🎧 Podcast serilerimiz artık Pareto Podcast kanalında!&nbsp;<div dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div contenteditable="true" dir="auto" fr-original-style="" spellcheck="true" style="outline: transparent solid 0px; box-sizing: border-box;"><div dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div contenteditable="true" dir="auto" fr-original-style="" spellcheck="true" style="outline: transparent solid 0px; box-sizing: border-box;">Pareto Spot'un üçüncü sezonunu beklerken, sektör temsilcileri ve akademisyenler ile evrim geçiren iş modellerini, yıkıcı inovasyonları ve iş dünyasının güncel dertlerini konuştuğumuz podcast serimizin önceki bölümlerini <a fr-original-style="" href="https://podcasts.apple.com/tr/podcast/pareto-podcast/id1579000385?i=1000603592652" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Apple</a> ve <a href="https://link.apos.to/c/Iq8bNLMTKYPs?c=A7aDL_EJ1jvm7bhn7-bvd&amp;sub=63e9ff70c877f7a9d694d68d&amp;s=email" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/6MGVs4OMnMXv788oGOqWl3?si=f215b08b8c9e4235" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Spotify</a> uygulamaları üzerinden dinleyebilirsiniz.Pareto Spot'un&nbsp;Mazars Denge CEO'su Dr. İzel Levi Coşkun ile net sıfır karbon ekonomisine geçişin önemi ve bu geçişi hızlandırmak için şirketler, kamu kuruluşları ve bireylerin atması gereken adımları konuştuğumuz ikinci sezon dokuzuncu bölümüne, artık Pareto Podcast üzerinden erişebilirsiniz.&nbsp;</div></div></div></div>

