Döngüsel ekonomiye geçiş, toplumsal ve ekonomik yapıların tamamının birbiri ile bağlı ama kendi içlerinde özelleşen yeniden tasarım süreçlerinin yürütülmesini gerektiriyor. Bu süreç elbette toplumsal ve ekonomik yapıları oluşturan tüm paydaşların ortak bir amaç doğrultusunda, kendi görev ve sorumluluklarının bilincinde olacak şekilde dahil edileceği şekilde yürütülmeli.Sürdürülebilirlikle ilgili son yıllarda belirlenen hedefler veya aksiyon planları incelendiğinde genellikle iş dünyası odaklı bir dönüşüm odağında çalışmalar yürütüldüğünü görmek mümkün. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları&nbsp;içinde de çoğunlukla iş dünyası odağında hedeflerin yer aldığını ve özellikle tüketicilerin bu dönüşüm sürecine aktif katılımını sağlayacak süreçlerin yürütülmediğini görmek mümkün.Döngüsel ekonomiye geçiş süreci de sürdürülebilirlikte olduğu gibi küresel bir ajanda ile yürütülmesi gereken, yerelde ise tüm paydaşların ortak katılımının zorunlu olduğu bir dönüşüm süreci olarak karşımıza çıkıyor. Buna rağmen sürdürülebilirlik çalışmalarında olduğu gibi döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin de tüketicileri göz ardı edecek şekilde kurgulanması, döngüsel ekonominin potansiyelini büyük ölçüde sınırlarken ana hedef olan kapalı döngülerin (closed loops) sağlanması açısından belki de en önemli göreve sahip olan tüketicilerin hiç düşünülmediği süreçlerle ne yazık ki kapalı döngülere erişimin, yani tam anlamıyla döngüsel bir ekonomiye geçişin mümkün olmayacağını söyleyebiliriz.Bu haftaki yazımızda döngüsel ekonomiye geçiş sürecine tüketicilerin neden dahil edilmesi gerektiğini konuşuyor, tüketicilerin aslında fark edilmeyen ama geçiş sürecine direkt olarak etki edecek olan görev ve sorumluluklarını tartışmaya açıyoruz. Tartışmamıza ise “<a fr-original-style="" href="https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/frsus.2022.980047/full" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Engaging the citizen in the circular economy: Transcending the passive consumer role</a>” makalesi eşlik ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pasif tüketici rolü</h2>Döngüsel ekonomi en temelde kaynakların en uzun süre, en değerli şekilde kullanılmasını amaçlayan, bu sayede atık oluşumunun önüne geçmeyi, süreçler dolayısıyla ortaya çıkacak olan atıkların “ham madde” olarak değerlendirildiği ve döngüsel ekonomi prensiplerinin temelini oluşturan R-stratejileri ile ekonomiye tekrar tekrar kazandırıldığı bir sistemdir. Burada R-stratejileri ile ilgili daha önceden yayımladığımız “<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/r-stra" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">R-stratejileri yeterli mi?</a>” ve “<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/geri-donusum-kahraman-mi-en-zayif-halka-mi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Geri dönüşüm; kahraman mı, en zayıf halka mı?</a>” yazılarımızı ilgilileri için tekrar hatırlatmakta fayda var.Küresel bir döngüsel ekonomi ajandası ve yerelde özelleşen döngüsel ekonomiye geçişi sağlayacak aksiyonlar ile verimli kaynak yönetiminin dünya genelinde uygulanması mümkün olurken, bugün iklim krizi, biyoçeşitlilik kaybı gibi çevresel problemlerin yanında gıdaya erişim, açlık, işsizlik gibi sosyal problemlere de kalıcı çözümler bulmak mümkün olabilir. Fakat küresel sistemlerin tamamını değiştirmek için elbette bu sistemler içindeki tüm paydaşların içinde bulunulan dönüşüm sürecine dahil edilmesi gerekiyor.Döngüsel ekonomi ile ilgili bugüne kadar hem akademide hem de iş dünyasında yürütülen çalışmaların özellikle değer zincirindeki üretim adımına odaklandığını görmek mümkün. Bu da aslında direkt olarak dile getirilmese de tüketicilerin toplumsal ve ekonomik yapılar içerisindeki pozisyonunu pasif hâle getiren bir bakış açısı. Biraz daha basitleştirmek gerekirse, üretim aşamasında kaynakların doğru kullanımı amaçlı çalışmalar yürütülüyor ve bu alandaki araştırmalar sıklaşıyor olsa da ortaya çıkacak olan ürün ve hizmetlerin nasıl kullanılacağına dair tüketicilerden görüş alınmadan, tüketim senaryoları analiz edilmeden veya tüketicilerin atık yönetim süreçlerine nasıl dahil edilmesi gerektiği belirlenmeden ne yazık ki amaçlanan döngüsel bir ekonomiye ulaşmak mümkün olmayacak.Buna karşı olarak özellikle iş dünyasının savunduğu argüman ise “döngüsel iş modelleri” ile ilgili tüketicilerin ürün etiketleri aracılığıyla bilgilendirilmesinin yeterli olduğudur. Fakat tüketicilerin yalnızca %54’ünün ürün etiketlerinde “geri dönüşüm” ve “sürdürülebilirlik” odaklı bilgi aradığını gösteren <a fr-original-style="" href="https://www.triviumpackaging.com/media/kwkpgrfb/2022buyinggreenreport.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırma sonuçlarına</a> göre bu argüman ne yazık ki net bir doğru olarak kabul edilemiyor.BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları arasında 12. madde olan “Sorumlu Üretim ve Tüketim” amacında olduğu gibi konunun&nbsp;“sorumlu tüketim”&nbsp;tarafına çok fazla odaklanılmadığında ne yazık ki tüketicilerin tüm görev ve sorumluluklarını göz ardı etmiş oluyoruz. Döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin de aynı kadere sahip olmaması için özellikle tüketicilerin görev ve sorumluluklarının doğru ve net bir şekilde tanımlanması ve döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde tüketicilerin ana sorumlu olarak değerlendirilmesi gerekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Döngüsel tüketicinin görev ve sorumlulukları</h2>Döngüsel ekonomi ile ilgili yapılan çalışmaların genellikle üretim süreçlerinde verimli kaynak kullanımına odaklanıldığını görmek mümkün. Bu en temelde döngüsel ekonominin ana prensibi olan kapalı döngülere ulaşılmasının önündeki en büyük engel olarak görülebilir. Değer zinciri, içinde yalnızca kaynak tedariki veya üretim süreci olan bir süreç değil. Değer zinciri kaynak tedariki ile başlayan, üretimle devam eden ve en sonunda tüketicinin ürünleri ekonomiye nasıl kazandıracağının tasarlanması gereken bir süreçtir. Bu nedenle döngüsel ekonomiye geçiş süreci de yalnızca üretim süreci ya da