<img src="https://images.aposto.com/2025/8/6/1757153276899.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.89" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> 👣&nbsp;Neyi merak ediyoruz? Bilim insanlarının neden anlaşılmaz bir dil kullandığını. İnsanlık tarihinde hiç bu kadar çok bilimsel bilgiye erişimimiz olmamıştı. Bilim, artık her yerde. Fakat bilimle aramızdaki mesafe de kapanmak yerine daha da açılıyor gibi görünüyor. Bunun nedeni de bilimsel terminolojinin anlaşılmazlığında yatıyor. Ayça Can bilim ve teknoloji yayınımız Quando için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/dilin-kurdugu-hiyerarsi-bilim-insanlari-neden-anlasilmaz-bir" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.👋 Kime veda ediyoruz?&nbsp;Modanın büyük ustası Giorgio Armani'ye. 40 yaşında kurduğu moda imparatorluğunu yarım yüzyılda dünyanın en güçlü bağımsız moda evlerinden biri hâline getiren Giorgio Armani, bu süreçte dünyanın en zengin ve etkili tasarımcıları arasına girdi. Yaren Sera Akgün, yarım yüzyıllık bir moda imparatorluğunun yolcuğunu Duende için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/giorgio-armaninin-ardindan-yarim-yuzyillik-bir-moda" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.⁉️<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">&nbsp;Ne öğreniyoruz? Duyarsızlaşmamak için ne yapmamız gerektiğini. Reuters Enstitüsü’nün son Dijital Haber Raporu'na göre 2017 yılında %29 olan aktif olarak haberlerden kaçınma eğilimi, 2025 raporunda %40’a ulaşmış. Bu oran Türkiye’de %57’den %61’e çıkmış. Ümit Alan, Aposto Gündem&nbsp;için "Demokratik süreçlere katılımımızı etkileyecek düzeye vardırmadan haber tüketim alışkanlıklarımızı nasıl daha sağlıklı hâle getirebiliriz?" sorusuna <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/haberden-kacinmak-normal-mi-duyarsizlasmamak-icin-ne-yapmali" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">odaklanıyor</a>.

Aposto Gündem

🔠 &nbsp;Haftanın kelimesi:&nbsp;Deniz enfeksiyonu.&nbsp;Yazın yakıcı sıcağından kaçıp kendimizi serin sulara bırakmak, çoğumuzun tatil ritüelinin vazgeçilmez bir parçası. Ancak o serinletici sular, yalnızca serinlik değil, farkına bile varmadan bize eşlik eden mikroskobik yolcular da barındırıyor. Ayça Can teknoloji bültenimiz Quando için deniz enfeksiyonuna dair <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/serin-sularda-mikroskobik-yolculuklar-deniz-enfeksiyonu-nedir" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.💬 &nbsp;Haftanın tartışması:&nbsp;Türkiye siyasetinde aile kavramı uzun süredir ön planda. 2025'in hükümet tarafından "Aile Yılı" ilan edilmesi, aile kavramı etrafında iktidarın bu konuda belirli bir politik ajandaya sahip olduğunun işaretlerini vermişti. Gazeteci ve yazar&nbsp;Gökçer Tahincioğlu, birkaç kez gündeme alınan ve sonrasında tepkiler üzerine rafa kaldırılan bu tartışmadan hareketle, "Kadın örgütleri neden tedirgin?" sorusunu politika yayınımız Spektrum için odağa <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/hukumetin-aile-duzenlemesi-hazirligi-kadin-orgutleri-neden" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alıyor</a>.🚂&nbsp;Haftanın okuması:&nbsp;2010 yılında çıkan yangından bu yana aslına uygun bir varoluş mücadelesi veren tarihî Haydarpaşa Garı'na dair son gelişme 23 Temmuz'da yaşandı. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararına rağmen özel proje alanı ilan edilen garda lojmanların 1 Nisan 2026’ya kadar boşaltılması kararı çıkarıldı. Tahliye süreci başlamışken Seren Erciyas, Aposto İstanbul&nbsp;için garın 20 yıllık mücadelesine yakından <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bir-garin-gar-olarak-kalma-mucadelesi-haydarpasa-garinin-20" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bakıyor</a>.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=o2uMgwwdXJ0&t=1s&ab_channel=Aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2025/7/2025-08-15T15:22:39.686Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.77" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>🧑‍💻 Haftanın videosu:&nbsp;Son yıllarda popülerliği katlanarak artan Ozempic ve Mounjaro gibi GLP-1 tipi kilo verme ilaçları, kullananların hayatını değiştirmeyi vadediyor. Aposto'nun YouTube serisi Kuşbakışı’nın yeni bölümünde, zayıflama ilaçlarının ekonomik boyutu ve “zayıflık ekonomisi”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=o2uMgwwdXJ0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">inceleniyor</a>.

