• İngiltere Çevrimiçi Güvenlik Yasasına ilişkin tasarı Whatsapp'ı korkuttu! Guardian'da yer alan <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/technology/2023/may/08/whatsapp-could-disappear-uk-over-privacy-concerns-ministers-told" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">habere</a> göre yasa tasarısında değişiklik yapılmadığı takdirde Whatsapp'ın İngiltere'de hizmet vermeyeceği belirtiliyor. Sebebi ise tasarıdaki hükümlerin Whatsapp ve benzeri uçtan uca şifreleme kullanan mesajlaşma uygulamalarının, kullanıcıların mesajlarını çocukların cinsel istismarı materyallerinin tespiti amacıyla taramasını gerektirmesi. Bu tarama, uygulamaların uçtan uca şifreleme fonksiyonunu ortadan kaldıracağı için Whatsapp, Signal ve benzeri uygulamaların kullanıcılarına taahhüt ettiği gizlilik de ortadan kalkmış olacak.

Veri Koruma ve Mahremiyet Gündemi

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Keşke Olmasaydı&nbsp;</h2><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstismar</h3>Bu yazıyı planlarken bu başlık aklımda yoktu. Üçüncü olarak yazmayı planladığım konu belki sosyal medya yasası belki de barınma sorunuydu. Fakat Timur Soykan’ın altı yaşındaki kız çocuğunun uğradığı cinsel istismarı anlattığı “Karanlık dünya bir çocuğu yuttu” başlıklı <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/karanlik-dunya-bir-cocugu-yuttu-tarikat-karanliginda-henuz-6-yasinda-412258" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberi</a> karşısında "Çocukları koruyamayışımızdan daha kötü ne olabilir ki?" diye düşündüm. Biz sosyal medyada önümüzde düşmedikçe veya araştırmacı gazeteciler haber yapmadıkça bu sorunu fark etmesek de çocuklar istismar ediliyor. Merak edip <a fr-original-style="" href="https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/310520221416422021H%C4%B0ZMETE%C3%96ZELK%C4%B0TAP.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Adli İstatistiklere</a> baktığımda 2021 yılında çocukların cinsel istismarı suçuna ilişkin 16.161 mahkumiyet kararı verildiğini gördüm. Ve sormaya başladım.Bir çocuğun vücut bütünlüğünü kendine hak gören insanlar engellenemiyor ve şüphe ortaya çıktığında soruşturmanın üstü örtülüyorsa o sene nasıl iyi bir sene olabilir? Tarikatlar bir çocuğun istismarı iddiasına “aile içi mesele” deme rahatlığını/cesaretini nereden alıyor? Din özgürlüğünün korunması tarikatların denetimsizliği anlamına mı gelir? Buna sessiz kalan yargı devletin yargısı mıdır?Sonra aklıma ocak ayında tarikat yurdunda gerçekleşen üniversite öğrencisi intiharı geldi. Gençleri koruyamayarak başladığımız seneye çocukları koruyamadığımızı gösteren haberlerle veda etmemize üzüldüm.Sorgusuz sualsiz tarikat lideri anan siyasilerin yeni yıla girerken kayıplarımızı biraz olsun düşünmeleri dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Terör Saldırısı</h3>Bu yıl 13 Kasım’da İstiklal Caddesi’nde gerçekleştirilen terör saldırısında 6 kişi yaşamını yitirdi, 81 kişi de yaralandı. Saldırıyı gerçekleştirdiği görüntülenen Albashır ve ilişkili kişiler tutuklanırken ve bazı şüpheliler hakkında sınır dışı edilme kararı verildi.Terör saldırısı ile ilişkili şüphelilerin Türkiye’ye yasadışı yollarla geldiği söylenip göçmen kaçakçılığı da soruşturma kapsamına alındı. Albashır’ın PKK terör örgütü üyesi olduğu bilgisi paylaşıldı (detaylar için <a fr-original-style="" href="https://www.trthaber.com/haber/gundem/istiklaldeki-teror-saldirisiyla-ilgili-kritik-isimler-desifre-ediliyor-726958.