Pareto

Bir anda yağmur bastırmış, elimde pusetle parkın ortasında kalmıştım. Meteoroloji merakım ve tabii ki Esmiyor sebebiyle; hava durumunu, uydu görüntülerini, basınç haritalarını takip ediyorum. Özellikle de yaşadığım ve hava hareketlerini biraz da olsun içselleşetirdiğim yer olan İstanbul’un dışındayken. Ama bu ani yağmur hiçbir şekilde tahminlerde gözükmüyordu. Kendimi bir şekilde parktaki bir çatının altına attım ve 70 küsür yıldır hayatını Kopenhag’da devam ettiren tatlı bir teyze ile yağmur üzerinden başlayan sohbet, iklim krizine geldi. Bana aynen bunu söyledi:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Zaman değişiyor. Eskiden hiç bu şekilde olmazdı. Ama neden şimdi bu şekilde oluyor, biliyor musun? Çünkü başka bir şey daha değişiyor: iklim”.</blockquote>Esmiyor’dan sonra nereye gitsem, ne yapsam sürekli bir iklim krizi ve sürdürülebilirlik gözlüğüyle bakıyorum. Bu yazıyı yazacağım için de Kopenhag’daki 5 günde iki kat dikkatle gözlem yapmaya özen gösterdim. Daha önce de Kopenhag’da bulunmuştum, o yüzden çevreye biraz aşinalığım da vardı.&nbsp;Dikkatimi ilk çeken şey, şu anda dünyanın bir çok şehrine göre hiç bir şekilde sürdürülebilirlik, yeşil, iklim krizi pompalaması yapılmamasıydı. Billboardlarda, duvarlarda, mağaza tabelalarında, otobüslerin yanlarında hiç bir şekilde “aman efendim şöyle sürdürülebiliriz”, “yeşili seviyoruz, bunu yaptık”, “20XY yılında sıfır karbon, valla söz”, “sıfır atık bizim göbek adımız” gibi hiç bir şey yok.Ama mesela şu haberin, artık haber değeri yok... Sürekli bu şekilde ilan ediliyor zaten.&nbsp;&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://cphpost.dk/?p=130409" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/4/2022-05-25T17:02:36.238Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.28" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Nasıl ya?&nbsp;Kısa bir not: Kopenhag 2025 yılında dünyanın ilk sıfır karbon başkenti olmak istiyormuş, bunu da bu yazıyı yazarken yaptığım araştırmalarda öğrendim. Hiç bir yerde buna ilişkin bir ifade yoktu.&nbsp;Aslında Kopenhag bir şekilde Esmiyor’da defalarca anlatmaya çalıştığımız bazı konuların hayata geçirildiği bir açık hava laboratuvarı gibi.&nbsp;İklim krizi ile mücadele ve sürdürülebilirliği; kişilerin / vatandaşların / paydaşların sorumluluğuna bırakmaktansa, sistemik değişiklikler ve altyapılar ile sürdürülebilirliği kovalamış ve böylece insanların hayatlarına minimal etki ederek “dünyanın en sürdürülebilir şehri” olmuş.&nbsp;“X ürünü var, bu çevreye zararlı ve bunu alabilirsin; ama istersen Y ürünü var aynı işi görüyor, fiyatı 3 katı ama bunu alırsan çevreye zararlı bir şey yapmamış olursun” mantığı yok yani. Bu yaklaşım tanıdık geldi mi? Bu arada devam etmeden söyleyelim (örnek olarak), Kopenhag’da bambu bir diş fırçası, plastik olandan daha ucuz.&nbsp;Evet, biliyorum. Kopenhag oldukça zengin, sosyo-ekonomik denge ve cinsiyet eşitliği gibi konularda çok farklı bir noktada. Küçük bir şehir. Ama nüfusu yaklaşık Eskişehir kadar, hiç az değil yani.&nbsp;Aslında sürdürülebilir bir şehir yaratmak için kurgu çok basit, hiç de zor değil.&nbsp;İlk çözülmesi gereken şey ulaşım:&nbsp;Kopenhag’da ilkokulların bile önünde bisiklet park etme yerleri var. Öyle 10-20 tane değil. Okuldaki öğrenci adedi kadar. 2019 verilerine göre Kopenhag’da yaşayan insanların %62’si işlerine veya okullarına bisiklet ile gidiyor. Geri kalan kısmın büyük bir çoğunluğu da toplu taşıma ve araç paylaşımıyla. Toplu taşımanın ve araçların hepsi olmasa da bir kısmı elektrikli ve bu sayı git gide artıyor.