Zappa Zamanlar

Bir platformun küreselden yerele sıradışı hikayesi üzerine

Tikiyle tokuyla sosyal medya, değişen dünya ve Türkiye

Yasalar ne diyor?Amerika Birleşik Devletleri'nde, çocukların veri gizliliği Çocuk Çevrimiçi Gizlilik Koruma Yasası (COPPA) tarafından düzenlenmektedir. Bu yasa, 13 yaşın altındaki çocuklara yönelik olan web siteleri ve çevrimiçi hizmetlerin veya 13 yaşın altındaki çocuklardan kişisel bilgi toplayanların herhangi bir kişisel bilgi elde etmeden önce ebeveyn onayını almalarını gerektirmektedir..COPPA anlamında kişisel bilgi; çocuğun adı, adresi, e-posta adresi, telefon numarası, sosyal güvenlik numarasından tutun da onu kişisel olarak belirlemek için kullanılabilecek her tür tanımlayıcıyı içermektedir. Ayrıca, COPPA şirketlerin ebeveynlere çocuklarının kişisel bilgilerine erişim sağlamalarını ve bilginin silinmesini isteme seçeneği de vermek suretiyle çocukların verilerinin kontrolünün her daim onların ebeveynlerinin elinde olmasına olanak tanımaktadır.Musical.ly ile 5,7 milyon $ ceza!Bu yasal korumalara rağmen, çocukların verilerinin hedefli pazarlama için amacı dışında ve hukuka aykırı olarak kullanıldığı konusunda endişeler devam etmektedir. 2018 yılında Federal Ticaret Komisyonu (FTC), COPPA'yı ihlal ederek ebeveyn onayı olmaksızın çocuklardan kişisel bilgi toplayan mobil uygulama geliştiricisi Musical.ly ile 5,7 milyon dolarlık bir uzlaşmaya gitti. Uygulama hesap oluşturmak için kullanıcılarından bir e-posta adresi, telefon numarası, kullanıcı adı, ad ve soyadı, kısa bir biyografi ve bir profil resmi sağlamalarını talep etmekteydi. Kullanıcıların önemli bir bölümü 13 yaşın altında olduğu tespit edilmişti.Birleşik Krallıkİngiltere'de de benzer şekilde çocukların veri gizliliği, kişisel verilerin toplanması, kullanımı ve depolanması için bir dizi kural sağlayan Genel Veri Koruma Yönetmeliği yürürlüktedir. Bu Yönetmelik, işletmelerin 16 yaşın altındaki çocukların kişisel bilgilerini toplamadan, kullanmadan veya ifşa etmeden önce ebeveynlerden açık bir onay almalarını gerektirmektedir. Ek olarak, Yönetmelik, kişisel verilerin güvenliğini sağlamak için uygun teknik ve organizasyonal önlemlerin uygulanmasını ve bir veri ihlali durumunda ebeveynlere bildirim yapılmasını mecbur kılmış durumdadır.Birleşik Devletler’dekine benzer şekilde 2019 yılında İngiltere Bilgi Komisyonu Ofisi (ICO), çocukların verilerinin kişiselleştirilmiş ve hedeflenmiş reklamlar oluşturmak için kuralsız bir şekilde kullanıldığı endişeleri nedeniyle çevrimiçi reklam endüstrisine yönelik bir soruşturma başlattı. ICO, şirketlerin çocukların çevrimiçi davranışlarıyla ilgili verileri toplamak için sofistike profil oluşturma teknikleri kullandığını ve bu verilerin çocukların ilgi ve tercihlerine dayalı hedeflenmiş reklamlar oluşturmak için kullanıldığını tespit etti.Bu soruşturmadan elde edilen bulgular üzerine İngiltere hükümeti, çocukların erişebileceği çevrimiçi hizmetler için yeni bir uygulama kodu ve uygun yaşa uygun tasarım kodu oluşturma da dahil olmak üzere çocukların veri koruması çabalarını güçlendirmek için bir dizi reform önermiştir.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(232, 94, 94); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(232, 94, 94); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Sonuç olarak, hedefli reklamcılık işletmelerin hedef kitlelerine ulaşmak için kullandığı güçlü bir araç olabilir, ancak çocuklara ait verilerin gizliliği ve korunması konusunda dikkatli olunması önemlidir. Çocukların kişisel verilerinin toplanması, kullanımı ve depolanması için yasal korumaların mevcudiyeti güven yaratabilir. Bununla birlikte Birleşik Devletler ve Birleşik Krallık örneklerinde görüldüğü üzere bu verilerin hedefli pazarlamada kanunsuz bir şekilde kullanılması olasılık dışı değildir. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, yasa yapıcıların ve düzenleyicilerin bu değişikliklerin farkında olması ve çocukların haklarının dijital çağda korunmasını sağlaması her daim ajandada tutulması gereken meselelerden olmak zorundadır.</blockquote>

