• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık'ın&nbsp;İsmailağa Cemaati'nin kollarından Hiranur Vakfı kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel'in kızını 6 yaşındayken 'evlendirmesi' ve kız çocuğunun cinsel istismara maruz kalması olayına ilişkin "Bunlar son derece insani ve siyasetin konusu değil"&nbsp;açıklamasına, TİP Milletvekili Sera Kadıgil tepki gösterdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Tarikata bir laf et Derya":&nbsp;Kadıgil, mecliste kız çocuğunun ifadesini okuyarak "Ağzını aç da tarikata bir laf et Derya. Bak burada ifadesi"&nbsp;diyerek Bakan Yanık'a seslendi.</li></ul>

Aposto Gündem

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Keşke Olmasaydı&nbsp;</h2><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstismar</h3>Bu yazıyı planlarken bu başlık aklımda yoktu. Üçüncü olarak yazmayı planladığım konu belki sosyal medya yasası belki de barınma sorunuydu. Fakat Timur Soykan’ın altı yaşındaki kız çocuğunun uğradığı cinsel istismarı anlattığı “Karanlık dünya bir çocuğu yuttu” başlıklı <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/karanlik-dunya-bir-cocugu-yuttu-tarikat-karanliginda-henuz-6-yasinda-412258" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberi</a> karşısında "Çocukları koruyamayışımızdan daha kötü ne olabilir ki?" diye düşündüm. Biz sosyal medyada önümüzde düşmedikçe veya araştırmacı gazeteciler haber yapmadıkça bu sorunu fark etmesek de çocuklar istismar ediliyor. Merak edip <a fr-original-style="" href="https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/310520221416422021H%C4%B0ZMETE%C3%96ZELK%C4%B0TAP.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Adli İstatistiklere</a> baktığımda 2021 yılında çocukların cinsel istismarı suçuna ilişkin 16.161 mahkumiyet kararı verildiğini gördüm. Ve sormaya başladım.Bir çocuğun vücut bütünlüğünü kendine hak gören insanlar engellenemiyor ve şüphe ortaya çıktığında soruşturmanın üstü örtülüyorsa o sene nasıl iyi bir sene olabilir? Tarikatlar bir çocuğun istismarı iddiasına “aile içi mesele” deme rahatlığını/cesaretini nereden alıyor? Din özgürlüğünün korunması tarikatların denetimsizliği anlamına mı gelir? Buna sessiz kalan yargı devletin yargısı mıdır?Sonra aklıma ocak ayında tarikat yurdunda gerçekleşen üniversite öğrencisi intiharı geldi. Gençleri koruyamayarak başladığımız seneye çocukları koruyamadığımızı gösteren haberlerle veda etmemize üzüldüm.Sorgusuz sualsiz tarikat lideri anan siyasilerin yeni yıla girerken kayıplarımızı biraz olsun düşünmeleri dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Terör Saldırısı</h3>Bu yıl 13 Kasım’da İstiklal Caddesi’nde gerçekleştirilen terör saldırısında 6 kişi yaşamını yitirdi, 81 kişi de yaralandı. Saldırıyı gerçekleştirdiği görüntülenen Albashır ve ilişkili kişiler tutuklanırken ve bazı şüpheliler hakkında sınır dışı edilme kararı verildi.Terör saldırısı ile ilişkili şüphelilerin Türkiye’ye yasadışı yollarla geldiği söylenip göçmen kaçakçılığı da soruşturma kapsamına alındı. Albashır’ın PKK terör örgütü üyesi olduğu bilgisi paylaşıldı (detaylar için <a fr-original-style="" href="https://www.trthaber.com/haber/gundem/istiklaldeki-teror-saldirisiyla-ilgili-kritik-isimler-desifre-ediliyor-726958.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bkz</a>.) Daha sonrasında sosyal medyada diğer terör örgütleri ile bağlantılar iddia edildiği gibi saldırının nasıl gerçekleştiğine ilişkin şüpheler ortaya atıldı. Çoğu kişi yetkili mercilerin dediklerinin doğruluğunu sorguladı. İçişleri Bakanı ABD'nin taziye dilemesini reddederken Cumhurbaşkanı ABD'nin başsağlığı dileklerini kabul etti. CHP’nin terör saldırısının araştırılması için verdiği önerge de <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/chpnin-istiklal-caddesindeki-teror-saldirisinin-arastirilmasi-icin-verdigi-onerge-akp-ve-mhp-oylariyla-reddedildi-2007783" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">reddedildi</a>. Daha önce meydana gelen terör saldırılarının da araştırılmadığı düşünüldüğünde buna şaşırmıyorum ama şaşırmadığıma üzülüyorum.