<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (<a fr-original-style="" href="http://www.oecd.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OECD</a>) çevresel performans değerlendirme raporunda yer alan verilere göre;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="http://www.oecd.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OECD</a> ülkeleri ortalamasında atıkların yaklaşık yüzde 36’sı geri dönüşüm ve kompostlama, yüzde 20’si enerji geri kazanımıyla yakma, yüzde 42’si ise depolama yaparak yönetiliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de ise atıkların sadece yüzde 10’u geri dönüşüm ve kompostlama ile, geri kalan yüzde 90’ı ise depolama yaparak yönetiliyor.</li></ul>Atık yönetiminin en başarılı yöntemi, atık üretmemektir.Atıklarımızı döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımıyla yönetmeliyiz. Döngüsel ekonomi, üretimde, kullanım ve imha süreci yerine <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Geri_d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dönüşümü</a> ve yeniden dönüşümü esas alır. Bir sektörün atık olarak nitelendirdikleri, aslında hem aynı sektörde hem başka sektörlerde ikincil hammadde olarak kullanılabilir ve dönüştürülebilir.&nbsp;Evsel atıkları azaltmada ise, sıfır atık dükkanları tarzı yerlerden ihtiyaçları almak bir seçenek olabilir. Sıfır atık dükkanları hakkında bir fikre sahip olmak ya da ne tip ürünler satılıyor, çevreye duyarlı teslimat nasıl yapıyorlar merak ediyorsanız, İngiltere’de online satış yapan <a fr-original-style="" href="https://www.goodclub.co.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Good Club</a>’ın sayfasına da göz atabilirsiniz. Sıfır atık dükkanlarındaki ürünlerin maliyetlerinin yüksek oluşu çoğu zaman caydırıcı olabiliyor. Asıl kalıcı çözümler ise;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toplumsal bilinci arttırmak,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üreticilere ve nihai satış noktalarına sürekli taleplerimizi ileterek, tüm ürünlerde sıfır atık uygulamasına gitmek olacaktır. &nbsp;</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mevcut toplam atıkların üçte biri evsel atıklara ait.&nbsp;</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742050260.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Evlerimizdeki atıklarımızı nasıl yönettiğimiz çok önemli. Eğer evinizde atık yönetimine yeni başlayacaksanız, basitçe atıklarınızı ıslak ve kuru olarak ikiye ayırabilirsiniz. Islak atıklarınız yani yiyecek ve organik atıklarınız kompost kullanımı; kuru atıklarınız yani ambalaj atıklarınız ise tekrar sanayiye kazandırma yoluna gidilebilir. Bilmeliyiz ki atıklarımızı kontrolsüz bir şekilde doğaya bıraktığımız zaman sera gazlarının oluşumuna yol açılıyor.&nbsp;Evimizdeki çöplerin yarısı organik atıklardan oluşmakta. Yemek israfını engellesek de meyve-sebze kabukları, sapları, yumurta kabukları gibi insan tüketimine uygun olmayan yiyecek atıklarımız oluşuyor. Bu atıkları kompostlama yöntemiyle yönetebiliriz. Bir domatesten geri kalanları çöpe attığımız zaman, üretimi sırasında kullanılan kompostu yani gübreyi, suyu, iş gücünü de çöpe atmış oluyoruz.&nbsp;Marketten aldığımız ya da online sipariş verdiğiniz elmalar içine konulduğu plastik kap ve üstündeki streç filmle satılmakta çoğu zaman. Elma aldığımız yer konusunda bilinçli davranır ya da aldığımız tedarikçiyi bilinçlendirirsek en azından ambalaj atığının önüne geçebiliriz.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birçok basit kompost yöntemi var!</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742305871.