yalnızca kaynak tercihi ile yürütülemez.Bu noktada tüketicilerin görev ve sorumluluklarının net olarak tanımlanması değer zinciri içerisinde üreticilerin de kaynakların çıkartılmasında sorumlu paydaşların da kendi ürün ve hizmet tasarımlarında nasıl bir yol izlemeleri gerektiğini ve tüketicileri nasıl entegre etmeleri gerektiklerini anlamaları için kritik önem taşıyor.Bu görev ve sorumlulukları kısaca özetlersek aşağıdaki üç konu başlığına değinmemiz gerekir:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Satın alma kararları: Tüketicilerin üzerindeki en önemli sorumluluk satın alma süreçlerinde ortaya çıkıyor. Döngüsel ekonomi içinde doğru görev ve sorumluluğa sahip olan tüketicilerin gereksiz tüketimin önüne geçecek, bilinçli birer tüketici olması gerekiyor ki öncelikle kaynakların değerini en üst seviyede koruyacak şekilde ve uzun süre kullanılması mümkün olabilsin. Tüketicilerin döngüsel ekonomi ile ilgili bilgi birikimini ve farkındalığını artırarak satın alma süreçlerinde döngüsel iş modellerini tercih etmeleri (ikinci el ürün alışverişi, satın almak yerine kiralamak vb.) kritik bir diğer tüketici rolü olarak karşımıza çıkıyor. Satın alma sürecinde ürünlerin uzun süre kullanıma uygun, dayanıklı, gerektiğinde kolayca tamir, bakım ve onarım süreçlerine olanak tanıyacak şekilde üretilmiş ürünler, döngüsel tüketicilerin satın alma kararlarını verirken dikkat etmesi gereken en temel görev ve sorumluluklardır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tüketim süreçleri: Mevcut lineer ekonomi süreçleri nedeniyle ürünlerin tüketiciler/kullanıcılar tarafından nasıl kullanıldığı konusu ne yazık ki göz ardı edilen bir süreç. Tüketicilerin ürün ve hizmetleri gerçekten de üreticinin amaçladığı şekilde kullanıp kullanmadığı değerlendirilmediği için de aslında dayanıklılığı artıracak tamir, bakım ve onarım hizmetlerini ortaya çıkartacak yenilikçi süreçlerin tasarlanması da mümkün olmuyor. Bu nedenle aslında tüketicilerin tüketim aşamasında öncelikle işlevini hâlâ yitirmemiş ürünlerin kullanımına devam etmeleri gerekiyor. Bir ürün veya hizmet, ana işlevini yerine getirdiği müddetçe kullanılmalı ve bu sayede farklı kaynakların bir araya getirilmesi ile ortaya çıkan “değerin” en uzun süre kullanılması döngüsel ekonominin temel prensiplerinden birisi. Bir diğer döngüsel tüketici sorumluluğu ise yenisini satın almak yerine tamir, bakım ve onarım süreçlerinin yürütülmesi olarak karşımıza çıkıyor. Satın alma sürecinde tamir olanakları olan ürünlerin tercih edilmesini, tüketim sürecinde ihtiyaç dahilinde tamir süreçlerinin yürütülmesi takip ediyor. Burada biraz daha ileri seviye tüketici rolü olarak aslında ürün ve hizmetlerin uzun süre kullanımına ve yeniden ekonomiye kazandırılmasına olanak tanıyacak tüm bilgi birikiminin de yine tüketiciler arasında yayılması gerektiğini belirtmekte fayda var.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Döngüye dahil etme: Tüketicilerin döngüsel bir ekonomi ile tasarlanmış değer zincirindeki en son fakat en önemli görev ve sorumlulukları elbette bugün fazlasıyla göz ardı edilen, ama döngülerin kapatılmasına imkân tanıdığı için fazlasıyla önemli olan kullanım/tüketim sonrası süreçlerdir. Tüketim sonrası ilgili tüketici için işlevini tamamlamış, hâlâ kullanılabilir olan veya tamamen işlevini yitirmiş, artık aynı işlevi yerine getiremeyecek olan ürünlerin yeniden kullanılabileceği süreçlere dahil edilmesi için tüketicilerin bilinçli hareket ederek sorumluluk alması gerekiyor. Atıkları yerinde ayrıştırarak kaynakların devamlı olarak döngü içerisine girmesine olanak tanıyacak olan tüketiciler özellikle herhangi bir ek işlem gerekmeden hâlâ kullanılabilir olan atıkları (kaynakları) doğru atık yönetim adımlarına dahil etme görevine sahiptirler. Burada tüketicilerin içinde bulundukları durumu yalnızca “kullanılmayan kıyafetleri ihtiyaç sahiplerine vermek/ikinci el satış platformlarında satmak” olarak sınırlandırmamaları, evlerinde, ofislerinde veya yaşam alanlarının her yerinde kullanmadıkları tüm malzemeleri ve dolayısıyla ürünleri doğru R-stratejisi ile döngüye yeniden dahil etmesi gerektiğini vurgulamak gerekiyor.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Toparlamak gerekirse, son yıllarda küresel ajandaları fazlasıyla yoğun bir şekilde dolduran sürdürülebilirlik çalışmalarına paralel olarak döngüsel ekonomiye geçiş süreci için de küresel çapta çalışmalar yürütülmeye devam ediyor. Bu süreçte, dayanıklı bir toplum yaratılması, kurgulanan çevresel ve sosyal etkisi azaltılmış yenilikçi sistemlerin gerçek anlamıyla işlevselliğinin olması için bu sistemlerin hepsini kapsayan toplumsal ve ekonomik yapıları bütünsel olarak ele almalıyız. Bu da ancak tüm paydaşların süreç içerisine entegre edilmesi ile mümkün olabilir.Bu yazımızda yer verdiğimiz döngüsel bir sistem içerisinde tüketicilerin sahip oldukları görev ve sorumluluklar temelde değer zincirinin tamamını etkileyecek önemli unsurları kapsıyor. Üreticilerin, ürün tasarım sürecinden başlayarak kaynak seçiminde, üretim süreçlerinde ve tüketim sonrası süreçlerde hangi döngüsel ekonomi prensiplerine uygun süreçler tasarlamaları gerektiğini anlamamıza yarayacak olan tüketici görev ve sorumlulukları aynı zamanda öncelikle teoride kurgulanması gereken tüm değer zinciri üzerindeki olası eksiklikleri de fark etmemize olanak tanıyacaktır.Her yazımızın sonunda olduğu gibi vurgulamalıyız ki değer zinciri içindeki rolümüz, görev ve sorumluluğumuz her ne olursa olsun, diğer paydaşları göz ardı etmeden, içinde bulunduğumuz döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin uzun soluklu, bütünsel bir yaklaşımla yürütülmesi gerektiğini anlamalı, önce kendi farkındalığımızı artıracak daha sonra etki alanımız dahilinde tüm çevremizin farkındalığını artıracak şekilde öğrenmeli, sorgulamalı ve doğru bilgiye ulaşmaya çalışmalıyız. İçinde bulunduğumuz durumlar ne kadar karmaşık da olsa sürdürülebilirlik veya döngüsel ekonomi adı altında yapılması gereken çalışmaların doğru şekilde yürütülmesi ve küresel problemlere karşı alınacak aksiyonların hiçbir şekilde aksamaması gerektiğini unutmamalıyız.