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bkz</a>.) Daha sonrasında sosyal medyada diğer terör örgütleri ile bağlantılar iddia edildiği gibi saldırının nasıl gerçekleştiğine ilişkin şüpheler ortaya atıldı. Çoğu kişi yetkili mercilerin dediklerinin doğruluğunu sorguladı. İçişleri Bakanı ABD'nin taziye dilemesini reddederken Cumhurbaşkanı ABD'nin başsağlığı dileklerini kabul etti. CHP’nin terör saldırısının araştırılması için verdiği önerge de <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/chpnin-istiklal-caddesindeki-teror-saldirisinin-arastirilmasi-icin-verdigi-onerge-akp-ve-mhp-oylariyla-reddedildi-2007783" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">reddedildi</a>. Daha önce meydana gelen terör saldırılarının da araştırılmadığı düşünüldüğünde buna şaşırmıyorum ama şaşırmadığıma üzülüyorum.Ülkede terör saldırısı olmuşken vatandaşların yetkililerin açıklamalarına güvenmemesi ve temsil yetkisine sahip insanların araştırma taleplerini görmezden gelmesi demokratik bir hukuk devletinde olmaması gereken bir şey.Hukuk devletine yakışmayan diğer şeyleri de terör saldırısı ile bağlantılı olarak tecrübe ettik. Mesela yayın yasağı getirildiği gibi haberleşme platformları da yavaşlatıldı. Bu yüzden de ya bilgiye erişemedik ya da bir şekilde yayılan yanlış bilgileri okuduk. Bu yasaklardan geriye de bir kez daha ifade özgürlüğümüzün ya da haber alma hürriyetimizin olup olmadığını sorgulamak düştü. Tabii, interneti yavaşlatanların destekçilerinin VPN kullanmak suretiyle taziyelerini iletmesi de ayrıca ironik.Ele alınması gereken bir diğer husus da terörle mücadele yöntemi olarak bankların/saksıların kaldırılması. İzninizle buna yorum dahi yapmak istemiyorum.Bir daha terör saldırısı yaşamamamız ve yaşanılan herhangi bir olayda doğru bilgiye erişebilmemiz dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bartın Maden Kazası</h3>Bu sene bizleri üzen bir diğer olay (olay kavramının doğru kullanım olduğunu düşünmemekle birlikte) 14 Ekim günü Bartın’da gerçekleşen maden faciasıydı. 42 emekçinin hayatını kaybettiği bu facia kader planı ile açıklamaya çalışıldı: “Bunlar her zaman olacaktır”. 2014 yılında meydana gelen Soma faciasının “fıtrat” ile açıklandığını hatırladığımızda bu tepkiye şaşırmıyor ama bir kez daha şaşırmadığıma üzülüyorum.Facia sonrasında tutuklamalar gerçekleşti, ifadeler ortaya çıktı. Kimsenin sorumluluk üstlenmediği ifadelerde müessese müdür yardımcısı sorumluluğunun kendisinden alındığını söyleyip “Sadece oturdum, maaşımı aldım” demekle <a fr-original-style="" href="https://www.ntv.com.tr/turkiye/bartindaki-maden-faciasinda-ifadeler-ortaya-cikti,5-HpNCA2yEOHmdET_H7z6w" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yetindi</a>. Bilirkişi raporu havalandırma sisteminin yetersiz ve etkisiz olduğunu ve bu kazanın önlenebilir olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.tgrthaber.com.tr/gundem/bartindaki-maden-faciasi-sorusturmasinda-tutuklama-2852811" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti</a>.