Ülkede terör saldırısı olmuşken vatandaşların yetkililerin açıklamalarına güvenmemesi ve temsil yetkisine sahip insanların araştırma taleplerini görmezden gelmesi demokratik bir hukuk devletinde olmaması gereken bir şey.Hukuk devletine yakışmayan diğer şeyleri de terör saldırısı ile bağlantılı olarak tecrübe ettik. Mesela yayın yasağı getirildiği gibi haberleşme platformları da yavaşlatıldı. Bu yüzden de ya bilgiye erişemedik ya da bir şekilde yayılan yanlış bilgileri okuduk. Bu yasaklardan geriye de bir kez daha ifade özgürlüğümüzün ya da haber alma hürriyetimizin olup olmadığını sorgulamak düştü. Tabii, interneti yavaşlatanların destekçilerinin VPN kullanmak suretiyle taziyelerini iletmesi de ayrıca ironik.Ele alınması gereken bir diğer husus da terörle mücadele yöntemi olarak bankların/saksıların kaldırılması. İzninizle buna yorum dahi yapmak istemiyorum.Bir daha terör saldırısı yaşamamamız ve yaşanılan herhangi bir olayda doğru bilgiye erişebilmemiz dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bartın Maden Kazası</h3>Bu sene bizleri üzen bir diğer olay (olay kavramının doğru kullanım olduğunu düşünmemekle birlikte) 14 Ekim günü Bartın’da gerçekleşen maden faciasıydı. 42 emekçinin hayatını kaybettiği bu facia kader planı ile açıklamaya çalışıldı: “Bunlar her zaman olacaktır”. 2014 yılında meydana gelen Soma faciasının “fıtrat” ile açıklandığını hatırladığımızda bu tepkiye şaşırmıyor ama bir kez daha şaşırmadığıma üzülüyorum.Facia sonrasında tutuklamalar gerçekleşti, ifadeler ortaya çıktı. Kimsenin sorumluluk üstlenmediği ifadelerde müessese müdür yardımcısı sorumluluğunun kendisinden alındığını söyleyip “Sadece oturdum, maaşımı aldım” demekle <a fr-original-style="" href="https://www.ntv.com.tr/turkiye/bartindaki-maden-faciasinda-ifadeler-ortaya-cikti,5-HpNCA2yEOHmdET_H7z6w" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yetindi</a>. Bilirkişi raporu havalandırma sisteminin yetersiz ve etkisiz olduğunu ve bu kazanın önlenebilir olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.tgrthaber.com.tr/gundem/bartindaki-maden-faciasi-sorusturmasinda-tutuklama-2852811" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti</a>.Önümüzdeki günlerde yargı muhtemelen çoğunlukla bu yetersizlikleri fark edemeyen/bildirmeyen mühendislerin sorumluluğunu tartışacak. Tek sorumlu onlar mı? Oysa, Sayıştay raporlarında Bartın maden ocağında grizu patlaması uyarısında bulunulduğu ortaya çıktı. Hâl böyleyken iktisadi devlet teşekkülü olan Türkiye Taşkömürü Kurumu’nu ya da bu kurumun ilgili bakanlığı olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nı sorgulamamız gerekmiyor mu? Ya da Soma faciasında işçilerin olası kast ile öldürüldüğü değerlendirmesinde bulunan Yargıtay dairesinin üyelerini değiştirenlere soracak sorumuz yok mu? Bu facia kaderin getirdiği talihsiz bir kaza mı yoksa değersizleşen insan hayatı, artan emek sömürüsü ve yetkililerin sorumsuzluğa alışması mı?Yeni yıla girerken keşke olmasaydı dediğimiz faciaların yarattığı soruları düşünmek dileğiyle.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İyi ki Oldu</h2><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pandeminin (Neredeyse) Bitişi</h3>Pandemi tabii ki de bitmedi. Fakat görece azaldığını vaka verilerinin iki haftalık olarak yayımlanmasından <a fr-original-style="" href="https://covid19.saglik.gov.tr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlayabiliriz</a>. 2. doz aşı yapılma oranının %85’i aşmış olması da ayrıca sevindirici. Bu vesileyle Özlem Türeci ve Uğur Şahin’e tekrar teşekkürlerimizi iletelim.Tam anlamıyla pandemiden kurtulamasak da ben gerek vaka sayılarının azalması gerekse günlük hayatımıza geri dönmemizin kıymetli olduğunu düşünüyorum. Hastalık gidişatı için her akşam ekran başında Sağlık Bakanı'nı veya hafta sonu dışarı çıkıp bir kahve içmek için İçişleri Bakanlığı genelgelerini beklemeyi de bıraktık. Hâlâ toplu taşımada bazen maske taksak da en azından hayatımız normal denebilecek seviyede.Benim "İyi ki oldu" dediklerimin arasında buna yer vermemin sebebi biraz da kişisel. İki yıl aradan sonra yüz yüze eğitime dönebilmek çok güzel, zira ekrana bakarak hukuk konuşmak maalesef o kadar da eğlenceli değil (!).