Döngüsel Ekonomi

Değer zincirinde tüketicinin önemi, görev ve sorumlulukları

Göz ardı edilen paydaş: tüketici

Döngüsel ekonomi sadece materyallerin döngü içinde kalması, atık oluşumunu azaltması ya da sistemlerin baştan tasarlanması ile sınırlı değil, çeşitli kavramlar içeren bir çatı konsept. Bu çatı konsept, yeni bir ekonomik modeli tasarlamayı amaçlasa da bütünsel bir şekilde bakıldığında bir ekonomiyi oluşturan tüm alanlara dokunan yenilikçi bir model.Döngüsel ekonomi mevcut gündemde sadece atık yönetimi ile ilişkilendiriliyor. Ama atık oluşumunu azaltmadan yenilikçi iş modellerine, çevresel ve sosyal refahtan ekonomik büyümeye geniş bir konu yelpazesi içeriyor. Bugünkü yazımızın ana konusu olan biyoçeşitlilik kaybı da bunlara dahil.Döngüsel ekonominin biyoçeşitlilik üzerindeki etkisini “<a fr-original-style="" href="https://www.sitra.fi/en/publications/tackling-root-causes/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tackling root causes – Halting biodiversity loss through the circular economy</a>” raporunu referans alarak inceleyeceğiz. Rapor daha önceki yazılarımızda da defalarca kaynak olarak yararlandığımız <a fr-original-style="" href="https://www.sitra.fi/en/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fin İnovasyon Fonu Sitra (Finnish Innovation Fund Sitra)</a>&nbsp;tarafından yayımlandı.Önce biyoçeşitliliğin ne olduğunu açıklayarak başlayalım.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">🌱 Biyoçeşitlilik</h2>Biyoçeşitlilik temelde dünya üzerindeki yaşamın çeşitliliğini tanımlıyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın bir parçası olarak çalışmalarını yürüten “<a fr-original-style="" href="https://www.cbd.int/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Convention on Biological Diversity</a>” tarafından 2006 yılında yapılan tanım şu şekilde:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(54, 78, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(54, 78, 74); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Karasal, deniz ve diğer su ekosistemleri ve bunların parçası oldukları ekolojik kompleksler ve diğer tüm kaynaklar da dahil olmak üzere tüm canlı organizmalar arasındaki değişkenlik ile türler arasındaki ve ekosistemler arasındaki çeşitliliği de kapsayan çeşitliliktir.”</blockquote>Tanım Türkçeye çevrildiğinde biraz karmaşık hâle geliyor. Bu nedenle biyoçeşitliliği daha net anlamak adına basit bir karşılaştırma yapalım. Biyoçeşitlilik kelimesi genellikle doğal yaşam veya doğa ile karıştırılıyor. Doğal yaşam veya doğa genellikle “yaşamın kendisi” anlamını içerirken, biyoçeşitlilik&nbsp;yaşamın bir karakteristiğini, onun çeşitliliğini anlatıyor. Özetle, biyoçeşitlilik tüm canlı yaşamını değil, bu canlı yaşamındaki çeşitliliktir diyebiliriz.Biyoçeşitlilik kaybı özünde bu çeşitliliğin azalması anlamına geliyor. Biyolojik çeşitliliğin azalmasını soyu tükenen hayvanlar, yok olan ormanlar veya artık doğada bulunmayan, tükenen herhangi bir kaynak olarak da düşünmek mümkün.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">🌱 İnsan x Biyoçeşitlilik</h3>Biyoçeşitlilik yukarıda da açıkladığımız gibi dünya üzerindeki yaşamın temel karakteristiği ve özelliği. Bu da biyoçeşitliliğe sadece insanlık için değil, dünya üzerindeki tüm yaşamı etkilediği için kritik bir önem atfediyor. Raporda biyoçeşitliliğin önemi üç kategoride ele alınıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanlık için fayda. Biyoçeşitlilik sayesinde insanlığın yaşamını devam ettirmesi için gerekli kaynaklara erişim sağlamak mümkün. Su kaynakları, temiz hava veya tozlaşma gibi biyoçeşitlilik sayesinde var olan bu kaynaklar biyoçeşitliliğin kritik öneme sahip olmasındaki ilk neden.</li></ul>🔎Döngüsel Ekonomi 101'in yorumu:&nbsp;İnsanlık için fayda kategorisine raporda geçtiği şekilde yer verdik. Fakat doğal kaynakların sadece “insanlık” için fayda yaratmadığını, dünya üzerindeki tüm canlıların biyoçeşitlilik sayesinde var olan tüm kaynaklarla yaşamını sürdürdüğünü belirtmemiz gerekiyor. Uluslararası öneme sahip bu tarz tanımlamaların sadece “insan” odaklı yapılması sizce de bugün yaşadığımız sorunların temel sebebi değil mi?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kültürel önem. Biyoçeşitlilik sayesinde dünya üzerinde var olan tüm çeşitlilik, tüm kaynaklar, tüm yaşam formları kültürel, dinî veya herhangi bir inanış için insanlığa kaynak sağlıyor. Biyoçeşitliliğin bu önemini tüm tarih boyunca çeşitli şekillerde doğaya atfedilen kültürel konseptlerle görmek mümkün.</li></ul>🔎Döngüsel Ekonomi 101'in yorumu: Yine insan odaklı bir tanımlama.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gerçek fayda.&nbsp;Biyoçeşitlilik son maddede “gerçek, asıl, hakiki” değeri ile tanımlanıyor. Bir diğer deyişle, insanlık için yarattığı fayda olmadan da kendi kendine kritik bir öneme sahip. Bu asıl, gerçek önem, biyoçeşitliliğin korunması adına en önemli motivasyon olarak karşımıza çıkıyor.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">📍 Biyoçeşitliliği neden kaybediyoruz?