Önümüzdeki günlerde yargı muhtemelen çoğunlukla bu yetersizlikleri fark edemeyen/bildirmeyen mühendislerin sorumluluğunu tartışacak. Tek sorumlu onlar mı? Oysa, Sayıştay raporlarında Bartın maden ocağında grizu patlaması uyarısında bulunulduğu ortaya çıktı. Hâl böyleyken iktisadi devlet teşekkülü olan Türkiye Taşkömürü Kurumu’nu ya da bu kurumun ilgili bakanlığı olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nı sorgulamamız gerekmiyor mu? Ya da Soma faciasında işçilerin olası kast ile öldürüldüğü değerlendirmesinde bulunan Yargıtay dairesinin üyelerini değiştirenlere soracak sorumuz yok mu? Bu facia kaderin getirdiği talihsiz bir kaza mı yoksa değersizleşen insan hayatı, artan emek sömürüsü ve yetkililerin sorumsuzluğa alışması mı?Yeni yıla girerken keşke olmasaydı dediğimiz faciaların yarattığı soruları düşünmek dileğiyle.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İyi ki Oldu</h2><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pandeminin (Neredeyse) Bitişi</h3>Pandemi tabii ki de bitmedi. Fakat görece azaldığını vaka verilerinin iki haftalık olarak yayımlanmasından <a fr-original-style="" href="https://covid19.saglik.gov.tr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlayabiliriz</a>. 2. doz aşı yapılma oranının %85’i aşmış olması da ayrıca sevindirici. Bu vesileyle Özlem Türeci ve Uğur Şahin’e tekrar teşekkürlerimizi iletelim.Tam anlamıyla pandemiden kurtulamasak da ben gerek vaka sayılarının azalması gerekse günlük hayatımıza geri dönmemizin kıymetli olduğunu düşünüyorum. Hastalık gidişatı için her akşam ekran başında Sağlık Bakanı'nı veya hafta sonu dışarı çıkıp bir kahve içmek için İçişleri Bakanlığı genelgelerini beklemeyi de bıraktık. Hâlâ toplu taşımada bazen maske taksak da en azından hayatımız normal denebilecek seviyede.Benim "İyi ki oldu" dediklerimin arasında buna yer vermemin sebebi biraz da kişisel. İki yıl aradan sonra yüz yüze eğitime dönebilmek çok güzel, zira ekrana bakarak hukuk konuşmak maalesef o kadar da eğlenceli değil (!).Önümüzdeki sene de normal devam edebilmek ve sağlıklı olabilmenin kıymetini bilmek dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cumhuriyetin 100. Yılına Doğru İlerlemek&nbsp;</h3>Girişte dediğim gibi bu seneyi düşününce aklıma genelde olumsuz şeyler geliyor. İnsanı üzen şey de yalnızca bu olumsuzluklar değil, aynı zamanda "Keşke olmasaydı" başlığına bu kadar çok şey koyabilmek. Fakat her şeye rağmen insan geleceğe umutla bakacak şeyler bulabiliyor. Festivallerin yetersiz gerekçelerle iptal edildiği veya müzik yasaklarının anlamsız şekilde sürdürüldüğü günümüzde cumhuriyetimizin 99. yılının coşkulu bir şekilde kutlandığını görmek iyi ki olan şeyler arasında. İzmir’deki Tarkan konseri bunlardan biri.Tabii mesele yalnızca şarkı söyleyip dans etmek değil. Cumhuriyet kutlamaları ile aklımıza bağımsızlık mücadelesinin ve egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunun gelmesi. Ülke yönetiminin tek bir iradeye sığdırılmaya çalışılması "Egemenlik gerçekten milletin mi?" sorusunu sorduruyordu. Bu yetkinin halk tarafından verilmiş olduğunun elbette ki farkındayım. Ama şu an halkın refah içinde özgürce yaşadığını söylemek ülke durumuna kayıtsız kalmak anlamına gelecektir, naçizane. İşte bu yüzden, bağımsızlık mücadelesi sonrası Cumhuriyete kavuştuğumuz gibi, Cumhuriyetin 100. yılında da daha mutlu olduğumuz Türkiye’de yaşayacağımıza inanmak istiyorum.Cumhuriyetin ilanı sonrasında hayata geçirilen tüm politikaların/kararların doğru olmadığının da bilincindeyim. 100. yılın heyecan yaratması benim için bu farkındalık ile de alakalı. Bazı insanlar o yanlışlarda ısrar etmeye niyetli olsa da ben yeni neslin daha kapsayıcı olduğuna inanıyorum.Hatalardan ders aldığımız ve evrensel değerlerle inşa ettiğimiz yeni bir yüzyıl olması dileğiyle.