Önümüzdeki sene de normal devam edebilmek ve sağlıklı olabilmenin kıymetini bilmek dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cumhuriyetin 100. Yılına Doğru İlerlemek&nbsp;</h3>Girişte dediğim gibi bu seneyi düşününce aklıma genelde olumsuz şeyler geliyor. İnsanı üzen şey de yalnızca bu olumsuzluklar değil, aynı zamanda "Keşke olmasaydı" başlığına bu kadar çok şey koyabilmek. Fakat her şeye rağmen insan geleceğe umutla bakacak şeyler bulabiliyor. Festivallerin yetersiz gerekçelerle iptal edildiği veya müzik yasaklarının anlamsız şekilde sürdürüldüğü günümüzde cumhuriyetimizin 99. yılının coşkulu bir şekilde kutlandığını görmek iyi ki olan şeyler arasında. İzmir’deki Tarkan konseri bunlardan biri.Tabii mesele yalnızca şarkı söyleyip dans etmek değil. Cumhuriyet kutlamaları ile aklımıza bağımsızlık mücadelesinin ve egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunun gelmesi. Ülke yönetiminin tek bir iradeye sığdırılmaya çalışılması "Egemenlik gerçekten milletin mi?" sorusunu sorduruyordu. Bu yetkinin halk tarafından verilmiş olduğunun elbette ki farkındayım. Ama şu an halkın refah içinde özgürce yaşadığını söylemek ülke durumuna kayıtsız kalmak anlamına gelecektir, naçizane. İşte bu yüzden, bağımsızlık mücadelesi sonrası Cumhuriyete kavuştuğumuz gibi, Cumhuriyetin 100. yılında da daha mutlu olduğumuz Türkiye’de yaşayacağımıza inanmak istiyorum.Cumhuriyetin ilanı sonrasında hayata geçirilen tüm politikaların/kararların doğru olmadığının da bilincindeyim. 100. yılın heyecan yaratması benim için bu farkındalık ile de alakalı. Bazı insanlar o yanlışlarda ısrar etmeye niyetli olsa da ben yeni neslin daha kapsayıcı olduğuna inanıyorum.Hatalardan ders aldığımız ve evrensel değerlerle inşa ettiğimiz yeni bir yüzyıl olması dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhalefetin Çözüm Üretmesi (Üretmeye Başlaması)</h3>Geçtiğimiz yıl muhalefetin birleşmesine iyiler arasında yer vermiştim. Bu birleşme sonrasında gerçekleşenlerin bir seçmen olarak beni tam anlamıyla mutlu ettiğini maalesef ki söyleyemiyorum. Fakat daha sonra kendi içlerinde atışmaları, cumhurbaşkanı adayı belirsizliği, gündemde olmayan ve iktidara yarayan konuların gündeme taşınması ve bazı konularda (mesela tarikat yurtlarında intihar edilmesi) yeteri kadar tepki verilmemesi beni fazlasıyla kızdırdı.İnsanların eve ekmek götürürken zorlandığı, çocukların açlıktan bayıldığı, sinemaya gitmenin lüks sayıldığı günlerde çok büyük bir iş yapmış gibi Anayasa metni kodifikasyonu da kızgınlığımı arttırdı. Emeğe saygısızlık etmek istemem. Güçlendirmiş parlamenter sistem ilkelerini açıklamalarına da sevinmiştim. Bir hukukçu olarak Anayasa metnini de ilgiyle okurum. Fakat bu metnin en fazla %55’in temsiliyle yazıldığı aşikâr. Anayasa değişikliği Cumhur ittifakının ve HDP’nin de katılımıyla olmak zorunda. Bu yüzden, “metin yazmayın ekonomi konuşun ve somut öneriler açıklayın” diyor, muhalefetten ümidimi kaybetmeye başlıyordum (ki ben pek ümit kaybeden biri değilimdir). CHP’nin “İkinci Yüzyıla Çağrı” toplantısından sonra bu kızgınlığım azalmaya başladı; nitekim muhalefetin vatandaşın asıl ihtiyacı olan şeyi yapmaya başladığını düşünüyorum: çözüm önermek. Evet, bu vizyon toplantısında da eleştirilecek şeyler vardı. Bu yazıda muhalefeti çok eleştirdim, etkinlikteki organizasyon ve yöntem hatalarını da başkalarına bırakıyorum.Programda konuşma yapan bazı insanların yetkinliği zaten program öncesi de takdir toplamıştı (biri için "Bu niye konuşuyor?" dediğimi beni tanıyanlar tahmin edebilir). Vatandaşın rahatlaması/ferahlaması için 6 ay gibi net bir zaman diliminin öngörülmesi, doğrudan yatırım çekme planından bahsederken miktar söylenebilmesi, "ekilmedik toprak bırakılmayacak" gibi net söylemlerde bulunulması, “kirli sermaye” dediği çıkar gruplarından alınması planlanan miktarın belli edilmesi, Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin bu sefer amasız fakatsiz yanında durulması, geçmişte olan planlama teşkilatı gibi iyi işleyebilir kurumların tekrar oluşturulma hedefi, Türkiye odağından çıkıp dünya ile rekabet etme motivasyonu, İstanbul Sözleşmesi’nin tekrar yürürlüğe girmesi yönündeki iradenin “zaten bir kere söyledik” yaklaşımına kapılmadan bir kez daha tekrar edilmesi bana “ay sonunda ayakları yere basan muhalefet” dedirtti. İşte bu yüzden bu çözümlerin bu yılın "İyi ki oldu" dediklerimiz arasında yer almayı hak ettiğini düşünüyorum. Tabii şimdi bunların herkese anlatılması lazım. Mümkünse cumhurbaşkanı adayı ve muhtemel bakanlarla birlikte…Bir kısmınız "Bu gibi önerileri diğer partiler de yapıyordu, onları neden övmüyorsun?" diyebilir. Doğru, somut çözüm önerisi ve zaman çizelgesi ortaya koyan ilk parti CHP değil. Bu konuda Deva Partisi’nin çalışmalarını görmezden gelmek ayıp olabilir; ama oy oranı %5’in altındaki bir partinin çözüm önerilerindense ana muhalefet partisinin artık somut olarak çözüm üretmeye başlamasının beni daha çok heyecanlandırmasını da makul karşılarsınız sanırım.Birleşmiş muhalefetin ortak çözüm üretmeleri ve bu çözümleri halka anlatmaları dileğiyle...

