Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Cumartesi günü yurt genelinde ölçülen sıcaklıklara göre, Türkiye'nin en sıcak yerleri 45,9°C ile Antalya'nın Kaş ilçesi Çavdır Orman Sahası ve Muğla'nın Köyceğiz ilçesi Zeytinalanı Ekip Orman Deposu oldu. Antalya ve Muğla'yı 45,7°C ile Şırnak'ın Cizre ilçesi takip etti.Ayrıca Türkiye'de sıcak havaların etkisiyle bu hafta sonu 2023 yılı günlük elektrik tüketimi rekoru kırıldı. <a fr-original-style="" href="https://www.milliyet.com.tr/amp/ekonomi/klimalar-calisti-elektrikte-1-gunluk-fatura-dudak-ucuklatti-6976818" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Milliyet'te yer alan habere göre</a> yüksek sıcaklıklardan bunalanların çareyi klimalarda aramasıyla birlikte Cumartesi günü 1 milyon megavatsaati aşan rekor elektrik tüketiminin Türkiye’ye faturası yaklaşık 2,8 milyar lira oldu.&nbsp;Kurak geçen yaz aylarında elektrik kullanımının daha da artması hâlinde bölgesel elektrik kesintilerinin gündeme gelebileceğini ifade eden uzmanlar, kesintilerin başta Marmara bölgesiyle Doğu Anadolu olmak üzere kullanımın yoğun olduğu bölgelerde görülebileceği yönünde uyarıda bulundu.Peki yoğun elektrik tüketen klimaları kullanmadan etkili biçimde serinlemek için neler yapabiliriz?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Klima alternatifleri</h2>Vantilatörler, taşınabilir olmaları ve nispeten düşük enerji tüketmeleri neticesinde klimaya en popüler alternatif olarak öne çıkıyor.Vantilatör, mekandaki havanın hareket ederek tenimizden yayılan ısının uzaklaştırılmasını sağlıyor ve terin buharlaşmasını hızlandırıyor. Yani teknik olarak serinletmekten ziyade vücudun doğal serinleme mekanizmalarının etkisini kuvvetlendiriyor.&nbsp;Araştırmalara göre vantilatörler 35-37 derece sıcaklıklara kadar etkili. Bu sıcaklıkların üzerinde ise ısı bitkinliği yaratabiliyor ve su kaybını artırabiliyorlar. Nemli havalarda da terin buharlaşması zor olduğu için vantilatör daha az etki ediyor.Pencereleri açmak hava akışının olduğu durumlarda vantilatör ile benzer özellikler taşıdığından ötürü serinlemeye katkı sunabilir. Ancak aşırı sıcak havalarda ve özellikle hava akışının olmadığı durumlarda pencereleri kapatmak gereklidir. Bu nedenle penceleri gündüz kapalı tutarak geceleri açmak tavsiye edilir.Sıcak havalarda insan vücudu ısıyı dengelemek ve serin kalmak için terler. Bu da su kaybını artırdığından bol miktarda sıvı almayı unutmamak gerekir.&nbsp;Öte yandan, "çay harareti alır" sözünden de aşina olduğumuz üzere; sıcak içecekler tüketmek vücut ısısını geçici olarak artırdığı için vücut ısısını dengelemenin en etkili yolu olan terlemeyi de hızlandırır. Tabii uzmanların kahvede bulunan kafeinin (ya da çayda bilinen adıyla teinin) vücudun su kaybını hızlandırdığına yönelik uyarıları nedeniyle çay ve kahve tüketimini abartmamakta da fayda var.&nbsp;Ortam neminin çok yüksek olduğu durumlarda ise uzmanlar soğuk içeceklere yönelinmesini salık veriyor ve atılan terin buharlaşmasını engelleyecek şekilde giyinilmemesi gerektiği yönünde uyarıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne yapacağız?</h2>İnsan vücudu her koşulda ısısını 37,5 derecede tutabilmek için çaba gösterir. Bunun için de sıcak havalarda vücut sıcaklığını dengelemek için ter üretir. Eğer bu terleme çok yoğun olursa ciltte kızarıklıklara yol açabilir. Yüksek sıcaklıklarda vücut daha çok çalıştığından kalp de daha hızlı atar ve yüksek kan dolaşımı nedeniyle ayak bilekleri şişebilir. Yeterli su içilmemesi durumundaysa baş dönmesi ve halsizlik hissetmek işten bile değil.Etkin biçimde terleyebilmek için deriye yakın damarlar genişlerken; damarların genişlemesi nedeniyle tansiyon düşer. Tansiyonun çok düşmesi hayati organlara yeterince kan ulaşmasını engelleyerek kalp krizi riski artıran bir unsurdur. Tansiyonun düşmesiyle birlikte terlemenin yol açtığı sıvı kaybı da sıcak bitkinliği&nbsp;sendromuna yol açabilir.Sıcak bitkinliğinden korunmak için yeteri miktarda su içmek ve içerdiği sıvı bakımında zengin yiyecekler (salatalık, karpuz gibi) tüketmek tavsiye ediliyor. Öte yandan nefes alabilen kumaşlar giymek ve dışarıdaysanız şapka takmak da elzem. Açık güneş altında geçirilen süreyi minimize etmek, mümkün mertebe gölgede kalmak da temel önlemler arasında. Uzmanlar vücut sıcaklığını düşürmek için soğuk suyla duş almayı, buz masajı yapmayı ve vantilatör karşısında serinlemeyi de öneriyor.