Veri Koruma ve Mahremiyet Gündemi

Bugünün dijital çağında, çocuklar hedefli reklamcılık ya da veri temelli pazarlama dediğimiz olgunun domine ettiği bir dünyada büyüyorlar. Sosyal medyanın, çevrimiçi oyunların ve mobil uygulamaların yükselişi ile şirketler çocukların çevrimiçi davranışları hakkında gün geçtikçe daha fazla veri topluyor ve kişiselleştirilmiş ve hedefli reklam kampanyaları oluşturmak için kullanıyorlar. Ne var ki bu durum özellikle çocuklara ait verilerin gizliliği ve korunması ile ilintili birçok yasal ve etik endişe yaratmaya devam ediyor.

Hedefli reklamcılık çocukların veri mahremiyetine tehdit olabilir mi?

2018 yılında ilk çıkışından bu yana TikTok hem belirli şarkılara özel viralleşen dansların videolarıyla hem de videoların arka planlarındaki müzikler aracılığıyla müzik sektörüyle içli dışlı olmuştu. TikTok’un popülerliğinin kalıcı olduğundan emin olduğumuz şu zamanlarda ise bu platformun yeri çok daha önemli bir hâl aldı. Bu durumda bizim de bu ilişkiyi irdelememiz kaçınılmazdı.2017 sonunda Çin merkezli Bytedance şirketi lip-sync videolarının paylaşıldığı platform Musical.ly’i satın almasıyla ilk adımlar atılmış oldu. Bundan birkaç ay sonra da yeni markasıyla TikTok başarılı bir çıkış yaptı. TikTok çıkışından bu yana 1 milyardan fazla aktif kullanıcı toplamayı başardı. Geçtiğimiz Temmuz itibariyle 3 dakikaya yükselmiş olsa da öncesinde sadece 15 saniyelik videolara izin veren platform özellikle içeriklerin çok hızlı popülerleşip yayılması özelliğiyle kayıt şirketlerinin radarına girdi. 15 saniye yeni bir single’ı tease etmek için idealdi.&nbsp;İlk zamanlarından beri viral içerikleri üreten kullanıcılar her gün yüzlerce şarkı tanıtımı teklifi aldıklarını belirtiyorlar. Bazen bu şekilde planlı olsa da zaman zaman şarkıların tesadüfi bir şekilde popülerleştiği de oluyor. Mesela ilk kez 1977 yılında yayımlanan Fleetwood Mac’in Rumours albümü, <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=Y3ywicffOj4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dreams</a> şarkısının henüz başlangıç noktasına ulaşamadığım bir şekilde kullanılmaya başlayıp popülerleşmesiyle rastgele bir şekilde dinlenme listelerinde belirmeye başlamıştı. Aynı şekilde Matthew Wilder’ın 1983 tarihli şarkısı <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=B4c_SkROzzo" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Break My Stride</a>, 2020 yılında durduk yere yükselmişti. Bunun bir başka şekli ise çıktığı zamanda aşırı başarılı olamamış ama bir 10 saniyelik bir hook’a sahip şarkıların inanılmaz dinlenme sayılarına ulaşması. Bunun örneği de Harmless’ın <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/6hIOunhsLUT66KQgZV5dMD?si=abe855767d1c44c8" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Swing Lynn</a> şarkısı, yarı başarılı albümün diğer şarkıları Spotify'da sadece yüz binleri görürken Swing Lynn neredeyse yüz milyon dinlenmeye ulaşmış durumda. Bunun dışında yeni çıkış yapan genç sanatçılar için TikTok inanılmaz bir tanıtım aracı. Bunun ilk örneği de Lil Nas X ve Old Town Road’un hızlı başarısı. Bir diğeri ise sadece 10 gönderisi bulunan hesabından paylaştığı ilk şarkısı driver’s license ile milyonlarca görüntülenmeye ve takipçiye ulaşan ve bizim de dilimizden düşmeyen isim Olivia Rodrigo.Peki neden TikTok müzik tanıtımı üzerinde böyle bir etkiye sahip? Bence birinci sebep şu sıralar pek çok insanın müzik keşfetmek için kullandığı araçlar olan streaming servislerinin öneri algoritmalarının tekdüzeliğinden farklı olması. Kullanıcılarının TikTok’ta farklı müziklere, streaming servislerinin öneremeyeceği bir şarkıya maruz kalmaları çok daha olası. İkincisi de TikTok’un yarattığı community hissi, kullanıcının takip ettiği bir influencer’ın yarattığı bir trendi takip etme ve onunla bağlantılı olan bir müziği dinleme isteği olabilir. Bir diğer sebep ise şu an sosyal medya etkisinin her zamankinden güçlü ve hızlı oluşuyla birlikte kayıt şirketlerinin bu yöne kayışı. Yani zaten bir sanatçıyı takip etmek isteyen hayranı en kısa sürede yeni bir habere ulaşmak istiyorsa buna TikTok aracılığıyla ulaşıyor. Dolayısıyla bu döngü git gide birbirini besliyor.&nbsp;Bu gelişmeler ile müzik sektörü çok hızlanmış durumda, TikTok ile sanatçılar şöhretten ve dinleyicileri de yepyeni müziklerden sadece 15 saniye uzaklıkta.