</h3><a fr-original-style="" href="https://ipbes.net/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES)</a>&nbsp;dünya üzerindeki biyoçeşitlilik kaybına direkt olarak neden olan beş konu başlığı tanımlıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kara ve denizlerin kullanımındaki değişiklikler. Endüstriyel ve tarımsal faaliyetler için doğal habitatların bozulması&nbsp;ve değiştirilmesi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğal kaynakların yok edilmesi.&nbsp;Hammadde tedariki amacıyla doğal kaynakların sürdürülebilir olmayan yöntemlerle kullanılması ve doğanın kendini yenilemesine izin verilmemesi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği. Biyoçeşitlilik kaybı ile iklim değişikliği temelde birbirlerine bağlı. Bozulan doğal ekosistemler aşırı hava olaylarına, doğal afetlere ve normal olmayan sıcaklık değişimlerine neden olurken bu değişimler elbette doğanın da dengesini bozarak biyoçeşitlilik kaybına neden oluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kirlilik. Özellikle endüstriye faaliyetler ve atıklar nedeniyle oluşan kirlilik tüm doğal kaynakları etkiliyor. Su ve hava kirliliği gibi insan hayatına etki eden direkt zararın yanında biyoçeşitlilik kaybına neden olarak tüm canlılar için önemli bir tehdit oluşturuyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstilacı yabancı türlerin yayılması. Doğal yaşam alanı dışındaki ekosistemlerde yer alan istilacı türler, istila ettikleri ekosistemleri ele geçirerek biyoçeşitlilik kaybına neden oluyor. Bu istilacı türlerin yayılması bazen insan faaliyetleri bazen de kaynakların azalması nedeniyle göç etme gibi nedenlerle gerçekleşmekte.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/6/2/1658865293564.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="//unsplash.com" rel="noopener noreferrer noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">unsplash.com</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">✅ Döngüsel ekonomi ve biyoçeşitlilik</h2>Döngüsel ekonomi temel prensipleri ile atık oluşumunu önleyip kaynak kullanımını azaltarak biyoçeşitlilik kaybının önüne geçebilir. Bu zaten döngüsel ekonomi içindeki “doğal sistemlerin yenilenmesi” konseptinin bir sonucu. Raporda da belirtildiği gibi döngüsel ekonominin biyoçeşitlilik üzerindeki olumlu etkisi sanıldığından çok daha kapsamlı. Döngüsel ekonomi barındırdığı prensiplerle biyoçeşitlilik üzerinde olumlu etkiye sahip ve hayata geçirilecek yeni politikalarla bu olumlu etkiyi en üst seviyeye taşımak mümkün.Döngüsel ekonomi sistemsel bir değişim gerektiriyor. Bu sayede hammadde tedarikinden üretime, tüketim alışkanlıklarından atık yönetimine kadar tüm sistemlerimizi baştan aşağı değiştirerek kaynakların döngü içinde kalmasını sağlıyor. Bu da elbette doğal sistemlerin kendini yenilemesi için önemli bir kriter. Döngüsel ekonomiye geçiş sürecinin tam bir “döngüsellik”&nbsp;içinde tamamlanamaması durumunda lineer ekonominin bazı kalıntıları negatif çevresel etkilere neden olabilir. Fakat bu döngüsel ekonominin biyoçeşitlilik üzerindeki baskıyı azaltmasına ve yenileyici sistemler yaratılmasına engel değil.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yenileyici uygulamalar</h3>Yazımızın sonuna gelirken döngüsel ekonominin biyoçeşitlilik üzerindeki iki temel etkisini de inceleyelim. İlk olarak, döngüsel ekonomi tüm sistemleri değiştirmeyi hedeflediği için biyoçeşitlilik kaybına neden olan tüm uygulamaların da değişmesini sağlayabilir. Ürünlerin yeniden kullanılması, yenilenmesi ve döngü içinde tutulması ile doğal kaynaklara olan talebi azaltarak doğanın kendisini yenilemesine olanak&nbsp;tanıyabilir. Bu sayede biyoçeşitlilik üzerindeki baskıyı azaltarak doğrudan olumlu bir etki yaratabilir.Diğer taraftan döngüsel ekonominin yenilikçi modelleri benimsemesi, yenileyici (rejeneratif) uygulamaları merkezine alması ile doğanın kendisini yenilemesi ve hatta biyoçeşitliliğin artmasına imkân tanıyabilir. Arz veya talepten bağımsız olarak özellikle gıda ve tarım uygulamalarında hayata geçirilecek olan yenileyici uygulamalar biyoçeşitliliğin artmasına doğrudan pozitif bir etki bırakabilir. Özellikle tarımsal faaliyetlerde son dönemde öne çıkan rejeneratif uygulamalar temelde toprağın kendini yenilemesini, organik yapısını artırarak verimliliğini artırmayı hedefler. Bu uygulamalar biyoçeşitliliği artırırken toprak sağlığını da geliştirir ve dayanıklılığı (resilience) artırır.➡️ Sonuç olarak, her yazımızda vurguladığımız gibi döngüsel ekonomi yalnızca birkaç verimli atık yönetim stratejisinden ibaret değil. Döngüsel ekonomi sistemsel bir değişim öneren, bütünsel olarak ele alınması gereken bir düşünce yapısı ve ekonomik sistem.Döngüsel ekonomi, tüm iş yapış ve düşünme şeklimizi temelden değiştirerek çevresel, sosyal ve ekonomik refaha erişilmesini sağlayabilir. Bu nedenle döngüsel ekonominin tüm bireyler tarafından öğrenilmesi, benimsenmesi ve yaygınlaştırılması gerekiyor.

