Ayça Örer

Hafızanızı yoklayın, en son ne zaman gülümseyen mutlu bir market çalışanı gördünüz? Bu soruyu soran Cemre'nin “Hayatımızı o kadar kıymetsiz hissediyoruz ki gülümsememiz imkansız” diyerek başladığı hikayesi "Bu gençlerin derdi ne?" sorusuna verilecek cevaplardan biri. Haftada 45 saatin altına düşmeden ve ayakta çalışan, marketin tıkanan tuvaletinden mal indirilmesine bütün işlerine koşturan, haklarını almakta zorluk yaşayan bu market çalışanlarıyla, "kölelikle eşdeğer" dedikleri deneyimlerini konuştuk.

There are people who could not find a place for themselves under the political party flags that filled Saraçhane—the heart of the protests that erupted following the arrest of the opposition’s presidential candidate and Istanbul Mayor Ekrem İmamoğlu. We are talking about a community that defies labels: people carrying ultranationalist symbols, people waving Turkish flags, people holding humorous, Gen-Z-style placards, and others whose signs read “Revolutionary children of conservative families”... But when the police crackdown began, this diverse group—one that requires a sociological explanation for how it came together—stood united. We asked the protestors, who now share a voice and a set of concerns: What brought you to the streets?

19 Mart’tan bu yana gözaltına alınan ve tutuklananların yaşadıkları Türkiye’nin gündeminde. Avukatlar, gözaltı ve cezaevindeki koşullarla ilgili kaygıları dile getirirken hak ihlallerini raporlamaya da devam ediyorlar. Avukat Şenal Sarıhan ve süreci İstanbul Barosu adına takip eden avukatlardan Fatma Hoşgör Tekeşin ile işkence ve kötü muamele iddialarını konuştuk.

Saraçhane’yi dolduran flamalar altında kendine yer bulamayan, o güne kadar oradaki siyasi görüşlerle aynı odada bile bulunmamış insanlar var. Etiketlenemeyecek bir topluluktan söz ediyoruz. Enver Paşa’nın resmini taşıyanlar, Türk bayraklarıyla gelenler, “Gözaltı mı? Benimki Lancome” ya da “Muhafazakar ailelerin devrimci çocukları” pankartları… Fakat polis müdahaleye başladığında bu biraraya nasıl geldiği sosyolojik izaha muhtaç grup tek vücut oluyor. Başka bir sese, başka kaygılara ve başka tür bir umutsuzluğa sahip olan sokaklardaki insanlara sorduk: “Neden alandasınız?”

Devlet Bahçeli’nin 22 Ekim’de Abdullah Öcalan’ı meclise davet etmesiyle başlayan, 27 Şubat’ta Öcalan’ın örgüte silah bırakması çağrısıyla devam eden sürecin ardından, hem kültürel hem siyasi önem taşıyan ilk Nevruz’un gündemi “demokratik sürecin tamamlanması” talebiydi. Konuşmalara bu kaygı damgasını vurdu, açıklamalarda barışın tesisi için çaba sarfedilmesi gerektiği ifade edildi. Diyarbakır, 21 Mart’ı çekinceli bir umutla kutladı.

Hayatın her alanına dokunan kadınlar, başardıklarının pek azıyla literatüre girebildi. Buluşları unutulan, hikayeleri gözardı edilen, eserleri kaybolan kadınların cam tavanları tuzla buz etme çabası yüzyıllar süren bir mücadelenin ardından mümkün oldu. 8 Mart’ın ardından dünyanın dört bir yanında “Varız” diyen kadınlara ve eserlerine saygı duruşu olarak bir seçki hazırladık.

Belli bir yaşın üzerindeki kadınlar, halen 80'lerle birlikte yükselen kadın hareketinin deneyimini ve ümidini bugüne taşıyabiliyorlar. Peki ya bu dönemi görme fırsatı olmamış genç kadınlar? Bir önceki jenerasyonun verdiği mücadele onların hayatlarını iyileştiremeyi başardı mı? Genç kadınlar ve ilk gençliğe adım atanlar bugün ne sorunlar yaşıyor; geleceği nasıl görüyor ve Türkiye'de hayatta kalmak için hangi yolları deniyorlar?

Türkiye’de siyasetin gündemi sık sık değişse de ederinden hiçbir şey kaybetmeyen bir konu var: Evlilik, aile ve kadın. Aile Yılı ilan edilen 2025 yılında evlenmek kolay mı peki? Görünen o ki işin ekonomi politiği her zaman ideolojik heveslerle örtüşmüyor.

Konstantinos Kavafis “Bu şehir arkandan gelecektir” derken muhtemelen bu denli sert bir veda düşünmemiştir ama depremden sonra evden ayrılanlar için hayat hep, bir zamanlar sevdikleri, rahat ettikleri, tanıdıkları bir şehri ve hayatı özlemekten ibaret. Ali, Deniz, Tarık, Havva, Kısmet ve niceleri, giden şehirlerin ardında, buldukları küçücük umutlara sığınarak nefes almaya çalışıyorlar.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından açılan soruşturmayla gündeme gelen İstanbul Barosu Başkanı, anayasa hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Türkiye’de son aylarda yaşanan gelişmeleri, temeli 200 yıl öncesine dayanan kurumların işlevsizleştirilmesi sürecine bağlıyor ve “Hukuk ve anayasa, iktisat ve iktisadi kavramlar, siyaset ve siyasi kavramlar kirletilince Kartalkaya oluyor, Çorlu kazası oluyor, İliç oluyor” diyor.