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhalefetin Çözüm Üretmesi (Üretmeye Başlaması)</h3>Geçtiğimiz yıl muhalefetin birleşmesine iyiler arasında yer vermiştim. Bu birleşme sonrasında gerçekleşenlerin bir seçmen olarak beni tam anlamıyla mutlu ettiğini maalesef ki söyleyemiyorum. Fakat daha sonra kendi içlerinde atışmaları, cumhurbaşkanı adayı belirsizliği, gündemde olmayan ve iktidara yarayan konuların gündeme taşınması ve bazı konularda (mesela tarikat yurtlarında intihar edilmesi) yeteri kadar tepki verilmemesi beni fazlasıyla kızdırdı.İnsanların eve ekmek götürürken zorlandığı, çocukların açlıktan bayıldığı, sinemaya gitmenin lüks sayıldığı günlerde çok büyük bir iş yapmış gibi Anayasa metni kodifikasyonu da kızgınlığımı arttırdı. Emeğe saygısızlık etmek istemem. Güçlendirmiş parlamenter sistem ilkelerini açıklamalarına da sevinmiştim. Bir hukukçu olarak Anayasa metnini de ilgiyle okurum. Fakat bu metnin en fazla %55’in temsiliyle yazıldığı aşikâr. Anayasa değişikliği Cumhur ittifakının ve HDP’nin de katılımıyla olmak zorunda. Bu yüzden, “metin yazmayın ekonomi konuşun ve somut öneriler açıklayın” diyor, muhalefetten ümidimi kaybetmeye başlıyordum (ki ben pek ümit kaybeden biri değilimdir). CHP’nin “İkinci Yüzyıla Çağrı” toplantısından sonra bu kızgınlığım azalmaya başladı; nitekim muhalefetin vatandaşın asıl ihtiyacı olan şeyi yapmaya başladığını düşünüyorum: çözüm önermek. Evet, bu vizyon toplantısında da eleştirilecek şeyler vardı. Bu yazıda muhalefeti çok eleştirdim, etkinlikteki organizasyon ve yöntem hatalarını da başkalarına bırakıyorum.Programda konuşma yapan bazı insanların yetkinliği zaten program öncesi de takdir toplamıştı (biri için "Bu niye konuşuyor?" dediğimi beni tanıyanlar tahmin edebilir). Vatandaşın rahatlaması/ferahlaması için 6 ay gibi net bir zaman diliminin öngörülmesi, doğrudan yatırım çekme planından bahsederken miktar söylenebilmesi, "ekilmedik toprak bırakılmayacak" gibi net söylemlerde bulunulması, “kirli sermaye” dediği çıkar gruplarından alınması planlanan miktarın belli edilmesi, Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin bu sefer amasız fakatsiz yanında durulması, geçmişte olan planlama teşkilatı gibi iyi işleyebilir kurumların tekrar oluşturulma hedefi, Türkiye odağından çıkıp dünya ile rekabet etme motivasyonu, İstanbul Sözleşmesi’nin tekrar yürürlüğe girmesi yönündeki iradenin “zaten bir kere söyledik” yaklaşımına kapılmadan bir kez daha tekrar edilmesi bana “ay sonunda ayakları yere basan muhalefet” dedirtti. İşte bu yüzden bu çözümlerin bu yılın "İyi ki oldu" dediklerimiz arasında yer almayı hak ettiğini düşünüyorum. Tabii şimdi bunların herkese anlatılması lazım. Mümkünse cumhurbaşkanı adayı ve muhtemel bakanlarla birlikte…Bir kısmınız "Bu gibi önerileri diğer partiler de yapıyordu, onları neden övmüyorsun?" diyebilir. Doğru, somut çözüm önerisi ve zaman çizelgesi ortaya koyan ilk parti CHP değil. Bu konuda Deva Partisi’nin çalışmalarını görmezden gelmek ayıp olabilir; ama oy oranı %5’in altındaki bir partinin çözüm önerilerindense ana muhalefet partisinin artık somut olarak çözüm üretmeye başlamasının beni daha çok heyecanlandırmasını da makul karşılarsınız sanırım.Birleşmiş muhalefetin ortak çözüm üretmeleri ve bu çözümleri halka anlatmaları dileğiyle...