&nbsp;Çözülmesi gereken ikinci nokta ise, şehir içindeki&nbsp;ısıtma ve soğutma sistemi,Özellikle Kopenhag gibi kışın ısınma derdi olan bir şehirde sürdürülebilirliğe ulaşmak istiyorsanız, verimli bir ısınma sistemi şart. Bunun detaylarına girmeyelim, ama merak edenler buradan okuyabilir:&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://www.cibsejournal.com/technical/europes-hottest-city" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/4/2022-05-25T16:42:09.841Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.28" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Diğer yapılan şeyler ise enerji verimliliği olan binalar (ve eski binaların restorasyonu), yeşil alanların korunması ve “onun partisi, benim partim” saçmalıklarına bulaşmadan, “benim belediyem şunu yaptı, benim bakanlığım bunu yaptı” gibi sidik yarışına girmeden sürdürülebilirlik odağında bir ortak yönetim anlayışı.&nbsp;Şu ana kadar söylediklerimin hiçbiri bireylerin alması gereken kararları etkileyen, suçu ve sorumluluğu onlara yükleyen hareketler değil. Farkında mısınız?&nbsp;Bunların hepsi sistemik değişiklikler. Sadece bu değişiklikleri yaparak bile sürdürülebilirlik alanında inanılmaz bir ilerleme kaydetmek mümkün…Bu arada Kopenhag sihirli bir değneğin dokunuşuyla bir anda sürdürülebilir olmadı. 1973 yılında Danimarka enerji ihtiyaçları bakımından %100 oranında fosil yakıtlara dayalı bir ekonomiydi. Şu anda bu oran %20-25’lere düşmüş durumda ve giderek azalıyor. Yenilenebilir mi, değil mi bilinemeyen ama Türkiye'de yenilenebilir olarak pazarlanan hidro ise %0.1.Danimarka’nın enerjisinin yaklaşık yarısı rüzgar santrallerinden üretiliyor. Bunu da Danimarka’nın &nbsp;beş büyük şirketi yapmıyor. Hükümetin verdiği bir teşvik ile aileler tek başlarına veya içinde bulundukları toplulukla birlikte (örneğin kooperatiflerle) rüzgar tirbünleri alabiliyorlar ve bu yatırımlarını ödeyecekleri vergilerden düşebiliyorlar.&nbsp;Devlet, “parayı alayım, sonra rüzgara yatırayım” demek yerine, aradan çekilmiş oluyor. Yüzbinlerce Danimarkalı bu kooperatiflere üye ve binlerce rüzgar türbini bu şekilde kurulmuş durumda.&nbsp;Dünyanın en önemli rüzgar türbini üreticilerinden biri olan Vestas da Danimarkalı. Ama burada ana nokta: devletin vergi sistemini ve teşvik sistemini, yenilenebilir enerjilerin halk tarafından da destekleneceği bir şekilde yapılandırması ve bu konudaki teknolojik çalışmaları desteklemesi. Ve sonunda şöyle projeler ortaya çıkıyor:<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=UwkVL8A-8t4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/4/2022-05-25T16:58:14.675Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.77" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Farkındaysanız şu ana kadar bahsettiğim neredeyse hiçbir şey tüketicilerin taleplerine göre şekillenen bir sistemi anlatmıyor. Veya iklim krizi ile mücadelede tüm yükü insanların omuzlarına yıkıp, onlara “senin karbon ayak izin nedir?” diye sormuyor.&nbsp;Tabii ki bu sürdürülebilir altyapı ve sistemin üstüne hygge gibi bir felsefe, minimalist tasarım ve hayat anlayışı, ortak yaşam alanlarında birbirine sonsuz saygı ile olağanüstü güven de eklendiği zaman sonuç dünyanın en sürdürülebilir şehri oluyor. Ama bilemiyorum; kültür mü sistemin değişikliklerini tetikledi, yoksa sistemli değişimler mi kültürü etkiledi?Bu yazıda çok fazla Kopenhag’da neler yapılır, ne yenir, ne içilir diye bahsetmedik. Ya da çatısında kayak yapılabilen enerji santralinden, yıllardır nasıl bilimsel verilere dayalı ortak yönetim anlayışı ile parti marti dinlemeden işbirlikleri yaptıklarından, çok fazla çöp üretilmesine rağmen bu dezavantajı nasıl avantaja dönüştürdüklerinden, gıda marketlerindeki ekoloji tabelalarından da bahsedemedim. Ama amaç da buydu.&nbsp;Tüketicilerin statüko önyargısı var. Bireysel olarak değişmek, dönüşmek gerçekten çok zor ve hantal. Bazen sistemi değiştirmek çok daha bile kolay olabiliyor. Tabii Danimarka bu sürece 50 yıl önce, Kopenhag ise yaklaşık 30 yıl önce başlamış. Ama bu güzel örnek hakkında biraz daha meraklandıysanız sizler için güzel bir YouTube playlist hazırladık. Buradan buyrunuz:&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/playlist?list=PLJF9TXuyXAlA-ExuPiFprmcm1CHT2c9Iz&jct=c8zaI4_JVZjPUNXDxEe7FSP9u7h-Dg " rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/4/2022-05-25T16:58:53.408Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.63" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