TikTok’un çıkışı ve müzik sektörünün en popüler tanıtım araçlarından biri hâline gelişi üzerine düşündük.

Müzik endüstrisinin yeni oyuncusu TikTok

Birkaç yıl önce ortaokul çağındaki kuzenim, bir salgına kapılmıştı. Sürekli müzikli videolar izliyor, çekiyor ve bütün arkadaşlarının böyle yaptığını söylüyordu.&nbsp;Başta “bu kadar kendini kaptıracak ne olabilir?” diye yaklaştığım bu uygulama, saatlerce müzikli video izleme maratonuna dönüştü. Musical.ly, beni de etkisi altına almıştı. Şimdi de TikTok adıyla her gün hepimizi etkisi altında tutmaya devam ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">🤔 Nasıl başladı?</h2>Çin’den ABD'ye yayılmayı başaran ve dünya çapında en çok&nbsp;kullanılan uygulamalardan biri olan TikTok, aslında üç farklı uygulama olarak gelişimine başladı:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Musical.ly: ABD gençliğini hedefleyen Çin merkezli bir girişim</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Douyin: ByteDance'in Çin pazarını hedefleyen video oluşturma ve paylaşma uygulaması&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TikTok: Douyin’in küresel versiyonu (daha sonra Musical.ly de bünyesine katıldı)</li></ul>İnşaat mühendisliği mezunu olan Alex Zhu, yazılım şirketi SAP SE'de çalışmak için Silikon Vadisi'ne geldi. Yolculuğu sırasında yanında müzik dinleyen ve telefonuyla video çeken bir grup ABD vatandaşı genç dikkatini çekti. Bu iki kültürel akımı&nbsp;birleştiren bir sosyal medya uygulaması oluşturmaya karar verdi. Böylece, eğlenceli kısa videolar oluşturmayı ve paylaşmayı sağlayan Musical.ly ortaya çıktı.Musical.ly, kullanıcıların dikkatini uygulamada tutmak ve yeni içeriklerle uygulamayı beslemek için içerik yüklemeyi kolaylaştırarak işe başladı. Nerede olursanız olun, pijamalarınızla bile video oluşturabilirdiniz çünkü size ilham verecek örnekler, video düzenleme araçları ve filtrelerle 15-30 saniyelik video oluşturmak çok kolay hâle gelmişti. Musical.ly, insanların azalan dikkat süresine hitap ettiği için değil, uygulamaya artan ilgiyi doyuracak&nbsp;yeni içerik üretme potansiyelini kolaylaştırdığı için başarılı bir şekilde ilerliyordu.Uygulama, ilk müşterilerini Instagram ve Messenger için kısa videolar oluşturmaya yönelik bir araç olarak kazandı. Bu sayede uygulama mağazasındaki aramalarda, Instagram ve Messenger'dan daha yukarıda çıkmaya başladı. Instagram ve Messenger'ı arayan kullanıcılar, meraktan veya bir anlık kafa karışıklığıyla en üstte çıkan bu uygulamayı indirdi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">👥 Her şey kullanıcılar için</h2>Kullanıcıları kapmayı başaran Musical.ly, onların ilgisini korumak için artık başka bir şeyler yapmalıydı ve birkaç strateji belirledi:<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1) Fenomenleri göz ardı etmek</h3>Musical.ly, sosyal medya fenomenlerini platforma katılmaya ikna etmek için kaynaklarını harcamak yerine, her gün gelen birkaç yüz kullanıcıyla bir topluluk oluşturmayı hedefliyordu. Asıl önemli olan, "günlük tüketici"ydi.Bunu nasıl sağladı? Alex, büyük bir servet (trafik) eşitsizliği yarattı. Bir avuç kullanıcı, elle tek tek seçilmiş videolardan oluşan "Keşfet" özelliğinde öne çıkarılarak "zengin" oldu. Diğer kullanıcılar da popüler ve zengin olma&nbsp;umuduyla içerik üretmeye devam etti. Bu böyle birkaç aylığına devam ederken Alex, "Keşfet" seçeneğinde herkese takipçi toplama ve zengin olma şansı vermek için yeterli trafiğe ulaşarak bir algoritma geliştirmeyi hedefliyordu.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2) Kullanıcılarla birlikte üretmek</h3>Alex, kullanıcıları uygulamada tutmak için onlarla birlikte içerik üretmeye, onları anlamak için onlarla etkileşime girmeye karar verdi. Bunun için:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Onlarca&nbsp;sahte hesap&nbsp;oluşturarak insanların uygulamayı neden ve nasıl kullandığını anlamak için videolara yorumlar yaptı ve geri bildirimde bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uygulamanın ilk versiyonuna, "Fikirlerim" yazan bir buton ekledi. Kullanıcılar buraya tıkladığında uygulama hakkında&nbsp;sevdikleri ve nefret ettikleri&nbsp;üç şeyi listelemeleri isteniyordu. Yol haritası belirlendi: “Kullanıcıların sevdiklerini geliştir, nefret ettiklerini düzelt.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uygulamaların tasarımını geliştirmek için ilk kullanıcıların&nbsp;yüzlercesini WeChat grubuna&nbsp;dâhil etti ve yeni bir özellik yayımlanmadan önce kullanıcılardan geri bildirimler alındı.</li></ul>2016'da, ByteDance şirketi Musical.ly'nin uygulama mağazalarında 1 numaraya ulaşan yurt dışındaki muazzam başarısının sinyalini aldı ve 60 günde rakip olarak Çin pazarı için Douyin'i piyasaya sürdü. Douyin, Çin pazarını bir fırtına gibi ele geçirerek 1 yılda 100 milyondan fazla kullanıcıya ulaştı. Bir yıl sonra Musical.ly, ByteDance tarafından bir milyar dolara satın alındı. Musical.ly, TikTok (Douyin) ile birleşti ve şimdi, aylık yaklaşık 680 milyon kullanıcısıyla TikTok, dünyanın her yerinde en çok konuşulan uygulama oldu.&nbsp;

