Toplumsal Tarih

Bursa Devlet Tiyatrosu sadece bulunduğu şehre değil, bölgesine hizmetle ve mayıs-haziran aylarında Anadolu turnesiyle mükellefti. 1970 ve 1980'li yıllarda iki yılda bir Anadolu turnesine çıkılır, şehir şehir yol alınırdı.

Ahmet Vefik Paşa Bursa Devlet  Tiyatrosu

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/matiskufya/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ceren Uyan</a>Tünel’den Taksim’e doğru bir yolculuktayız. Yolculuğumuzun bugünkü durağı Ses Tiyatrosu. Mekân, 1855 yılında İstiklal Caddesi’nde bulunan Halep Pasajı’nın arkasında Cirque de Pera&nbsp;adıyla sirk ve tiyatro gösterilerinin canlandırıldığı bir yer olarak inşa edildi. 1904 yılında pasajda çıkan yangın sonrasında Cirque de Pera’nın o dönemdeki söz sahibi Ramirez, Campanaki adında bir Rum mimarla anlaşıp Ses Tiyatrosu’nun bugüne kadar gelen orijinal hâlinin temelini atmış oldu.1906 yılında tiyatronun işletmesinin Ramirez’den çıkmasıyla beraber, sahnenin adı Varyete Tiyatrosu&nbsp;olarak değiştirildi. Ekim ayında da değişen adıyla sahnede ilk gösteri Paris’ten gelen dansçılar, akrobatlar topluluğuna aitti. Varyete Tiyatrosu, mekânın bu döneminde yerli ve yabancı çeşitli topluluklara ev sahipliği yaptı. Eliza Binemeciyan Topluluğu ve Mınakyan Topluluğu oyunlarını Varyete Tiyatrosu’nda sahnediler.<img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685387374710.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.68" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ceren Uyan Arşivi, Eylül 2021<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Örneğin Mınakyan Topluluğu 1910 yılı Ramazan mevsiminde, Varyete Tiyatrosu’nda bir ay süreyle şu oyunları oynamıştır: Zehirli Çiçekler (C. Şahabettin-Hüseyin Suat Yalçın), Zalim Hükümdar, Vatan (Victorien Sardou), Odalık (İbnürrefik Ahmet Nuri), Kirli Çamaşırlar (Hüseyin Suat), Yabani Kız, Haftalık Dedikodu (Gavroş), Müntakim Valide (A. Dumas), Demokrat-Aristokrat, Şehid-i Hürriyet Mithat Paşa, Kundak Takımları (Hüseyin Suat Yalçın), Gelin-Kaynana (İbnürrefik Ahmet Nuri), Dalila (Feuillet), Selim-i Salis, İki Öksüz Kız (Salah Cimcoz-Celal Esat Arseven), Kızıl Köprü Cinayeti (Pyat), Kanije Müdafaası-Tiryaki Hasan Paşa (Refik Halit Karay)”</blockquote>Varyete Tiyatrosu, ilklerin sahnesi olma yolunda hızlı adımlarla ilerledi. Muhsin Ertuğrul tiyatro dünyasına ilk adımlarını burada attı. Cumhuriyetin ilanından sonra, tarih 6 Aralık 1923’ü gösterdiğinde ise Varyete Tiyatrosu’nda “Othello” oyunuyla beraber ilk kez Müslüman kadın oyuncular sahneye çıktı; Bedia Muvahhit ve Neyyire Neyir. Bu olay, Türk tiyatrosunun dönüm noktalarından birisi oldu.Yıl 1962.  Haldun Dormen Ses Tiyatrosu’nun sözleşmesinin biteceğini ve kiraya verileceğini duyduktan sonra, çevresinin de cesaretlendirmesiyle mekânı kiralar. Dormen Tiyatrosu Atlas Pasajı’nda bulunan Küçük Sahne’den Ses’e taşınır. Ses Tiyatrosu Dormen Tiyatrosu’na on yıla yakın ev sahipliği yapar. <blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Dormen Tiyatrosu, 4 Ekim 1962 gecesi, planlanandan sadece 2 gün sonra, Refik Erduran’ın Ayı Masalı adlı oyunuyla perdelerini açtı. Tiyatro, bu tarihten yaklaşık 10 yıl süreyle, Dormen topluluğunun dağılarak burayı terk etmesine kadar Dormen Tiyatrosu olarak anıldı. İlk oyunda Erol Günaydın, İzzet Günay, Altan Erbulak gibi sanatçılar rol aldı. İkinci oyun Ayfer Feray ve Lale Belkıs’ın da katılımıyla ‘Sevgilime Göz Kulak Ol’ oldu. Dormen Tiyatrosu, 1972 yılına kadar Şahane Züğürtler, Bulvar, Almanya’dan Bir Yar Gelir Bizlere, Yer Demir Gök Bakır, Şahane Dul, Bit Yeniği, Turp Suyu, İttihat ve Terakki, Yaygara 70, Uy Balon Dünya, Oliver, Rus Gelir Aşka gibi dönemin iz bırakmış ve seyirci çekmiş oyunlarını sahneledi.”