Prof. Dr. Mine Durusu TanrıöverMerhaba! Okumakta olduğunuz Dünyahali’nin 100. Sayısında sizlerle beraber olmaktan dolayı çok heyecanlı ve mutluyum. Bu yola çıkarken pusulam topraktı, ‘Toprağın Bilgeliği’ yoluma ışık tutsun niyeti ile kaleme sarılmıştım. Bu sayıda da beni sizlerle buluşturan toprağı onurlandırmak istedim. &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2022/may/07/secret-world-beneath-our-feet-mind-blowing-key-to-planets-future" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toprak</a>, görünen dünyanın görünmeyen evrenidir. Canlı ve cansız organizmalar, mineral, su ve gaz içeren bir karışımdır. Ancak bu cümlenin basitliği sizi aldatmasın, tüm bu bileşenlerin birbirleriyle ve ev sahipliği yaptıkları bitkiler ile muazzam bir etkileşimi vardır.&nbsp;Toprak, yaşamdır.&nbsp;Bir çay kaşığı toprak milyonlarca mikroorganizma, binlerce mikroskobik hayvan ve kilometrelerce mantar iplikçiği içerir. Özellikle bitki kökleri etrafında ‘rizosfer’ olarak isimlendirilen bölgede yoğunlaşan bakteri ve mantarlar bitkinin gereksinimlerine göre besin maddesi, antimikrobiyal maddeler, hormonlar salgılayarak bitkinin sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmesine ve hayatta kalmasına yardımcı olurlar. Bitki de köklerinden saldığı karbohidratlarla bu mikroorganizmaları besler ve onları köklerinin yakınında tutar. Mantar iplikçikleri toprak altında kilometrelerce uzunluğunda iletişim ağları kurarak bitkiler arasında haber taşır ve hangi bitkinin neye gereksinimi varsa birinden diğerine iletilmesini sağlar. Toprak, işbirliği ve karşılıklı faydaya dayanan, her şeyin yaşam için dönüştürüldüğü barış dolu bir toplumsal yapı sergiler.Toprak, insandır.&nbsp;Latince’de ‘humus’ kelimesi ‘toprak’ anlamına gelen dişil bir kelimedir, insan anlamına gelen ‘humanus’ kelimesi ile ilişkilidir. Toprak ‘Ana’dır, dünyadaki yaşam ağı canlıları besleyen toprak sayesinde örülür. Sevgili Buket Uzuner, Tabiat Dörtlemesi’nin ikinci romanı Toprak’ta “Toprak Ana: Yeryüzünün Rahmi’dir” der ve toprağa pek haklı övgüler yağdırır. Aynı zamanda toprak etiğine ve hakkına saygı göstermemiz için yüzlerce yıllık kökenimizden gelen bilgeliği bize hatırlatır.Toprak, sağlık, mutluluk ve iyiliktir.&nbsp;Toprakta bulunan <a fr-original-style="" href="https://www.colorado.edu/today/2017/01/05/study-linking-beneficial-bacteria-mental-health-makes-top-10-list-brain-research" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bakterilerin</a> beyinden mutluluk hormonu olarak bilinen serotoninin salgılanmasını sağladığı, strese karşı dayanıklılığı artırdığı ve bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Toprak işleri ile uğraşmanın antidepresan, antiinflamatuar ve antialerjik etkileri olduğunu söylemek yanlış olmaz. &nbsp;Toprak, doğadır, özgürlüktür.&nbsp;Doğada olmayı düşünmek, hayal etmek bile sakinleştirici ve iyileştirici bir etki yaratır. Kendimi hayatın içinde sıkışmış hissettiğimde birkaç derin nefesle gözlerimi kapar ve hayalimdeki imgede bulurum kendimi. Neredeyse tepeye varmak üzere olan güneşin altın ışınlarının yeryüzü ile kavuştuğu her noktada hareler oluşturduğu yemyeşil bir ova! Bir tarafta ulu, yalnız bir ağaç, diğer tarafta ise rengarenk çiçeklerin arasında mırıl mırıl akan bir dere. Zihnimde ya o derenin kenarındaki bir taşta oturur, ya da yemyeşil ovada koşar olurum. Bu zamanın ve mekânın ötesinde tarifsiz bir huzur ve mutluluk dolu bir dünyada bir başka türlü anlam bulurum.&nbsp;Peki, hayallerimizde bile toprak, su, doğa imgeleri varken kendi zamanımızda, bu gerçeklikte neden dünyamızı betondan bir hapishane haline dönüştürdük? Dünya üzerindeki canlılığın kaynağı olan toprağı nasıl öldürdük? Köklerimizle olan bağımızı ne zaman ve ne uğruna kaybettik? Toprakla olan bağımızı kaybettikçe, topraktaki köklerimizi ve bizi dünyaya ve diğer canlılara bağlayan özümüzü unutuyoruz. İklim krizi, biyoçeşitlilik kaybı ve ekoyıkımın hepsinin kök nedeninde insanı her şeyin üstünde gören bu yıkıcı ve tüketici sistem içerisinde, insanlığın toprağa olan saygısı ve sevgisini yitirmesi yatıyor. İnanıyorum ki insanlık, adının geldiği toprak ile olan bağını hatırladıkça, aynı hayali kuran kolektif bilinç Vandana Shiva’nın deyişiyle ‘dünyayı geri kazanmak için’ değişim ve dönüşüm için güç bulacak. Bizim de o ana kadar yapmamız gereken durmadan, yorulmadan insanlığa topraktaki köklerimizi hatırlatmak ve toprağı yüceltmek için çabalamak olacak.&nbsp;