Yazı: Ayça CanYazın yakıcı sıcağından kaçıp kendimizi serin sulara bırakmak, çoğumuzun tatil ritüelinin vazgeçilmez bir parçası… Güneşin altında uzun saatler geçirdikten sonra denize atlamak, bedenimize iyi geldiğini düşündüğümüz o ferahlığı getiriyor.&nbsp;Ancak o serinletici sular, yalnızca serinlik değil, farkına bile varmadan bize eşlik eden mikroskobik yolcular&nbsp;da barındırır. Denizden çıktıktan sonra yaşanan halsizlik, baş ağrısı ya da ateş gibi belirtiler, genellikle güneş çarpmasıyla ilişkilendirilse de bu semptomların asıl nedeni, deniz suyunda bulunan patojen mikroorganizmaların yol açtığı enfeksiyonlar olabilir.&nbsp;Ayrıntılar:&nbsp;Denizler, yalnızca gözle gördüğümüz balıklar ve yosunlardan ibaret değil; bunu artık çoğumuz biliyoruz. Gözle göremediğimiz canlılar kısmını atlıyoruz, fakat esasında büyük bir çoğunluğu bu mikroskobik canlılar oluşturuyor. Bu canlıların başında, okyanusların akciğerleri sayılan fitoplanktonlar geliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/7/4/1754595370669.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fitoplanktonlar Tek hücreli olan bu organizmalar, fotosentez yaparak oksijen üretiyor ve deniz ekosisteminin en alt basamağında yer alıyor. Ancak güzellemesini yaptığımız denizlerin akciğerlerinin, yani fitoplanktonların tüm türleri masum değil.&nbsp;Bazı türler, belirli koşullarda&nbsp;toksik bileşikler&nbsp;üretir. Bu toksinler, zamanla deniz ürünlerinde birikir ve insanlar bu ürünleri tükettiğinde zehirlenmelere sebebiyet verebilir. Özellikle bazı dinoflagellat türleri, sinir sistemini etkileyen toksinler üretirken bazıları mide ve bağırsak sistemini hedef alır.Öte yandan: Denizde yaşayan bir diğer mikroskobik grup ise zooplanktonlardır. Hayvansal planktonlar olarak da bilinen bu canlılar, çoğunlukla fitoplanktonlarla beslenir ve kimi zaman kendi başlarına tehlike oluşturmasalar da toksik siyanobakterilerle beslendiklerinde bu zararlı maddeleri bünyelerinde biriktirerek besin zincirine taşıyabilir. Bu durum, toksinlerin dolaylı yollarla insan vücuduna ulaşmasına neden olabilir.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/4/1754595395580.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.59" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Zooplanktonlar Elbette tehdit sadece planktonlarla sınırlı değil… Deniz suyunda sıklıkla rastlanan bazı bakteri ve virüsler de sağlığımızı tehdit ediyor. Örneğin yaralı bir cildin tuzlu suya teması, hastalık yapıcı mikroskobik canlılar için bir giriş davetiyesidir. Özellikle bazı vibrio türleri, bu yolla kana karışarak ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Bu durum, sadece ciltte tahrişe yol açmakla kalmaz, bağışıklığı düşük bireylerde de daha ağır sonuçlar doğurabilir.&nbsp;Ayrıca:&nbsp;E. coli ve Staphylococcus aureus gibi bakteriler ile rotavirüs ve norovirüs gibi bağırsak enfeksiyonlarına yol açan virüsler de deniz suyunda bulunabilir. Bunların çoğu, atıkların denize karışmasıyla yayılır ve özellikle mide ile bağırsak sistemini etkileyen hastalıklara neden olur.&nbsp;Bu mikroorganizmaların deniz suyuna karışma süreci, çoğu zaman insan kaynaklı kirlilikle ilişkilidir. Kanalizasyon sızıntıları, arıtılmamış atık sular, yoğun turistik faaliyetler ve tarım alanlarından taşan kimyasallar denizlerin mikrobiyal yükünü artırır. Özellikle yaz aylarında deniz suyu sıcaklığı, 20 derecenin üzerine çıktığında bu bakteriler için ideal bir üreme ortamı oluşur.&nbsp;Vibrio türleri gibi bazı bakteriler, ılıman ve sıcak sularda daha hızlı çoğalır. Deniz suyu sıcaklığı arttıkça bu bakterilerin hem hayatta kalma süreleri uzar, hem de çoğalma hızları katlanır.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Deniz suyunun kirli olup olmadığını nasıl anlarız?</h2>Bu mikroorganizmalar, vücuda genellikle açık yaralar, göz, burun ve ağız mukozaları yoluyla girer. En sık rastlanan bulaş yolları&nbsp;ise yaralı derinin deniz suyuyla teması ve kirli suyun yutulmasıdır. Özellikle bağışıklığı baskılanmış bireylerde mikroorganizmalar vücuda girdikten sonra birkaç saat ile birkaç gün arasında değişen sürelerde enfeksiyon belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler, hafif mide bulantısından ağır enfeksiyonlara kadar geniş bir yelpazeye yayılabilir.