Döngüsel ekonomi biyoçeşitlilik kaybını önleyebilir mi?

Biyoçeşitliliği döngüsel ekonomiyle korumak

Herkese merhaba. Döngüsel ekonominin son yıllarda küresel gündem içerisindeki yeri artmaya devam ediyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile birleştirilip daha detaylı bir aksiyon planı haline gelen Avrupa Birliği Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, özellikle 2022 ve 2023 yıllarında atılması planlanan adımlarla dikkat çekiyor. Mart 2022’de yenilenen Aksiyon Planı ile ilgili hazırladığımız yazıya <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/ab-dongusel-ekonomi-eylem-plani-30032022-guncellemeleri" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz. Avrupa Birliği tarafından hazırlana bu eylem planı elbette sadece AB üye ülkelerini değil, AB ile herhangi bir şekilde ilişkisi olan neredeyse dünya üzerindeki tüm ülkeleri etkiliyor. Dolayısıyla döngüsel ekonomi ile ilgili gelişmeler de hızla artıyor. Atık oluşumunu azaltacak, malzeme kullanımını daha verimli hale getirecek, kaynakların değerinin korunmasını sağlayacak bu sayede su kaynaklarının ve biyolojik çeşitliliğin de korunmasına olanak tanıyacak bu aksiyon planı daha çok özel sektör ve ülke yönetimlerini ilgilendiren politikalar oluşturmayı hedefliyor. Peki bu çevresel etkiler düşünülerek oluşturulan politikaların sosyal alanlardaki etkileri neler, hiç düşündünüz mü?<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1654783016956.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Döngüsel ekonomi sosyal adaleti sağlayabilir mi? Yukarıda bahsettiğimiz döngüsel ekonomi stratejileri sayesinde iklim krizi başta olmak üzere birçok çevresel sorunun çözümünde pozitif etki yakalamak mümkün olacak. Bu planlamalar başarılı olduğu taktirde ise sosyal adalet üzerinde de fazlasıyla olumlu etkilere sahip olacağını söylemek mümkün. Özellikle çalışanların ve toplumların refahını artırırken sağlık konularında da olumlu etkiye sahip olması beklenen döngüsel ekonomi dönüşümü için ne yapılması gerekiyor peki? Her sene yayımladığı Circularity Gap Report’tan tanıdığımız Circle Economy bu konuda bazı <a fr-original-style="" href="https://www.circle-economy.com/resources/thinking-beyond-borders-to-achieve-social-justice-in-a-global-circular-economy" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">endişeler sunuyor</a>. Çevresel konuları merkezine alan yeni politika ve aksiyon planlarının sosyal adalet başta olmak üzere sosyal ve toplumsal konularda yetersiz etkiye sahip olacağına dair endişeler. Gelin bu endişelere birlikte bakalım;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En temel endişe, gelişmiş ülkelerin bu alanda yapmış oldukları çalışmalar küresel ölçeğe odaklandığı için yerel sorunların göz ardı edilmesi olarak görünüyor. Bu da özellikle gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerin yerel sorunlarının tamamen yok sayılması nedeniyle bu ülkelerde oluşan güvensizlik ortamının gelişmiş ülkelere doğru önemli bir göç dalgası başlatması olarak karşımıza çıkıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer bir problem de Avrupa Yeşil Mutabakatında da görülen ticari süreçlerdeki sert standartlar. Bu standartlar yasal olmayan ticari süreçlerin artmasına neden olabilir. Bu sorun elbette dayanıksız ve güvenilir olmayan tedarik zincirlerinin oluşmasına neden olacaktır. Bu da kaynaklara erişimde her zamankinden çok daha fazla sorun yaşanmasına neden olabilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dikkat çeken bir diğer endişe ise özellikle yine gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde ortaya çıkabilecek güvensiz ve belirsiz ortam dolayısıyla etik değerleri kuvvetli olan tüketicilerin döngüsel ekonomiye dahil olamaması olarak karşımıza çıkıyor. Döngüsel Ekonomi 101 olarak bugüne kadar ki yazılarımızda her zaman bahsettiğimiz gibi, tüketicilerin dahil olmadığı bir ekonomi model elbette işe yaramayacaktır.</li></ul>Sürdürülebilir bir dünyaya doğru adım atmak, döngüsel ekonomiye geçiş yapmak olduğu haliyle sosyal adalete sahip olamayacaktır. Uzun zamandır bizi takip eden okuyucularımızın da artık duymaktan sıkıldığı ama bizim söylemekten vazgeçmeyeceğimiz gibi; döngüsel ekonomi tam da bu yüzden sadece birkaç stratejiden ibaret bir sistem değil. Döngüsel ekonomi bir düşünce yapısı, bir iş yapış şeklidir. Bu nedenle döngüsel ekonomiyi sadece geri dönüşüm, sadece az kaynak kullanmak veya sadece ileri dönüşüm gibi stratejilerle bağdaştırmak yapılabilecek en önemli yanlıştır. Klasik mesajımızı da verdikten sonra bu yukarıda paylaştığımız endişelerin önüne geçmek için ne yapılması gerektiğin tartışmaya geçebiliriz. Sosyal adalete sahip çevre odaklı döngüsel politikalar için ne yapılması gerekiyor? Yasalar ve politikalar temelde toplumsal ve ekonomik yapıları değiştirme gücüne sahip olduğu için kritik öneme sahiptir. Bu öneme elbette fazlasıyla geniş etki alanlarına sahip olmaları dolayısıyla sahip oluyorlar. Buradan yola çıkarak sosyal etkinin de analiz edildiği politikalar ve stratejiler atılması gereken ilk adım olarak karşımıza çıkıyor. Sadece atıkları doğru yönetmekle, atık oluşumunu önlemekle insanların gıdaya erişimini sağlamak mümkün olmayacaktır örneğin. Bu nedenle çevresel etkileri düşündüğümüz kadar, bu stratejilerin sosyal alanlarda da ne gibi etkileri olacağını anlamamız lazım. Burada şu örnek de aslında anlatmak istediğimiz şeyi net bir şekilde ifade etmemizi sağlayabilir.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1654783300962.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.61" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kâğıt toplayıcılığı ülkemizin hemen her şehrinde sokaklarda görebileceğimiz bir “iş kolu”. Döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde kağıt atıklar ile ilgili geliştirilecek bir stratejinin gerçekten de hayata geçirilmesi belki de kağıt toplayıcılığı yapan insanların hayatlarını kökten değiştirecek etkilere sahip olabilir, değil mi? Bu nedenle aslında çevresel etkilerin yanında sosyal etkilerin de değerlendirilmesi gerektiğini savunuyoruz. Atılması gereken bir diğer adım da özellikle hükümetlerin döngüsel ekonomi yol haritalarını hazırlarken şeffaf, adil ve tüm risk ve fırsatların analiz edildiği ticari politikalar hazırlamasıdır. Döngüsel ekonomi sosyal etkileri fazla olsa da kaynak kullanımına dayandığı için ticari ilişkilere fazlasıyla müdahalede bulunan bir sistem. Bu da sistemin tasarlanırken olası tüm açıkların tahmin edilmesini çok daha elzem hale getiriyor. Son olarak da sosyal adalete katkı sağlayacak çevresel reformlar için finansman ve bilgi paylaşımının çok değerli olduğundan bahsetmek gerekiyor. Finansman elbette sürdürülebilir bir dünyaya geçiş için en kritik araç. Fakat bu araç olması gerektiği gibi eşit ve şeffaf şekilde kullanılamadığı için dünyanın belirli kesimleri gelişir ve dönüşürken, bu araca erişemeyen diğer kesimler hem çevresel hem de sosyal alanlarda yıkıcı problemlerle başa çıkmaya çalışıyor. Gelişmiş ülkelerin tek başlarına döngüsel bir ekonomiye geçebileceklerini düşünmediklerine eminiz. Fakat Döngüsel Ekonomi 101 ekibi olarak bugüne kadar sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi alanında atılan adımlar ve belirlenen yol haritalarında bunun tam tersi bir yaklaşım olduğunu da belirtmemiz gerekiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1654783244484.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Umuyoruz ki lineer ekonomide yaptığımız hataları yapmadığımız, çevreyi korurken toplumları, insanları, yaşayan tüm canlıları hatırladığımız ama elbette tüm dünyadaki refah seviyesini de artıracak ekonomik gelişmeyi hedeflediğimiz bir sisteme erişebiliriz. Herkese iyi haftalar.

Sistemlerimizi baştan yaratırken sosyal adaleti sağlamak mümkün mü?

Sosyal adalet olmadan dönüşebilir miyiz?