“Zaman değişiyor. Eskiden hiç bu şekilde olmazdı. Ama neden şimdi bu şekilde oluyor, biliyor musun? Çünkü başka bir şey daha değişiyor: iklim”. 

Dünyanın en sürdürülebilir şehri: Kopenhag

🔮 Pareto'da gelecek cuma, ilk yazımızda "haftada 4 gün çalışma" konseptini inceleyecek; ikinci yazımızda ise kişilerin işten kopma ve mesai saatleri dışında işle ilgilenmemesini sağlayan "bağlantı kesme hakkını" tartışacağız.<a data-jsarwt="1" data-usg="AOvVaw1Bkx3R3GVcuUU39k84Enmq" data-ved="2ahUKEwiIv72lodj3AhVrQvEDHbtOBUkQFnoECD8QAQ" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/aXNzdWU9NjI3YTFjOTFmNzVlZGMwMDA2MTIwNjQ5JnB1Ymxpc2hlcj01ZWQzZWNkNmM1YTg2Y2NkMWUyNGNhNGEmbmV3c2xldHRlcj01ZTc5MTZiOWQ2N2IzYzYxODlkOTE2OGUmc3Vic2NyaWJlcj02MTM5ZTcyZTM4ZTllMDAwMDZjNjVmZTEmc291cmNlPWVtYWlsJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbmR5dHVyay5jb20lMjUyRm5vZGUlMjUyRjQ2MjgwNg==" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>🎧&nbsp;Pareto Spot'un 2. sezonun 9. bölümü yayında!&nbsp;Mazars Denge CEO'su Dr. İzel Levi Coşkun ile net sıfır karbon ekonomisine geçişin önemi ve bu geçişi hızlandırmak için şirketler, kamu kuruluşları ve bireylerin atması gereken adımları konuştuk.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/55R4yaema480lkG8gZAdrl" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/4/2022-05-16T05:24:53.020Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="3.40" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>İyi haftalar,Nurefşan

