Madonna ay başında yılın en büyük konserini verdi. Sanatçı, Rio’daki Copacabana plajında yaklaşık 1,6 milyon izleyicinin karşısına çıktı. Peki Madonna bu dev konser için neden Brezilya’yı seçti? Latin Amerika’da pek de dikkat çekmeyen dev bir canlı müzik pazarı var da o yüzden…&nbsp;Madonna, Ekim 2023’te Londra’da başladığı The Celebration Tour’u ay başında Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde verdiği 1,6 milyon kişilik konserle sonlandırdı. Bu performans, Madonna’nın resmî internet sitesinde sanatçının 40 yıllık kariyerindeki en büyük gösteri olarak tanımlandı. Ücretsiz &nbsp;konser alanı uçsuz bucaksız bir dans pistine dönüştü. Dünyanın dört bir yanından gelen hayranlar nedeniyle Copacabana’daki otellerin doluluk oranı yüzde 98’e ulaştı. Konserin etkisi o kadar büyüktü ki yerel ekonomiye 57 milyon dolar katkı sağladığına dair bir rapor da yayımlandı.<img src="https://images.aposto.com/2024/4/1/1716216098761.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.48" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Pilar Olivares, ReutersCopacabana sahilindeki ilk uluslararası konser 1994 yılında düzenlendi. 4 milyondan fazla kişinin izlediği Rod Stewart&nbsp;konseri Guinness Dünya Rekorlar Kitabı’na tarihteki en büyük ücretsiz rock konseri olarak geçti. Aynı sahilde 2006’da Rolling Stones, 1,2 milyon izleyiciye ulaşan bir performans sergiledi.Dünya müzik endüstrisinin büyük isimlerinin burada dev konserler vermeyi tercih etmesi aslında çok da şaşırtıcı değil. Brezilya’nın canlı müzik sahnesi birçok Avrupa ülkesinden çok daha güçlü. Üstelik bilet satışı da garantili. 1985’ten beri düzenlenen Rock in Rio festivalinde çalmak artık birçok sanatçı için bir statü göstergesi. Rock in Rio’nun düzenlendiği ilk yıllarda büyük isimler bu şehre gelmeyi çok da gelmeyi tercih etmiyordu. Bunun nedeni olarak sanatçı menajerlerinin Brezilyalıların konser için para ödemeyeceğini düşünmeleri gösteriliyordu. Fakat geçen zamanda Latin Amerika, müzik dünyasının en çok gelir ettiği coğrafyaya ve en hızlı büyüyen müzik pazarına dönüştü.Aslında direnişini bile müzikle yapan bu ülkelerde tutkulu hayranları görmek enteresan bir durum değil. Mesela Brezilya’nın en ünlü sanatsal direnişi olan "Tropicália Hareketi" askerî diktatörlüğe karşı başlamış ve bu sırada müzisyenler isyanın sesi olmuştu. Gilberto Gil, Caetano Veloso, Tom Zé, Nara Leão, Os Mutantes ve Gal Costa’nın 1968’de çıkan<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/intl-tr/album/0samM57T0WsA9JhEmWkKEM?si=p5ue4ediT06GVKB_uByLjQ" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Tropicalia: ou Panis et Circensis</a> albümü ise bu hareketin manifestosu olarak kabul ediliyordu. Popüler yerel ritimleri rock ile birleştirmeleri sayesinde Brasil-rock türü de bu dönemde ortaya çıkmıştı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Latin Amerika’ya yapılan yatırım</h2>Dünyanın en önemli canlı müzik etkinlik şirketi Live Nation Entertainment&nbsp;da geçen yıl Kolombiya ve Latin Amerika’nın önde gelen organizasyon şirketi Páramo Presenta hisselerinin çoğunluğunu satın aldı. Böylelikle Live Nation, Latin Amerika’daki canlı müzik sahnesinin ilerleyen dönemde daha da büyüyeceğini işaret etmiş oldu. Páramo, Bogotá’da düzenlenen ve hızla Güney Amerika’nın en önemli etkinliklerinden biri hâline gelen Estereo Picnic’in yaratıcısı. Festival, dünyanın en iyi müzik festivalleri listesinde ilk 30’da yer alıyor. Bogotá’da düzenlenen Baum Festival ve Knotfest de şirketin düzenlediği etkinlikler arasında.Live Nation, Meksika merkezli konser organizatörü OCESA Entretenimiento’nun çoğunluk hissesini de yaklaşık 450 milyon dolara satın aldı. OCESA, Meksika ve Kolombiya’da yılda yaklaşık 6 milyon kişinin katıldığı 3 binin üzerinde etkinlik düzenliyor. EDC Mexico gibi Latin Amerika’nın en büyük festivallerini de onlar organize ediyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Aldığı biletin hakkını veren seyirci</h2>Çalışmalarına ABD’de devam eden Bora Uzer, Latin Amerika’yı iyi bilen ve buradaki birçok ülkede konser veren sanatçılardan. Bora, Latin Amerika’daki seyircinin portresini şu sözlerle çıkarıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Latin Amerika seyircisi çok sıcak kanlı ve eğlenmeyi gerçekten biliyor. Hiçbir