<img src="https://images.aposto.com/2025/8/0/1757873411266.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; CHP'den "Büyük Ankara Mitingi": Bugünkü kurultay iptal davası öncesi Ankara Tandoğan Meydanı'nda geniş katılımlı bir miting yapan CHP'nin Genel Başkanı Özgür Özel, eylemi serbest seçimler ve demokrasi için düzenlediklerini söyleyerek erken seçim çağrısını yineledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Eğer cesaretin varsa, kaptıkaçtı siyasetçi değilsen, siyasi yankesicilikten medet ummayacaksan Bayrampaşa'ya, Beykoz'a, Aydın'a gel koyalım sandığı, millet versin kararı."</blockquote>

Aposto Gündem

Aposto İstanbul

Beyoğlu pasajlarının az bilinen tarihini anlatmak için çıktığımız yolculukta son duraklarımız, adını 1908 sonrası buraya yerleşen çiçekçilerden alan Çiçek ve İstanbul’un Avrupa tipi pasaj örneklerinden biri olan, 1870 Büyük Beyoğlu Yangını sonrasında inşa edilen Avrupa pasajlarındayız.

Mekanlardan insanlara Beyoğlu pasajları: Çiçek Pasajı ve Avrupa Pasajı

<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1933/milliyet_1933_kanunusani_/milliyet_1933_kanunusani_14_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 14 Ocak 1933</a>Küçükçekmece yolundayız. Her tahtası ayrı ses veren gürültülü bir otobüs içinde Çatalca Müstahkem Mevkii Kumandanı Fuat Paşa hazretleriyle konuşuyoruz. Ben bir aralık önümüze parça parça serilen Çekmece’nin dumanlı sahillerini göstererek; “Paşam nasıl manzara?” diyecek oldum. Fuat Paşa hazretleri gülümsedi: “Yüzbaşılığım buralarda geçti. Her tarafını karış karış bilirim ve severim de. Fakat benim en hoşuma giden yer Boğaziçi’dir. Mesela Rumeli Kavağı’nda o hava nedir efendim! Gecede iki saat uyku uyusanız demir gibi kalkarsınız.” Asfalt üzerinde rüzgâr hızıyla ilerliyoruz. Paşa hazretleri devam etti: “Boğaziçi’nin yerlisi sayılırız biraz. Evvelce yaz kış Kavak’ta otururduk. Bence ne Adalar ne Yeşilköy ne de Erenköy. Boğazı dünyaya değişmem.”Muhterem kumandanın yüksek tevazuundan cesaret alarak sorduk: “Bu akşam Büyükçekmece’de kime misafir olacağız Paşam?” Gülerek cevap verdi: “Şimdilik ben de sizden fazla bir şey bilmiyorum. Çağrıldık, gidiyoruz!” Söz döne dolaşa bizi davet eden Büyükçekmece Nahiye Müdürü Kenan Feyzi Bey’de karar kıldı. Fuat Paşa diyor ki: “Mutlaka bir sürpriz hazırlamıştır bize.” Sonra hep beraber düşünüyoruz: “Acaba köye elektrik mi getirildi?” “Yoksa balo filan mı verecek?” Balo sözü genç bir arkadaşı heyecana düşürdü: “Aman sus! Ben bu açık renk elbiseyle nasıl giderim baloya?” “Belki balo değildir canım!” Nihayet otobüsteki Büyükçekmecelilere danıştık. “Ne var bu akşam köyde?” Omuzlarını kaldırarak birbirleriyle bakıştılar. “Vallahi biz bilmeyiz ne var.”İşin içinden çıkabilene aşk olsun. Anlaşılan Nahiye Müdürü Bey yapacağı işi kimseye haber vermemişti. Biz böyle tahminler yaparken otobüs bir anda altı üstüne gelmiş gibi sarsıldı. Can korkusu ile pencerenin demirlerine yapıştım. Fuat Paşa hazretleri heyecanımızı yatıştırmak için haber verdi: “Asfalt bitti!” Ben gülmeye başladım. “Asfalt bitmedi, biz bittik Paşam!” Yolun cefalı kısmı bundan sonra başlıyordu. Çamurları yer yer kabarmış batak bir yol ki neûzübillâh! Bizim otobüs otobüslükten hani neredeyse istifa edecekti. Böyle sarsıla sarsıla, kafamızı pencere camlarına çarparak sonunda Büyükçekmece’ye geldik.