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Apartman dairesinde de otursanız bahçeli evde de uygulayabileceğiniz birçok basit kompost yöntemi var. Eğer hiç kompost deneyimizin yok ise kadın girişimciler tarafından kurulmuş <a fr-original-style="" href="https://www.kokopellisehirde.com/Koko/WorkShopDetail?id=4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kokopelli Şehirde</a>’nin eğitimlerine katılabilirsiniz. Bunun yanında Buğday Derneği’nin yayınladığı <a fr-original-style="" href="http://www.bugday.org/portal/galeri/dosyalar/KompostRehber_SON.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kompost Rehberi</a> benim çoklukla başvurduğum bir kaynak. Bizim bahçemizde solucan kompostumuz var. Ayrıca yerimiz olduğu için çim, kuru yaprak, dal da dahil olmak üzere tüm atıklarımız attığımız iki kutudan oluşan soğuk kompostumuz da var.&nbsp;Geçtiğimiz hafta ise, kazmadan bahçecilik yapan <a fr-original-style="" href="https://charlesdowding.co.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Charles Dowding</a>’in bahçesini ziyaret etmek oldukça ilham vericiydi. Hem toprağı kazmadan hem de çokça kompost kullanarak dört dönümden biraz daha küçük bahçesinde çokça ve oldukça çeşitli ürün hasat etmekte. Dört kutudan oluşturduğu soğuk kompostunun içine ise tereddüt etmeden, organik atık da dahil olmak üzere neredeyse her şeyi atıyor. Böylece Charles’in evinde ve bahçesinde hiç organik atık oluşmuyor ve yaptığı kompostolarla oldukça verimli toprak elde ediyor.Siz de atıklarınızdan oluşturduğunuz kompostu yani atıkların nemli-oksijenli ortamda bozunarak dönüştüğü organik gübrenizi, evinizdeki bitkilerinizde, bahçenizde, bağınızda, bostanınızda kullanabilirsiniz.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atıklarımızı yeniden değerlendirebiliriz.</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742391371.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sıfır atık, sürdürülebilir bir yaklaşımla atıklarımızı yeniden değerlendirmek demek ise, diğer atıklarımızı nasıl geri dönüştüreceğiz? Ambalajları organik atıklardan ayırarak geri dönüşüm sahalarına göndererek başlayabiliriz. Sadece bir geri dönüşüm kutusuyla başlayıp, zaman içinde başardıkça kademeli olarak arttırmak daha inandırıcı ve yapılabilir bir davranış biçimi olacak.&nbsp;Ülkemizde birçok başarılı atık ayırma şirketleri var. Atıklarımızı kaynağında ayırmayı başarabilirsek, hem bu şirketlerin işi daha kolaylaşmış hem de geri dönüşüm süreci kolaylaşacak. Öyle ki organik gıdalarla karışıp ıslanmış bir kâğıdın geri dönüşme oranı daha düşük olur. Organik atıkları ve ambalaj atıklarını birbirinden ayırmayı belli bir süre başardıktan sonra yine kaynağında kademeli geri dönüşüm seçeneklerimizi arttırabiliriz. Cam ve metal sonsuz defa geri dönüştürebildiği için plastikten ayrılabilir. Hatta kazalara mahal vermemek adına cam ve metal birbirinden ayrılabilir. Aslında bir ürün saf tek bir materyalden oluşmadığı için, belki sonraki aşama daha da çok ayırma yapılabilir. Mesela pet şişeden mavi kapağını ve halkasını ayırıp başka bir yerde biriktirebilirsek yüksek yoğunluklu mavi kapak geri kazanımı daha kolay olur.Biz, bağlı olduğumuz belediyenin listesinde olan ürünleri geri dönüşüm çöpümüze atabiliyoruz ve evden gelip alıyorlar. Liste dışındaki atıklarımızı ise kaynağında ayırıp, randevuyla en yakındaki geri dönüşüm merkezine götürmemiz gerekiyor. Çöpe yanlış bir şey attığımızda cezası var. Cezalardan yana olmasam da bu yöntem daha da dikkatli davranmaya teşvik ediyor. Ayda en fazla 2 kere atıklarımızı bırakma iznimiz olan bu tip sahalarda elektronikten ahşaba, demirden kimyasal atığa kadar her şeyi ayırıp geri dönüşüme bırakabiliyoruz.&nbsp;Atık yönetimine küçük adımlarla başlayıp, atıklarımızı kaynağında yani evimizde ayırarak yavaş yavaş alışkanlık haline getirmek en başarılı ve sürdürülebilir çözüm. Mümkün olduğu kadar az atık çıkardıktan sonra, ortaya çıkan atıkları kademeli olarak ayrıştırmaya başlayıp geri dönüşüme kazandırdıktan sonra atık yönetimi çabamıza atık sularını da dahil edebiliriz.