&nbsp;</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685389897946.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.73" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Salih Güney, Dormen Tiyatrosu’nun önünde (Türkiye Tiyatro Vakfı Arşivi)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yakın zamanda Ses Tiyatrosu’na gitmişseniz eğer, tiyatronun duvarında şöyle bir yazının asılı durduğunu muhakkak görmüşsünüzdür:“Bu tiyatro Ferhangi Şeyler oyununu izleyen 112437 Anadolu tiyatroseverinin ödediği bilet parasıyla halk tarafından onarılmıştır.” Ortaoyuncular-24 Kasım 1989<img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685389974623.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ceren Uyan Arşivi, Eylül 2021<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ortaoyuncular, 1980 yılında Ferhan Şensoy tarafından Harbiye’de kuruldu. Topluluğun ilk sahnelediği oyun “Şahları da Vururlar” fars türünde Ferhan Şensoy tarafından kaleme alınıp sahneye koyuldu. Topluluk, bir süre oyunlarını Küçük Sahne’de canlandırdıktan sonra aynı dönem kullanılmayan Ses Tiyatrosu’na talip oldu. Ardından Ses, Ferhan Şensoy’un çevresinin dayanışmasıyla beraber onarıma girdi. 1989 yılında mekânın ismi SES-1885 Ortaoyuncular olarak değiştirildi ve günümüzde de hâlâ güncelliğini korumakta.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ortaoyuncular, 1989 yılından bu yana tiyatroda toplam 26 ayrı oyun sahneledi. Bu dönem içinde Erol Günaydın ve Münir Özkul gibi önemli aktörler yeniden Ses’e döndüler; Yorgun Matador, Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu, Soyut Padişah gibi oyunlarda Şensoy’la birlikte sahne aldılar.”</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685390082258.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ceren Uyan Arşivi, Eylül 2021<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">31 Ağustos 2021 tarihinde Ferhan Şensoy’un vefatından sonra, sahne Eylül ayında bir hafta boyunca halkın ziyaretine açıldı. Şimdilerde ise birkaç aydır fiili olarak mekân canlı tutuluyor; çeşitli tiyatro topluluklarına, konserlere ev sahipliği yapıyor. Başta belirtmiş olduğum üzere, yolculuğumuzu burada sonlandırmadan evvel size tavsiyem daha önce hiç Ses Tiyatrosu’na gitmediyseniz güncel olan etkinlikleri kaçırmamanız. Her anlamda böylesine köklü bir mekânı canlı tutmak anıları da, belleği de canlı tutacaktır. Çünkü: “Anılar hareketsizdir; mekansallaştırıldıkları ölçüde sağlamlaşırlar.”<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kaynakça<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yavuz Pekman, Geleceğe Perde Açan Gelenek Geçmişten Günümüze İstanbul Tiyatroları II Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş ve Çevresi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gaston Bachelard, Mekanın Poetikası,&nbsp;İthaki Yayınları, İstanbul, 2018.&nbsp;</li></ul>

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Geçmişle günümüzü bağlayan, zamanın getirdiği çeşitli zorluklara rağmen dimdik ayakta duran anlara/anılara şahit olmak, hatırlamak ve hatırlatmak için bu yazıyı kaleme alıyorum.