Çatalca Kaymakamı Cevdet Salih Bey, Küçükçekmece Nahiye Müdürü Kenan Bey, Çatalca ve Çekmece’nin belli başlı simaları burada. Köyün meydanlığında meşaleler yakılmış, çoluk çocuk hepsi ayakta. Büyükçekmece bayram yerine dönmüş vesselam.Akşam yemeğinden sonra parti binasındaki radyonun başında köylü şehirli bir araya toplandık. Sanki birbirleriyle tanışmamış insanlar değiliz. Memleketi içinden seven ve içinden tanıyanların hoşuna giden bir topluluk: Doksan yaşındaki köy ağaları burada. Yirmi yaşındaki hanım muallimler burada. Sekiz yaşındaki ilk mektep çocukları burada. Cumhuriyet’i kuran ordunun temsilcisi burada. Kazanın kaymakamı, nahiyenin müdürü burada.Bu kaymakamın hafızamızda yer eden eski kaymakamlara benzer yeri yok, bu paşa halkı kasıp kavuran paşalardan değil. Hep bir arada, ayrı gayrı gözetmeden oturuluyor.Radyoda 35 kilometre uzaktaki İstanbul’un Sesi’ni dinleyen köylülere bakıyorum. Henüz hayranlıktan kendilerini alamamışlar. Nahiye Müdürü diyor ki: “Küçük arıza olmasaydı bu akşam onları sinema karşısında görecektiniz.” Sinema, radyo… Belli ki onlar için hâlâ esrarını muhafaza eden şeyler. Esrarlı fakat cazip.Bir aralık meclise hafif bir durgunluk çöker gibi olmuştu. Kenan Bey birdenbire ortadan kayboldu. Onun birkaç dakika sonra iki zurnacı ve bir davulcuyu önüne katarak içeri girdiğini gördük: “Haydi çocuklar!” Davul ilkin hafif bir tempo tutturdu. “Dran dran da dran dran!” Fakat bu ağır aksaklık tez canlı Kenan Bey’i memnun etmedi: “Daha hızlı, daha hızlı!” Davulcu da tuhaf bir adam. Tokmağı her indirişte yerinde bir kere zıplıyor. Zurnacıyı hiç sormayın. Coştu da coştu! Tabii bu davulla çifte zurna boşuna gelmemişlerdi. Kenan Bey rastgele birkaç genci kolundan tutup kaldırdı. Filiz gibi köy delikanlılarının ellerinde yazma mendil, memleket işi hora tepmeleri görülecek şeydi doğrusu.Her zaman İstanbul eğlenmez ya, arada bir köylü de eğlenir! Hele Büyükçekmeceliler çok neşeli insanlar doğrusu. Bazıları oyuna kaldırılınca naz ederler, oynamamak için bin türlü bahane bulurlar. Büyükçekmece köylüsü böyle nazlanan takımından değil. Sekiz yaşındakiler bile bize oyundaki maharetlerini gösterdiler. Hele bir hanım kız yaşından hiç umulmayacak bir ustalıkla öyle mükemmel zeybek oyunu oynadı ki az kalsın alkışlamaktan avuçlarımız patlayacaktı.Gece yarısına kadar bu davullu zurnalı eğlenti devam etti. Yerlerimize çekileceğimiz sırada merdiven ayağında ne bakalım? Davulcu bir tarafta, zurnacılar bir tarafta. Meğer bizi uğurlamaya gelmişler. Uzatmayalım davul zurna ile sulu sepken yağmur altında mektebe doğru şöyle bir yürüyüşümüz var, uyandığım zaman ilk işim pencereden bakmak oldu. Ortalığı bembeyaz görünce Nahiye Müdürü Kenan Bey’in sözleri hatırıma geldi: “Beyaz köy, Büyükçekmece’yi bembeyaz bir köy yapacağım.” diyordu. Tabiat ondan evvel davranmıştı. Nahiye Müdürü’nün yapmak istediği şeyi bir gece içinde yağan kar yaptı. Büyükçekmece hakikaten beyaz, bembeyaz bir köydü. &nbsp;&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">*Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki bazı kelimelerin yerine, okumayı kolaylaştırmak için günümüzdeki karşılıkları yazıldı. Selahattin’in tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair çok zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Dumanlı sahillerin karşısında - Asfalt bitti! - Samimi bir topluluk - Radyoda İstanbul’un Sesi’ni dinleyen köylülerin hayranlığı - Davul ile zurna bizi nasıl uğurladı?

