Psikeart

Sevilen bir başkası olsa da sevme işi oldukça narsisistik bir saha.

Sevme işi üzerine

Nazlı Doğuoğlu26 yıldır müdavim, 2 yıldır yaz-kış adalı.&nbsp;Yaşadığı yer insanı çok etkiliyor. Evden bakıp bir genişlik görünce, sokaklarda keyifle yürüyünce hatta yazın suya ayak sokunca hayat o kadar da zor gelmiyor. Zorlukları göğüsleyecek genişliği, hafifliği veriyor insana ada hayatı. Adaya taşınmadan önce ormana ve denize yakın, sessiz, araba gürültüsü olmayan, bahçesinde ufak tefek bir şeyler yetiştirebileceğimiz bir yer olsun diye Ege'de köy köy dolaşıyorduk. Adada, kırsalda aradığımız sükûneti, rahatlığı bulduk.&nbsp;Kışları bizim sokakta üç evin ışıkları yanar. Bu yüzden herkes birbirini tanır, mutlaka selam verir, selam almazsa eğer Adalı değildir. "Geçerken uğradım", "Bahçeden kayısı toplamıştım getiriverdim" gibi cümleleri burada çok duyarız. Gelen hemen buyur edilir, zaten kapıdan uğrayıp da öyle saatlerce oturulmaz, en çok bir kahve içip yola devam edilir. Şehirde insan yalnızlık daha iyi, biz bize yeteriz sanmaya başlıyor; oysa küçük yerde hemencecik hatırlanıyor; bir arada olmak insanın ruhuna çok daha yakın, böyle bir canlıyız biz, sosyal bağları seviyoruz.Ben çok sakin bir hayat yaşıyorum. Evden çalışıyorum. Sabahları bebeğim ve iki köpeğimle yürüyüş yapıyoruz. Keyfimiz varsa yürüyüş ormana doğru oluyor. Fırsatım olursa bahçeyi suluyorum ve büyümüş olan ekinleri topluyorum. Bizim sokaktaki kedi, köpek, martı, karga ve serçe efradını besliyoruz. Denize girmek istediğimde Değirmen'e, perşembeleri halk pazarına gidiyorum.&nbsp;Aslında Ada'nın çok canlı bir hayatı var, bundan suyun öte tarafındakiler ne kadar haberdar oluyor onu bilmiyorum. Mimoza ve Lavanta Festivalleri gibi festivaller düzenleniyor. Felsefe toplantıları yapılıyor. Konserler, açık havada film gösterimleri, çocuklar için etkinlikler yapılıyor. Adada mahalle grupları var. Bu gruplar ada hayatını daha da güzelleştirmek için ne yapılabilir diye kafa patlatıyor. Ben buraya geldiğimde geri dönüşüm sistemi hiç yoktu. Mahalle gruplarının yaptığı toplantılarla bu konuda adımlar atıldı ve işleyen bir sistem kuruldu, neredeyse bir yıldır devam ediyor. Tabii sadece geri dönüşüm değil Adalı sanatçılar Adalılar'a kendi evlerini açıyor, işlerini anlatıyor, paylaşıyor. Hayvan barınakları topluca ziyaret ediliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1659174520072.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Adalarda ulaşımın en güzel hâli<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Elim toprağa değdiğinde, ormana çıkıp, akıp giden hayatı gördüğümde sakinleşiyorum, rahatlıyorum, ben de doğal hâlime geliyorum. Doğada gerginliklerin, hızlı dünyanın, acele işlerin yeri yok. Bu aslında bizim için alışması çok kolay olan bir ritim. Doğaya hemen uyumlanıyoruz çünkü şehirde kurduğumuz hayatın hızı ve beklentileri gerçekçi değil. Sabahtan akşama kadar çalışıp iki haftalık tatili beklemek çok akıl kârı bir hayat değil. Tabii benim Büyükada'ya gelişim hamilelik ve doğum gibi insanı daha da yavaşlatan, doğasına yaklaştıran süreçlerle de eşlendiği için ben iyice sakinledim. Eski hırslarımın eriyip gittiğini hissediyorum. Acelesi yok, yavaş yavaş olur, o da kendi zamanında olur diye bakıyorum.