Quando

Çin'de kurulup ABD'yi hedefleyen ve daha sonra tüm dünyayı etkisi altına alan TikTok...

Kullanıcılarıyla omuz omuza: TikTok 

Etkin bir TikTok kullanıcısı olmak için gerekenler:<ul><li>En fazla 60 saniye, en az 10 saniye olabilecek şekilde bir video çek.</li><li>Hemen o anda uygulama içinde düzenlemesini yap.</li><li>Yükle.</li><li>Ana sayfaya gel, scroll etmeye başla.</li><li>Geceden sabah beşe kadar bunu yap. &nbsp;</li></ul>Son iki yılda TikTok hızla büyüdü. Platformu her ay yaklaşık 700 milyon kişi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jbmJjLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMDglMjUyRjI0JTI1MkZ0aWt0b2stcmV2ZWFscy11cy1nbG9iYWwtdXNlci1ncm93dGgtbnVtYmVycy1mb3ItZmlyc3QtdGltZS5odG1s"">kullanıyor</a>. Pazar araştırma şirketi Sensor Tower’ın tahminlerine göre uygulamanın yüklenme sayısı geçtiğimiz yıla oranla %30 artarak yaklaşık 940 milyon oldu.<h3>Nedir? &nbsp;</h3>TikTok, Çin merkezli ByteDance tarafından 2017 yılında kuruldu. Kapanan uygulama Vine'ı anımsatan, Douyin'in bir tür klonu olan ve popüler dudak senkronizasyonu uygulaması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGbXVzaWNhbC5seSUyNTJG"">Musical.ly</a> ile birleşen TikTok, “Frankenstein'ın bir tür video platformları canavarıdır” demek yanlış olmaz sanıyoruz.TikTok, neredeyse tamamen yapay zekâ tarafından yönlendirilen tek büyük sosyal medya uygulamasıdır. Instagram ve Twitter da yapay zekâ uygulamalarını benimsedi ancak yine de bu platformlar büyük ölçüde bildiğiniz veya takip etmeyi seçtiğiniz kişilere odaklanıyor. TikTok'u açtığınızda, platformun merkezî özelliği olan “Sizin İçin” sayfasıyla karşılaşırsınız, yani bir algoritma tarafından seçilen sonsuz bir video akışı karşılar sizi. Gördükleriniz, önceki davranışınızın yanı sıra bulunduğunuz ülke ve kullandığınız cihaz gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir.<h3>Problemler &nbsp;</h3>TikTok'un diğer büyük platformlar gibi hassas olduğu üç önemli konu var; konuşma özgürlüğü, yanlış bilgilendirme ve güvenlik. TikTok'un güvenilirliği, bu üçü söz konusu olduğunda rakiplerinin yaptığı hataları yapıp yapmayacağına bağlıdır demek yanlış olmaz. Google veya Facebook gibi büyük isimlerin de bu sorunlar üzerinde kafa yorduğunu düşündüğümüzde günümüzün sorusu şu olmaktadır: TikTok olası sorunlarla başa çıkmak için yeterli yetkinliğe sahip mi?<h3>İçerik denetimi ve güven meselesi &nbsp;</h3>TikTok 2018'de popülaritesini artırmaya başladığında şiddet ve pornografi gibi içerikleri yasaklayan kısa bir kurallar dizisi listeledi. Son iki yılda ise politikalarını birkaç kez <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRjIxJTI1MkZ0ZWNobm9sb2d5JTI1MkZ0aWt0b2stcWFub24uaHRtbA=="">güçlendirerek</a> nefret söylemini yasakladı ve QAnon gibi komplo teorilerinin yayılmasını sınırladı. Ancak bu gelişmeler, sansür konusunda bir dizi skandalı atlattıktan sonra geldi.TikTok, ilk günlerinde etnik veya dinî gruplar arasındaki gerilimleri tartışan kullanıcıları cezalandırarak "platformdaki çatışmayı en aza indirmek için keskin bir yaklaşım” benimsediğini söyledi. Şirket, herhangi bir tartışma ihtimalinden kaçınmaya kararlı görünüyordu. Bu