Sayın Cumhurbaşkanımız Glasgow İklim Zirvesi sırasında Türkiye’nin Paris Anlaşması çerçevesindeki yeni iklim hedefini açıkladı. Buna göre ülkemiz 2053 yılında net sıfır karbon salan bir ülke haline gelecek. Benzer şekilde Avrupa Birliği de 2050’de net sıfır karbon salan bir bölge olacak. Çin ve Hindistan’ın belirlediği taahhütler ise biraz daha ileri zamanları işaret ediyor. Sera gazı salımları yüksek sayılabilecek ülkelerin çoğu net sıfır karbon salacakları tarihleri açıklıyorlar. Bu konu bağlamında iki ana unsura değinmeye çalışacağım.İlkin bu&nbsp;net sıfır karbon kavramının bizim için ne anlama geldiğini anlamak gerekiyor. Bugün için ülkemizin sera gazı salımı yaklaşık 500 milyon ton civarında. Bildiğiniz gibi, tek tehlikeli sera gazı karbondioksit değil, o nedenle de diğer sera gazlarının etkileri üzerinden bir toplam yaparak bu rakama ulaşıyoruz. O nedenle de buna 500 milyon ton karbondioksit eşdeğeri demek daha doğru. Ormanlarımız tarafından emilen karbondioksit miktarı da yaklaşık 80 milyon ton. Bu iki rakam da bizim resmen Birleşmiş Milletler’e bildirdiğimiz oranlar, yani ülkemizin resmi beyanı.Bugünkü koşullarda basit anlatımıyla net sıfır karbon salmak tüm enerji, sanayi, evsel ve tarım sektörlerinden salınan sera gazının 80 milyon tonu aşmaması anlamına geliyor.&nbsp;Bunu sağlayabilmenin iki temel yolu var: Ya sera gazı salımlarımızı azaltırız, ya da ormanlarımızı artırırız. Aslında daha da doğrusu, bu ikisinin birlikte yapılması. Ancak, orman alanlarını artırmak uzun süreli bir çözüm çünkü her ne kadar ağaçlara çok değer versek de, bir ağaç o kadar da fazla karbondioksit emmiyor. Yetişkin bir ağaç, bir senede ancak 20 kiloya yakın karbondioksit emebiliyor ve yetişkin hale gelebilmesi de uzun seneler alıyor. Dolayısıyla, ağaçlarımıza çok iyi bakmak ve orman alanlarımızı geliştirmek elbette en önemli görevlerimizden biri, ama ağaç sayısını artırmak bugünkü iklim krizi probleminin başta gelen çözümü değil.İklim krizinin önüne geçebilmek için 500 milyon ton sera gazı salımımızı 80 milyon tona düşürmemiz gerekiyor. Bunu gerçekleştirmek için de yaklaşık 30 senelik bir zamanımız var. Basit ve doğrusal bir hesap yaparsak senede 14 milyon ton sera gazı salımını azaltmak gibi bir hedefimiz olmak zorunda. Eğer önümüzdeki 10 yıl bu konuda harekete geçmeyip, sonra çaba göstermeye başlarsak bu azaltım miktarı senede 21 milyon ton olacak. Dolayısıyla, ne kadar çabuk harekete geçersek yükümüz o derece hafifliyor. Avrupa Birliği 2050 yılında net sıfır olma sözü verdi ama onlar azaltıma 1992’de başladılar. Yani bu konuda oturmuş bir sistemleri ve bir planları var. Bizim ise ne bir sistemimiz ne de bir planımız var ve ne yazık ki bu konuda herkes birbirine bakıyor.Bu bağlamda, yola nasıl çıkarız? İlk önce yapılması gereken şey bir yol haritası belirlemektir.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1647520626630.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Önümüzdeki 30 sene içerisinde 420 milyon to azaltım yapacaksak, önce bu azaltım planının senelere bölünmüş şekilde ortaya konulması gerekir. Elbette küresel dalgalanmalar bu planının zaman içerisinde değişikliklere uğramasına neden olacaktır. Bugün olduğu gibi, bölgemizin savaş ortamında olduğu günlerde, havanın aşırı sıcak veya aşırı soğuk olduğu zamanlarda plandan sapmalar olması doğaldır. Ama özellikle enerji üretimi ve sanayinin bu tür bir uzun vadeli planlamaya ihtiyacı vardır. Önümüzdeki 10, 20 veya 30 yıl içerisinde devlet planlamasının nasıl hareket edeceği güvenilir bir biçimde ortaya konmadan şirketlerin de bu konuda kalıcı adımlar atmaları beklenemez.Ne yazık ki bu konudaki planlama devlet içerisinde bir yakan top oyununa dönüşmüş durumda. Herkes en önemli sorumluluğu almak istemiyor ve bir noktada da haklılar çünkü içinde yaşamakta olduğumuz başkanlık sistemi içerisinde kararlar başkanlık tarafından alınıyor ve diğer bakanlıklar tarafından da uygulanıyor. Ayrıca burada alınacak kararlar çoğu bakanlığın görev alanlarını çapraz kestiği için hiçbir bakanlık da kendi başına hareket edebilme özgürlüğüne sahip değil. Durum böyle olduğunda da konu yukarıdan gelecek olan kararda tıkanıyor. Başkanlık ve ofisleri ise daha çok ekonomi ve dış politika ile yoğun biçimde meşgul olduklarından iklim krizi konusuna yönelmelerini beklemek bugünkü ortamda çok da gerçekçi görünmüyor.İklim krizi her geçen anda şiddetini artırıyor ve yakın zamanda ülkemiz de bu sorunlardan şu anda olanın çok ötesinde nasibini almaya başlayacak. Ekonomi ve dış politika sorunlarından kafamızı kaldırıp iklim krizine yönelme vaktini bulduğumuzda almamız gereken önlemler çok daha sertleşmiş olacak. Bundan dolayı özellikle sanayimiz, bugün kendiliklerinden harekete geçmeyecek olurlarsa 10 sene sonra çok daha ağır fatura ödeyebileceklerinin bilincinde olarak pozisyon almaya başlamalıdır. Bildiğimiz gibi yaşamaya devam edecek olursak gelecekte alacağımız önlemler bize çok daha fazla sorun çıkartacak, o nedenle hemen harekete geçmeye başlamak en doğrusu, bence.

Dünyahali

İklim krizi her geçen anda şiddetini artırıyor.