Dünyahali

Sıfır atık yönetiminde geri dönüşüm ve kompost son çaredir! İlk adım atık miktarını azaltmak hatta hiç atık oluşturmamak olmalı.

Sıfır Atık No: 2

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>IPCC'nin 6. Değerlendirme Raporu'nun ikinci bölümü ile ilgili çokça yorum yazıldı geçtiğimiz günlerde. Raporla ilgili bilgilendirici detaylar için <a fr-original-style="" href="https://apos.to/a/602ca5b86a93800007c4b887" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Levent Kurnaz</a>’ın Dünyahali’ın 55. Sayısında yer alan ‘<a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/6220e7b5e99bef0007d47387" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uyum ve Riskler</a>’ yazısına göz atabilirsiniz. Rapor bir kere daha bize, artık kaybedecek hiç vaktimizin olmadığını gösterdi. Bir an önce alışkanlıklarımızı değiştirip geleceğimizi kurtarmalıyız. Yapabileceğimiz çok şey var; belki nereden nasıl başlayacağımızı bilmiyoruz belki de ilhama ihtiyacımız var.&nbsp;İngiltere’nin güneyinde yaşadığım köye yakın kentlerden birinde, genç bir kadın girişimci tarafından 2020 yılında hayata geçirilmiş küçük bir ‘Sıfır Atık’ dükkanı bana alışkanlıklarımı nasıl değiştireceğim konusunda ilham oldu. Bahsedeceğim bu değişimlerin size de aynı etkiyi vermesini dilerim.Sıfır atık faktörleri, İngilizce’de kısaca 5R kuralı olarak bilinir. Yani sürdürülebilirliğin 5R’si. Bu 5 adımın aşağıdaki şemadaki gibi soldan sağa hiyerarşik sıralaması sürdürülebilir yaşam için büyük önem taşımaktadır ve en etkili sıralamadır.<img data-fr-image-pasted="true" alt="A screenshot of a video game