Günebakan

Gelin Bu Ay Yıla Bakalım

CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’den oluşan Altılı Masa, Anayasa’nın 84 maddesinde yapılmasını önerdiği değişiklikleri dün “Şimdi Demokrasi Zamanı” sloganıyla kamuoyuyla paylaştı. Altı parti, aylar süren çalışmanın sonucunda yapılan değişikliklerin gerekçelerinin her bir cümlesinde tam uzlaşı sağladı. Öne çıkan maddeler şu <a fr-original-style="" href="https://halktv.com.tr/siyaset/iste-altili-masa-anayasa-paketindeki-tum-maddeler-704977h" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şekilde oldu</a>:&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Siyasal sisteme ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Seçim barajı %3’e düşürülecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">%1 oy alan tüm partiler devletin mali yardımından faydalanabilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Affa uğramış olsalar bile cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve kadına yönelik kasten yaralama suçlarından hüküm giymiş kişiler milletvekili seçilemeyecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması zorlaştırılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Milletlerarası sözleşmelerden çekilme kararı TBMM’ye ait olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanun hükmünde kararnameler sınırlandırılacak, temel hakları düzenleyemeyecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanının kanunları veto etme yetkisine son verilecek. Cumhurbaşkanı partisiz olacak, halk oyuyla 7 yıllığına bir dönemlik seçilecek. Yürütme Başbakan liderliğinde TBMM’ye karşı sorumlu olan Bakanlar Kurulu’na ait olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hükümet, başbakan ve bakanlar hakkında gensoru verilebilecek. Hükümet basit çoğunlukla kurulacak, salt çoğunlukla düşürülebilecek. Ancak istikrarsızlığı önlemek için yeni hükümet belirlenmeden mevcut hükümet düşürülemeyecek. Başbakan ve bakanlar hakkında görevine ilişkin suç işlediği iddiasıyla soruşturma önergesi verilebilmesi kolaylaştırılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları artırılacak. Belediyelere kayyum ataması ancak Danıştay tarafından altı aylığına yapılabilecek, karar ayda bir gözden geçirilecek. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Parti kapatma davalarının açılması TBMM’nin iznine bağlanacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şeffaflığa ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasama yılının en az 20 gününün gündemi muhalefet tarafından belirlenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bütçe denetimi için TBMM bünyesinde ana muhalefet partisi lideri başkanlığında Kesin Hesap Komisyonu kurulacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanının ya da Bakanlar Kurulu’nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacak. OHAL ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanacak Bakanlar Kurulu’na ait olacak. OHAL süresi kısalacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Haklara ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anayasa'ya “insan onurunun dokunulmazlığı ve devletin buna saygı gösterme ve koruma yükümlülüğü ile temel hak ve hürriyetlerin bütünlüğü ve yasama yürütme ve yargıyı bağlayıcı olduğu” ifadesi eklenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Herkesin sağlık hakkına sahip olduğu ve hiç kimsenin temel sağlık hizmetlerinden yoksun bırakılamayacağı hükme bağlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yurt dışında yaşayan vatandaşların menfaatlerini korumanın devletin görevi olduğu belirtilecek. Diaspora TBMM’de temsil edilecek. Devlete tarihi ve kültürel bağlara sahip olunan ülkelerle ilişkileri geliştirme yükümlülüğü verilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevre hakkı ile doğal hayatı ve hayvanları korumanın, çevre kalitesini yükseltmenin, gıdaların doğallığını sağlamanın devletin görevi olduğu belirtilecek.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kurumlara ilişkin değişiklikler</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yargı mensuplarının bireysel bağımsızlıkları yeni kurulacak kurumlarla güçlendirilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anayasa Mahkemesi’nin yapısı değişecek, üye sayısı 15’ten 20’ye çıkarılacak. AYM’ye bireysel başvuruların alanı genişletilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yüksek Seçim Kurulu yapısı değişecek, kararları itiraz denetimine tabi kılınacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sayıştay yeniden düzenlenerek şeffaflık sağlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yükseköğretim Kurulu kaldırılacak. Üniversiteler, bilimsel, idari ve mali olarak özerk olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Radyo ve