<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/asli-tugce-sozdinler-46359726/?originalSubdomain=uk" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aslı Tuğçe Sözdinler</a>Geçtiğimiz haftalarda, İngiltere’nin Oxfordshire bölgesinde çocuklarımla birlikte “foraging” aktivitesine katıldım. "Foraging", doğada yenilebilir bitkiler, mantarlar ve diğer doğal kaynakları toplama eylemi olarak adlandırılıyor. Bu aktivite, doğayla daha derin bir bağ kurmak ve sürdürülebilir yaşam biçimlerini benimsemek için destekleyici oluyor. Bu eşsiz deneyimde bize, doğanın derin bilgisine sahip bir rehber olan <a fr-original-style="" href="https://onthewildsside.com/about/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">George Linklater</a> öncülük etti. George’u ilk gördüğümde, onun doğayla bütünleşmiş bir insan olduğunu hissettim. Elleri toprakla uğraştığını gösteriyordu. Uzun çizmeleriyle bata çıka yürürken doğanın bir parçasıydı. Bizse daha çok, ormanı gezmeye gelmiş turistlerdik. &nbsp;“Bu mevsim, mantarları gözlemek için en iyi mevsim”&nbsp;dedi George. “Mantarlardan başlayacağız.” George, bizi doğanın içine çekti.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Doğayı ziyaret eden turistler değil, onun bir parçasıyız.&nbsp;</li></ul>George’un rehberliğinde ormanın derinliklerine daldık. Mantarlarla ilgili verdiği bilgilerle hem çocukları hem bizi meraklandırdı, şaşırttı, daha çok öğrenme isteği aşıladı. Renk renk mantarları keşfettik; bazılarını üfledik, bazılarını elimize alıp kokladık. İsimlerini öğrendik. Hangi ağaçların etrafında hangi tip mantarlara rastlayacağımızı keşfettik. George’un mantarlarla ilgili bilimsel araştırmalardan, kansere çare arayışından uzaydaki yaşam çalışmalarına kadar anlattıkları bizi hem büyüledi hem de merakımızı artırdı.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732878768325.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mantar turumuzdan sonra kalan zamanda değişik bitkilerin tadına baktık. Bazı bitkilerden yapılan içecekleri tattık. Çocuklar hepsini denemekte çok istekliydi, bu da beni gerçekten şaşırttı. Evde arada sebze yemesi için zorlandığım küçük kızım Yaz bile tüm bitkilerin tadına baktı.George, doğayla derin bağlar kurma ve onu koruma amacıyla yola çıkan profesyonel bir toplayıcı ve doğa korumacı. <a fr-original-style="" href="https://onthewildsside.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">On The Wild’s Side</a> adlı girişimiyle insanları doğayla daha yakın ilişki kurmaya, yerel çevrelerini sağlık, beslenme veya huzur için keşfetmeye teşvik ediyor. Girişimin web sitesi ziyaretçilerini şu sözle karşılıyor:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">“Doğa acele etmez, yine de her şeyi başarır” Lao Tzu</li></ul>George doğadaki mevsimleri, türler arası ilişkileri ve iklim değişikliğiyle başa çıkma yollarını öğreterek doğanın bize sunduğu bu zenginliği herkesin deneyimlemesini sağlıyor. Böyle bir deneyimden ve çocuklarımın üzerindeki etkisini gördükten sonra onlara doğanın bir parçası olduğumuzu hissettirmenin ne kadar önemli olduğunu düşündüm. Belki de sadece korumak ve sahip çıkmak için onun bir parçası olduğumuzu hatırlamamız gerekiyordur.

Dünyahali

Yenilebilir bitkiler, mantarlar 


Doğayla Yeniden Bağ Kurmak: Bir Foraging Deneyimi

Angst

Bir mikologun araştırmalarından mantarların ekosistemdeki hayati rolü üzerine.

Mantarlar dünyayı kurtarmaya yardımcı olabilir mi?