Dünyahali

Dünyayı geri kazanmak için

Toprağa Övgü

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/mine-durusu-tanriover-53015336/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver</a>Merhaba! Yuvam Dünya Derneği olarak 20 Ekim 2022 tarihinde <a fr-original-style="" href="http://www.tihud.org.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği</a> tarafından Antalya’da düzenlenen 24. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi’ne katıldık.&nbsp;Pınar Sabancı’nın moderatörlüğünde Kıvılcım Pınar Kocabıyık&nbsp;ve Prof. Dr. Levent Kurnaz ile beraber iklim krizinin bilimsel arka planından, bu krizin bireyi, toplumu ve dünyayı nasıl etkilediğinden bahsettik. Heyecanla beklediğimiz ‘İklim Krizi’nin Tedavisi Mümkün Mü?'&nbsp;başlıklı bu buluşmada sağlık ordumuzu, hastanelerimizi ve sistemimizi iklim krizinin etkilerine uyum sağlamak için nasıl hazırlamamız gerektiğini tartıştık. Aynı hafta içinde 16-18 Ekim tarihlerinde gerçekleştirilen <a fr-original-style="" href="https://www.worldhealthsummit.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dünya Sağlık Zirvesi</a>’nde de sağlık krizinin iklim krizi, biyoçeşitlilik kaybı ve kirlilikle yakından ilişkili olduğunun altı çizilip artık&nbsp;alarm durumundan küresel düzeyde hareket durumuna geçmemiz gerektiği belirtilmekteydi.&nbsp;Gezegenimizin sağlığının bizlerin sağlığı ile çok yakından ilişkili olduğu su götürmez bir gerçek. İklim krizinin dünyamız üzerindeki etkileri gibi sağlığımız ve sağlık sistemi üzerindeki etkilerini de çok yönlü bir şekilde değerlendirmek gerekiyor. Bizlerin sağlık çalışanları olarak günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız pek çok insan&nbsp;iklim krizinden en çok etkilenen topluluklar&nbsp;içinde yer alıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bebekler, çocuklar, gebeler ve yaşlılar en kırılgan gruplar arasında.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kıyı şeridinde yaşayanlar, endemik hastalıklara ve aşırı hava olaylarına halihazırda maruz kalan kişiler, dış ortamda çalışanlar risk altında.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su ve gıda kıtlığı çeken, düzensiz göçmen olan, sağlık hizmetine erişim güçlüğü yaşayan dezavantajlı gruplar iklim krizinden misliyle etkileniyorlar.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sağlık kurumlarında her gün karşılaştığımız diyabet, obezite, kalp hastalıkları, kronik akciğer hastalıkları ve astım gibi kronik hastalıkları olan hastalar, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler de en fazla etkilenen topluluklar arasında yer alıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aslında korkutucu olan bir durum daha var. Sadece risk faktörleri ve kronik hastalıkları olan kişiler değil, tamamen sağlıklı olan kişiler de iklim krizinin sağlık üzerindeki tüm olumsuz etkilerinden paylarına düşeni alıyorlar.