Description automatically generated with medium confidence" src="https://lh5.googleusercontent.com/8P0u083pqGrwka0NAjT-MCKQKf6i0kxU3aXKJTjryr21h8ZKFhJjjEgweYhBfd46y5QUA3xvYCsmfUkdNVH_VIzyjkQL9SDyAPVEYPZINz6CVD3y7Z1kbf0vw3z9OkYtx6hpU2yt" width="550" height="137" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="3.94" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Refuse (Reddet),&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Reduce&nbsp;(Azalt),&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Reuse (Yeniden Kullan),&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Recycle (Geri Dönüştür)&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rot (Kompost Yap).&nbsp;</li></ul>Bu yazımda özellikle ilk 3 adımdan bahsedeceğim. ‘Sürdürülebilirlik’ hakkında dinlediğim bir podcastte, program sunucusu evinde, ailesiyle neredeyse sıfır atığa yakın yaşadığını iddia ediyor ve tüm atıklarını geri dönüşüme attıklarını ekliyordu. Üstteki şemaya baktığımızda aslında bunun sıfır atık yaşama çok uymadığını, geri dönüşümün son çare olduğunu görüyoruz.&nbsp;İlk adım ihtiyacımız olan dışında tüketimi reddetmek olacaktır.&nbsp;Paketlenmemiş ürünleri ya da doğada kolayca çözülebilen paketlere sahip ürünleri tercih etmek de bu reddedişe dahil olmalı. Alışveriş yaptığım bu dükkânda tüm gıda ürünleri paketsiz, büyük kapalı kaplarda saklanmakta ve çevredeki yerel üreticilerden tedarik edilmekte;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Makarna, pirinç, bakliyat, kuru meyve gibi gıda ürünlerden ihtiyacım olduğu kadarını yanımda götürdüğüm kaplara doldurarak satın alıyorum.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sıvı yağ, yulaf sütü gibi ürünleri de yine tekrar değerlendirdiğim cam şişelere dolduruyorum.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Poşet çay kullanmaktansa, Sıfır Atık dükkânından aldığım çay yapraklarını bez poşetlere koyarak sallama çay olarak tüketiyorum. Böylece bu bezleri defalarca kullanabiliyorum.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1647521496925.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jasmin SesslerHem yereli desteklemek hem de aldığım ürünlerin tedarikçisini bilmek istediğim için burayı tercih ediyorum. Tüketicilerden gelen yoğun talep üzerine yakın geçmişte her bütçeye uygun ASDA gibi büyük market zincirlerinde de bu tip yeniden doldurma uygulamaları başladı. Dünya çapında bilinen Whole Foods marketler zinciri ise çok uzun zamandır paketsiz, güvenilir gıda ürünleri satıyor.Ülkemizde de Sıfır Atık dükkanları yavaş yavaş çoğalmakta. Biz zaten çarşı, pazarlarımızda aktarlara ve yerel gıda üreticilerinin satış noktalarına kolaylıkla ulaşabilmekteyiz. Değiştirmemiz gereken alışkanlık ise, alışverişe giderken paketleme için kendi bez çantalarımızı, &nbsp;kabımızı veya şişemizi götürerek tekrar tekrar kullanmak olacaktır.Aynı dükkânda, diş macunundan deodoranta, deterjandan bulaşık fırçasına kadar birçok kozmetik, mutfak ve evsel ürün de sürdürülebilir, toksin içermeyen, etik üretim yapan tedarikçilerden seçilmiş. Paketlenmesinde plastik kullanılmamış ve gereksiz israftan kaçınılmış. Sıvı sabun, şampuan gibi kişisel bakım ve ev temizlik ürünleri için ambalajları tekrar doldurma seçeneği var;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şampuan ve saç kremi tercihimi ambalajsız katı, kalıp şekilde üretilmiş olanlardan yapıyorum.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Deodorant için de ya suda ıslatıp kullanabileceğim mineral tuzu kristalini ya da karton ambalajda yağlardan, esanslardan üretilmiş olanları seçiyorum.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diş macunu için plastik yerine cam kavanozlardaki macunları tercih ediyorum.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Menstural kaplar ise sanıldığının aksine gayet kullanışlı ve bakımı kolay. &nbsp;</li></ul>Türkiye’de de bu konuda çok duyarlı üreticiler var. Yine de istediğiniz ürünü bulamıyorsanız çevre marketlere, dükkânlara taleplerinizi iletin. Unutmayın, belki birçok ürün sizin talepleriniz sayesinde raflarda yerini alacak. Bazı ürünleri evde yapmak bile mümkün. Yakın bir arkadaşım zaman zaman eski cam mum kavanozlarının içinde kendi yaptığı krem ve deodorantları getiriyor. Tarifleri internetten bulduğunu ve biraz da kendi deneyimlerini kattığını, ama asla zor olmadığını söylüyor.&nbsp;Bu dükkânla ilgili benim için en önemli özellik ise ürünlerin hepsinin İngiltere’de üretilmiş yani yerli malı olması. Peki, bu size de &nbsp;bizim çok uzun yıllardır zaten milletçe bu zihniyete sahip olduğumuzu hatırlatmıyor mu? I. Dünya Savaşı sonrası oluşan ekonomik darboğazın ardından toplumsal tutum bilincinin oluşması amacıyla 1923 yılında Atatürk başkanlığında İzmir İktisat Kongresi toplanmış ve yerli malların üretilmesi ve kullanılması kararlaştırılmıştı. 1946 yılından itibaren ise “Yerli Malı Haftası” kutlanmaya başladı. 80’lerde ilkokula gitmiş biri olarak, o dönemde okulların bu haftaya nasıl önem verdiğini ve sürdürülebilir bir bilincin oluşumu için tohumların daha küçük yaşlarda ekildiğini çok net hatırlıyorum. Sürdürülebilirlik yolunda en önemli adım, ürünün nihai alıcıya ulaşana kadar tedarik zincirindeki her adımın yerel tedarikçilerden oluşması olacaktır.&nbsp;

Sürdürülebilir yaşam için 5 adım: Reddet, Azalt, Yeniden Kullan, Geri Dönüştür, Kompost Yap!

