aposto-logo
TR
TREN

3 piyasa, farklı formüller

Şirketler elektrik piyasasında nasıl işlemlerle tedarik sağlıyor?

30 Mayıs Salı - Apollo - Pareto
Apollo ile birlikte

Enerji yönetiminde yepyeni, dijital bir çağ: Apollo Apollo IoT yapay zekâsı ile anında enerji maliyetlerinizi düşürebilirsiniz. Hem de hiçbir yatırım maliyeti ve entegrasyon gerekmeden. 10 gün ücretsiz demo ile anında firmanızda enerji maliyetlerini düşürmek için Apollo ’u buradan keşfedebilirsiniz. #Energyisthenewcurrency

Daha fazlasını öğren

Pareto

Pareto

İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.

Ezgi Eylül Hasvatan Gavas

Önceki yazılarımızda elektrik piyasası ile ilgili genel bilgiler verdik ve 2023 yılı için bazı tahminlerde bulunduk. Bu yazımızda ise sizlere elektrik tedarik eden görevli elektrik tedarik şirketleri ve özel tedarik şirketlerinin elektrik piyasasında nasıl işlemler yaparak tesislere elektrik tedarik ettiğini anlatacağız. 

2023 yılı itibariyle, EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu), yıllık tüketimi 1.000 kWh ve üzerinde olan her tüketiciye kendi enerji tedarikçisini seçme hakkı tanımaktadır. Bu seçim tesislere Serbest Tüketici statüsünü kazandırır ve tüketiciye enerji tedarikini ticari koşullarına ve tesisinin ihtiyacına göre yönetme fırsatı sunar. İster Serbest Tüketici hakkınızı kullanıyor olun ister kullanmayın her durumda bilindik ismiyle “Elektrik Borsası”na tüketim noktası olarak kayıtlısınız ve mevcutta elektrik satın aldığınız tedarikçiniz her gün-her saat sizler, yani tüm portföyü için bazı işlemler yapmak zorunda. 

Dağıtım Şirketi ve Tedarik Şirketi: İki Farklı Rol

Öncelikle Dağıtım Şirketi ile Tedarik Şirketi arasındaki ayrımı anlatalım. Dağıtım Şirketi, elektriğin sorunsuz bir şekilde tüketim noktalarına ulaştırılmasından sorumluyken, Tedarik Şirketi, bu ulaştırılan elektriğin satışını yapar ve tüketiciye sunar. Serbest Tüketici hakkınızı kullanmadıysanız bölgenizin görevli tedarik şirketinden elektrik satın alıyorsunuz anlamına geliyor. Ancak Serbest Tüketici statündeyseniz, görevli tedarik şirketi ile ticari bir sözleşme yapabileceğiniz gibi rekabetçi özel tedarik şirketleri’nden de elektrik tedarik edebilirsiniz.

Görevli ve Özel Tedarikçiler her gün portföylerinde bulunan tüm tüketim tesisleri için Gün Öncesi Piyasası adı verilen hepimizin aşina olduğu PTF (Piyasa Takas Fiyatı)’ nın belirlendiği piyasaya saatlik alım teklifleri veriyor. Gün Öncesi Piyasası’ nın işletmecisi EPİAŞ(Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.). EPİAŞ, bilindik ismiyle yukarda bahsetmiştik “Elektrik Borsası”.

Tüm tüketim tesisleri ve elektrik üreticileri de bu elektrik borsasına kayıtlı olduğundan bahsetmiştik. En basit anlatımla Tedarik Şirketleri her günün her saati için Elektrik Borsası’na alım teklifi verirken, Üretim Şirketleri ve elinde fazla enerji bulunan Tedarik Şirketleri saatlik satış teklifleri veriyorlar. EPİAŞ, arz ile talebin kesiştiği her saat için saatlik gösterge fiyatını belirliyor ve bu PTF (Piyasa Takas Fiyatı) olarak adlandırılıyor. Yani her saat için farklı bir PTF var.

Tedarikçiniz sizin elektrik tükettiğiniz herhangi bir saat için X liradan elektriği aldı diyelim. Bunu günün özelinde 24X lira olarak düşünelim. İşte bu 24X lirayı hemen ertesi gün ödemek zorunda. Yani siz elektriği tüketirken tedarikçiniz Takasbank’a (Elektrik Borsası'nın finansal sürecini yöneten banka) bu ödemeyi yapmak zorunda. Hatta içerde portföyünün alımı kadar teminat da tutuyor. Bu finansal yükü de tüketiciyle yaptığı ticari anlaşmalarla müşterisiyle paylaşmaya çalışıyor. 