Herkese merhaba. “Circular/Döngüsel” kelimesi globalde hızla yayılırken, ülkemizde de daha sık duymaya başladığımızı fark ettiniz mi? Globalde bu alanda çalışan kurumların da fark ettiği bu döngüsel ekonomi dalgası hızlıca yayılıyor ve yapılan işler, değinilen noktalar da göz önüne alınınca sadece “algıda seçicilik” olarak değerlendirilemeyecek kadar da hızlı yayılıyor. Bu durum elbette hepimizi fazlası ile mutlu eden bir konu. Döngüsel ekonominin hızlıca yayılması, bu düşünce yapısını benimsemiş global bir sisteme doğru geçiş için en kritik unsur. Fakat riskleri unutmamak gerekiyor. Döngüsel ekonominin temellerinin doğru şekilde anlaşılmadığı, sadece yeniden kullanım veya geri dönüşüm ile ilişkilendirilmiş bir sistem olduğu yanılgısı veya bir düşünce sistemi olarak değil de 1–2 basit strateji değişikliği ile uyum sağlanabilen bir planlama olduğunun düşünülmesi önümüzdeki en büyük riskler. Prensiplerinin yanlış uygulandığı veya sistemin bir bütün olarak görülmediği bir anlayış ile ilerlenirse, döngüsel ekonomi ne yazık ki içi tamamen boşaltılmış bir kelime öbeği olmaktan ileri geçemeyecek. Peki bu risklerin önüne geçmek için neler yapabiliriz? Bildiğiniz gibi Döngüsel Ekonomi 101 bültenlerimizi, herkesin döngüsel düşünce yapısını rahatça kavramsallaştırmasına olanak tanıyacak sadelikte içerikler oluşturmak için bir yılı aşkın süredir sizlerle buluşturuyoruz. Farklı alanlarda katıldığımız etkinliklerde de daha fazla kişiye doğru bilgiyi ulaştırmak için çalışıyoruz. Her ne kadar pozitif etkisi olduğunu düşündüğümüz bir bilgi aktarımı sürecinde olduğumuzu düşünsek de yeterli olmadığımızın farkındayız. Bu tarz platformlar elbette belirli bir seviyede etki yaratabilir, fakat çok daha temel bir noktada atılacak adımlar, döngüsel ekonominin gerçekten hepimizin hayatının temel bir parçası haline gelmesine olanak tanıyabilir. Eğitim sisteminde döngüsel ekonomi “İnsan 7’sinde ne ise, 70’inde de odur” sözü bazı konularda doğru olabilir. İnsan elbette yaşı ilerledikçe değişir, bakış açısı değişir, farklı bir gözle bakabilir. Fakat hepimiz biliyoruz ki, erken yaşlarda aldığımız eğitimler, kişiliğimizin temelleri için de çok önemli bir unsurdur. Bu noktadan yola çıkarsak, geleceğin doğru inşa edilmesi adına; şirketlerimizin iş modellerini daha döngüsel hale getirmekten, atık oluşumunu azaltacak vergi sistemleri çıkartmaktan veya tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmemize yönelik farkındalık kazandıracak çalışmalar yapmaktan, çok daha etkili ve değerli bir adım atmamız mümkün. Bu adım da tahmin edeceğiniz gibi, kişiliklerimizin ve vizyonumuzun temellerinin atıldığı erken yaşlarda döngüsel ekonomi prensiplerinin öğretildiği bir eğitim sistemi. Eğitim sistemi sistem içinde düşünmeyi öğretebileceğimiz tek yer. Şu anda yapmaya çalıştığımız şey belirli bir bakış açısını oluşturmuş insanların mevcut davranış şekillerini değiştirmeye çalışmak. Bunun zorluklar apaçık ortada. Bunun yerine ilk okul ve lise çağındaki öğrencilere yeniden kullanmanın önemini, ihtiyacı kadar tüketmesi gerektiğini, ikinci el ürünlerin değerini ve elbette doğru geri dönüşüm süreçlerini öğrettiğimiz bir sisteme sahip olursak, davranış değişikliği için uğraşmamıza gerek kalmayacak. Çünkü döngüsel ekonomi, bu eğitim sisteminden geçmiş herkesin normal yaşam biçimi olacak. Döngüsel ekonomi prensiplerini temeline alan eğitim sistemleri tahmin edeceğiniz gibi Finlandiya ve Norveç gibi “Nordik” ülkelerde kullanılmaya başlandı. Peki bu eğitim sistemi neleri kapsıyor?<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Biyomimikri, önceki bültenlerimizde de yer verdiğimiz bir yaklaşım. Temelde doğanın mevcut işleyiş şekillerinden esinlenerek sorunlara çözümler bulduğumuz ve bu sayede de doğanın atık üretmeyen sistem yapısını tüm süreçlerimize dahil edebileceğimiz bir bakış açısı.