Sıfır Atık No: 1

<a fr-original-style="" href="https://unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paris İklim Anlaşması</a> 2015 yılında BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında imzalandı ve 2016 yılında yürürlüğe girdi. Ülkemizde de uzun süredir tartışma konusu olan Paris Anlaşması sonunda <a fr-original-style="" href="https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211007.pdf" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TBMM tarafından onaylandı</a>. Şimdi ülkece bu anlaşma kapsamında atacağımız adımların belirlenmesini bekliyoruz. 2050 yılına kadar “sıfır atık” amacına ulaşmak için, Paris Anlaşması'nı imzalayan devletler, bu amaca uygun olacak şekilde aksiyon planları belirliyor. Peki sizce herkes, globalde “net-zero” olarak anılan sıfır atık amacına ulaşmak için, döngüsel ekonomiye ihtiyacımız olduğunun farkında mı? Gelin hep birlikte bu soruya bakalım. Paris İklim Anlaşması'nın amacına ulaşması için döngüsel ekonomiye geçiş zorunludur! 2016 yılından bu yana, anlaşmayı imzalamış ülkelerin, ki bu ülkeler global CO2 salımının %96’sına sebep olmakta, çeşitli taahhütlerde bulunduğunu izliyoruz. Devletler, lokal yönetimler, işletmeler ve finans sektörü, bu alandaki hedeflerini açıklamaya devam ediyor ve Covid-19 küresel salgınına rağmen taahhüt veren aktörlerin sayısı hızla artıyor. Özellikle, 2020 sonlarında Çin’in net sıfır hedeflerini açıklaması, Biden yönetiminin ilk iş olarak Paris İklim Anlaşması'nı imzalaması ve AB’nin yayınladığı AB Yeşil Mutabakat, bu alandaki gelişmeleri arttırmaları bakımından önemli. Bunların yanında özellikle yenilenebilir enerji alanlarında atılan adımlar ve ar-ge çalışmaları yine Paris İklim Anlaşması’nın pozitif etkileri olarak görülebilir. Evet bu kadar pozitif bilgi sonunda, herkes olumsuzluklara geçeceğimizin farkında sanırım… Durum yeterince iyi değil Tüm bu gelişmelere rağmen, globaldeki CO2 salımı artmaya devam ediyor. Bu artışın temelde iki ana sebebi var. İlki; CO2 salımı noktasında o kadar ileri bir seviyedeyiz ki, yapılan iyileştirmeler, sadece sıcaklık artışı gibi iklim krizi sebeplerinin yavaşlamasına olanak tanıyor. Fakat bu yavaşlama, zaten sınırı çoktan geçtiğimiz olumlu bir etki yaratmıyor. İkinci ana sebep ise, belki de hepimizin göz ardı ettiği bir nokta. Paris İklim Anlaşması ile yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına olan ilgiden bahsetmiştik biraz önce. Sorun aslında tam da buradaki eksik ilgi. Çünkü globalde yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanılırken, iklim krizinin ana sebeplerinden olan üretim ve tüketim süreçlerini yani tüketici ürünlerini ve gıda sistemlerini göz ardı ediyoruz. Bu size önceki yazılarımızda defalarca bahsettiğimiz döngüsel ekonomiye niye ihtiyacımız olduğunu hatırlattı mı? Hatırlatmadıysa gelin biz size hatırlatalım😊<img src="https://images.aposto.com/2021/9/1/1633967179059.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve özellikle enerji kaynaklarının doğru kullanılması sayesinde, 2050 yılına kadar mevcut karbondioksit salımının %55’ini azaltabiliriz. “E tamam işte yarısında çoğu gidiyor”, diyenleri duyar gibiyiz😊 Fakat geri kalan %45’lik emisyonun sebebi tamamen mevcut lineer ekonomimiz. Yani, öncesi ve sonrasını düşünmeden, sistemi tek bir bütün olarak değil de her alanı kendi içinde inceleyen, üret-tüket-at lineer sistemi dolayısı ile, CO2 emisyonunu desteklemeye devam ediyoruz. Hayatımızın her alanında kullandığımız ürünlerin üretilmesi için kullanılan materyaller, yaşamsal ihtiyaçlarımız için gereken gıda ve su ile tüm bunların ana üretim alanı olan toprak kullanımı, mevcut emisyonun en büyük kaynakları. Ne yazık ki, yenilenebilir enerji kanyaklarının geliştirilmesi için harcanan vakit, üretim ve tüketim süreçlerimizin değiştirilmesi için harcanmıyor. Döngüsel ekonomi sistemi, bildiğiniz