durumu da, misyonunun siyasi tartışmalara ev sahipliği yapmaktan ziyade “eğlendirmek” olduğunu iddia ederek açıkladı.Bu motivasyonun temelinde Çin hükümeti olup olmadığı bilinmiyor ancak Çin'deki teknoloji şirketlerinin, sansürlenmesi gereken ifadeler başlığı altında geniş ve sürekli değişen kurallara uymak durumunda olduğunu biliyoruz. Birkaç yıl önce Çin hükümeti, hamileliklerini yücelttiğini düşündüğü genç annelerin videoları da dâhil olmak üzere müstehcen materyallere ev sahipliği yapmakla suçlayarak ByteDance'i baskı altına aldı. CEO Zhang Yiming çabucak özür diledi ve şirketinin gelecekte kullanıcıları daha iyi denetleyeceğine söz verdi.<h3>Medya kuruluşları ve kullanıcılardan tepkiler &nbsp;</h3><ul><li>The Guardian gibi önemli medya kuruluşları, TikTok'un moderatörlerine eşcinsel haklarını savunan ve Tibet'in bağımsızlığı dâhil olmak üzere Pekin'e duyarlı konuları içeren videoları kara listeye alma talimatı verdiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGVndWFyZGlhbi5jb20lMjUyRnRlY2hub2xvZ3klMjUyRjIwMTklMjUyRnNlcCUyNTJGMjUlMjUyRnJldmVhbGVkLWhvdy10aWt0b2stY2Vuc29ycy12aWRlb3MtdGhhdC1kby1ub3QtcGxlYXNlLWJlaWppbmc="">bildirdi</a>. &nbsp;</li><li>Mart ayında ise The Intercept, TikTok'un "çirkin" ve fakir kullanıcılardan gelen gönderileri, iddiaya göre zorbalığı engellemek amacıyla öne çıkarmadığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRoZWludGVyY2VwdC5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjAzJTI1MkYxNiUyNTJGdGlrdG9rLWFwcC1tb2RlcmF0b3JzLXVzZXJzLWRpc2NyaW1pbmF0aW9uJTI1MkY="">ortaya çıkardı</a>. TikTok, iddiada kullanılan verilerin geçmiş tarihli olduğunu söyledi. &nbsp;</li><li>Kullanıcılar ve gazeteciler TikTok'u, Hong Kong'daki protestoları ve Çin'in Müslüman azınlıklarına uyguladığı tutumu sergileyen videoları gibi Çin hükümetini kızdırabilecek içerikleri sansürlemekle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53YXNoaW5ndG9ucG9zdC5jb20lMjUyRnRlY2hub2xvZ3klMjUyRjIwMTklMjUyRjA5JTI1MkYxNSUyNTJGdGlrdG9rcy1iZWlqaW5nLXJvb3RzLWZ1ZWwtY2Vuc29yc2hpcC1zdXNwaWNpb24taXQtYnVpbGRzLWh1Z2UtdXMtYXVkaWVuY2UlMjUyRg=="">suçladı</a>. TikTok iddiaları yalanladı. Ancak kullanıcılardan ve hükümet yetkililerinden artarak gelen şüpheye yanıt olarak şirket, 2020'nin çoğunu Çin'den uzaklaşmaya ve kendisini küresel bir sosyal medya şirketi olarak yeniden şekillendirmeye çalışarak geçirdi. &nbsp;</li></ul>TikTok, Pekin'den herhangi bir emir almadığını belirterek video kaldırmak için eyalet talepleri hakkında düzenli raporlar yayımladı. Ayrıca, insanların TikTok’un uygulamalarına yakından tanıklık edebileceği bir şeffaflık ve hesap verebilirlik merkezi açtı. Fakat bu değişikliklerin insanları TikTok'un kendi ülkesinden etkilenmediğine ikna etmeye yetip yetmediği açık değil.