Ses Tiyatrosu’na Yolculuk

19. yüzyılda Osmanlı’da olduğu gibi Batı örneğinde bir tiyatro kurma çabasına girmiş tüm ülkelerde, özellikle de İslam ülkelerinde Molière başlıca kaynak ve örnek olmuştur.

Yeni Bir Cimri Çevirisi Vesilesiyle Molière’in Türkçe Serüveni

<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ferah Dönemi; Türk tiyatrosunun Rönesans'ı</h4>Ferah Tiyatrosu, 1911 yılında sirk gösterilerinin de yapılabileceği, üç kat yüksekliğinde bir bina olarak inşaa edilmiş, büyük bir yapıdır. Maalesef binanın mimarı bilinmiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/1/1643048499241.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.18" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Buradaki ilk tiyatro oyununu 1920 yılında, dönemin romantik melodramlarını sahneye taşıyan Osmanlı Dram Kumpanyası sergiledi.&nbsp;İsveç'ten döndükten sonra arkadaşlarıyla beraber bir tiyatro topluluğu kuran Muhsin Ertuğrul, Darülbedayi'den ayrılan oyuncu arkadaşlarıyla birlikte 1924 yılından itibaren bir yıl boyunca burada tiyatro oyunları sahneledi. Bu dönem “Ferah Dönemi” olarak isimlendirildi. İlk defa öğrenciler için indirimli matineler düzenlendi, eğitici pankartlar asıldı, seyircilere tiyatro konusunda bilgi veren broşürler dağıltıldı.Ferah Dönemi, Türk tiyatrosunun Rönesans'ı olarak da tanımlanır.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/1/1643048526813.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.47" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://www.agos.com.tr/tr/yazi/25106/sahne-arkadaslarim-ya-da-melpomenenin-mabedi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ferah Tiyatrosu’nun kadrosu: Muammer Karaca, Behzat Butak, Hazım Körmükçü, Galip Arcan, Muhsin Ertuğrul, Nurettin Şefkati, Küçük Kemal (Kemal Küçük), ön sırada sağdan ikinci Neyyire Neyir Ertuğrul</a>1928 yılında zaman zaman tiyatro topluluklarının da oyunlarının sergilendiği bir sinema salonuna dönüştürüldü. Şehzadebaşı’ndaki en büyük sinema salonu burasıydı. Cambaz gösterileri de yapılırdı. Çoğu yabancı ülkelerden gelen ip ve trapez cambazları, çeşitli gösterileriyle salonu dolduruyorlardı. Salonun sahneye yakın kısmının üzerine, sahneye paralel bir ağ gerilirdi. Zaman zaman sirkler de gelirdi.&nbsp;1941’de yandıktan sonra yerine Şehzade Sineması inşa edildi. Bu bina 2017 yılında Milli Eğitim Vakfı tarafından ihale usulü 16 milyon liraya Türgev’e satıldı.

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul Sokaklarında</h3>Mehmet Selahattin yazısının başında “Sinemacılık en son ilerleme aşamasına vardı. Beyazperde üstünde yüksek sanat harikaları seyrediyoruz.” diyor. Belki de ilk gösterimi <a fr-original-style="" href="https://www.tsa.org.tr/tr/film/filmgoster/5359/istanbul-sokaklarinda" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2 Aralık 1931</a>’de yapılan İstanbul Sokakları’nda isimli filmi kastediyordur. Çünkü Muhsin Ertuğrul tarafından yönetilen, Semiha Berksoy ve Hazım Körmükçü gibi isimlerin rol aldığı bu film ilk sesli Türk filmi olarak kabul edilir. Müzikal-dram türündeki film ilk ortak yapımlı film olma özelliği de taşır. Atina’da gösterime girdiğinde bir haftada 6 bin kişi tarafından izlenir.<img src="https://images.aposto.com/2021/11/2/1640077501014.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.68" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Filmin Türkiye’de de büyük ses getirdiği düşünülürse sinemayla yakından ilgili olan yazarımızın bu filmi izlemesi üzerine yukarıdaki yorumu yaptığını düşünebiliriz.

Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu oyuncularının sahneye koyduğu <a fr-original-style="" href="https://www.modasahnesi.com/kim-var-orada-bgst" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Kim Var Orada?”</a>&nbsp;adlı oyun bu hafta evimize misafir oldu. Sahneden naklen…Türkiye’deki Ermeni tiyatrocuların mirasıyla yüzleşmemizi Muhsin Ertuğrul’un hikayesini merkezine alarak başaran oyunda; ayrıca yarı kurgusal Latife Hanım karakteri ile de Müslüman ve Ermeni kadınların sahneye çıkışıyla ilgili yaşanan ve yaşatılanlar da ele alınıyor.&nbsp;Usta Vahram Papazyan soruyor Muhsin Ertuğrul’a: “Merak ediyorum Muhsin… Biz gittikten sonra sen ne yaptın peki? “Muhsin Ertuğrul: “Ben de gitmek istedim. Sanata ve İnsana değer vermeyen o zatı muhteremlerden kurtulmak istedim. Edebi heyetlerde, sansür kurullarından, çok bilmiş cahillerden, eli sopalı muktedirlerden kurtulmak istedim. Terk edip gitmek mi? Yoksa kalıp direnmek mi…”&nbsp;Şimdilerde daha çok düşünüyorum biz ne kadar gidebildik, ya da dünyanın herhangi bir yerinde olmak bir yerden bir yere gitmeğe yetiyor mu, diye.&nbsp;Bedensel özgürlüklerine, hayatlarına ve yaşam alanlarına sahip çıkabilmek için, dünyanın birçok yerinde kadınlar ve LGBTI+ bireyler sık sık sokakta. Bazen sokakta yer bulamayınca evimize süzülüyor, “bana ses verir misin” demeye çalışan bir çift göz oluyor kameraya bakan. Bazen de üstüne çullanıp yüzüne yumruklar sallayandan sıyrılıp varlığından habersiz kendini gözleyen kameraya bakamadığını bilmeden… Onun yerine kitlelerin tanıdığı kadınların gözleri ve sesleriyle evimize sızan şarkılar ve video klipler… İşte günlerdir haberlerde gezinip dururken aklımdan geçenler ve kendime sorduğum soru. Mahâl değiştirmek gitmeye yetiyor mu? Beyin göçüyor mu gerçekten? Beynin de göçmesi gerekir mi? Kalmak, direnmek zorunda olmaya ne zamandır denk?… Söylemek istediğim şey, duyduğumuz kültürel, politik ya da sosyal kaygılar bir yere ait olmanın ötesine geçtiği ya da bunun gittikçe koyulaştığı.&nbsp;Ve yine, <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/playlist?list=PLcRDq_-W6msG8fuaoytkBvX2rwx1ADvg5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Herkes için Etno/Müzikoloji</a>&nbsp;serimizin&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=SfgDRuzujto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sekizinci bölümünde</a>&nbsp;Selda’nın aktardıkları…&nbsp;“Şarkı söylemeseydim ne yapardım bilmiyorum”Haberlerde Afganistan’da 12 yaşını geçen kadınların şarkı söylemesinin yasaklanması, kadınların <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/search?q=%23IAmMySong&src=typed_query" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">#IamMySong</a>&nbsp;etiketiyle şarkı söyledikleri videoları sosyal medyada paylaşmaları ve şarkı söylemekten başka hiçbir şey yapmadan yalnız gözlerimizin içine bakmaları. Çoğunluğun&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=EMYKLBDM9G0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“سرود&nbsp;برابری&nbsp;/ Anthem of Equality</a> “i seslendirdiği videolarda, etiketin anlamı da düşünülürse