Günebakan

Gelin Bu Ay Yıla Bakalım

BirGün yazarı Timur Soykan, geçtiğimiz hafta bir tarikat liderinin çocuğunun henüz 6 yaşındayken&nbsp;evlendirilip cinsel istismara maruz kaldığını ortaya çıkardığı haberini yayımladı. Haberin yayımlanmasının ardından Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, olaya ilişkin davaya müdahil olduğunu ve mağdura her türlü hukuksal desteği vereceklerini açıkladı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Haberin ardından…</h2>Haber sosyal medyada tepki toplarken siyasiler de kınama mesajları yayımladı. Haberin ardından Hiranur Vakfı, yayımladığı açıklamada "Konu ile kurumsal olarak hiçbir ilgimiz bulunmamaktadır. Süreci devam eden bir davanın iddianamesinde yer alan suçlamalar dava sonuçlanmadan sadece iddiadan ibarettir."&nbsp;ifadelerine yer verdi. Açıklamadan önce vakıf, internet sitesindeki birçok bilgide yer alan Yusuf Ziya Gümüşel hakkındaki ifadeleri kaldırdı. Timur Soykan bunu "temize çıkma çalışması"&nbsp;olarak adlandırdı.Öte yandan dün, kız çocuğunun ağabeyi ve kız kardeşleri olduğunu belirten 3 kişi yayınladıkları videoda yaptıkları açıklamada, gelinlikli fotoğrafların "hafızlık töreni sırasında çekildiğini" iddia etti.Türkiye'de bugün bu vakfın kurucusu ve üyesinin kız çocuğunu maruz bıraktığı istismar konuşuluyor; ancak bu Türkiye'de bitmek bilmeyen, üstü sürekli örtülen, çoğu zaman duyulmayan en büyük çığlıklardan biri. Çocuk istismarı Türkiye'de birçok farklı kurum ve kuruluşların çatısı altında meydana geliyor. Tarikat ve cemaat adı altındaki yapılanmalar da bunlardan biri. Ancak; bu olaylar bir toz bulutuymuşçasına kimi zaman soruşturulmadan rafa kaldırılıyor.Hangi günah bir çocuğun hayatını, geleceğini, vücudunu ve benliğini istismar etmekten daha büyük olabilir? Hangi günah, bir çocuk için bu düşünceleri kurmak ve eyleme geçirmekten daha kötü olabilir?📲 Yazının devamı ve konuyla ilgili tüm detaylar&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/duyun-sesimizi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aposto.com’da</a>.

Not: Bu yazı, editörün bakış açısını yansıtmaktadır, taraflıdır. 

Sesimizi duyun!