Aposto Gündem

Rekor sıcaklıklarda klima kullanımı nedeniyle elektrik tüketimi de rekor kırdı. Peki sıcak havaya karşı klima kullanmadan nasıl mücadele edeceğiz?

Sıcak havalarla etkili mücadele: Nasıl serinleyeceğiz?

Mirgün CabasMilas ve Köyceğiz’deki yangınları takip ettiğim günler, hafızama sepya tonlarında kaydoldu. Havadaki kül ve duman, baktığım her yeri, gördüğüm her şeyi sarı bir filtreden geçiriyordu. Dönüp dönüp aklıma gelen, güneşin günler boyunca kızıla dönen rengi.Biz &nbsp;yangınları haberleştirmeye çalışırken, havadaki duman ve kül güneşi perdelerdi. Kızıl güneş, doğumundan batımına kadar tepemizde uğursuz bir işaret gibiydi. Ege yazının parlak güneşi gitmiş, yerini başka bir gezegenin kırmızıya çalan güneşi almıştı. İki gün boyunca gözümü yere indirememiştim, dönüp dönüp güneşin olağan rengine dönüp dönmediğini kontrol ederken buluyordum kendimi.&nbsp;O gün kömüre dönmüş ağaçların fotoğraflarını, haberlerini gördükçe aklıma düşen bir şey var. Son zamanlarda ormanlara dair haberdar olduğum en etkileyici şeyin hemen ardından ormanlarla ilgili bir trajediye tanık olmam, bunun dönüp dönüp aklıma gelmesine yol açıyor... Haberdar olduğum dediğim şey, ormanı saran ağ. Ağaçların köklerini toprak altında birleştiren, besin paylaşmalarını, birbirlerine bakım yapmalarını sağlayan bir yeraltı sistemi. Aynı anda hem bir tür sinir ağı hem de dolaşım sistemi…&nbsp;Bugün “wood wide web” olarak anılan bu ağa dair araştırmalar 1990’ların başında, ormanların alt bitki örtüsü üzerine çalışan “Suzanne Simard” &nbsp;isimli bir orman ekolojistinin gözlemleri üzerine başlamış. Simard göknar ormanlarında, göknarları güçlendirmek için yapılan temizliğin ağaçları zayıflattığını gözlemlemiş. Göknarların paraziti gibi görünen huş ağaçları söküldükçe göknarlar arasındaki kayıplar artıyormuş. Simard ağaçlar arası bu dayanışmanın aracını ve yöntemini bulmak için ormanın zemininde mikroskobik bir araştırmaya girişmiş. Sonuçta mantarlardan uzayan aşırı ince iplikçikleri bulmuş. Bu iplikçikler kesişip olağanüstü karmaşıklıkta ve genişlikte bir ağ oluşturuyorlarmış. Simard incelediği ormanın her santimetrekaresinde onlarca kilometre uzunluğunda liflerden oluşan bir ağ tespit etmişti. O güne kadar ormanlarda parazit ve hastalık kaynağı sayılan mantarların ağaçlarla bir mutualizm/ortaklık içinde yaşadığı anlaşılmıştı. “Mikorizal” diye adlandırılan mantarlardan uzanan lifler bitki köklerinin uçlarındaki hücrelere bağlanıyor, bitkilerin birbirlerine moleküller aktarmalarını sağlayan bir dağıtım şebekesine dönüşüyordu. Bu sayede bitkiler ve ağaçların kökleri son derece girift bir yeraltı sistemiyle birbirine bağlanmış oluyordu.Bu ağ sadece aynı türden bitkileri ve ağaçları değil, kökü toprakta olan tüm canlıları birbirine bağlıyordu. Simard’ın köknar ağaçlarına radyoaktif karbon izotopları enjekte edip bunları kütle spektrometreleri ve parıldama ölçerlerle takip etmesi sonucunda bu gizem çözüldü. Ağaçlararası aktarımın mekaniği çözülünce, göknarlarla huşlar arasındaki ilişki de çözülmüş oldu. Göknarlar sanılanın aksine, ürettiklerinden (ve huşların göknarladan çaldığı düşünülenden) daha fazla karbonu huş ağaçlarından alıyordu. Yeraltı ağı sayesinde…&nbsp;Bu ağ, ağaçların ormanda yeraltı kaynakları için rekabet halindeki bireyler olmadığını, birbirleriyle “konuştuğunu”, “orman aklı” denilebilecek ortak bir zekayı oluşturduğunu gösteriyordu. Hatta bazı yaşlı ağaçlar bazı küçük ağaçları himayelerine alıp besliyordu. Simard’ın ulaştığı sonuçlar ve açtığı yol öyle önemliydi ki, yeraltı ekolojisi üzerine araştırmaların patlamasına neden oldu. 1990’ların sonundan buyana da ağaçların sosyal ağına dair bilinenler yeni bulgularla zenginleşiyor. *Ormanların yanışına tanık olurken, bitki örtüsünün yer altındaki ağında nasıl bir iletişim trafiği yaşandığını tahmin etmeye çalıştım. Hayatta kalmak ve birbirlerini yaşatmak için ellerindeki kısıtlı imkanı nasıl kullandıklarını... Yangınların ve ardından gelen yeniden yeşermenin oluşturduğu binlerce yıllık acılı döngünün yeni bir aşamasına girdiklerini biliyorlar mıydı? Parçası oldukları doğanın ritmine mi bırakmışlardı kendilerini? Yoksa geleceklerinde insan faktörünün oynayacağı rolü hesaba katacak kadar sezgi sahibi olmuşlar mıydı? Akbelen ormanının zeminindeki sinir ağı, gecelerce ağaçların dibinde yatıp kalkan, kendilerini ağaçlar için feda etmeye hazır insanların farkında mıydı? &nbsp;Belli ki sonsuza dek kızıl bir güneşin altında yaşamak zorunda kalmamak için yapmamız gereken bir şeyler var. Dijital laboratuarlarda insan zihnini sayısallaştırmaya, bilgisayarlara aktarmaya, sinir hücrelerini kopyalamaya çalışırken, bir yandan da doğada yerin altında gizli orman zekasıyla bağ kurmaya da çalışmak kötü bir fikir mi?&nbsp;Fazla bir çaba harcamadan, sadece ağaçların altında oturup toprağı eşeleyip hissederek, ağaçlar arasındaki ağın bizim parmak uçlarımızla da düğümlenmesine izin vererek... &nbsp;* Yeraltı ağıyla ilgili daha fazla bilgiyi, Robert Macfarlene’in Yeraltı Diyarı, Bir Derin Zaman Seyahati kitabında bulabilirsiniz (Tellekt, 2021).