<img src="https://images.aposto.com/2023/4/3/1683731147624.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/mantar-avi-doganin-veremedikleri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">🧑‍🌾 Mantar avı, doğanın ver(eme)dikleri</a></h2><summary fr-original-style="" style="display: list-item; touch-action: manipulation; box-sizing: border-box;">Orman mı mantardan, mantar mı miselyumdan? Geçen hafta apéro'da; şef ve malzeme ilişkisinin kökleri, mantar avcısının peşinde bir foraging güncesi.</summary>

apéro

Miselyum mantara nasıl dönüşür? Mantar bir ormanı nasıl göç ettirir? Hangi orman sana porçini verir? Adem Yurtsever adım adım anlatıyor.

Bir foraging hikâyesi

Prof. Dr. Mine Durusu TanrıöverMerhaba! Okumakta olduğunuz Dünyahali’nin 100. Sayısında sizlerle beraber olmaktan dolayı çok heyecanlı ve mutluyum. Bu yola çıkarken pusulam topraktı, ‘Toprağın Bilgeliği’ yoluma ışık tutsun niyeti ile kaleme sarılmıştım. Bu sayıda da beni sizlerle buluşturan toprağı onurlandırmak istedim. &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2022/may/07/secret-world-beneath-our-feet-mind-blowing-key-to-planets-future" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toprak</a>, görünen dünyanın görünmeyen evrenidir. Canlı ve cansız organizmalar, mineral, su ve gaz içeren bir karışımdır. Ancak bu cümlenin basitliği sizi aldatmasın, tüm bu bileşenlerin birbirleriyle ve ev sahipliği yaptıkları bitkiler ile muazzam bir etkileşimi vardır.&nbsp;Toprak, yaşamdır.&nbsp;Bir çay kaşığı toprak milyonlarca mikroorganizma, binlerce mikroskobik hayvan ve kilometrelerce mantar iplikçiği içerir. Özellikle bitki kökleri etrafında ‘rizosfer’ olarak isimlendirilen bölgede yoğunlaşan bakteri ve mantarlar bitkinin gereksinimlerine göre besin maddesi, antimikrobiyal maddeler, hormonlar salgılayarak bitkinin sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmesine ve hayatta kalmasına yardımcı olurlar. Bitki de köklerinden saldığı karbohidratlarla bu mikroorganizmaları besler ve onları köklerinin yakınında tutar. Mantar iplikçikleri toprak altında kilometrelerce uzunluğunda iletişim ağları kurarak bitkiler arasında haber taşır ve hangi bitkinin neye gereksinimi varsa birinden diğerine iletilmesini sağlar. Toprak, işbirliği ve karşılıklı faydaya dayanan, her şeyin yaşam için dönüştürüldüğü barış dolu bir toplumsal yapı sergiler.Toprak, insandır.