Tedarikçiniz, sizin için elektrik alım teklifini tüketiminizden bir gün önce vermek zorundadır. Ancak elektrik tüketimini saatlik tahminlemek oldukça zordur ve tüketim ile tahmin arasında farklar olabilir. Bu fazla veya eksik enerji, Gün İçi Piyasa’da işlem yaparak dengelemeye çalışılır. Tabii ki, Gün İçi Piyasa, anlık spot dönüş yapar ve tedarikçi anlık ya yüksek fiyattan ya da düşük fiyattan elektrik satın alıyor olabilir, tedarikçinin bu riski -yani zararı ya da kazancı- müşterisine yansıtmamalıdır.

Aslında Gün İçi Piyasa'da da bir tahmin var ama Gün Öncesi Piyasa'da bu tahmin 24 saat önceyken, Gün İçi Piyasa'da birkaç saat önce. İdeal süreçte Gün İçi Piyasa'daki tahmin daha az sapacaktır. Ne demiştik? Elektrikte tahmin ile gerçek tüketim asla birebir tutmaz. 

Tedarikçiniz, bu 30 günlük süreç sonunda, önceden ödemiş olduğu elektriğin faturasını size keser ve anlaşma koşullarınıza göre tahsilatı gerçekleştirir.

Gerçek zamanlı olarak elektrik tüketirken, tedarikçinin tahmini ile gerçek tüketim arasındaki farklar ortaya çıkabilir. Bu noktada, TEİAŞ’ın (Türkiye Elektrik İletim AŞ) Dengeleme ve Güç Piyasası devreye girer ve tedarikçinizle bu sapma miktarı kadar cezalandırarak finansal uzlaşma sağlar.

Tedarikçiniz 30 günlük süren bu yolculuğun ardından sizlere zaten önceden ödemiş olduğu elektriğin faturasını kesiyor ve tahsilatını anlaşma koşullarınızda belirlenmiş vadede yapıyor.

Sistem uzaktan basit görünse de her 3 piyasada da farklı formüller ve maliyetler işliyor. Doğal olarak bu maliyetlerin bir kısmı tüketici faturalarına yansıyor. Açıkçası bunları manuel hesaplamak, takip etmek, mahsuplaştırmak tüketici tarafında ciddi bir bilgi birikimi ve takip gerektiriyor. Bu noktada tavsiyemiz; bu işi dijitalleşerek çözüp, dijital yol arkadaşınız ile süreci takip etmek. 

Bu sistem, uzaktan oldukça basit görünse de, her üç piyasada da farklı formüller ve maliyetler işler. Bu maliyetler, genellikle tüketici faturalarına yansır. Bu nedenle, bu karmaşık süreçleri daha iyi yönetmek ve takip etmek için dijital araçlara başvurmakta biz tüketicilere düşüyor.

Sonuç olarak, elektrik tedarik süreci karmaşıktır ve pek çok ayrıntı içerir. Ancak, bu bilgiye sahip olmak, enerji tüketiminizi daha iyi anlamanıza ve tasarruf etmenize yardımcı olabilir. Unutmayın, elektrik tüketimini tahmin etmek her zaman tam olarak mümkün olmayabilir, bu nedenle bu sürecin birçok değişkeni olduğunu unutmayın. Umarız bu yazı, elektrik tedarik sürecinizi daha iyi yönetmenize yardımcı olur.

Hikâyeyi paylaşmak için:

Kaydet

Okuma listesine ekle

Paylaş

Pareto

Pareto

İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.

NEREDE YAYIMLANDI?

ParetoPareto

BÜLTEN SAYISI

🏫 Detroit Üçlüsü, artan okul ücretleri

Detroit Üçlü otomobil üreticilerini hedef alan UAW grevi üçüncü gününü bitirdi. ÖZDEBİR Yönetim Kurulu Başkanı, bu yıl en az 3 bin okulun kapanacağını tahminini paylaştı.

18 Eyl 2023

Apollo ile birlikte

YAZARLAR

Pareto

İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.

İLGİLİ OKUMALAR

;