</li></ul>Elbette ki bu durum, sağlık çalışanları ve sağlık sistemi üzerinde büyük bir yük ve yeni bir mücadele alanı anlamına geliyor.Peki, iklim krizinin etkilerine sağlık ordumuzu ve kurumlarımızı nasıl hazırlamalıyız?&nbsp;Öncelikle iklim krizinin şu anda hayatımızın bir gerçeği olduğunu, bunun bir sağlık acil durumu olduğunu ve uyum sağlamak adına sağlık çalışanlarının ve sistemin hazırlanması gerektiğini kabul etmemiz şart. İklim krizinin getirdiği riskleri bilerek hastalarımızın sağlık durumuna ve yaşadığı bölgeye özel bir risk değerlendirmesi yapabilir ve buna göre koruyucu hekimlik ve tedavi planlarını çizebilir olmamız gerekiyor. Tabii, iklim krizi ilişkili bazı sağlık sorunları karşımıza kurumsal olarak yönetmemiz gereken bir afet ya da acil durum olarak da gelebiliyor.&nbsp;Hem mezuniyet öncesi eğitimimizde hem de uzmanlık eğitimimizde ve sonrasındaki mesleki gelişim aşamalarında, iklim krizinin nedenlerini, dünya sistemlerinin ve sağlığımızın nasıl etkilendiğini, risk altındaki kişilerin nasıl korunacağını, iklim krizi ilişkili akut bir sağlık durumunu ya da kronik hastalıkları olan kişilerin tedavilerini nasıl yöneteceğimizi öğrenmemiz gerekiyor. Bir afet durumunda neler yapacağımıza ilişkin planlar, hastanelerin güvenliliğini ve hizmetin sürekliliğini nasıl sağlayacağımıza dair tatbikatlar yapmamız hayati bir önem arz ediyor.&nbsp;Kısacası, sağlık sistemimizi ve tüm sağlık çalışanlarımızı hemen şu anda iklim krizinin getirdiği ve getireceği tüm olumsuzluklara karşı hazırlamaya başlamamız, yani alarm durumundan hareket durumuna geçmemiz şart. Yuvam Dünya Derneği olarak sağlık alanında attığımız bu adımın ve bundan sonra gerçekleştireceğimiz tüm faaliyetlerin, biz sağlık çalışanlarını iklim krizi ile mücadelede yüreklendireceğine ve güçlendireceğine tüm kalbimle inanıyorum.

Alarm durumundan küresel düzeyde hareket durumuna geçmemiz gerekiyor. 

İklim Krizinin Tedavisi Mümkün Mü?

• Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'de bir hastada maymun çiçeği&nbsp;hastalığı tespit edildiğini ve bağışıklık sistemi yetersizliği olan hastanın tecrit edildiğini bildirdi. Konuya ilişkin yaptığı açıklamada Koca, "Temaslı takibi yapıldı, başka bir vakaya rastlanmadı. Bilindiği gibi bu hastalık solunum yoluyla değil yakın fiziksel temasla bulaşıyor" ifadelerini kullandı. <a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1542396104242860032" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/5/2022-06-30T16:46:50.897Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.60" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

ışıklık sistemi ile ilgili hikayeler