<h3>Hükümetlerin tepkisi &nbsp;</h3>TikTok'un karşılaştığı bir diğer zorluk ise dünya genelindeki hükümetlerin kendisinden pek de hoşlanmaması. Hindistan ile Çin arasındaki sınırda bir çatışma çıkmasının ardından Hindistan'daki yetkililer, TikTok'u ve Çin'deki geliştiriciler tarafından yapılan yüzlerce başka uygulamayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnJlc3RvZndvcmxkLm9yZyUyNTJGMjAyMCUyNTJGdGhlLWNsb2NrLWlzLXRpay10b2stdGlrLXRvayUyNTJG"">engelledi</a>. ABD'de ise Trump yönetimi benzer şekilde Çin ile artan gerilimin ortasında platformu yasaklamak için <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXMtdXNhLXRpa3RvayUyNTJGYXBwZWFscy1jb3VydC1ob2xkaW5nLWRlYy0xNC1oZWFyaW5nLW9uLWJsb2NrZWQtdS1zLXRpa3Rvay1uZXctdXNlci1iYW4taWRVU0tCTjI4QzJWTw=="">harekete geçti</a>, şirket hâlâ ABD mahkemelerinde karmaşık bir hukuk mücadelesinin içinde. Pakistan ayrıca kısa bir süre için TikTok'u sansürledi ancak kararı hızla <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZuZXdzJTI1MkZ3b3JsZC1hc2lhLTM4MzUyODQ3"">tersine çevirdi.</a><h3>TikTok'un geleceği &nbsp;</h3>TikTok, diğer ülkeler tarafından sıkı takibe alınmaya devam ettikçe muhtemelen kendisini ByteDance ve Çin'den ayırmak için mücadele etmeye devam edecek. Buna karşılık Pekin, Trump yönetiminin talep ettiği gibi “TikTok'un bir Amerika merkezli şirkete satılması” gibi kendisinin onaylamadığı herhangi bir hamle yapılırsa devreye girmeye istekli olduğunun <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zY21wLmNvbSUyNTJGZWNvbm9teSUyNTJGY2hpbmEtZWNvbm9teSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGMzEwMTM2MiUyNTJGdGlrdG9rcy1hbGdvcml0aG0tbm90LXNhbGUtYnl0ZWRhbmNlLXRlbGxzLXVzLXNvdXJjZQ=="">sinyalini verdi.</a>Pek çok ülkede, TikTok'a katılan insanlar benzer profile sahip; korkusuz, genç ve ifade özgürlüğü için güçlü ve yeni bir platformu kullanmaya hevesli. Soru, TikTok'un onları adil ve yeterli bir şekilde destekleyip destekleyemeyeceğidir...<h3>Sizin için 😉 &nbsp;</h3>Tüm sıkıntılarına ve sansür problemlerine rağmen Tiktok’un vadettiği eğlence göz ardı edilemez. Bu kadar TikTok bilgisine maruz bırakmışken sizi, favori TikTok videolarımızı paylaşmasak olmazdı:<ul><li>Her şey bir yana TikTok'un kanıtladığı en önemli şey <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aWt0b2suY29tJTI1MkYlMjU0MGJsaW5kb29vbyUyNTJGdmlkZW8lMjUyRjY4OTE1NzM4NTY2MTI1MDI3ODk="">bazılarımızın</a> dansa gerçekten yetenekli olduğu... &nbsp;</li><li>Turnuvanın neyi amaçladığını anlamadık ancak birkaç saniyeliğine saf mutluluk içeren <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aWt0b2suY29tJTI1MkYlMjU0MGpheWJhYnlzbW9vdmUlMjUyRnZpZGVvJTI1MkY2ODgyNDg3OTI2MzM3Mzc1NDk0"">şu videoya</a> bir bakın. &nbsp;</li><li>Kediler <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aWt0b2suY29tJTI1MkYlMjU0MGNhdF9raXR0eTY2JTI1MkZ2aWRlbyUyNTJGNjg2NjkyNzcxMjc0NTkwMTMxOA=="">bu sesi</a> çıkarabiliyor mu gerçekten? &nbsp;</li><li>Karaoke günlerini kocaman özlemle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aWt0b2suY29tJTI1MkYlMjU0MHJoeXN3aWxsaWFtYyUyNTJGdmlkZW8lMjUyRjY4ODg5NjUwMDQyNDczMjE4NTg="">anıyoruz</a>... &nbsp;</li><li>Karşıdan karşıya bir daha başka şekilde geçemeyeceğiniz şu çalışmayı da <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM5YTRmNmY1ZDQ2MDAwOThmYjVhMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWYwZjEzMDdmOGY1MTQwMDA2OTZlYmYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aWt0b2suY29tJTI1MkYlMjU0MGZ1bm55X21lbWVzXzEyMzMlMjUyRnZpZGVvJTI1MkY2ODk2Mzg3ODQ1ODcxNjUyMTAy"">şuraya</a> bırakıyoruz.</li></ul>