Harekete Geçmek İçin Daha Fazla Beklememeliyiz

Bir önceki bölümü bitirirken 'çizgiler çizmek, iklim değişikliğini durdurur mu?' diye sormuştuk. Bu cümlede anahtar kelimeler: ‘iklim değişikliği’ (iklim krizi, değil) ve ‘durdurmak’.&nbsp;Bütün bu verilen sözlerin, taahhütlerin ve onlara göre çizilen çizgilerin hedefi ‘net sıfır karbon’ (kolaylık olması adına bu terimi kullanalım). Bakın buradaki önemli kelime ‘net’. Yani bu; sıfır karbon salmayacağız da ekosistem (veya teknolojik zamazingolarımız) bir yılda atmosferden ne kadar karbon emiyorsa, o kadar salacağız demek. Sıfır karbon salımı deseydik, hiç karbon salmayacağız demiş olacaktık.&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/1TeresaAnderson/status/1380171671143858183" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-10T19:34:57.915Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Bu arada, net sıfır karbon olduğumuz zaman da şu ana kadar yediğimiz haltlar temizlenmeyecek. Sadece iklim değişikliğini ve onu oluşturan parçaların daha fazla değişmesini durduracağız. Ancak, o zamana kadar gerçekleşen değişimin yarattığı iklim krizi devam edecek. Bu yüzden, çizgi çizerek iklim krizinin durması zaten mümkün değil. Biz bu yolla ancak iklimin değişmesini durdurabiliriz (teorik olarak).&nbsp;Bu da şu demek: yaşanan sıcak hava dalgaları, orman yangınları, artan kasırgalar, erimiş olan buzullar, yükselen su seviyesi, olağanüstü hava olaylarındaki artışlar... &nbsp;hepsi cepte. Bu COP26’nın amacı zaten 1950’lerdeki iklim ortamına dönmek falan değil, bunlar konuşulmuyor bile. Son 10 yılda bu felaketlerin ne kadar hızla arttığını düşünün ve 30 yıl sonrayı hayal edin. Üstüne de gelecek 10 yılın hepsinin ‘en sıcak yılı’ olduğunu koyun. (Ki istatistiksel olarak 2021’den 2030 sonuna kadarki 10 yılın takriben yedisi, ‘kaydedilmiş en sıcak yıl’ olacak. 2021’i geçecek yani. Ve öyle kalacak.) Net sıfır karbon, işte bu demek. Eğer o gittiği yerde tutabilirsek başardık diyeceğiz.&nbsp;Bu arada iklim değişikliğinin sebep olduğu krizin; gıda miktarı ve temiz su kaynaklarının azalmasındaki, artan ve çeşitlenen sağlık sorunlarındaki, olağanüstü meteorolojik olaylar ve felaketlerdeki, su seviyesinin yükselmesindeki, iklim değişikliği kaynaklı göçlerdeki ve yarattığı güvenlik problemleri ile insan psikoloji üzerindeki olumsuz etkileri artarak devam edecek.COP26 ile ilgili veya onunla bağlantılı haberleri değerlendirirken, bütün bu tantananın “net sıfır karbon” için olduğunu lütfen unutmayın.

Tüm bu kavga 'net zero' için.