önyargıları yok. Oradaki izleyici aldığı biletin hakkını da veriyor. Mesela bütün ay çalışıyor ve kazandığı para kısıtlı bile olsa mutlaka bir konsere bilet alıyor. O aldığı biletin değerini bildiği için konsere geldiğinde sadece eğlenmeye odaklanıyor. Bunu kıtadaki her şehirde ve her performansta hissediyorsunuz. Orada çaldığımda her seferinde bilinçli bir kitlenin karşısında olduğumu biliyorum. Eğer o konsere geliyorlarsa müzisyene dair her bilgiye sahiptirler. Sanatçının albümünün hangi plak şirketinden çıktığına kadar araştırıyorlar ve dikkat ediyorlar. Latin Amerika’daki canlı müzik sahnesi cıvıl cıvıldır. Dünyanın birçok yerinde elektronik müzik ve DJ sound’ları ön planda. Ama Latin Amerika’da daha fazla enstrümanın ağırlıklı olduğu sahneler bulabiliyorsunuz. Ayrıca konserlerde telefonla video çekmek yerine daha çok anı yaşamayı ve dans etmeyi tercih ediyorlar. Benim en çok hoşuma giden şeylerden biri de bu.”</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2024/4/1/1716216584473.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bora’ya göre kültürel olarak da benzediğimizden Latin Amerika, müzik için seyahat eden Türkler için bir cevher:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ne kadar farklı gözükse de kültürel olarak çok benzerliklerimiz var. Onlar da çok sıcak kanlılar. Eğlenme ve yaşama biçimleri bakımından da benzerliklerimiz var. Türklerin, Güney Amerika’da çok yabancı hissedeceğini sanmıyorum.”</blockquote>Sanatçı, orada geçirdiği zamanın müziğine de ister istemez yansıdığını söylüyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Latin Amerika’da çaldığım her konser bana oradaki kültürü tanıma şansı verdi. Sürekli gidip geliyorsunuz ve oradaki tınılar kulağınızda yer ediyor. Oradaki sanatçılarla aynı sahneye paylaşıyorsunuz. Bunun da bende etkisi oluyor. Çok pozitif bir yan olduğunu görüyorsun. Bu etkiyi yakında çıkacak çalışmalarımda da işitebilirsiniz.”</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2024/4/1/1716216800417.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.38" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">'Sevdikleri sanatçıyı her anlamda sahiplenirler'</h2>Darkwave türünün dünyadaki önemli isimlerinden biri olan She Past Away Güney Amerika’da da ciddi bir hayran kitlesine sahip. Grup, turne programlarına mutlaka buradaki bir şehri de ekliyor. She Past Away’den Doruk Öztürkcan, “Dünyadaki birçok önemli sahnede çalmış bir müzisyen olarak Güney Amerikalı seyirciyi nasıl tanımlarsınız?” soruma şu yanıtı veriyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Seyirci inanılmaz derecede tutkulu. Sevdikleri sanatçıyı her anlamda sahipleniyorlar; merch’lerini satın alıp konserlerine katılıyorlar. Dinlerken hissettiklerini fan art’a da aktarıyorlar, ayrıca o sanatçılar için tribute geceler de düzenliyorlar. Bu günümüzde çok nadir görülen bir şey. Konserler sırasında seyircilerin gösterdiği bağlılık ve heyecan bizim için de büyük bir motivasyon kaynağı oluyor. Her gittiğimizde bizi coşkuyla karşılıyorlar. Bu da her performansı unutulmaz kılıyor ve bizde çok özel bir deneyim yaratıyor.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">117 milyon bilet satıldı</h2>Live Nation’ın açıkladığı rapora göre geçen yıl düzenlenen etkinliklerde 117 milyondan fazla bilet satıldı. Bilet satışının en yoğun olduğu yer ise Latin Amerika pazarıydı. Meksika, Brezilya ve Arjantin, festival ve konserler için turist çeken favori destinasyonlar oldu. Avrupa’nın önemli festivallerinden Primavera Sound, Latin Amerika sınırlarında festival düzenlemeye başladı. Turneye çıkan her büyük isim, mutlaka Latin Amerika’yı da listesine ekledi.Bu yazıyı yazarken kıtada line up’ları oldukça güçlü o kadar çok festivalle karşılaştım ki... Gençlerin Latin topraklarından çıkan reggaeton türünü popüler hâle getirmesi ve sanatçıların konfor alanından çıkarak çok daha tutkulu seyircilerin karşısına çıkması da buranın yeniden yükselişe geçmesinde etken.Elektronik müzik tutkunlarının Meksika’daki Tulum paylaşımlarının çok ötesinde Latin Amerika’da oldukça politik ve güçlü bir canlı müzik sahnesi var. Bu yüzden de Madonna’nın kapanış adresi olarak Brezilya’yı seçmesi ve tarihinin en kalabalık konserini burada vermiş olması pek de şaşırtıcı değil.