gibi tüm sistemleri bir bütün olarak ele almak ve mevcut sistemleri iyileştirmek değil tamamen değiştirmek üzerine kurulu. Yani özetle, yenilenebilir enerji sistemleri için ne kadar çalışırsak çalışalım, üretim ve tüketim süreçlerimizi göz ardı etmeye devam edersek, Paris İklim Anlaşması’nın ana amacı olan net sıfır ilkesine asla ulaşamayacağız. Sadece çimento, alüminyum, çelik, plastik ve gıda üretim sistemlerini döngüsel ekonomiye geçirebilirsek, 2050 yılına kadar 9.3 milyar ton CO2 salımını önleyebileceğiz. Ki bu da üretilen materyallerin lojistik süreçleri dolayısı ile ortaya çıkan CO2 salımının tamamına denk geliyor. Yani yukarıda bahsettiğimiz, 5 ana materyal için yapılacak döngüsel değişimler, aynı zamanda lojistik süreçlerinde de değişimi sağlayacağı için (çünkü sistemi bir bütün olarak ele alıyoruz) iki katı etki edecek. Farkındaysanız, iyileştirmeyi değil, tam bir değişimi vurgulamaya devam ediyoruz. Döngüsel ekonomi hem şirketlerin, hem tüketicilerin hem de gezegenimizin aynı anda kazanabildiği tek sistemdir. Tasarımı ve inovasyonu merkezine koyması dolayısı ile atık ve kirliliği önlerken, ürün ve materyalleri döngü içinde tutar ve doğal kaynakların yenilenmesine olanak tanır. Örnek olarak, yapı malzemelerinin tamamen döngü içinde tutulması ile, sıfırdan yapı malzemesi üretilmesine oranla %40 daha az sera gazı salımı mümkün. Burada sadece geri dönüşümden bahsettiğimizi de unutmayalım. Döngüsel ekonominin en son adım olarak önerdiği geri dönüşüm sürecine gelene kadar, materyallerin geçeceği yeniden kullanım, yeniden üretim, ileri dönüşüm gibi adımlar sayesinde bu oran çok daha fazla olacaktır. Bir diğer örnek ise gıda sistemlerinin tamamen döngüsel bir sistemle tasarlanması ile, yıllık 4.3 milyar ton CO2’ye eşdeğer sera gazı salımını sıfırlayacağını görebiliriz. Bu kadar CO2 ne anlama geliyor, anlamlandırmak kolay değil. O yüzden sıkı durun; bu miktardaki CO2 salımı, yaklaşık olarak 1 milyar adet arabanın trafikten tamamen kalkması ile aynı etkiye sahip. Özellikle Covid-19 küresel salgını ile, doğal afetlere, küresel salgınlara veya iklim krizi dolayısı ile yaşanacak daha bir sürü doğal afete hazırlıklı olmak için daha dayanıklı toplumlara(<a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/dongusel-bir-sistemin-vazgecilmezi-dayanikli-toplumlar" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">resilience</a>) ve ekonomik sistemlere olan ihtiyacımız herkesin odağında. Bu nedenle, eğer Paris İklim Anlaşması’nın işe yaraması ve ana amaca ulaşılması için, anlaşmaya imza atan devletlerin, özel şirketlerin ve finans sektörünün, tüm süreçlerini tamamen döngüsel ekonomiye uygun hale getirmesi tek şansımız. Şu anda hepimiz merakla Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması dolayısı ile hazırlayacağı eylem planını bekliyoruz. Tüketiciler olarak bu süreçteki en büyük sorumluluğumuz ise, sorumlu tüketim bilincini hem kendi hayatımıza hem de çevremize yayarken, belirlenecek olan net sıfır adımlarının, doğru adımlar olduğuna emin olmak. Döngüsel Ekonomi 101 ekibi olarak sizlerden tek bir ricamız var; Bulunduğunuz her ortamda, dokunabildiğiniz her bireye, mevcut sistemde yapılacak iyileştirmelerin yetersiz olacağını anlatmanız. Eğer doğa ile uyumlu, sürdürülebilir global bir toplum yaratmak istiyorsak, iyileştirme değil, tam bir dönüşüm gerekmekte. Bu da her bireyin bu bilinçle, doğru taleplerde bulunması ile mümkün!<a bgcolor="#364E4A" color="#fafbfc" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#364E4A !important;color:#fafbfc !important" href="https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSce3QwQNqTJTasoABsOpxgSW2y9JIVj4D-ahtrJZDS9EyTEPg/viewform" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(54, 78, 74) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paris İklim Anlaşması Anketi</a>Herkese iyi haftalar,