Video uygulaması son 12 ayda dünyayı fethetti. Küresel bir platform olmanın sorumluluğunu nasıl karşılayacak?

Bir TikTok yılı

Sekiz yıl önce yazılım mühendisi Zhang Yiming, yapay zekâ teknolojileri kullanan RSS (Rich Site Summary) uygulaması Toutiao ile ByteDance grubuna hayat vermişti. Kısa sürede 75 milyar dolarlık değerleme ile dünyanın en değerli özel şirketi olmayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGFkMTE1NGM2YzBiMDAwN2QwNTMzNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYnVzaW5lc3NpbnNpZGVyLmNvbSUyNTJGdGlrdG9rLWFwcC1vbmxpbmUtd2Vic2l0ZS12aWRlby1zaGFyaW5nLTIwMTktNyUyNTIzemhhbmctYW5kLWJ5dGVkYW5jZXMtZmlyc3QtcHJvZHVjdC13YXMtYS1uZXdzLWFnZ3JlZ2F0b3ItYXBwLWNhbGxlZC10b3V0aWFvLXpoYW5nLXdhbnRlZC10by1jcmVhdGUtYS1uZXdzLXBsYXRmb3JtLXdob3NlLXJlc3VsdHMtd2VyZS1wb3dlcmVkLWJ5LWFydGlmaWNpYWwtaW50ZWxsaWdlbmNlLXNlcGFyYXRlLWZyb20tY2hpbmFzLXNlYXJjaC1lbmdpbmUtYmFpZHUtNQ=="">başardılar</a>. Tabii Çin merkezli şirketi şampiyonlar ligine çıkartan aksiyon, 2017'de Musical.ly satın alması aracılığıyla TikTok'un dünyaya gelmesiydi. Sevin veya sevmeyin; Morning Consult'ın raporuna göre geçtiğimiz yıl platform, gençler arasında Facebook'tan daha <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGFkMTE1NGM2YzBiMDAwN2QwNTMzNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZtb3JuaW5nY29uc3VsdC5jb20lMjUyRmZvcm0lMjUyRmluZmx1ZW5jZXItcmVwb3J0LWVuZ2FnaW5nLWdlbi16LWFuZC1taWxsZW5uaWFscy1kb3dubG9hZCUyNTJG"">popülerdi</a>. Fakat konumuz ABD-Çin ilişkileri olduğunda diğer ülkenin pazarında iş yapan popüler bir teknoloji şirketi olmak, isteyeceğiniz son şey olabilir...&nbsp;<ul><li>ABD hükümetinin TikTok'u yasaklama arzusundan "Bu üzerinde çalıştığımız bir şey, evet" diye söz ediyor Başkan Donald Trump. Trump'ın asıl motivasyonu pandemi sebebi ile Çin'e ceza kesmek - bunu kendisi de söylüyor... Başkandan bir gün önce konuşan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da yasak için yeşil ışıkları yaktı. Fakat, bakanın açıklaması daha ziyade uygulama verilerinin Çin Komünist Partisi'ne aktarılması ile <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGFkMTE1NGM2YzBiMDAwN2QwNTMzNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYmxvb21iZXJnLmNvbSUyNTJGbmV3cyUyNTJGYXJ0aWNsZXMlMjUyRjIwMjAtMDctMDclMjUyRnRpa3Rvay10b3V0cy11LXMtdGllcy1hZnRlci1wb21wZW8tdGhyZWF0ZW5zLXRvLWJhbi1zb2NpYWwtYXBwJTI1M0Z1dG1fY2FtcGFpZ24lMjUzRGxpa2VzaG9wbWUlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX21lZGl1bSUyNTNEaW5zdGFncmFtJTI1MjZhbXAlMjUzQnV0bV9zb3VyY2UlMjUzRGRhc2glMjUyNTIwaHVkc29uJTI1MjZhbXAlMjUzQnV0bV9jb250ZW50JTI1M0R3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGcCUyNTJGQ0NaRjctZHA1MmIlMjUyRiUyNTI2YW1wJTI1M0JzcmVmJTI1M0Q0VEFINzlOYQ=="">ilgiliydi</a>. &nbsp;</li><li>Neden önemli? Mevcut durumu uluslararası ilişkilerde "mütekabiliyet" olarak adlandırıyoruz. Facebook'tan Google'a ABD merkezli servisler, Çin'de iş yapma fırsatı yakalayamıyor. Ülkenin müdahaleci yasaları ve sansür politikaları, bu platformlara anakarada nefes aldırmıyor. İki ülke arasında kriz tırmanırsa Vaşington da Çin merkezli uygulamalar için benzer bir politika izleyebilir. Tabii serbest piyasa ilkelerine sırt çevirmek şartıyla... &nbsp;</li><li>Yasa: Çin'in yeni Hong Kong yasası ile "iki sistem bir devlet" felsefesi romantik bir hikâye oldu. Bölgede faaliyet gösteren şirketlerin otoriteler ile bilgi paylaşımı yapmak zorunda kaldığı bir düzene geçiş yapılıyor. Kısaca mevcut yasalar karşısında şirketlerin boynu kıldan ince. ABD merkezli teknoloji şirketlerinin boykot furyasına katılan TikTok da o zaman bizde Hong Kong'da yokuz mesajını verdi. Aslında bu zahmetsiz bir mesajdı. Zira, TikTok hâlihazırda Çin sınırları içinde faaliyet göstermiyor. Çatı şirket ByteDance'in ülke pazarındaki oyuncusu, Douyin ismi ile anılıyor. Hâl böyle olunca 7 milyon nüfuslu, yüz ölçümü İstanbul'un beşte birine karşılık gelen Hong Kong ile bağları kesmek Vaşington tarafından pek bir marifet sayılmıyor. &nbsp;</li><li>Arka plan: Bu ay Hindistan hükümetinin ulusal güvenliğini gerekçe göstererek aralarında TikTok'un da bulunduğu 59 Çin menşeli uygulamayı yasaklaması, Vaşington için de örnek teşkil etti. Hindistan tarafı da Bakan Pompeo gibi kullanıcı bilgilerinin başkalarıyla paylaşıldığını düşünüyordu. Ülkeye 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıklayan TikTok'un hayalleri de bu hamle ile şimdilik suya düşmüş <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGFkMTE1NGM2YzBiMDAwN2QwNTMzNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZjAyMDg5NTIwMjZkOTAwMDdlMmZmNWY="">görünüyor</a>.</li></ul>

Musical.ly ile ilgili hikayeler