Duende

Dünyanın en hızlı büyüyen müzik pazarına sahip Latin Amerika'da seyirci, aldığı biletin hakkını veriyor. Bu nedenle Madonna'nın The Celebration Tour'un kapanışını burada yapması çok da şaşırtıcı değil.

Latin Amerika’nın yükselen canlı müzik sahnesi

Bozuk pikaplar, torpido gözündeki kasetler:&nbsp;Aile arabasında çalan Sezen Aksu albümleri kaç kişinin çocukluğuna izini bırakmıştır? Çok. MFÖ, Cem Karaca? Çok. Queen, Rod Stewart? Biraz daha az. Deniz’in dikkatini müziğe çeken, onu müziğe “maruz kalan” olmaktan çıkarıp müziği “dinleyen” kılan, babasının bir gün arabanın teybine taktığı The Beatles albümü.&nbsp;Anthology serisinin 1996’da çıkan 3. albümünde, grubun albüm kayıtlarından daha önce yayımlanmamış şarkılar, bilinen şarkılarının demo ve konser versiyonları yer alıyor. The Beatles diskografisiyle böyle tanışmak, büyük bir partiye arka kapıdan sızmak gibi. Deniz, bu kasetle o kadar uzun zaman geçirmiş ki “Radyo Eksen’de Helter Skelter’ın orijinalini duyduğumda okul servisinin camlarını yumruklayacaktım,” diyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/6/1638027988719.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deniz'le, No:5 Stüdyo'nun salonunda, "Burada neler neler olur!" dediğimiz alanda<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">“Duyduğumda inanamadım”:&nbsp;The Beatles’ın araladığı kapıyı kırarak 60’lara giriş yapan Deniz’in sonraki durağı, duyduğunda inanamadığını söylediği The Who. Müzik dinlerken kurulan hayallerin odağı, sahnede olmaya evrilmiş.&nbsp;Güzel sanatlar lisesindeki resim atölyelerinden gürültülü müzikler yükseliyor — okul kırılıp stüdyoya kaçılıyor, prova yapmaya. Enstrümanlar el yordamıyla öğreniliyor, hep birlikte. Çünkü müzik birlikte yapılan bir şey.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/6/1638028179341.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Eskiz'in yedi yıldan fazladır konserden konsere taşıdığı bayrakları<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Eskiz, Kraker ve The Ringo Jets:&nbsp;Üniversite yılları, müziğin Deniz’in hayatını tam anlamıyla ele geçirdiği yıllar. MSGSÜ’nün Sahne Dekorları ve Kostümü Bölümünde okurken liseden arkadaşı Sedat Girgin'le Eskiz’i kuruyorlar. Resimde sevdikleri eskiz tadını, incelikten çok tavrın ve yüksek enerjinin öne çıktığı gruplarına taşıyorlar. Eskiz, 2010’da 15. Roxy Müzik Günleri’nde birinci oluyor.Ardından davulcu Lale Kardeş’in davetiyle Kraker’e katılıyor Deniz. Kraker, zaman içinde The Ringo Jets’e dönüşüyor ve hikâyenin bir kısmı artık gözlerimizin önünde yaşanmaya başlıyor. Deniz Ağan için verilmiş bir karar var şimdi: Yola müzikle devam edilecek.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/6/1638028368848.