&nbsp;Latince’de ‘humus’ kelimesi ‘toprak’ anlamına gelen dişil bir kelimedir, insan anlamına gelen ‘humanus’ kelimesi ile ilişkilidir. Toprak ‘Ana’dır, dünyadaki yaşam ağı canlıları besleyen toprak sayesinde örülür. Sevgili Buket Uzuner, Tabiat Dörtlemesi’nin ikinci romanı Toprak’ta “Toprak Ana: Yeryüzünün Rahmi’dir” der ve toprağa pek haklı övgüler yağdırır. Aynı zamanda toprak etiğine ve hakkına saygı göstermemiz için yüzlerce yıllık kökenimizden gelen bilgeliği bize hatırlatır.Toprak, sağlık, mutluluk ve iyiliktir.&nbsp;Toprakta bulunan <a fr-original-style="" href="https://www.colorado.edu/today/2017/01/05/study-linking-beneficial-bacteria-mental-health-makes-top-10-list-brain-research" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bakterilerin</a> beyinden mutluluk hormonu olarak bilinen serotoninin salgılanmasını sağladığı, strese karşı dayanıklılığı artırdığı ve bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Toprak işleri ile uğraşmanın antidepresan, antiinflamatuar ve antialerjik etkileri olduğunu söylemek yanlış olmaz. &nbsp;Toprak, doğadır, özgürlüktür.&nbsp;Doğada olmayı düşünmek, hayal etmek bile sakinleştirici ve iyileştirici bir etki yaratır. Kendimi hayatın içinde sıkışmış hissettiğimde birkaç derin nefesle gözlerimi kapar ve hayalimdeki imgede bulurum kendimi. Neredeyse tepeye varmak üzere olan güneşin altın ışınlarının yeryüzü ile kavuştuğu her noktada hareler oluşturduğu yemyeşil bir ova! Bir tarafta ulu, yalnız bir ağaç, diğer tarafta ise rengarenk çiçeklerin arasında mırıl mırıl akan bir dere. Zihnimde ya o derenin kenarındaki bir taşta oturur, ya da yemyeşil ovada koşar olurum. Bu zamanın ve mekânın ötesinde tarifsiz bir huzur ve mutluluk dolu bir dünyada bir başka türlü anlam bulurum.&nbsp;Peki, hayallerimizde bile toprak, su, doğa imgeleri varken kendi zamanımızda, bu gerçeklikte neden dünyamızı betondan bir hapishane haline dönüştürdük? Dünya üzerindeki canlılığın kaynağı olan toprağı nasıl öldürdük? Köklerimizle olan bağımızı ne zaman ve ne uğruna kaybettik? Toprakla olan bağımızı kaybettikçe, topraktaki köklerimizi ve bizi dünyaya ve diğer canlılara bağlayan özümüzü unutuyoruz. İklim krizi, biyoçeşitlilik kaybı ve ekoyıkımın hepsinin kök nedeninde insanı her şeyin üstünde gören bu yıkıcı ve tüketici sistem içerisinde, insanlığın toprağa olan saygısı ve sevgisini yitirmesi yatıyor. İnanıyorum ki insanlık, adının geldiği toprak ile olan bağını hatırladıkça, aynı hayali kuran kolektif bilinç Vandana Shiva’nın deyişiyle ‘dünyayı geri kazanmak için’ değişim ve dönüşüm için güç bulacak. Bizim de o ana kadar yapmamız gereken durmadan, yorulmadan insanlığa topraktaki köklerimizi hatırlatmak ve toprağı yüceltmek için çabalamak olacak.&nbsp;