Televizyon Üst Kurulu özerklik ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak çalışacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yöntemdeki eksiklik</h2>Anayasa, devlet ile vatandaşlar arasındaki ilişkiyi, tarafların karşılıklı yükümlülüklerini belirleyen temel toplumsal sözleşme olarak tanımlanabilir. Hatta toplumların “kolektif bilinci” olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.haberturk.com/yazarlar/serdar-turgut-2025/3542512-bu-ortamda-anlamli-bir-yeni-anayasa-zor-gozukuyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylenebilir</a>. Dolayısıyla Anayasa, mümkün olan en yüksek oranda toplumsal rıza üretebilmeli ve Anayasanın toplumsal mutabakatı sağlayabilmesi amaçlanmalıdır. Bu yüzden de mümkün olan en katılımcı modelle hazırlanmalıdır.2017’de Türkiye’nin yönetim sistemini değiştiren Anayasa değişikliğinde toplumsal mutabakat aranmamış, maddeler üzerinde tartışılmamış, hatta referandum sonucu Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “Atı alan Üsküdar’ı geçti.” cümlesiyle duyurulmuştu.Altılı Masa’nın hazırladığı Anayasa değişiklik paketi, birbirinden ayrı görüşlerdeki altı parti tarafından hazırlanmış olması yönüyle bir toplumsal mutabakat sağlıyor gibi gözüküyor. Öte yandan, başta akademinin ve sivil toplumun da katkı vermesi, vatandaşların bu sürecin bir parçası olması sağlanabilirdi. Altılı Masa, daha fazla sayıda bileşenin tartışarak ortak bir metin ortaya çıkarmasının öncüsü olabilirdi.Altı parti arasında tam mutabakatın sağlanmasının aylar sürdüğü düşünülürse, muhtemelen çalışmayı hızlı tamamlamak kaygısıyla sürece bir dış katkı alınmadı. Bu da vatandaşların konuya ilgisini azalttı ve kendilerini anayasa değişikliği sürecinin bir parçası olarak hissetmelerini engelledi.&nbsp;Bekir Ağırdır’ın “Bana Anayasa verme, Anayasa yapmayı öğret” başlıklı yazısında hatırlattığı üzere, Şili’de otoriter hükümeti seçimde deviren halk, yeni hükümetin siyaset bilimciler tarafından “dünya tarihinin en ileri metni” olarak tanımlanan Anayasa değişikliğini referandumda <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/yazarlar/bekir-agirdir/bana-anayasa-verme-anayasa-yapmayi-ogret,37630" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">reddetti</a>. Sebebi, sağlanamayan toplumsal mutabakat ve üretilemeyen toplumsal rızaydı. Türkiye’de de Altılı Masa’nın yönetime geldiği bir senaryoda dahi hazırlanan anayasa değişikliği paketinin kabul edileceğinin bir garantisi yok.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tatmin edici içerik</h2>Yöntemdeki bu eksikliğe rağmen, paketteki içeriğin siyasal sistemi demokratikleştirdiği, hatta şu an var olmayan bir demokratik zemini inşa ettiği, muhalefetin denetleyici rolünü artırdığı yorumu yapılabilir. Altılı Masa’nın deyimiyle “tek adam rejiminden” çıkışın Anayasal altyapısının hazır olduğu söylenebilir.Altılı Masa HDP’yi karar ve diyalog süreçlerine dahil etmese de siyasal sisteme ilişkin değişikliklerin HDP’nin kayyumlara, KHK’lara, seçim barajına ilişkin bazı taleplerini içerdiği de görülüyor. Ayrıca, mevcut hükümetin ancak yeni bir hükümetin kurulması konusunda uzlaşıldıktan sonra devrilebilmesi, Cumhur İttifakı’nın parlamenter sistemin siyasi istikrarsızlık getireceği yönündeki en temel argümanını elinden almayı başarıyor.Muhalefetin hükümete yönelik ortak eleştirilerinden bir diğeri olan hesap vermeme, liyakatsizlik ve yolsuzluk konularında önemli adımlar atıldığı, TBMM’ye ve dolayısıyla vatandaşlara hesap veren bir yönetim anlayışının hedeflendiği anlaşılıyor. Hak ve özgürlüklerin vatandaşlar lehine genişletilmesi, devletin kurumsal yapısının da bu hedef doğrultusunda reformdan geçirilmesi planlanıyor. Vatandaşların kurumlara olan güveninin sürekli olarak azalmasının gelecekte doğuracağı meşruiyet krizi de bu kurumsal reformlar aracılığıyla engellenmek isteniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sırada ne var?&nbsp;</h2>Bir süredir kamuoyundaki adaylık tartışması, Altılı Masa’daki partilerin kendi arasında rekabete giriştiği yorumlarına sebep olmuştu. Dün liderlerin bir arada verdiği fotoğraf, masada bir dağılmanın pek olası olmadığını, temel sorunlara dair tespitlerde ve çözüm önerilerinde tam uzlaşının sürdüğünü gösterdi.Birbirinden çok farklı ideolojilere sahip partilerin oluşturması öngörülen ortak hükümetin dış politika ve ekonomi gibi çok önemli alanlarda nasıl bir yönetim göstereceği konusundaysa toplumun bir kısmındaki endişenin sürmesi muhtemel. Altılı Masa, bu Anayasa uzlaşısının üzerine ortak aday tarafından kurulacak olan ortak hükümetin (özellikle ekonomi yönetiminde) nasıl bir program izleyeceğini başarılı şekilde anlattığı ve ortak dilden şaşmadığı sürece yönetime gelme iddiasını sürdürecek, şansını da artıracaktır.