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">No: 5 Stüdyo'da sergilenen ve kayda gelen her grubun kullanabildiği Abi Guitars'ın el yapımı gitarları<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Tantana Stüdyo’dan No:5’e:&nbsp;Grup dinamiği içinde çalışan her müzisyenin bildiği gibi, grupların kondisyonlarını korumak için provaya ihtiyacı var ve bu ciddi bir maliyet. İmkansızlıklar dayanışmayı besliyor ve Kabataş’ta 7-8 grubun paylaştığı bir stüdyo kiralanıyor. Sonra Kadıköy Kadife Sokak’taki Tantana Records ofisine geçiliyor ve burada bir stüdyo alanı oluşturuluyor: "Merhaba, Tantana Stüdyo."Zamanla gruplar azalıyor, araya pandemi giriyor, binada yapılan güçlendirme çalışması nedeniyle stüdyo yıkılıyor ve tekrar yer değiştirmenin zamanı geliyor. Hummalı bir çalışmanın ardından, No: 5, Kadıköy’deki yeni yerinde geçtiğimiz günlerde açılıyor. Bu sefer sadece müzisyenleri değil, etkinlik programıyla bizi de ağırlamaya hazırlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/6/1638028470272.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deniz'le her şeyini kendi elleriyle yaptıkları No:5'in salonunda<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Anahtar:&nbsp;Deniz’in bize açtığı keşif kapısı, Türkiye bağımsız müzik sahnesine çıkıyor. Hatespeech, Mojave ve Yangın'la tanışıyoruz. Birkaç gün önce dört underground rock grubunun çaldığı ve biletleri tükenen konserden bahsedip birlikte umutlanıyoruz — The Ringo Jets ve Eskiz’den yeni kayıtların haberini alıp konser hayallerine dalıyoruz. Müzik hem hayallerden hem gerçeklerden besleniyor. Yeni hayaller kurdurup yeni bir gerçekliği biçimlendiriyor.&nbsp;On yıldan uzun süredir grup arkadaşlarıyla müzik yapmanın üzerine pandemi eklenince sadece üretebiliyor olmanın yeterli olduğu bir an geliyor. Seçilen yolun kolay olmadığını biliyoruz, ama “sevdiğin insanlarla sevdiğin şeyi yapıyorsun. Daha güzel ne olabilir?”&nbsp;

The Beatles ve The Who’nun açtığı kapıların ötesi.

Deniz Ağan: “Müzik, birlikte yapılan bir şey.”

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rod Stewart - <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/4VykjLwkyfKMZVLrJJVrYh?si=APKHuf-3QDq_Ad_dR1ti9g" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Every Picture Tells A Story (1971)</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Wilco - <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/0rPtXOMN42nsLDiShvGamv?si=NVRBrlhPT7WoANCoELZysA" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yankee Hotel Foxtrot (2002)</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lana Del Rey - <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/2wwCc6fcyhp1tfY3J6Javr?si=eDMG7a5VRQ6FGdh_4Wo7Bw" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Blue Banisters (2021)</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beach House - <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/65bVa55LFhY4PLx0kg8LjW?si=8tCad7GsTO2V-te-EumICg" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">7 (2018)</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beastie Boys - <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/11oR0ZuqB3ucZwb5TGbZxb?si=lXVklw3FRmuWBs5AdB_Yyg" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Licensed to III (1986)</a></li></ul>

Rod Stewart ile ilgili hikayeler