&nbsp;Bazı bakteriler, örneğin vibrio vulnificus, yara yoluyla vücuda girdikten sonra hızla çoğalarak doku tahribatına ve hatta sepsise neden olabilir. Viral enfeksiyonlarda ise ilk belirtiler genellikle mide ağrısı, ishal ve kusma şeklinde kendini gösterir.&nbsp;Çözüm önerisi:&nbsp;Özellikle sıcak yaz aylarında, kalabalık ve kirli deniz bölgelerinde yüzmeden önce su kalitesine dikkat etmek ve cilt bütünlüğünü korumak enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltacaktır. Peki deniz suyunun kirli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?Kirli deniz suları, çoğu zaman gözle görülür ipuçları verir. Su renginde belirgin bir bulanıklık, yeşilimsi ya da kahverengimsi bir tonun hakim olması veya özellikle yüzeyde gözle görülür bir yosun tabakası ya da yağ benzeri bir film oluşması, mikrobiyal kirlilik bulunduğu olasılığını artırır. Suyun üzerinde biriken bu tabakalar, bazen zararlı alg patlamalarının, bazen de atık su karışımının habercisi olabilir.&nbsp;Bununla birlikte:&nbsp;Yoğun kirlilik durumlarında suyun kendine has, keskin ve hoş olmayan bir koku yaydığı da gözlemlenir. Bu koku, çoğu zaman çürük yumurta, kanalizasyon ya da çamurumsu bir kokuyu andırır.&nbsp;Dalga hareketi az olan, durgun bölgelerde bu belirtiler daha belirgin hâle gelir. Özellikle fırtına ya da yoğun yağış sonrası denize karışan atıklar, suyun görünümünü ve kalitesini önemli ölçüde etkiler. Böyle durumlarda berrak olmayan ya da kötü kokan&nbsp;sulardan uzak durmak ve daha temiz alternatif bölgeleri tercih etmek sağlık açısından çok daha güvenlidir.Peki deniz sonrası ortaya çıkan rahatsızlık belirtilerinde güneş çarpmasının mı, yoksa deniz enfeksiyonunun mu etkili olduğunu nasıl anlayacağız?&nbsp;Karşılaştırma:&nbsp;Güneş çarpması, genellikle güneşe uzun süre maruz kalındığında vücudun ısıyı tolere edememesiyle ortaya çıkar. Bu durum, terlemenin durması, ciltte kuruluk ve kızarıklık, baş dönmesi ve bilinç bulanıklaşması gibi belirtilerle kendini gösterir. Oysa enfeksiyon kaynaklı sorunlar, ateş, titreme, kas ağrısı, mide bulantısı ve ishal gibi belirtilerin görülmesine yol açar. Bu semptomlar, bazen saatler içinde, bazen ise birkaç gün sonra ortaya çıkar ve çoğu zaman güneş çarpması sanılarak önemsenmez.Üstelik bazı gruplar,&nbsp;bu enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır. Küçük çocuklar, yaşlı bireyler, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ya da kronik hastalıkları bulunan kişiler, bu risk grubunun başında gelir. Ayrıca vücudunda kesik ya da yara bulunan bireyler, bu yaralar mikropların vücuda girişini kolaylaştıracağı için daha dikkatli olmalıdır.&nbsp;Deniz suyu kirliliği de riski doğrudan artırır. Özellikle şehir merkezine yakın, kalabalık plajlar ya da yağış sonrası denize karışan atıklar, mikrobiyolojik tehlikenin artış göstermesine yol açar.&nbsp;Perspektif:&nbsp;Elbette deniz keyfinden vazgeçmeye gerek yok. Ancak bu görünmez tehditlerin farkında olmak ve küçük önlemlerle kendimizi korumak mümkün… Denizden önce açık yaraları suya temas ettirmemek, yara yüzeyini kapatmak, kirli su görülen bölgelerde denize girmemek, deniz ürünlerini çiğ tüketmemek, deniz sonrası mutlaka duş almak ve kişisel hijyene dikkat etmek gibi basit ama etkili adımlarla hem enfeksiyonlardan hem de olası sağlık sorunlarından korunulabilir.&nbsp;Unutmamak gerekir ki denizler, kendine özgü bir dengeye, karmaşık ilişkiler ağına ve binlerce canlı türüne ev sahipliği yapan hassas ekosistemler. Biz bu ekosisteme her temas ettiğimizde, bir kulaçta veya bir dalışta, sadece suya değil, aynı zamanda görünen ya da görünmeyen bir biyolojik çeşitliliğe de temas ederiz. Bu temasların güvenli ve sağlıklı olabilmesi için doğanın dengesine saygı göstermek kadar, bu ortamın getirebileceği potansiyel risklerin farkında olmak da önemlidir.&nbsp;Deniz ekosistemine dahil olurken orada zaten var olan canlıların ritmine, denizin kendi koşullarına ve doğal işleyişine dikkatle yaklaşmak, hem bizim sağlığımız hem de denizin sürdürülebilirliği için temel bir sorumluluktur.

Quando

Yazın yakıcı sıcağından kaçıp kendimizi serin sulara bırakmak, çoğumuzun tatil ritüelinin vazgeçilmez bir parçası… Ancak o serinletici sular, yalnızca serinlik değil, farkına bile varmadan bize eşlik eden mikroskobik yolcular da barındırıyor. 

Ayça Can ile ilgili hikayeler