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cradle-to-Cradle, Türkçeye beşikten beşiğe olarak çevrilen bir yaklaşım. Mevcut lineer sistemlerimiz üret-tüket-at sistemi üzerine kurulu bildiğiniz gibi. Yani beşikten mezara olarak düşünebilirsiniz. Cradle-to-Cradle ise tam tersine, tam da döngüsel ekonominin önerdiği ürün ve materyallerin döngü içinde kalmasını öneren bir bakış açısı. Özetle “Atık=Hammadde” diyebiliriz.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Performans ekonomisi, aslında ürünlerin daha dayanıklı olduğu, ihtiyaç dahilinde kullanıldığı, uzun süreli kullanıma olanak tanıyan temelde bir ürün veya hizmetin performansına odaklanılan bir yaklaşım. Sahiplikten ziyade kiralama gibi farklı iş modellerine odaklanarak, ürünlerin önemini, ihtiyaçları karşılayacak ve bunu yaparken de negatif etkilerini en aza indirgeyecek şekilde ekonomik sistemin düzenlenmesi diyebiliriz.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Endüstriyel ekoloji, materyal ve enerji akışlarının incelendiği bir çalışma alanı. Endüstriyel boyutlardaki süreçlerin doğru analizi ile atık oluşumunun önüne geçmeyi ve tüm kaynakların verimli kullanılması odağında çalışmalar yürütülmesini hedefliyor.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğal sermaye, tahmin edeceğiniz gibi gezegenimiz üzerindeki tüm doğal kaynakların ve canlıların birbirine ihtiyacı olduğunu, bu ihtiyacı da doğru ve verimli kaynak kullanımına odaklanarak karşılayabileceğimizi öneren bir yaklaşım. Bu yaklaşım ile doğal kaynakların sadece gündelik hayatta kullanılması öngörülen birkaç ürün veya hizmet için kullanılması değil, biyolojik çeşitliliği göz önünde bulundurarak, atığın olmadığı bir sistem yaratılmasına odaklanılıyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/0/4/1642666645310.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.37" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><article fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><section fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yukarıda görmüş olduğunuz yaklaşımlar, döngüsel ekonomi içerisinde yer alan çok kritik yaklaşımlardır. Geleceğimizi inşa ederken, geleceğe yönelik farklı iş kolları için genç yaştaki insanları eğitirken bu yaklaşımların kullanılması gerekmektedir. Kelebek diyagramı veya temel döngüsel ekonomi prensiplerinin yanında bu yaklaşımlarla erken yaşta tanışan nesiller geleceğin dünyasına hazır bir şekilde eğitim alabilecek. Bu da temelde bugüne kadar yaptığımız hataları yapmamalarına olanak tanıyacaktır. Sadece ekonomik temelli bir büyümeye değil, sosyal ve çevresel etkileri de düşünen geleceğin liderleri yetişecek. İnsanlığın da doğanın bir parçası olduğunu, gezegen üzerindeki hiçbir canlıdan bir farkımız olmadığını anlayarak büyüyen gelecek nesiller, benimsemiş oldukları bu düşünce yapısı ile sadece gezegenimizi değil, insanlığın en önemli sorunu olan eşitlik, birliktelik, sosyal düzen ve elbette karşılıklı saygı ilkeleri kişiliklerinin temelini oluşturacak. Ülkemizdeki eğitim sisteminin iyi veya kötü yanlarını tartışmak bu yazının amacı değil, ama sormadan edemeyeceğiz; ülkemizde doğaya ve birbirine saygılı, pozitif etkisi bilimsel yollarla kanıtlanmış yukarıdaki yaklaşımları benimsemiş gelecek nesiller yetiştirecek bu tarz bir eğitim sistemi sizce mümkün mü? İyi haftalar</section><a href="https://donguselekonomi101.medium.com/d%C3%B6ng%C3%BCsel-bir-ekonomi-i%C3%A7in-tek-yol-e%C4%9Fitim-9a7b4694c9ab?responsesOpen=true&amp;source=user_profile---------0-------------------------------" rel="noopener follow" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a></article>