Dünyahali

Doğada yerin altında gizli orman zekasıyla bağ kurmaya çalışmak.

Ormanın Aklı

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/7/3/1628680255297.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yangınlar güneyde, seller kuzeyde devam etmekte</li></ul>Türkiye'nin alevlerle mücadelesi 14'üncü gününde devam ediyor. Muğla'nın üç noktasında devam eden orman yangınlarından Milas ve Bodrum'da alevlerin kontrol altına alındığı açıklanırken Köyceğiz'de yangına müdahale sürüyor.&nbsp;Meteoroloji Genel Müdürlüğü‘nün kuvvetli sağanak yağış uyarısı verdiği Karadeniz‘de ise akşam saatlerinde etkili olan yağış nedeniyle birçok ilde, sel ve su baskınları gerçekleşti.Bartın‘da heyelan meydana gelirken, evi yıkılan bir kadın selde kayboldu. &nbsp;Karabük‘te sel felaketi yaşandı. Sinop‘ta istinat duvarı çöktü. Kastamonu‘daki iki otomobil ise toprak altında kaldı.IPCC raporunu incelediğimiz bu hafta bu olayların beraber olması, aslında raporun doğruluğunu bir kez daha kanıtlamış oluyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Çevreci Geek

<img src="https://embed.apos.to/assets/2021/7/2021-08-09T18:55:54.095Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Bekir Pakdemirli" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">• Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin&nbsp;son paylaşımlarına göre dün gece saatlerinde Muğla'da Köyceğiz ve Milas yangınları devam ediyordu. Aydın - Bozdoğan yangınının kontrol altına alındığını 22.52'de paylaşan Pakdemirli; yangınlarla mücadele etmek için gönüllü olmak isteyen kişilere, e-Devlet Kapısı'ndan başvuru yapmaları yönünde çağrıda bulundu.&nbsp;

Köyceğiz ile ilgili hikayeler