Büyükçekmece’de Bir Gece

Sabahın erken saatleri. Ayvalık'ta daha hiçbir dükkân kepenkleri açmamış. Şöyle "Bir sabah kahvesi içmek istiyorum!" desen en yakın istikâmet Cunda Taş Kahve. Bir kediler bir biz caddelerde. Onlar aheste, biz kahve arayışında beyhude. E artık tuttuk yolu, Beril'le buluşmak üzere. Dar sokaklar, eski Rum evleri — kimi üzerimize yıkıldı yıkılacak. Yeterince güçlü bir aşk rüzgârı bile indirebilir camlarını. Kimi takmış takıştırmış; bir bakanı olacak. O ev, bu ev, şu pencere, beri pencere derken tahin kokuları sarılmış bir sokakta yürüyoruz. Mint yeşili panjurlu bir evin önünde kapılar açık, içerisi mutfak. Kafamızı daha da içeri uzatıyoruz. İşte Beril! Arkasından Berlin ve Raw. Düz ayak evde sokağa taşan bir karşılama töreni.Beril, Balıkesirli. Küçükken Altınoluk'tan tekneyle geldiği Ayvalık'ın bir gün evi olması şaşırtıcı değil. Ayvalık, zamanında ailesinin de ev sahibi olmak istediği, küçüklüğünden beri gelmeyi sevdiği yer. Onu en çok etkileyen de Rum evleri ve ruhu — hatta Taylan da buralı. Cunda'da evlenmişler. 30'lu yaşlarının başında bu hayran olduğu topraklara geri gelen Beril'le, bir Rum evinin eşiğinde oturuyoruz şimdi. Tüm sokağı tahin kokutan sıcak, taze ve vegan kurabiyelere Ayvalık'ta sabah erken saatlerde "evde yoksa yok kahve" eşlikçi. Demeyin keyfimize. "Şu köşedeki benim evim olsa" hayalleri kurmamak işten bile değil.Burası Fevzi Çakmak Mahallesi. Değil mi, Beril? "Evet, şu an Fevzi Çakmak Mahallesi'ndeyiz. Aslında burada her mahalle birbiriyle iç içe. Pek derin ayrılıkları yok." Macaron'dur, Fevzi Paşa'dır, Fethiye'dir — birbiriyle benzer hikâyelerin anlatıcısı, öyküyü canlandıran ve ayrıştıran karakterler.&nbsp;Senin buraya taşınma hikâyen nedir? Nasıl yaşanır bu mahallede? Hayalle gerçek, romantikle realist yürür mü kol kola? "Bizim mahalleye taşınmak için rahat olmak ve hayatı ciddiye almamak gerek sanırım yoksa her şeyi kendine dert edinebilirsin. Kapının önüne kakasını yapan kediler, taş bina olduğu için mutfakta her yerde beliren örümcekler ve böcekler; gece kapının önüne oturan mahallenin gençleri; arabayla evin önüne gelemediğin için eşya taşımanın zorluğu gibi benim için sorun olmayan aksine keyif veren detaylar kimisine problem olabilir."<img src="https://images.aposto.com/2021/9/5/1634909256061.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Berlin, Raw ve Beril <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İki eşik, iki mahalle arası</h2>Beril'in anlattıklarının bir kısmı bizi çocukluğumuza veya gençliğimize götürecek cinsten nüanslar taşıyor. Sokakta insanların hâlâ bir eşiğe ya da köşeye oturup sohbet edebildiklerini düşünmek nostaljik bir imge. Değil mi? Ya da büyükşehirli olmanın yarattığı ulaşılmazlık ve kamusal alanın kaotik imajının etkisi olacak bunu düşünenlerin üzerinde — ondan bize nostaljik ve samimi gelişi; Beril'in saydığı bu detaylardan