'Net Sıfır' Meselesi

COP26’da Avrupa Uzay Ajansı’nın bilim insanlarından; yerli halklara, dünyanın önde gelen girişim sermayesi fonu sahiplerine kadar, birçok kişi ile birebir yaptığımız görüşmelerin, sohbetlerin her birinde duyduğumuz bir başka mesaj ile bitirelim. Bu Esmiyor Podcast’te de tekrar tekrar söylediğimiz bir mesaj:&nbsp;Bu küresel toplantılar, şirketlerin sürdürülebilirlik hareketleri falan güzel. Ancak iklim krizini yenebilmek istiyorsak, sistematik ve koordineli biçimde önce kendimizi dönüştürmeliyiz. Bireysel dönüşüm hikayeleri mikro düzeyde yerel dönüşümlere yol açacak. Belki bir komşunuz kompost yapacak ve bütün apartmana bunu anlatacak. Ve belki de on aileyi dönüştürecek. Daha sonra bu küçük yerel hareket biraz daha büyüyecek. Bu dönüşüm mahalleye, ilçeye, ile ve bölgeye yayılacak. Birbirimizin dönüşüm hikayelerinden ilham alacağız ve öğreneceğiz. Başkalarının yaptığı hataları yapmayacağız, bilgiyi paylaşacağız. Deneme yanılmada, ‘yanılma’ yaşayanlara destek vereceğiz. Sonra bu dönüşüm çemberi büyüyecek ve bir bakmışız ki, küresel olarak dönüşmüşüz.&nbsp;Olamaz mı? Olabilir.Küresel toplantılarda bu konunun konuşulmasını, şirketlerin gündeminde iklim krizinin olmasını kendileri tek başına mı düşündü sanıyorsunuz?&nbsp;Bilimin ışığında yazılan raporların bireysel etkileri ve yaşanan küresel hareketler yarattı bu etkiyi. Liderler de bunu söylüyor. Hepsi neden genç iklim aktivistlerine teşekkür ediyor? Bu yüzden. İklim aktivistlerine sakın; ‘siz de bir şey beğenmiyorsunuz, bakın işte ne güzel toplandılar karar aldılar’ demeyin. Mevcut dönüşümün itici gücü, bu aktivizm. Nefesi, bir saniyeliğine bile küresel liderlerin ve şirketlerin ensesinden çekersek bir anda bu gündemi salarlar. Göz açıp kapayana kadar… 2050 yılında net sıfır karbona ulaşsak bile aynı şekilde devam etmemiz lazım. O aşamaya gelince de bir sonraki hedefimiz sıfır karbon olmalı. Bu nedenle aktivizme hep ihtiyacımız olacak.&nbsp;

Yine, yeniden aynı mesajı farklı kişilerden duyduk.