Geçen hafta, bir tıp fakültesi öğrencisinin yaşamak zorunda kaldığı yerdeki huzursuzluğunu kendi ağzından dinledik. Üzerine konuşulanlar, yapılan söylemler, düşünceler ne olursa olsun tek bir sonuç vardı: Enes’i kaybettik. Onun gibi binlerce genç arkadaşımızın kapalı kapılar ardında ne yaşadıklarını bilmiyoruz. Bu kuruluşların barınma yerlerinde kalanların yaşadığı olumsuz olaylar olmadan da yaşayanlar hariç kimsenin bir fikri olmuyor.Daha önce "Öğrenim Krizi" serisinde de tarikat ve cemaat yurtları problemini ele almaya <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/615c13e03f537000068a7dfd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışmıştım.</a> Buralarda kalan öğrencilerle röportaj yaparak yurtlarda olanları ve öğrencilerin bir kısmının bu yurtlarda kalma zorunluluğunun sebeplerini aktarmaya çalışmıştım. Enes’in veda mektubu da yaptığım röportajlar da hep benzer kaygıları dile getiriyordu. Enes’i kaybettikten sonra sosyal medyada da birçok cemaat/tarikat yurdu öğrencisi olumlu olumsuz yaşadıklarını anlattı. Bu sefer bu yurtların&nbsp;hukuki boyutunu ve kamunun yaklaşımını ele almaya çalışacağım.Sosyal medyada ne yaptığımızı denetleyen ya da televizyonda ne izlediğimize karar veren kurumların yanında öğrencilerin yatıp kalktığı ve hayatının çoğunu geçirmek zorunda kaldığı tarikat ve cemaat yurtlarına ilişkin devletin neden bir denetim mekanizması yok? Tarikat ve cemaat yurtları bir nevi eğitim kurumları hâline gelmeye çalışırken hangi devlet kurumuna bağlı? Hangi mevzuatlar aracılığıyla bu yurtların kuruluşu yapılıyor? Hukuki dayanakları var mı?Anayasa madde 174’te de “değiştirilemez inkılap kanunları” arasında yer alan “Tekke ve Zaviyelerle Türbelerine Seddine ve Türbedarlıklar ile Birtakım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun” ile tarikat ve cemaatler kapatılmıştı. Tarikatları yasaklayan ilgili 677 sayılı kanunla şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, nakiplik, halifelik ile bu unvan ve sıfatların kullanılması ile bu unvan ve sıfatlara ait hizmet ifası ve kıyafet giyilmesi de böylece yasaklandı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yasal olmasa da devam etti&nbsp;</h2>Bu yasalarla Türkiye’nin gerçekliği değişmedi, yasal olmasa da varlıkları devam etti. Mali açıdan Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından denetlenen cemaat, tarikat, tekke ve zaviyelerin kurduğu vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarının eğitim ve öğretim açısından hiçbir denetlemeye tabi olmamasını anlamlandırmak mümkün değil.2012 itibarıyla denetleme imkânlarının nasıl yok edildiğini, cemaat/tarikatlara yasal olarak nasıl fiili bir meşruluk verildiğini ve bu kuruluşların siyasetle nasıl iç içe bir koruma altında kolayca hareketlerini devam ettirdiklerini inceleyelim.Anayasa madde 24’te açıkça belirtildiği üzere “Din ve ahlak eğitim ve öğretimi devletin gözetim ve denetimi altında …”&nbsp;yapılması gerekmektedir. Kur'an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği’nde yapılan 2012 değişikliğiyle kurslar ve bunların yurtlarında Millî Eğitim Bakanlığı’nın denetim yetkisi kaldırıldı. Artık bu kuruluşlardaki denetim “eğitim ve pedogoji” açısından değil, dinî olarak doğru bilgiler verilip verilmemesi üzerine kurgulanmıştı. Oysaki Millî Eğitim Temel Kanunu “Resmî, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitimle ilgili faaliyetleri, Millî Eğitim amaçlarına uygunluğu bakımından Millî Eğitim Bakanlığının denetimine tabi” olduğunu öngörmekteydi.2012 yılında Millî Eğitim Bakanlığı’nın Kur'an kurslarını denetim görevine son verilmesi ve kurslardaki yaş sınırının kaldırılmasıyla bu yapıların açtıkları yasal-yasa dışı kurum sayıları hızla arttı. 