Doğru bilgiye sahip olmadan iklim krizini önleyemeyiz

Döngüsel bir ekonomi için tek yol; eğitim

Döngüsel ekonomi kadınlar için de yeni iş fırsatları yaratacak mı? UN Women ve Afrika Kalkınma Bankası'nın hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://africa.unwomen.org/en/digital-library/publications/2021/11/un-wowen-green-jobs-policy-briefs-and-reports-en-fr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapora </a>göre bu sorunun cevabı kısaca "evet". Önceki bültenlerimizde de değindiğimiz gibi, döngüsel ekonomi birçok alanda yeni iş olanakları oluşturacağı için milyonlarca kişiye istihdam sağlayacak. Fakat raporda dikkat çekilen nokta şu; döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde doğru politikalar ve sosyal yapılar oluşturulmazsa, kadınlar uzun zamandır olduğu gibi, istihdam konusunda eşit haklara sahip olamayabilir. Yazılarımızın hepsinde odaklandığımız, döngüsel ekonominin sadece çevresel ve ekonomik etkileri değil, sosyal etkilerini de dikkatle incelemeliyiz sözümüzü hatırladınız mı?

Sıfır Atık (Zero Waste)Sıfır Atık kelimesini sık sık duymuşsunuzdur. Öyle ki kullandığımız tüm plastik poşetlerin üstünde sıfır atık yazısı ve logosu var. Peki nedir bu ‘Sıfır Atık’? “Sıfır Atık” kendisine ait web sitesinde şu şekilde <a fr-original-style="" href="https://sifiratik.gov.tr/sifir-atik/sifir-atik-nedir" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanımlanmış</a>: &nbsp;İsrafın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir.<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-24T05:37:58.133Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.21" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Döngüsel ekonomiden bahsederken sık sık şu tabiri kullanırız: ‘Al-kullan-at’ değil ‘al-kullan-dönüştür.’ Sıfır Atık projesi de bu sebeple döngüsel ekonomi ilkeleri ile benzer bir felsefeyi paylaşmaktadır. Sıfır Atık, geri dönüşümü bir hayat tarzı haline getirmeyi amaçlarken, atıkların doğaya atılması, toprağa gömülmesi veya yakılmasından ziyade, gerekli koşullar sağlanarak ayrıştırılması, sterilize edilmesi ve tekrar kullanıma sunulmasını hedeflemektedir. Döngüsel ekonomi, sınırlı kaynakların yönetimini savunan bir ekonomi modeli olmasından dolayı hızlı tüketim ürünleri yerine, tüketiciye tekrar sunulabilecek ürünler imal etmeye odaklanır. Bu açıdan Sıfır Atık projesinin, döngüsel ekonomiye geçişi hızlandıran yoldaki yapı taşlarından birisi olduğunu söylemek mümkündür. Biraz daha geniş çerçeveden baktığımızda ise Sıfır Atık projesinin, döngüsel ekonomiye geçişte tam da Döngüsel Ekonomi 101 olarak amaçladığımız gibi, tüketicilere ve bireylere yönelik bir çalışma olduğunu söyleyebiliriz. Sıfır Atık uygulamasını daha iyi anlamak ve Türkiye’de nasıl uygulandığını görmek için NTV’nin Pasaport adlı programının ‘Ortak Gelecek: Sıfır Atık’ bölümüne <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=gBFwPahyJoA&t=3s" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan&nbsp;</a>ulaşabilirsiniz.

<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=Z9zucw5Q6WY&t=205s" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/5/2021-06-24T05:44:06.373Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Bu hafta The Impact Stories Youtube kanalında yayınlanan çok güzel bir video önerisi ile sizlerleyiz. Döngüsel Ekonomi 101 bültenlerine ilk başladığımızda bu videoyu yine Öneriler bölümümüzde sizlerle paylaşmıştık. Fakat özellikle Türkiye'de uygulanan, döngüsel ekonomiye uygun girişimlerin ve çalışmaların devamlı olarak yayılması gerektiğini düşündüğümüz ve ilk paylaştığımız tarihten sonra aramıza yüzlerce yeni okur katıldığı için, bu hafta tekrar yer vermek istedik. ‘Öze Dönüş - Etki Girişimcisinin Döngüsel Ekonomi Yolculuğu’ videosu ile The Impact Stories, kendisini döngüsel ekonomi iş modellerine adamış, ticari hedeflerin yanında pozitif çevresel/sosyal etkiler yaratmayı ilke edinmiş “Etki Girişimcilerinin” hikayelerini anlatıyor. İyi seyirler!

güsel ekonomi ile ilgili hikayeler