rütbelerinin sökülmesi” çağrısı yaptı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Muhalefetten tepkiler:&nbsp;CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu&nbsp;"Bu sahte gündemler tutmaz.&nbsp;Halkımızın tek gerçek gündemi sofrasıdır" derken CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, “O eleştirdiğiniz amiraller 15 Temmuz'da dimdik durdular. Deniz Kuvvetlerini ağzına kadar FETÖ'cü dolduranlar, 15 Temmuz'un ertesinde Atatürk ilke ve devrimleriyle yetişmiş subaylar olmasa bugün koltuklarında oturamıyor olacaklardı. Vatansever eleştirileri tebrik ediyorum" dedi. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, bildiriyi “zevzeklik” olarak tanımlarken ekonomik sorunların konuşulması gerektiğini, iktidara bildirinin “üzerinde tepinme” şansı doğduğunu söyledi. İYİ Parti milletvekili Aytun Çıray ise “bildirinin altına imza attığını” ifade etti. HDP Genel Merkezi'nin Twitter hesabından da "Demokrasiyi ve özgürlükleri hedef alan darbeci yaklaşımlara ve tutumlara karşı tavrımız her zaman nettir. Ancak demokratik siyasete darbe yapmak konusunda sicili kapkara olan bu iktidarın yazılı bir bildiriden darbe riski devşirmesi de siyasi kurnazlık ve fırsatçılıktan öte bir anlam taşımamaktadır." açıklaması paylaşıldı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: 1976-1984 yılları arasında Deniz Lisesi ve Deniz Harp Okulu’nda eğitim almış "Deniz Aslanları” adlı bir grup da "Cumhuriyet ve Liyakat Nişanları’ndaki Türkiye Cumhuriyeti ifadesi ve Atatürk kabartmasının çıkartılması ve çeşitli tarikat ve cemaat faaliyetlerine alenen ve resmi üniforma ile katılma cüreti gösteren Silahlı Kuvvetler personelinin görüntüleri kaygı verici gelişmelerdir” cümlelerinin kullanıldığı bir bildiri <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/deniz-harp-okulunda-egitim-alan-deniz-aslanlari-aciklama-yapti-1825591" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımladı.</a></li></ul>

Montrö Sözleşmesi ile ilgili hikayeler