Bitirirken, tekrar aynı mesaj

Bundan sonraki aylarda temcit pilavı gibi sizlerle hep aynı konuyu paylaşacağım ve çoğunuz sıkılacaksınız. Ne yazık ki bu gerçekliği ne derece çok paylaşırsam, belki sonunda sizler de alışmaya başlarsınız:Türkiye’nin 2053 yılında net sıfır karbon salan bir ülke olabilmesi için, her sene salımlarımızı yüzde 5.6 azaltmamız gerekiyor.Siz, sevgili okur, gelecek sene 251 gün özel aracınızla işinize gitmek yerine 235 gün özel aracınızla işe gidip, geri kalan 16 günde toplu taşıma kullanacaksınız. Bunu her nasıl başaracak olsanız da, yapmak zorundasınız.Siz, sevgili hamburgerini mideye indiren kardeşim, gelecek sene 100 hamburger yerine 92 hamburger ile idare etmek zorunda kalacaksınız. 8 hamburgerin yerine de makarna veya salata yiyeceksiniz, gönlümüz dayanmaz sizi aç bırakmaya. Aslında sağlığınız açısından da yararlı olabilir bu.Biliyorsunuz bu liste hepimizin günlük hayatına uzanabilir sevgili okurlar, siz de serbestçe hayatınızda karbondioksit ve metan salınmasına yol açan şeyleri düşünün ve bunların en az yüzde 5.6’sını azaltın. Neden mi? Çünkü siz azaltmazsanız, başkalarının ve özellikle de iş dünyasının fazla azaltım yapmaya niyeti yok.Son aylarda herkesin dilinde iki sorun var: Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Paris İklim Anlaşması. <blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Paris İklim Anlaşmasını onaylamak bizi nasıl etkileyecek?”&nbsp;“Merak etmeyin, Paris İklim Anlaşmasını onaylamak sizi veya işinizi etkilemeyecek, zaten bu anlaşmanın koşullarına fazlasıyla uyuyorduk, dolayısıyla bir değişiklik yapmamız gerekmeyecek. Ancak devlet 2053 yılında net sıfır karbon hedefi koymak üzere. Bu da tüm sektörler üzerinde ciddi bir değişim baskısı demek.”“Yani ne olacak?”“Devlet sizin sektöre dönüp, “bundan sonra&nbsp;her sene karbondioksit salımlarınızı yüzde 6 azaltacaksınız, ben de kontrol edeceğim”&nbsp;diyebilir.”“Devlet desin, devletten bir şey olmaz.”“Neden olmasın, salımlarınızı yüzde 6 azaltacaksınız her sene, az iş mi bu?”“Devlet şimdi bir kural koyar, baktı olmuyor üç aya gevşetir, biz gene bir yolunu buluruz. Hep böyle oldu, hep de böyle olacak. Göstermelik “kural koydunuz mu?” koyduk. Sonra herkes gene bildiğini okur.”“Ama bu sefer iş ciddi. Avrupa Birliği de elinde sınırda karbon vergisi sopasıyla dikiliyor. Bizim devlet de o kadar kolay yumuşamayabilir.”“Bizim devlet dert değil de, AB’nin vergi koyması kötü olur çünkü adamlar dediler mi yaparlar.”“Avrupa Yeşil Mutabakatı daha yolun başlangıcı, arkasında çok daha büyük değişiklikler gelecek.&nbsp;Ülke olarak bunlara hazırlık yapmamız gerekiyor.”“Sınırda karbon vergisi dediniz ya, yetmez mi?”“Sınırda karbon vergisi bir şey değil. Onlar para almanın peşinde değil. Asıl dertleri bizim üreticimizin de Avrupa’daki kurallara tabi olması. Bu nedenle de “vergiyi ya siz alın, ama almıyorsanız malı bize ihraç ettiğinizde sınırda biz alacağız” diyorlar.”“Peki bu vergi bize ne yük getirecek, esas sorun o.”“Her sene karbondioksit salımlarınızı yüzde 6 azaltıyorsanız bir derdiniz olmaz.“Yani karbon ayak izi diyorsun.”&nbsp;“Sadece karbon ayak izi değil tüm üretiminizin ayak izini bilmeniz gerekli. Kullandığınız kimyasallardan suya kadar her şeyi sormaya başlayacaklar 2030’a kadar. Onun için de ilk adım doğru veriye sahip olmak.”</blockquote>İşte günlük konuşmamız böyle gidiyor sevgili okur. Avrupa Birliği’nin gösterdiği sopa olmasa sera gazı salımlarında önemli bir değişiklik beklemememiz gerekli. Ama hala ümidimiz devletimizin bu sopayı bir şekilde savuşturabileceği yönünde. Ekonomimizin güncel durumunda devlet 2053 net sıfır karbon hedefinin ne derece peşine düşebilir göreceğiz. İlginç zamanlara doğru ilerliyoruz. Bir yanda artan iklim felaketleri, diğer yanda ise bu felaketlere karşı direnme ve bu felaketlerin artmaması için çabalama gereği var. Çok çalışmamız gerekecek.&nbsp;

2030’a kadar kullandığınız kimyasallardan suya kadar her şeyi sormaya başlayacaklar. 

Avrupa Birliğinin Sopası

• ABD merkezli çevrim içi ticaret şirketi Amazon, dağıtım filosunu daha sürdürülebilir hâle getirmek için sıkıştırılmış doğal gazla (CNG) çalışan binden fazla kamyon motoru <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWZmOWVmMzcxNTc2MDAwNjliMDg0NCZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cucmV1dGVycy5jb20lMjUyRmFydGljbGUlMjUyRnVzLWFtYXpvbi1lbmdpbmVzLW5hdHVyYWwtZ2FzLWV4Y2x1c2l2ZSUyNTJGZXhjbHVzaXZlLWFtYXpvbi1vcmRlcnMtaHVuZHJlZHMtb2YtdHJ1Y2tzLXRoYXQtcnVuLW9uLW5hdHVyYWwtZ2FzLWlkVVNLQk4yQTUyTUw="">sipariş etti.</a> Cummins ve Westport Fuel Systems tarafından tedarik edilecek olan motorlar, Amazon'un depolarından dağıtım merkezine giden ağır hizmet kamyonlarında kullanılacak.<ul><li>Planlar: ABD filosunda çok yüksek kirliliğe yol açan araçları dönüştürmek için testler yaptığını açıklayan Amazon, 2040 itibarıyla sıfır karbon bir işletme olmayı hedefliyor.</li></ul>

sıfır karbon ile ilgili hikayeler