4+4+4&nbsp;olarak bilinen 6287 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle sistem tamamıyla yasa dışı dinî oluşumların lehine evrildi. Daha sonra bu kurumların açılmasındaki kısmi engeller de kalkmaya başladı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yasa dışı eğitime hapis cezası kaldırıldı</h2>17 Nisan 2013, “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” meclis oylarına sunuldu. Değiştirilen maddelerden biri, 3 Mart 1924 tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti’ne (Millî Eğitim Bakanlığı’na) bağlanmasını öngören Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun bir koruma metniydi. TCK madde 263 aracılığıyla kanuna aykırı olarak eğitim kurumu açan/işleten kişilere hapis cezası verilmişti, hüküm yok edildi.&nbsp;Yasa dışı eğitim kurumlarını açanlara artık hapis cezası verilmeyecekti.CHP bu değişikliğe karşı Anayasa Mahkemesi’ne karşı hem laikliği ihlal edecek hem de terörist/bölücü aktiviteler gerçekleştirilebilecek eğitim kurumlarının açılması ihtimali argümanıyla başvuruda bulunmuş olsa da mahkemenin 13 üyesinin oyuyla bu itiraz reddedildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kamu binalarının kullanılması teşvik edildi</h2>21 Temmuz 2017’de Maliye Bakanlığı’nın çıkardığı yönetmelikle kamu binalarının vakıflar tarafından yurt binası olarak kullanılması teşvik edildi. Vakıflar bu binaları 49 yıl süreyle bedelsiz olarak kullanabileceklerdi. Kamu binalarının tahsis edileceği vakıfların hangileri olacağını Maliye Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı belirleyecek, kamu binaları sadece yurt olarak tahsis edilmeyecekti. Ayrıca bu binaların %20’sinin ticari işletme olarak da değerlendirilmesine de izin verilmişti.Sayıştay, 2018 Yılı Denetim Raporu'nda, Millî Eğitim Bakanlığı'nda yaşanan denetim eksikliklerini ortaya koydu. Raporda, 2010 yılından itibaren Türkiye'de yapılan kapsamlı değişikler nedeniyle, teftiş sisteminin nitelik ve etkinlik sorunları nedeniyle eğitim, öğretmen katkısının zayıfladığı vurgulandı. Bakanlığın denetleme yetkisi olan kurumlardaki teftiş eksikliğine de dikkat çekildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eğitim kurumlarında sosyal etkinliğin önü açıldı</h2>12 Eylül 2019'da Sosyal Etkinlikler Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle sivil toplum kuruluşlarının “her tür ve seviyedeki resmî ve özel örgün ve yaygın eğitim kurumlarında” sosyal etkinlik yapmasının önü açıldı. Bu hamle, 4+4+4 süreci sonrası, eğitim alanında yaşanan en önemli girişimlerden birisi oldu. Sivil Toplum Kuruluşu adı altında bahsi geçen tarikat ve cemaatler, okul öncesinden üniversiteye kadar tüm okullara, protokol yapmasına gerek kalmaksızın girmeye başladı. Yani Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı TC Anayasası altına kurulan ve laiklik ilkesini yaşatma borcu olan eğitim kurumlarında denetmeye tabi olmayan tarikat ve cemaatler sosyal faaliyet gösterebilecekti.Ayrıca bu yönetmelik, devlet okullarındaki öğrencilerin bu şekilde spor salonlarına gitmeleri veya gezilere katılmaları durumunda bunların e-okul’da sosyal faaliyet alanına da işleneceğini, dolayısıyla not ortalamalarını artırıp girecekleri merkezi sınavlarda avantajlı hâle gelmesini hüküm altına alıyordu.Öğrenim Krizi yazımda bir öğrenci arkadaşımız, “Ailem için ya devlet ya da dinî otoritesi olan bir kurum beni koruyabilirdi. Devlet yurdu olmayınca tek çare kaldı.”&nbsp;demişti. Devlet yurtlarının sayı olarak da maddi imkân olarak yetersizliğini bu yıl başında gündeme gelen barınamama problemiyle çok açıkça gördük; ancak anlaşılan bu imkânsızlık ve tarikat/cemaat yurtları için oluşturulan ek imkânlar aileleri ve mecburen öğrencileri bu yurtlara zorunda bırakıyor.&nbsp;Denetlenmeyen bu kuruluşlarda yaşananları ancak acı tecrübelerle öğreniyoruz. Buralarda inandığı için ve mutlu olarak eğitim gören/yaşayanlar vardır elbet, fakat başta uluslararası insan hakları metinleri olmak üzere devletin eğitim ve yaşam hakkını korunma sorumluluğu ayrıca Türkiye Cumhuriyeti Anayasası altında bu kurumların cumhuriyet ilkeleriyle varlığını sürdürme zorunluluğunun siyasi iş birliklerin önüne geçmesinin sosyal medyada çokça savunulan özgürlükle alakası yok.