Dünyayı geri kazanmak için

Toprağa Övgü

Zappa Zamanlar

Nil KaraibrahimgilBizim asıl yuvamız, ailelerimizle içinde oturduğumuz dört duvarı beton olan yer değil. Bizim asıl yuvamız, oradan dışarı çıkıp da ağacını, denizini, rüzgarını soluduğumuz, çatısında gök olan yer: dünya. Dünya insanoğlundan milyonlarca yıl önce vardı. Denizlerini büyüttü, karaları kırıldı, kıta oldu. Buz kestiği oldu. Bütün bu devinimler içinde yaşadı ve yaşattı dünya. Dünya sadece güzel bir sular ve bitkiler gezegeni olmak istemedi. Canlılar yakışırdı ona. Deli bir canlılık başladı, önce suda sonra karada. Şu an dünyada baobab ağacından flamingoya, mercanlardan tek boynuzlu balinalara kadar inanılmaz güzellikte bir canlılık var. İnsanı da bu güzelliğin içine katmak isterdim ama insanın ona verdiği zararı, diğer türlerin hiç biri vermedi. İnsan dünya canlılığını yiyecek, tüketecek, sömürecek bir şey olarak yaşadı. Okyanustakinden dağdakine, nefes olan atmosfere, zararlı gazlar bırakan medeniyetler kurdu. Açgözlü bir varlıktı. İhtiyacı olandan çok daha fazla tükettiği gibi, üretti de. Az sayıda insanın çok şeyi oldu, arta kalanları da dağıtmadı olmayana. Çöp yaptı ya da yaktı. Komşunun evi kadar büyüğünü istedi. &nbsp;Olduğundan daha uzak yerlerde aradı mutluluğu. Topladı da topladı, yedi de yedi, gezdi de gezdi, istedi de istedi. Bu istek bitmek bilmiyordu. Sonra tabi, evine, midesine, hayatına fazla gelen şeyleri atmak zorunda kalıyordu. Sonunda dünyanın havası kirli, atmosferi delik, denizleri kimyasal dolu, ormansız, buzulsuz, çöplük ve virüslü hali, azalan canlılığı insan eliyle oldu. İnsanın hep ona yetenden daha fazlasını istemesinden oldu.&nbsp;İnsan olmasa, dünyada çöp diye bir şey yokmuş. Hayvanlar ve bitkiler onlara yeteni kadar yiyip, gerisini tekrar döngünün içine bırakıyor. Oğluma akşamları okuduğum bir kitap var. Adı “Kütük Otel”. O kitabı okuyan, dünyadaki canlıların nasıl bir uyumla, birbirine canlılık adına eklemlendiğini anlar. Kitapta koskoca bir meşe ağacı yaşlanıp devriliyor bir gün. Kütük oluyor ormanın toprağında. Sonra ilk solucanlar ve böcekler gelip içini yiyerek tüneller kazıyorlar. Mantarlar geliyor. Onlar da başlıyor eritmeye kütüğü. Ağaçkakan gelip kütüğü dinliyor, içindeki böcekleri solucanları duyup, gagasıyla kütüğü parçalayıp onları yiyor. Bir yılan yerleşiyor içine, kışı geçirmek için. Salyangozlar geliyorlar. Mantarları ve üzerine birikmiş yosunları yiyorlar. Sonra kuştu, mantardı, eğreltiotuydu, böcekti, yosundu, kertenkeleydi derken, kütük tamamen yumuşuyor ve kalanını da solucanlar yiyip toprak yapıyorlar. Derken yanındaki meşeden bir meşe palamudu düşüyor yere. Çatlayıp tohumunu toprağa bırakıyor. Yağmurlarıyla suluyor onu dünya ve filizleniyor yeni meşe. O da devrilen meşe gibi, yüz yıl yaşayan koskocaman bir ağaç olacak. Kim bilir kökünden yaprağına, gölgesinden nefesine kaç canlıya şifa olacak, ev olacak.&nbsp;Neden bir ağaç kadar düşünemiyoruz? Onun beyni nerede bilmiyorum ama belki beynimizi kafamızda bir tasın içinde taşımaktansa, bütün hücrelerimizde taşısaydık başka olurdu. Yine de hepimizden umudum var. Gelin bugün başlayalım ağaçlar gibi dünyaya sarılmaya. Asıl yuvamızı korumaya, kollamaya, temiz tutmaya bugün başlayalım.&nbsp;Başlamak zordur nasıl mı başlayalım? Yuvam Dünya Derneği’nin, &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://yuvamdunya.org/pages/i%CC%87klim-dostu-yasam" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">‘İklim Dostu Yaşam Rehberi</a>’ni bir okuyun.&nbsp;Sonra bir maddesinden tutun ucunu, ben de öbür ucundan tutuyor olacağım.&nbsp;Beraberce denizlerin müsilaj kusmadığı ve kuşların şarkısının susmadığı bir dünya bırakalım yavrulara.&nbsp;Onlar bizim verimli toprağımıza düşen meşe palamutları olsunlar.&nbsp;

Gelin bugün başlayalım ağaçlar gibi dünyaya sarılmaya.

Ne yapayım ben dünya için?