Döngüsel Ekonomi

Üstünkörü bir aksiyon planı mı, yoksa gerçekçi bir plan mı devreye sokulacak?

Paris İklim Anlaşması imzalandı, sırada ne var?

Sıfır Atık (Zero Waste)Sıfır Atık kelimesini sık sık duymuşsunuzdur. Öyle ki kullandığımız tüm plastik poşetlerin üstünde sıfır atık yazısı ve logosu var. Peki nedir bu ‘Sıfır Atık’? “Sıfır Atık” kendisine ait web sitesinde şu şekilde <a fr-original-style="" href="https://sifiratik.gov.tr/sifir-atik/sifir-atik-nedir" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanımlanmış</a>: &nbsp;İsrafın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir.<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-24T05:37:58.133Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.21" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Döngüsel ekonomiden bahsederken sık sık şu tabiri kullanırız: ‘Al-kullan-at’ değil ‘al-kullan-dönüştür.’ Sıfır Atık projesi de bu sebeple döngüsel ekonomi ilkeleri ile benzer bir felsefeyi paylaşmaktadır. Sıfır Atık, geri dönüşümü bir hayat tarzı haline getirmeyi amaçlarken, atıkların doğaya atılması, toprağa gömülmesi veya yakılmasından ziyade, gerekli koşullar sağlanarak ayrıştırılması, sterilize edilmesi ve tekrar kullanıma sunulmasını hedeflemektedir. Döngüsel ekonomi, sınırlı kaynakların yönetimini savunan bir ekonomi modeli olmasından dolayı hızlı tüketim ürünleri yerine, tüketiciye tekrar sunulabilecek ürünler imal etmeye odaklanır. Bu açıdan Sıfır Atık projesinin, döngüsel ekonomiye geçişi hızlandıran yoldaki yapı taşlarından birisi olduğunu söylemek mümkündür. Biraz daha geniş çerçeveden baktığımızda ise Sıfır Atık projesinin, döngüsel ekonomiye geçişte tam da Döngüsel Ekonomi 101 olarak amaçladığımız gibi, tüketicilere ve bireylere yönelik bir çalışma olduğunu söyleyebiliriz. Sıfır Atık uygulamasını daha iyi anlamak ve Türkiye’de nasıl uygulandığını görmek için NTV’nin Pasaport adlı programının ‘Ortak Gelecek: Sıfır Atık’ bölümüne <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=gBFwPahyJoA&t=3s" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan&nbsp;</a>ulaşabilirsiniz.

Tüketim kültüründe yetişmiş nesiller olarak sadece yaptığımız kadar israfın gerçeğini görüyor, en iyi ihtimalle yolumuza devam ediyoruz. Bu düzende en çok atık üreten sektörlerin başında yeme-içme sektörü geliyor. Biz de bu hafta, atığın doğada yalnızca insana mahsus olduğunun farkındalığıyla adımlarını doğayla eş zamanlı, ona saygı duyarak atan; sürdürülebilir iş modelini benimsemiş sıfır atık restoranların peşinden gidiyoruz.Her yıl üretilen gıdanın üçte biri israf ediliyor. 1,3 milyar tonluk bu israfın yaklaşık %60’ı evlerden çıkarken %26’sına yemek yerleri sebep oluyor. Restoranlarda gıdaların ortalama %4 ila %10’u daha tüketiciye ulaşmadan kendini çöpte buluyor. Çevresel boyutuna baktığımızda gıda atıklarının küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık %11’inden sorumlu olduğunu görüyoruz. Tatlı su kirliliğinde payı olduğunu da unutmamak gerekiyor. Ekonomik boyutunda da dünya genelinde her yıl 1,3 trilyon dolar, ülkemizde ortalama 300 milyar lira değerinde gıda israfıyla karşılaşıyoruz.&nbsp;İsrafın önlenmesi için atık oluşumunu en aza indiren, oluşan atığın geri kazanımını sağlayan ve ilk olmalarıyla sektöre sıfır atık konusunda öncülük eden aşağıdaki restoranların ortak noktaları, sürdürülebilirlik ilkesini sadece yemeğe indirgemeyip, dekorasyon da dâhil restoranın tümünde benimsemiş olmaları. Pek tabii bir de çöp kutusu bulundurmamaları.&nbsp;Doğayla savaşmadan, doğanın verdikleriyle üretmeye Brighton’da başlayıp Londra’da devam <a fr-original-style="" href="https://silolondon.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Silo</a>, dünyanın ilk sıfır atık restoranı. Joost Bakker’ın “çöp kutusu olmayan bir restoran” fikrinden doğan restoran, daha en başından Douglas McMaster önderliğinde doğadaki ekosistemi kendi içinde yaratmayı amaçlıyor. McMaster bu döngüyü "Ekosistem içinde her şey yaşar ve ölür ve her zaman beslemeye devam eder.” sözleriyle tanımlıyor.&nbsp;Silo, kullandığı malzemeleri yerel üreticiden temin ediyor. Un, yoğurt, tereyağı, ekmek gibi ürünleri kendisi üretiyor. Tüm tedariğini sadece tekrar kullanılabilir kaplarla sağlayan restoran, her türlü plastik kullanımını reddediyor. Ayrıca atık miktarını olabildiğince azaltmak için burundan kuyruğa felsefesini mutfağa dâhil edenlerden. Kendine menüde yer edinememiş malzemeler ya da müşterinin tabağında kalanlar, sıfır atığın son aşaması kompostla döngüye katılıyor.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://thespaces.com/zero-waste-restaurant-ijen-takes-recycling-to-the-extreme/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ijen</a>, Endonezya’nın tepeden tırnağa sıfır atık ilk restoranı. Bali’deki restoranda kullanılan eşyaların tamamı işlev ve şekil değiştirerek şimdilerde ikinci hayatlarını yaşıyor. Kırık tabaklar, bardaklar ve çimento karışımdan oluşan döşeme, bardak altlıklarına dönüştürülmüş eski lastik parçaları, kullanılmış kızartma yağlarıyla doldurulmuş mumlar, bardak olarak sunulan eritilmiş bira şişeleri restoranın sürdürülebilirlik konusundaki kararlılığını gösteren parçalardan birkaçı. Ijen de Silo gibi plastik kullanmıyor ve plastik kullanmaya devam eden tedarikçilerle çalışmıyor. Plastiğin yerini muz yaprağına bıraktığı restoranda malzemelerin kaynağı yerel üreticiler. Balıkları oltayla tutmayı tercih eden Ijen’de menünün zenginliği tamamen denizin o günkü cömertliğine bırakılıyor. Yemekler, gaz yerine her zaman odun ateşinde pişiriliyor. Tıpkı Almanya’nın ilk sıfır atık vegan restoranı&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.frea.de/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Frea</a>&nbsp;ya da Kuzey Avrupa’nın ilki <a fr-original-style="" href="https://www.restaurantnolla.com/restaurant" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nolla</a>&nbsp;gibi burası da gıda atıklarını kompost olarak kullanıyor. Kabuklu deniz ürünlerini de toz hâline getirerek hayvan yemi veya gübre olarak kullanıyor. Böylece oluşan her atık döngüye geri kazandırılıyor.&nbsp;Bazı yemek eleştirmenleri, sıfır atık restoranların gıda atığı konusunda yol gösterici olduklarını kabul etse de lezzet klasmanında hâlâ kendilerini geliştirmeleri gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/food/2020/jan/17/silo-london-e5-restaurant-review-grace-dent" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düşünüyor</a>. Diğer yandan lezzet ve deneyim konusunda rüşdünü ispatlamış birçok&nbsp;fine dining restoran, sıfır atık konusunda yatırımlar <a fr-original-style="" href="https://guide.michelin.com/tw/en/article/dining-out/earth-day-2021-michelin-green-star-restaurants-asia-sustainable-practices" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapıyor</a>. Bu çerçevede temennimiz, her tarafın birbirinden öğrenerek kendini geliştirmesi. Bir de tabii yalnızca tabağa konan ve sunulan yemeğin başarısının değil, hem "iyi" yemeğin hem deneyimin hem de sürdürülebilirlik politikalarının bir bütün olarak değerlendirilmesi.