Aposto Gündem

Altılı Masa’nın Anayasa uzlaşısı

AB Komisyonu, Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi; Meta, YouTube ve Twitter gibi dijital platformların içeriklerinin kullanıcılar için daha güvenli olmasını öngören "Dijital Hizmetler Yasası"&nbsp;(DSA) konusunda anlaşmaya vardı. Söz konusu yasanın, AP ile AB Konseyi'nin resmî onayını alması halinde 2024 yılında yürürlüğe girmesi bekleniyor.Hangi kurallar geliyor?&nbsp;DSA, AB içinde faaliyet gösteren tüm çevrim içi platformlar için kuralları yeniden belirliyor. Mevzuatın önemli bir kısmı, büyük teknoloji şirketlerinin çevrim içi reklamlarla kullanıcıları hedeflemesini sınırlandırıyor. Uygulanacak bazı kurallar şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gerçek hayatta yasa dışı olanın internet ortamında da yasa dışı olması gerektiği ilkesi esas alınacak. Büyük teknoloji şirketleri; nefret söylemi, teröre teşvik ve çocukların cinsel istismarı gibi suçlar barındıran içerikleri kaldırmakla yükümlü olacak.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">E-ticaret platformlarında, yasa dışı ürünlerin&nbsp;satışı engellenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dijital platformlarda dezenformasyon önlenecek ve platformların algoritmalarının şeffaflığı artırılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Platformların cinsiyet, ırk ve din verilerine dayalı algoritmalar kullanarak kullanıcılara ulaşması yasaklanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Reşit olmayanlara yönelik doğrudan reklam yasaklanacak.</li></ul>Cezası ne olacak? Kurallara uyulmaması hâlinde şirketler, küresel cirolarının %6'sına kadar para cezasına çarptırılabilecek. Örnek vermek gerekirse bu kural, Meta’nın 2021 satış rakamlarına göre 7 milyar dolara kadar para cezası alabileceği anlamına geliyor.DSA ve DMA&nbsp;arasındaki fark ne?&nbsp;AB kurumlarının geçtiğimiz ay onayladığı "Dijital Pazar Yasası" (DMA) büyük teknoloji firmalarının pazar gücünü engellemeyi ve şirketler arasında eşit bir pazar yaratmayı hedefliyordu. DSA ise şirketlerin platformlarındaki içeriklerini nasıl denetleyeceği ve pazarlayacağını şekillendiriyor.Kim ne diyor?&nbsp;Yasadan etkilenecek büyük teknoloji şirketlerinin varılan anlaşmaya yönelik ilk tepkisi, "memnuniyetle" karşıladıkları yönünde olurken bazı şirketler, yasanın uygulanabilirliği ve riskleri konusunda da uyarılarda bulundu. Açıklamalardan bazıları şöyle:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"DSA'nın Avrupalı kullanıcıların, yaratıcıların ve işletmelerin açık internetten yararlanmaya devam etmesini sağlarken interneti daha da güvenli, şeffaf ve hesap verebilir hâle getirme hedeflerini memnuniyetle karşılıyoruz. Kanun kesinleştikçe ve uygulanmaya başladıkça detaylar önem kazanacaktır.” – Google sözcüsü</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Çevrim içi zararla mücadele ihtiyacını açık interneti korumakla dengeleyen akıllı, ileri görüşlü düzenlemeyi destekliyoruz - aynı zamanda herkese uyan tek bir yaklaşımın çevrim içi ortamımızın çeşitliliğini dikkate almadığını da anlıyoruz.” – Twitter sözcüsü</blockquote>

çocukların cinsel istismarı ile ilgili hikayeler