<h2>Dry-Brush'la tanışın</h2>Türk kültürünün önemli bir parçasıdır kese; son zamanların yükselişe geçen cilt bakım tekniği ise kesenin farklı bir versiyonu, sabun ve suyun olmadığı dry-brush tekniği.• Detay: Tek ihtiyacınız yumuşak kıllı kuru bir fırça; cildinizin üstünde bir tabaka hâlinde biriken ölü derilerden kurtulmak için etkili bir formül. Özellikle detoks yaptığınız dönemlerde, hem içten hem dıştan bir temizlik sağlamak için ideal.• Bakım rutini: Dry-brush tekniği, kan dolaşımını artırdığı için enerji tazeleyici özelliğine sahip olduğundan sabah uygulanması tavsiye ediliyor. Uyguladıktan sonra duş alıp ardından cildinizi nemlendirmenizi atlamayın.<h2>Çiçek çocuklar</h2>Model ve aktivist Charli Howard’ın cilt bakım markası Squish, bir cilt problemi olan akneyi örtmeye çalışan cilt bakım ve kozmetik ürünlerin aksine, dikkati akneli bölgeye çekecek çiçekli bantlar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2U4MDJlODI1MDYxMDAwN2YxNDcxMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYzMxOTRmY2E4ZGUwMDA5Njc2MGY1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZWZpbmVyeTI5LmNvbSUyNTJGZW4tdXMlMjUyRjIwMTklMjUyRjA4JTI1MkYyNDExMzQlMjUyRnNxdWlzaC1iZWF1dHktY2hhcmxpLWhvd2FyZC1za2luLWNhcmUtbGF1bmNo"">sunuyor</a>.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-08-22T11:44:41.107Z.png" alt="Squish"><figcaption>Squish</figcaption></figure>• Yakından: Hormonal değişimlerden, beslenme alışkanlıklarından ya da psikolojik nedenlerden oluşan akneler, kimileri için gerçek bir özgüven problemine dönüşebiliyor. Squish ise koca bir sivilceyle uyanıp onu gizlemenin yollarını aramak yerine bir Instagram filtresi gibi görünen çiçekli bantları sunuyor. Bir özgüven problemine yol açmaktansa, işin eğlenceli yanına odaklanmayı tavsiye eden Howard’ın, Z kuşağına hitap etmek için sosyal medyadan ilham alması ise akıllıca.<h2>Plastiğe yeni alternatif</h2>Mantarların toprağın altında kalan kısmı miselyum; kozmetik sektörü başta olmak üzere birçok sektördeki yoğun strafor ve plastik kullanımına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmM2U4MDJlODI1MDYxMDAwN2YxNDcxMCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYzMxOTRmY2E4ZGUwMDA5Njc2MGY1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy52b2d1ZS5jb20lMjUyRmFydGljbGUlMjUyRm15Y2VsaXVtLXBhY2thZ2luZy1jb3VsZC1oZWxwLXNvbHZlLWJlYXV0eS1pbmR1c3RyeS13YXN0ZS1wcm9ibGVt"">alternatif</a> sunuyor.• Derine inelim: Kök görünümüne sahip miselyum, demetler hâline bir araya getirildiğinde kolay şekil alabilen, sağlam, ateşe dayanıklı, yalıtım sağlayan bir materyale dönüşerek; plastik kullanımını azaltabilecek bir alternatif hâlini alıyor. Bir ay içerisinde doğada ayrışarak yok olan miselyum, birçok alanda değerlendirilmeye uygun.• Tanıştıralım: Miselyumu merkezine koyan markalardan biri olan Evocative Design, bu maddeden göz maskeleri, kâğıt maskeler ve makyaj süngeri gibi kullan-at ürünlerin doğaya daha az zararlı alternatiflerini üretiyor. Aynı zamanda, ambalaj konusunda da birçok markayla iş birliği yapıyor. Yakın zamanda bu maddenin popülerliğini artırarak kozmetik sektöründe daha fazla yer bulmasını umuyoruz.