Spektrum

 Televizyonda ne izlediğimize karar veren kurumlar var da tarikat ve cemaat yurtlarına ilişkin bir denetim mekanizması neden yok?

Cemaat ve tarikatların yasal zemini 

• <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/tarikat-yurdunda-vahset-yurt-binasinin-emniyet-mudurune-oldugu-iddia-edildi-1891187" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Antalya’daki</a> amaçları arasında “dini şuurla insan yetişmesine katkıda bulunmak”&nbsp;olan İlim ve Kültür Derneği'ne (Alim Derneği) ait öğrenci yurdunda aşçı olarak çalışan İhsan Güney, 18 yaşındaki Mehmet Sami Tuğrul’u, başını satırla keserek öldürdü. Güney, ardından “Deccal'i vurdum” diye bağırdı. Olaya ilişkin yayın yasağı getirildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/tarikat-yurtlari-kapatilsin-368596" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Tarikat yurtları kapatılsın”:</a> BirGün yazarı Mustafa Bildircin cinayetin ardından tarikat yurtlarının yeniden tartışılmaya başladığını belirterek iktidarın barınma ihtiyacını karşılayamadığı gençlerin dinî kuruluşların yurtlarına mecbur bırakıldığını vurguluyor. Bildircin Vakıf ve derneklere ait yurt sayısı beş yılda %93 artarak 3 bin 331 olduğunu dile getiriyor.&nbsp;</li></ul>Daha önce "Öğrenim Krizi" serimizde öğrencilerin ekonomik problemler nedeniyle "tarikat/cemaat yurtlarına gitmek zorunda kalmaları hakkında Nesibe Kırış'ın kaleme aldığı <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/615c13e03f537000068a7dfd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Öğrenim Krizi 2: Tarikat/Cemaat yurtları"</a> başlıklı yazıya buradan ulaşabilirsiniz.<img src="https://images.aposto.com/2021/11/4/1639046609167.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Bir tarikat görseli" ratio="1.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