rahatsız değil, hoşnut olmamız.Beril, iki mahalle arası sürdürüyor yaşamını. Nişantaşı ve Ayvalık'ta. Şehrin temposundan kaçanlardan değil ama. Onun enerjisi, yapma cesareti ve üretme dürtüsü nereye gitse içinde. Dışarıdan içeriye değil, içeriden dışarıya genişliyor Beril. "Karşılaştırma yapamayacak kadar zıt İstanbul'da ve Ayvalık'taki yaşam. İstanbul’da sabahları işe yetişmek için hızlı hızlı yürüyen insanlar, günün her saati sokaktan geçen motorlar ve köpeklerimi sürekli kaldırımda yürütmek gibi hep bir tedbirli olma hâli, telaş söz konusu. Ayvalık’taki sokağımız eski bir Rum Mahallesi'nde, araç giremeyecek kadar dar. Herkesin evinin önüne minderini oturup karşı komşusuyla karşılıklı çay içtiği o sevimli sokaklardan. Sokakta bizden ve kedilerden başka hareket eden bir canlı, nesne yok."Bir mahalleden her şeyi beklemek akıl kârı mı? Belki içimizde sohbeti başlatmak üzere iki ayrı eşik gereklidir. Belki, bundan sonra çoğumuz, iki mahalle arası bir yaşam süreceğiz. Biri karnımızı biri de ruhumuzu doyuracak. Distopik ya da ütopik. Karşılıklı. Ayrı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/9/5/1634909359574.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ayvalık sokaklarında başkasının eskisi, birilerinin yenisi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir define haritası: Ayvalık</h2>Türkiye'deki en büyük Rum Mahallesi Ayvalık'ta. Terk edilmişliğin ifadesi var evlerin yüzlerinde. Kimi tüm ihtişamıyla diğer hepsi için dimdik ayakta. Dar sokakların tabelasız antika dükkânları, hiç yazılmamış günlüklerin sayfaları gibi. Topladıkça hikâye birleşiyor, paragraflar yazılıyor. Biz bugün, bu hikâyenin peşinden buraya gelenlerden biriyle bir eşikteyiz. Antikaların tozunu alıyoruz."Mübadele döneminde kaçabilmek için evlerde gizli kapılar, altlarında sığınaklar varmış. Rumlar, Mübadele Göçü sırasında hiçbir şeylerini almadan gitmişler. Bu sebeple de evlerin altlarında, tuğla duvarların arkasında zamanında Rumların evlerini terk ederken gömdükleri altınları ve değerli eşyaları varmış," diye anlatıyor Beril.&nbsp;Aklımız Kemal Sunal'ın define avcılı filmlerine gidiyor. Zamanında birileri kazıp değerli ne vardıysa almış bu evlerden. Bahçelerden çıkan testileri, küpleri, hokkaları — mahallenin altın değerinde olduğu aşikârdı tabii. Ama define avcılarına mabet olacak kadar olduğunu bilir miydiniz? Hatta define avcılarının gerçek olduğunu? Ayvalık işte öyle bir mabetmiş ki taşınırken bir teknenin duvara çarpmasıyla duvardan altın döküldüğüne dair bile hikâyeler var.Beril devam ediyor: "1928 doğumlu Orhan Amca var, komşumuz. Kendi zeytinliklerinde zeytinyağı üretiyor. Bir gün satarken görünce gittik sohbet ettik. O da meraklı olduğumuzu görünce evine davet etti bizi. İnanılmaz ihtişamlı bir evi var — eskinin varlıklı ailelerinden birinin eviymiş. Dolayısıyla Orhan Amca'nın evine hâlâ define avcıları geliyormuş. Burada bu bir sektör. Define avcıları gerçekten var."