Etrafta mantar gibi biten, gıdanın farklı alanlara kesiştiği yeni teknolojilerden albenisi en yükseklerinden biri mantarlardan deri üretimi. Teknolojik yenilikleri giderek daha hızlı benimsemeye başlayan moda dünyası, mantar derisini şimdiden bağrına basmaya Adidas önderliğinde başladı.Nereden çıktı bu mantar? Dayanıklılığı, kullanım çeşitliliği ve kaliteyle özdeşleştirilmesiyle moda repertuvarının demirbaşlarından gerçek deri, tüm bu avantajlarına rağmen hayvan haklarından sınıfta kalıyor. Deri yerine üretilen sentetik polimerler ise plastiklerle aynı ölçüde doğaya zarar veriyor ve kalıcı atık dertlerine tabi. Fakat mantardan üretilen deri uğruna ne hayvan kesmek ne de sentetik malzemeler kullanmak gerekiyor. Mantardan üretilen deri alternatifleri, hayvanlarla uzaktan yakından alakası olmayan, vegan ve sürdürülebilir üretim süreciyle geleceğin derisi olabilir.&nbsp;Nasıl oluyor? Talaş veya zirai atık içinde yetiştirilen mantarların mycellium denen iplikvari kökleri toplanarak, hafif asit ve alkollerle işlemden geçirildikten sonra basılıp düzleştiriliyor. Mycellium'un işlenebilecek raddeye gelmesi için ise gereken zaman iki haftacık. Güneşe ihtiyaç duyulmayan süreç, yetiştirmeyi herhangi bir koşulda mümkün kılarak giderleri epey düşürüyor.&nbsp;Derinin ederi: Spor süperstarı Adidas, babası The Beatles diye bir grupta çalan tasarımcı Stella McCartney’nin kendi ismindeki sürdürülebilir lüks moda markası, Lululemon ve Kapalıçarşı’da sıkça gördüğümüz Gucci ile elde etmek uğruna düşman edinilen Balenciaga’nın esas firması Kering’in bir araya gelerek konsorsiyum olarak yatırımda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjRiYWY3YTMzOTQ1MDAwN2EwNzQyNyZ1c2VyPTVmMmVhMmM5ZTdlMDFiMDAwN2U3ZDk2OCZhdXRob3I9NWYyZWEyYzllN2UwMWIwMDA3ZTdkOTY3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnZlZ25ld3MuY29tJTI1MkYyMDIwJTI1MkYxMCUyNTJGYWRpZGFzLXN0ZWxsYS1tY2NhcnRuZXktYW5kLWx1bHVsZW1vbi1wYXJ0bmVyLXdpdGgtdmVnYW4tbXVzaHJvb20tbGVhdGhlci1zdGFydHVwLXRvLXRyYW5zZm9ybS1mYXNoaW9uLWluZHVzdHJ5""">bulundukları</a> Bolt Threads isimli startup, mantar derisinin öncüsü olacak gibi görünüyor. Mylo isimli ürünleri aldıkları yatırım neticesinde bir yakınlıkta lüks ve gayrılüks markaların ürünlerinde kullanım için hazır hâle getirilecek.&nbsp;Başka başka: Bolt Threads dışında MycoWorks öne çıkan bir başka girişim. 2013 yılında San Francisco'da doğan, 2016 yılında mantar işleme teknolojisinin patentini alan girişim, B yatırım turunda 45 milyon dolar yatırım alarak tüketiciye açılma süreci için ceplerini doldurdu. MycoWorks’ün destekçileri arasında Natalie Portman ve John Legend gibi simalar da var.Eline beline mantar: Ekimde Bolt Threads ile ortaklığı açıklayan markalardan Adidas, 30 Aralık’ta yakın bir zamanda mantar derisi ürünlerinin üretileceğini söyledi. Bolt Threads’e göre, 2021 yılı içerisinde piyasada mantar derili çantalar, ayakkabılar ve çeşitli ürünler görülmeye başlanacak. Görünen o ki yakında deriler vegan, mantarlar arkadaşlarımızın kollarımızda çanta, ayaklarında pabuç olacak.

Bildiğimiz mantarlardan üretilen vegan deri, yakında sizin de pabuçlarınızda.