• Aksoy araştırma şirketinin araştırmasında, “AK Parti'yi kendi içerisinde değerlendirecek olsanız, hangi dönemi diğer dönemlerine göre daha iyi olarak tanımlarsınız?” sorusuna katılımcıların %54,3'ü 2002-2007 yılları arası cevabını verdi. 2008-2013 yılları arası diyenler %19,2, 2014-2019 cevabını verenler %16,1, 2019 sonrasını işaret edenlerse %10,4 oldu. Cevapların parti seçmenlerine dağılımı ise aşağıdaki gibi oldu:&nbsp;&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-17T09:21:06.437Z.jpeg" alt="&quot;AK Parti'nin en iyi dönemi&quot;"><figcaption>Kaynak: Aksoy Araştırma Türkiye Monitörü Ocak 2021</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Türkiye'nin gidişatı: Aynı araştırmada “Türkiye iyiye doğru mu, yoksa kötüye doğru mu gidiyor?” sorusuna katılımcıların %61,5’i “kötüye”, %17,4'ü "iyiye" cevabını verdi. “Aynı kalıyor” diyenlerin oranı %14,5, kararsız olanların oranı ise <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmNlMjY4NmE5MzgwMDAwN2M1ZjAzZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGQWtzb3lBcmFzdGlybWElMjUyRnN0YXR1cyUyNTJGMTM2MTY2ODQxOTA0NTc1MjgzMw=="">%6,6 oldu.</a> &nbsp;</li><li>Erken seçim talebi: "Türkiye'nin mevcut koşullarını düşündüğünüzde sizce erken seçime ihtiyaç var mıdır?" sorusuna %46,4 evet, %32,6 ise hayır cevabını verdi. &nbsp;</li><li>Parlamenter sistem talebi: “Aynı referandum bugün tekrar yapılsa, parlamenter sistemi mi yoksa başkanlık sistemini mi tercih edersiniz?” sorusuna katılımcıların %53,6’sı parlamenter sistem, %28,8’i ise başkanlık sistemi cevabını verdi. &nbsp;</li><li>Tarikatlara bakış: "Cumhurbaşkanı olsaydınız, ülkede faaliyet gösteren tarikatlara yönelik aşağıdakilerden hangisini uygulardınız?" sorusuna katılımcıların %46,6’sı tamamen kapatmayı, %37,2’si çok sıkı denetim yapmayı tercih edeceğini belirtti. Tamamen serbest bırakacağını söyleyenler %4,4 oldu.</li></ul>

• MetroPOLL araştırma şirketinin yaptığı Türkiye’nin Nabzı Eylül 2020 <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2RiMGJhMDMyY2ZjMDAwNzM2MjYzNSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm1ldHJvcG9sbC5jb20udHIlMjUyRmFyYXN0aXJtYWxhciUyNTJGc29zeWFsLWFyYXN0aXJtYS0xMiUyNTJGMTg2OA=="">araştırması,</a> toplumun mevcut siyasi parti liderlerinin ekonomiyi iyi yöneteceği kanaatinde olmadığını ortaya koydu. Ankette açık uçlu olarak sorulan "Sizce ülke ekonomisini en iyi kim yönetir?" sorusuna katılımcıların %21,5'i Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan&nbsp;yanıtını verirken %6,5'i Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, %5,7'si ise DEVA Partisi Genel Başkanı&nbsp;Ali Babacan cevabını verdi. Mevcut Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ı seçenlerin oranı ise %4,9 oldu.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T12:03:31.618Z.png" alt="Ekonomiyi en iyi kim yönetir anketi"><figcaption>Kaynak: MetroPOLL Türkiye'nin Nabzı Eylül 2020</figcaption></figure><ul><li>Dış politika araştırması: Aynı araştırmada toplumun %46'sının Türkiye’nin dış politikada kullandığı dili, üslubu ve uyguladığı politikayı sorunların çözülmesi ve krizlerin aşılması için uygun bulurken %45,2'sinin uygun bulmadığı ortaya kondu. Toplumun %48,3'ünün Türkiye’nin Orta Doğu ve dünyadaki durumuna bakılırsa dış politikasını başarılı, %45'inin ise başarısız bulduğu görüldü. &nbsp;</li><li>Tarikat ve cemaatler araştırması: Aynı araştırmada, toplumun %69,7'sinin “Günümüzde tarikat ve cemaatler, kamu kurumlarında organize olup kamu yönetimini etkilemeye çalışıyor” şeklindeki iddialara katıldığı, %20,7'sinin ise katılmadığı tespit edildi.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-07T12:10:58.914Z.png" alt="Tarikatlar-Cemaatler"><figcaption>Kaynak: MetroPOLL Türkiye'nin Nabzı Eylül 2020</figcaption></figure>

Tarikat ile ilgili hikayeler