apéro

Çöp kutusu olmayan, sıfır atık restoranlar

Kabuk + kök + kılçık = 0

• McDonald’s yeniden kullanılabilir bir kahve bardağı modeli için sıfır atık platformu Loop ile ortaklık kurduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNmY1NjM0ZTAwMTZmMDAwODdlZjU3OCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVjODJjMWIyYjIxOGM3YTc4NTkxMmUwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRoZXNwb29uLnRlY2glMjUyRm1jZG9uYWxkcy1wYXJ0bmVycy13aXRoLWxvb3AtdG8tcGlsb3QtcmV1c2FibGUtcGFja2FnaW5nJTI1MkY="">duyurdu</a>. Tek kullanımlık bardak kullanımını azaltmayı amaçlayan bu uygulama ilk olarak 2021 yılında, Birleşik Krallık’taki McDonald’s şubelerinde denenecek.&nbsp;<ul><li>Peki nasıl olacak? Müşteriler, depozito karşılığında bu bardakları kullanabilecek. Yeniden kullanılabilir Loop bardaklarını herhangi bir McDonald’s şubesine iade ettikleri takdirde başlangıçta alınan depozito iade edilecek. Loop ise her kullanımdan sonra boşalan bardakları toplayıp temizleyecek, sonra da onları tekrardan şubelere dağıtacak.&nbsp; &nbsp;</li><li>İleriye dönük:&nbsp;Fast food devi bu programdan alacağı geri dönüşlerin, diğer ülkelerde ne tarz uygulamalara gidileceği konusunda etkili olacağını belirtti.</li></ul>

sıfır atık ile ilgili hikayeler