Mantardan çanta ve ayakkabı

Şarap konusunda pek çoğumuzun gözünü korkutan “en iyisi hiç bulaşmamak” diyerek zaman zaman bizi şarap ısmarlamaktan alıkoyan terimler var: Rekolte, teruar, gövde, fortifikasyon… Ama tüm bu terimlerin arasında hakkında hiç çekingen davranmadığımız; bazılarının biriktirmeyi, bazılarının da şarabı bir an önce içmekle arasında bir engel olarak görüp bir kenara fırlatmayı sevdiği bir şey var: Mantar!Mantar tıpalar, elastik ve su geçirmez yapısı ve şişeye doğru miktarda oksijen geçişine izin verme özelliğiyle şarap şişelerinin kapatılmasında oldukça yaygın olarak kullanılır. Biz doğal olarak şişenin içindeki şarabın özelliklerine kanalize olsak da şarap mantarları bize ulaşana kadar oldukça uzun ve meşakkatli bir yoldan geliyor. Şarap mantarı başta Portekiz olmak üzere İspanya, İtalya, Tunus, Cezayir gibi Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde yetişen mantar meşesinin (Quercus suber) kabuğundan elde edilir. Bu ağacın mantar üretilebilecek olgunluğa ve kabuk kalınlığına sahip olması yaklaşık 35-40 yıl alır. Sonrasında mantarlar tıraşlanır ve çeşitli kimyasal işlemlerden geçirilir, tüm bu sürecin tamamlanmasıyla şarap şişesinde kullanıma hazır hâle gelir.&nbsp;Mantar tıpanın bu nostaljik yolculuğunun ardından, sebep olabileceği bazı önemli şarap kusurlarından bahsetmek gerekir. Kaliteli bir mantar kullanıldığında ve doğru koşullarda saklandığında şişenin içine optimum miktarda oksijen geçişi sağlanır. Bu da şarabın yıllanmasına, tanenlerinin yumuşamasına ve kompleksite geliştirmesine yardımcı olabilir. Fakat bu koşullar sağlanamadığında şişeye istenen miktarın üstünde bir miktarda oksijen geçişi olur ve şarap oksitlenir. Oksitlenmiş bir şarabın canlılığı ve meyvemsi karakteri donuklaşmıştır. Bu duruma verilebilecek benzer bir örnek, kesilen bir elmanın oksijenle temas sonucu kararmasıdır. Yüksek övgüler alan, büyük bir beklentiyle açtığınız bir şaraptan yıllardır uğramadığınız yazlığınıza ilk girdiğiniz an ortamda hissedilen nemli, rutubetli, küflü, ıslak kartonumsu kokuyu alıyorsanız; bunun sebebi de büyük ihtimalle yine mantar tıpadan kaynaklanan bir enfeksiyondur. TCA (Trichloroanisole) isimli kimyasal bileşiğin etkilediği bu şaraplar “buşone” (bouchonné) olarak isimlendirilir. Bir restoranda açılan şarabın mantarının koklanma sebebi bu durumun kontrolüdür. Buşone olmuş bir şarabın değiştirilmesini her zaman talep edebilirsiniz.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-27T21:38:03.109Z.jpeg" alt="mantar meşesi"><figcaption>Mantar meşesi</figcaption></figure>Mantardan etkilenen şarap sayısının artmasıyla pek çok tüketici bu durumdan rahatsız olmuş, üreticilerse maddi anlamda zarar görmeye başlamıştır. Bu da mantar tıpaya alternatif geliştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Plastik mantarlar, doğal mantarların artık parçalarının öğütülmesiyle üretilen mantarlar, çevir aç kapaklar, cam tıpalar ve vidalı kapaklar başlıca alternatiflerdir. En sık kullanılansa plastik mantarlar ve çevir aç kapaklardır. Özellikle çevir aç kapaklar düşük maliyeti ve tüketimdeki kolaylığıyla oldukça pratik bir çözümdür. Yeni Dünya şarapçılığında daha sık rastlayabileceğiniz bu yöntemle kapatılan şarapların arasında üst segment şaraplar da mevcuttur. Özellikle Avustralya ve Yeni Zelanda bu konuda başı çekmektedir. Eski Dünya şarapçılığında mantar hegemonyası devam etse de, bazı üreticiler alternatifler üzerine denemeler yapmaktadır. Yine de dramatik açılışı, gösterişli görünümü ve oluşturduğu kalite algısıyla bir süre daha tirbuşonları soframızdan eksik etmeyeceğiz gibi görünüyor.

Mantar tıpalar, elastik ve su geçirmez yapısı ve şişeye doğru miktarda oksijen geçişine izin verme özelliğiyle şarap şişelerinin kapatılmasında oldukça yaygın olarak kullanılır. Peki ama bu kadar mı?

Mantar ile ilgili hikayeler