kadınların yalnız şarkı söylemesi, şarkı sözleriyle “…kadın olduğum için vücudumdaki yaranın üzerinde filizleniyorum…”&nbsp;diyerek el ele yürümeye çağırıyorlar. Kadınların farklı müzik türlerinde objeleştiği video kliplerden, göz göze… Hafta başında ben bu videoları, şarkı söyleyen kadınları üzerine bir yazı yazarım belki diye, Afganistan’daki bitmeyen kadın zulmünü düşünürken, gece gece (GECE GECE) Türkiye, Cumhurbaşkanlığı kararı ile İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını resmileştiriyor. Önce donup kalıyorum… Gündemi takip etmeye çalışmaktan, olana bitene bakmaktan kafamı toparlayıp kendi şarkım olamıyorum bir süre. &nbsp;Sonra aklıma düşüyor burada bir alan olduğu, elimden geleni koyabildiğim… Türkiye’de şehirler; sokaklara ve balkonlara dökülmüşken, ben de Nazan Öncel’in 8 Mart’ta yayınladığı <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=HQ1wynAcPEM" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“İmdat” isimli şarkının videosu</a>nu hatırlıyorum. Aslında oradan hatırladığım bir karenin bana hatırlattığı başka bir kare, onu arıyor zihnim. Bu kareyi yazının sonuna saklamak niyetindeyim. &nbsp; <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=HQ1wynAcPEM" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img data-fr-image-pasted="true" alt="/Users/tugcehakarar/Desktop/öncel klip.png" src="https://lh6.googleusercontent.com/iwza5HXvTMZCtQxT_4BBqB4YC5ZGayl0VqHBkpiuvB2QT2CzCuKA4c3o66dBgSNa6PbAitwZ028Gsa0T3ZxujtOgXeDSu20tUmAw9m2xwlV40D0lZvpfuvK-Osgf0K9bVrUC2CA" width="601" height="300" fr-original-style="" fr-original-class="fr-draggable" style="vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; max-width: 100%; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;"></a> Kadın bedeninin video kliplerdeki yaygın popüler kullanılışı, bu klipte karşımıza öldürülen kadınların isimlerini bedenlerine yazan kadın kareleri olarak çıkıyor. Kimi oyuncu, kimi müzisyenlerden oluşan kadınlar… Görünür, bilinir kadınlar… Nazan Öncel siyah giyinmiş, bir sandalyeden sözünü söylüyor. Hep gri bir ekran görüntüsünde; söylemlerde yer yer beliren griliği düşünmemeye çalışarak... Arada kapkara bir bayrak görüyoruz. Yasımız var… Nasıl olmasın! Yanı sıra, video klipte feminist yürüyüşlerden, şarkı sözlerine eşlik eden erkeklerden ve kızını sarmalayan bir baba modeli çizen yine tanıdığımız bir yüze / müzisyene ait kareler görüyoruz. Kullanılan simgeler, bana kadın meselesine yaklaşımda iki örnek üzerinde yeniden düşünme aralığı açıyor.&nbsp;Bu vesileyle sizinle iki güzel kaynak paylaşmak istiyorum, ikisinde de hepimizin özlemle andığı sevgili hocamız Şehvar Beşiroğlu’nun emeği var. Bizim alanlarımızda da müzik dünyasında kadının kimliğini ve varlığını sıklıkla hatırla(t)mak, buraya olan yaklaşımlara yeniden bakma ihtiyacı hep var. Şehvar Hoca’nın&nbsp;&nbsp;<a fr-original-style="" href="http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_b/article/viewFile/488/410" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul’un Kadınları ve Müzikal Kimlikleri</a> başlıklı makâlesi, kadınların müzikal