<img src="https://images.aposto.com/2021/9/5/1634909414235.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ayvalık mahallelisi bisikletinin üzerinde<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hangi restorasyon hangi define?</h2>Dar sokaklar boyunca restore edilmiş, eski, az eski, dökülmüş, yanlış restore edilmiş, terk edilmiş, eski ve az eski diye sırayla devam ediyor Ayvalık'taki Rum evleri. Gözlerimiz karşıdaki ihtişamlı eve dikince Beril giriyor araya: "Karşı komşumun evi Ayvalık’taki en eski binalardan ama klasik Rum mimarisi değil. Burada nadir bulunan İtalyan tarzı evlerden olduğu söyleniyor. Mübadele döneminden de öncedir yıkılmamış, deve hanı olarak kullanılıyormuş."&nbsp;Her yıl Ayvalık'a gelince yeni restore edilmiş evlerle karşılaşmak veya tam tersi dökülmek üzere evlerin daha da döküldüğünü görmek mümkün. "Küçüklüğümde geldiğimizde burası harabeydi. Şimdilerde evlerin çoğu satıldı ve yeni sahipleri tarafından restore edildi. 20 yıl önce 30-40 bin liraya alınıyordu — bugün 1,5 milyon isteniyor içi dökülen evlere. Terası, bahçesi varsa üst kattan deniz görüyorsa zaten iki katı nerdeyse." Görülen o ki evlerin içi boşalınca farklı bir define avcılığı gelişmiş mahallede. Ulu orta define: Rum evleri.Bu hikâyeleri dinledikten sonra içinde maddi ederi olan ne varsa alınmış, kendisi yok olmaya terk edilmiş evleri, kültür ve mirası koruma yasalarını düşünmemek elde değil. 1950'den beri burada oturanlar var. Evlerin korunması için herhangi bir önlem yok — insanların bu evleri doğru restore ettirecek imkânları da. Durum böyle olunca en ucuz malzemeyle işe girişiyor ya da satıyorlar. Usta bulmak bile zor. Dar sokaklardan araba geçmiyor, malzeme taşımak da bir mesele. Evlerin para etmesi mahallelinin evi satmak için motivasyonunu artırıyor. Başka bir seçenek de bir tarihî eseri yok etmek pahasına kapalı kapılar ardından yanlış restorasyon uygulamalarına devam etmek.Tüm bunlar masaya konunca bu denli değerli evlerin bunca yıl sadece içindeki defineler kadar kimseyi ilgilendirmemesi ve ederi olmaması bugün gelinen durum kimin sorumluluğunda? Ayvalık'ın yeni mahallelilerinin mi? Burada, bu mirasla yaşamayı tercih edenlerde mi? Onu mecburen ya da tercihen terk edenlerde mi? Belediyede mi, yasa yapıcılarda mı, turistte mi?Cevapları biliyoruz ve bilmiyoruz. Bildiğimiz bir konu, büyük şehirlerin artık insan ölçeğinden çok uzak olduğu. Farklı alternatifler, iki şehir-iki mahalle-iki eşik arası yaşamlar mümkün. Ayvalık’a gelirsek, buradaki altın, define avcılarının aradıklarından başka.Ayvalık'a dair başka sorular, başka mahalleliler: Sarp Dakni'yle Fethiye Mahallesi ve Ayvalık'ı konuştuğumuz sayı <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/ayvalik-fethiye-mahallesi-sarp-dakni" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.

Paşa ile ilgili hikayeler