&nbsp;Hayatı çalışmak için yaşamayı bırakıyor insan doğaya yaklaştıkça. Anların keyfini çıkarabilmek, anılar biriktirebilmek, bebeğimle kahkaha atabilmek çok daha kıymetli geliyor bana artık. "Üretmek" artık sadece parayla alınıp satılabilen metayı ifade etmiyor. Bağ kurduğum, gerçekten burada olduğum, hafifleyebildiğim anlar oluyor mu? İyilik yapabiliyor muyum? Neşe, keyif, kahkaha, güzellik katabiliyor muyum hayata? Yaşama böyle katkı sağlamak para kazanarak katkı sağlamaktan daha değerli gelmeye başladı bana.<h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85098); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Vapurda, her yer benimdir; tüm düşlerim, hayallerim."</h1>Teoman Göral21 yıldır adalıAdalı olmanın nasıl bir duygu olduğunu bunu içinde taşımayana anlatmak çok zor. Ayağım karadan kesildi diye değil, açıldım denizlere, göklere, sınırsız seyirlere duygusuyla nefes almak için geldim adaya. Kabataş’tan ya da Kadıköy’den ada vapuruna binince içinde yer eden ferahlık duygusu için.Biz Büyükada’ya 21 yıl önce yerleştik. Yaş almaya, ileri yaş günlerimizi daha iyi yaşamaya geldik. Kendimizle, sevdiğimiz ya da seçtiğimiz, dost olduğumuzla (insan, ağaç, çiçek, kedi, köpek fark etmez) daha çok birlikte yaşamak için geldik buraya. Ege’nin ya Akdeniz’in kalabalık olmayan kasabalarından birine gidip hem biraz izole olacak hem de doğaya sessizliğe yavaşlığa karışacaktık. Büyükada'yı seçtik, Kaş burnumuzun dibindeymiş hissiyle yerleştik. Sıkıldığında, kendini fazla tekrar ettiğinde dev İstanbul'un merkezine bir ya da bir buçuk saat mesafede olmak başka bir duygu.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1659174477079.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Denize doğru<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Şimdi ne 18 yaşımız âşklarının adaları var ne de 20-30 yıl öncesinin. Hafta sonu her milletten ziyaretçi basıyor sokakları. Ama olsun burası ada, biz sakin köşeleri biliriz. Akınlar başladığında merkeze inmeyiz. Nizam ötesinde gezeriz, organik bahçemizde oyalanır, eğleniriz.Burada yılın on iki ayı sayfiyede yaşıyor, komşuluk yapıyor, dostlarla geziyoruz. Gelen giden mevsimleri karşılamak ayrı bir duygudur adada. Yapımızda bize yapışık duran çevremize, insana ve doğaya karşı bir sorumluluk duygusu var. Yaşayacağımız ve yaşatacağımız çok şey var. <a fr-original-style="" href="https://www.adalarmuzesi.org/cms/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Adalar Müzesi</a> var; adalardaki geçmiş hayatlardan kalan çok yaşanmışlık var. Bunu ya yapılarda görürsün ya da insanlarda. Adada hâlâ mahalle kültürü var. Esnaf bir süre sizi görmeyince endişeyle sorar “Neredeydiniz?”&nbsp;diyeİstanbul cangılından Büyükada'ya geldiğimde ceviz dikmek gelir aklıma. Hem torunlara da kalır diye. Şimdiden başladı cevizler meyve vermeye. Mehtap ve Aya Yorgi bu koca kentin yanıbaşındaki adada sizi bambaşka bir dünyaya, evrene taşır ve büyüler. Her sabah yeniden doğduğunu hissedersin; kedinle, köpeğinle, melisayla ve yaseminle. Uzaktasın cangıldan ve derin kazmışlar hendekleri. Su var arada.