kimliklerine dair güzel bir tarihsel çerçeve sunuyor. Hocanın, ulaşabildiğimiz tarihsel kaynakların da erkek egemen bir kalabalıkta olduğunu, feminist tarihsel bakış açısına etnomüzikolojide de ihtiyaç duyduğumuza dair vurgusu, hem bu makale özelinde hem de günün getirdikleriyle aklımda kalıyor. Diğer naçizane öneri ve hatırlatmam; Şeyma Ersoy Çak ve Ş. Şehvar Beşiroğlu hocaların editörlüğünde yayımlanmış olan <a fr-original-style="" href="https://www.idefix.com/Kitap/Kadin-ve-Muzik/Seyma-Ersoy-Cak/Arastirma-Tarih/Kadin/urunno=0001688363001" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Kadın ve Müzik”</a>&nbsp;kitabı.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.idefix.com/Kitap/Kadin-ve-Muzik/Seyma-Ersoy-Cak/Arastirma-Tarih/Kadin/urunno=0001688363001" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img data-fr-image-pasted="true" alt="/Users/tugcehakarar/Desktop/Müzik ve Kadın.jpg" src="https://lh6.googleusercontent.com/kpbutbW0Y5NeI0GchKYWvykMb91OaSEifXaLMpGAQSTeLjVE2j9eqraP7ijFQt9m2smaAnlk7j2Vq39Ju4rZIHUuQA_AH6UR8p0iJOgVslBqI8gZbSx0MDbUEIWRRA27tvW3cv8" width="216" height="334" fr-original-style="" fr-original-class="fr-draggable" style="vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; max-width: 100%; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;"></a>&nbsp;Bu kitapta; Türkiye ve Dünya’dan kadınların müzik dünyalarındaki varlığı, bu varlığa yaklaşımlar, performansın toplumsal cinsiyet bağlamında ele alındığı birbirinden besleyici başlıklar var. Burcu Yıldız, E. Şirin Özgün, Şehvar Beşiroğlu, Özlem Doğuş Varlı, Z. Gülçin Özkişi, Şeyma Ersoy Çak, Namık Sinan Turan ve Rina Altaras&nbsp;bu başlıkların sahipleri. Ben, müzik videoları, kadın meselesi gibi konuları düşünürken kitaplığıma, bu kitaptan&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.academia.edu/44237066/KADIN_VE_M%C3%9CZ%C4%B0K_Toplumsal_Cinsiyet_Perspektifinden_2000_2014_Y%C4%B1llar%C4%B1_aras%C4%B1nda_T%C3%BCrkiye_M%C3%BCzik_Kanallar%C4%B1nda_Yer_Alan_Pop%C3%BCler_M%C3%BCzik_Videolar%C4%B1na_Bir_Bak%C4%B1%C5%9F" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden 2000-2014 Yılları Arasında Türkiye Müzik Kanallarında Yer Alan Popüler Müzik Videolarına Bir Bakış”</a>&nbsp;başlığını okumak üzere uzanıyorum. Sizlerin de ilgisini çekeceğini düşündüğümden, geçmişin müzik videolarına ve alt metinlerine dair biraz daha berrak bir soru işareti ekeceğini düşündüğümden buraya koymak istedim.&nbsp;Gelelim, Nazan Öncel’in videosuyla zihnimde aramaya koyulduğum görüntüye… Siyah giyinmiş bir kadın, bir sandalye tepesinden şiddeti ve kadın meselesini söylüyor. Ben de yıllar evveline giderek rastladığımda çok etkilendiğim bir dans gösterisini hatırlıyorum. Bir kesit…&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=Vdu3pJI49SQ" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Zeynep Tanbay – İskemle…</a>&nbsp;Sanıyorum sokakta da olsak, bir balkondan diğerimize ses olmaya çalışıyor da olsak hepimiz biraz bu iskemleye yapışmış kalmış işkence görüyoruz.&nbsp;Baharın getireceği umut beklentisiyle…&nbsp;

Muhsin Ertuğrul ile ilgili hikayeler