Soli

Adalarla ayaküstü hoşbeşteyiz. Anlat, senin adan nasıl duygudur?

“Adada herkes birbirini tanır, mutlaka selam verir, selam almazsa eğer Adalı değildir.”

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/roksansarfati/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Roksan</a> heyecanlı fakat öyle heyecanını büyük jestlerle değil gözlerindeki ışıkla anlatanlardan. Varlığı gibi kendinden ışıklı olan. Olduğu gibi, en doğalından. Kendini, yaptığı işi, neye ve neden üretmek istediğini her daim sorgulayanlardan. Derken bu sorgulamalarla esmiş, havalı title'larını bir iş gezisi sonrası bir limanda bırakmış. Yanına dünyanın her yerinden topladığı atık kumaşları almış. Sonra da kendini atölyesine atmış. Dönüştürmek demiş, çözüm demiş "Ah, vah"lar yerine. Atık kumaşlar kadar onların hikâyesi de yer etmiş zihninde. E düşmüş onların da peşine. Sonra Roksan nereye, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mah_roc/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Máh-roc</a> oraya.Máh-roc, atık kumaşlarla ileri dönüşüm çantalar, ev tekstil ürünleri üreten bir ileri dönüşüm markası ve atölyesi. Gezgin mi gezgin bir marka olsa da Roksan'ın ilham perisi Burgazada'dan: doğa sevgisi, özgürlük ve adalı bir çocuk olmak.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/5/1631906505546.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Máh-roc çekiminden <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Adalı olmak ve adada yaşamak nasıl bir his?Araba, kalabalık yok — çocukluğun boyunca aynı ve çocukluğunu da bildiğin insanlar. Her yerden denize atladığım, herkesin aile olduğu, güvende hissettiren sıcacık bir his.Ada, senin kimliğinde nasıl bir yere sahip? Adalı olmak kimliğinin bir parçası mı?Ada benim kimliğimde çok önemli bir yerde. Birçok şeyi ilk kez deneyimlediğim; özgür bırakıldığım, özgürce kendimi tanıdığım bir yer. Çocukken yazlıkken şimdi özüme döndüğüm ev.Adada büyümek denizle ve doğayla ilişkini nasıl etkiledi?Sabah koşarak denize gittiğim, akşam hava kararana kadar eve dönmediğim bir çocukluğum oldu. Adanın en tepesindeki manastıra kaçar, oradaki ağaçların içinde vakit geçirirdim, hâlâ da geçiriyorum. Manastırın mezarlığına gidip manzaranın ve doğanın güzelliğine şaşarak büyüdüm. Adada büyümek doğayla iş birliğinde olmayı öğreten büyülü bir his.Yazın ada, evlerinden biri oluyor. Adanın bir tasarımcı olarak senin üretim sürecindeki etkileri neler?Ada benim için yalın ayak hayatlar, umarsız fakat ilham aldığım bir yer. Şehirden uzak ve şehire yakın. Ada hayatı senelerce aynı kıyafetleri giydiğim tasasız, azla yetindiğim bir hayat demek. Burası aynı zamanda çok farklı kültürleri bir arada barındırıyor. Máh-roc'un felsefesinde çok yeri var — kumaşları ileri dönüştürmemi, yavaş üretim yapmamı, var olan malzemeleri senelerce kullanmamı ve farklı kültürlerden ilham almamı sağladığı için etkisi büyük.Máh-roc'un felsefesinin ve adalı olmanın kesiştiği taraflar var mı?Máh-roc’u kurarken doğayı korumak ve modanın tüketmeden üretebileceğini anlatmak için yola çıktım. Aynı zamanda yalın ayak yaşayabileceğim ve az eşyayla kurabileceğim bir hayata çok uygundu. Markayı kurmamın en büyük sebeplerinden biri özgürce hareket edebilirken hem ilham olmak hem para kazanabilmekti. Bunlar adada büyürken öğrendiklerimle kesişiyor.

Adada büyümek, ada ilhamıyla kurulan Máh-roc üzerine.

Roksan Sarfati

• Yeşilçam oyuncusu Türkan Şoray, Varlık dergisinin Temmuz 2020 sayısına verdiği röportajda sinema-edebiyat ilişkisine dair <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTliZDBkMzJiZGI5MDAwN2UyNjZiMCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cudmFybGlrb25saW5lLmNvbSUyNTJGa2l0YXAlMjUyRjU3MyUyNTJGdmFybGlrLWRlcmdpc2ktdGVtbXV6LTIwMjA="">konuştu</a>. Şoray, Peride Celal’in Ada isimli öyküsünün de sinemaya uyarlama fikrinin kendisinden çıktığını söyledi. Şoray röportajında konuya ilişkin şunları söyledi: “Sinema edebi kağıtların görselliğe dökülmüş hâlidir. Sinema, edebiyattan çok yararlandı. Birçok klasik roman filme çekildi. İlk Çalıkuşu’nda (1966) oynamak benim için bir gururdu. Peride Celal’in Ada’sını da (1988) ben önermiştim gene.”<ul><li>Bir adım geriden: Peride Celal’in Ada öyküsü Süreyya Duru tarafından 1988’de sinemaya uyarlandı. Filmin başrollerinde Türkan Şoray, Rutkay Aziz ve Orhan Alkan yer aldı.</li></ul>

Ada ile ilgili hikayeler