Bu konuyla ilgili yazarken bir yandan içim sıkılıyor, bir yandan hakkında yazabildiğim için şanslı hissediyorum. Kalbim kuş gibi atıyor. Evre de kuşları çok severdi, diye düşünüyorum. Hastalığının son döneminde dahi penceresinin önüne onları besleyip seyretmek için bir düzenek hazırlamıştı. Güç bulduğunda çiziyordu da pembeli, mavili kuşlar. Ressamdı. Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Moda Tasarımı mezunuydu ama yanlış bölümde okuduğunu düşünüyordu. Sonradan anlamıştı ki esas çağrısı hep resimdeydi.&nbsp;Henüz 40 yaşında hayatını kaybeden Evre'yi ben de sosyal medyadan tanıyanlardanım. Yaklaşık yedi sene önce Londra'ya taşınmış ve zor zamanlardan geçmiş; ruhunu bir yerlere sığdırmakta zorlandığını, hayalleri için emek harcamayı göze aldığını, kırılganlığına rağmen tuhaf biçimde güçlü de olduğunu düşündüğüm biriydi.&nbsp;Tam da verdiği emeğin ödülünü alacağı, eşi ve oğlu ile neşeyle yaşayacağı dönemde kansere yakalandı. Koyulan teşhisin ardından, 2023'te GoFundMe üzerinden "Evre'nin Savaşı: Oscar Bebeğin Geleceği"&nbsp;adlı bir bağış kampanyası başlattı. Bu süreçte ihtiyaçları olacak kalemleri sıraladı. Hâliyle kendi önceliklerine göre düzenlenmişti. Süreçte toplam 6.700 kişi bağışta bulundu, yaklaşık 230 bin pound toplandı. Ne olduysa Evre, savaşı kaybettiğini, kendisine üç-dört haftalık ömür biçildiğini duyurduğunda oldu. Bağış üst limitini neden yükselttiği, neden hâlâ para topladığı sorusu dolaşıma sokuldu. Oysa Evre, kalan tutarın oğlunun geleceğine ayrılacağını daha en baştan söylemişti.İşte bu noktadan sonra ona yaşatılan zorbalığın şiddeti, hepimizde infial yarattı. Nefret ve öfkenin kontrolü en zor, ancak etrafında örgütlenmesi en kolay duygular olduğunu yine gördük. İyiler dağınık hâlde acı çekerken nereden geldiği anlaşılmayan bu öfke ortalığın tozunu dumanına kattı. Ardında kırgın bir Evre ve yorgun bir aile bıraktı. İnternet kapandığı anda yok olacak bu kişiler, Evre'nin alanına doluştu. Malum platformlarda hakkındaki sayfa sayısı 300'lere ulaştı. "Dolandırıcısın", "Son dönem kanser hastası böyle görünmez" gibi söylemler, Evre'nin seneler önce attığı, Türklere dair bazı talihsiz tweetler ile birleştirildi.&nbsp;Birkaç gece içinde Evre, "Türk düşmanı, soykırım yanlısı, dilenci, vatan haini" oluverdi. Duygu sömürüsü yapan bir manipülatöre dönüştürüldü. Oysa senelerdir tüm gönderilerinde dümdüz bir dil kullandığını biliyordum. Ondan hiç kafiyeler aradığı, insanları gözyaşlarına sürüklemeye çalıştığı bir metin okumamıştım. Bir anda Evre'ye dijital bir meydan dayağı atılmaya başlandı. Konu artık bağlamından kopmuştu. Vuranlar da kime, niye vurduğunu bilmiyordu. Vurma eylemi her şeyin önüne geçmişti. Bu son zamanların en ağır linç hareketinde, olayın öznesinin artık aramızda olmaması dahi kitleleri durduramadı.Oysa bağış maddeleri hep açıkça yazılmış; doktor görüşmeleri günü gününe paylaşılmıştı. Bağışın esası olan gönüllülük ilkesine göre, bu içeriğe kafası yatanlar bağış yaptı, ikna olmayanlar yapmadı. Tedavi sürecini maddiyatı dert etmeden geçirebilmesi ve İngiliz vatandaşı olan, yani sosyal bir devlette büyüyecek de olsa oğluna yaşamını kolaylaştıracak bir tutar bırakmak istemesi, kimimiz için geçerli bir nedendi, kimimiz için değildi. GoFundMe ve benzeri sayfalar zaten ekonomik nedenlerle hayallerini gerçekleştiremeyenlere ya da zor durumdakilere dayanışma usulü destek prensibine dayandığı için, buna ters düşen bir durum da yoktu.&nbsp;Ancak Evre, İngiltere'de yaşadığı, eşi de İngiliz olduğu için bir peri masalının içinde olduğunu sananlar tarafından şımarıkça para toplamak ile itham edildi. Orada bu paralara ihtiyaç yoktu, gelsin Türkiye'de tedavi olsundu, hem Türklere kızgın olan birinin onlardan bağış istemeye ne hakkı vardı? Konu, kuyuya atılan bir taş misali büyüdü, kitlesel bir histeriye dönüştü. Evre, en halsiz olduğu günlerde uzun açıklamalar yapmaya mecbur bırakıldı. Zamanında X'te Türkler konusunda "soykırım" gibi maksadını çok aşan ifadeler kullandığını, bunun ofansif mizaha dahi sığmayacağını kabul etti, samimice özür de diledi.&nbsp;Bunlar Türk olmaya değil de yozlaşmış Yeni Türkiye'ye katlanamama hâlini anlatan ifadeler gibiydi daha çok. Yanlıştı, çok yanlıştı, ama hepsi gerçekten bu kadardı.&nbsp;“2019’da, belli ki pek de düşünmeden yaptığım saçma ve zevksiz bir şakayı, yaklaşık 40 bin tweetim arasından bulup, hakkımda çıkarabildikleri en kötü şey olarak insanların önüne atmışlar. Bugünkü konuyla ise alakası bile yok"&nbsp;dedi ama bu bir şeyi değiştirmedi. Bu kişiler kapalı bir devrede, kendileri gibi düşünenlerle etkileştikleri yankı odalarında argümanlarını çoğalttı.Tanrılar kurban, sosyal medya ise ya azize ya da şeytan istiyordu. Bir insanın hataları ve iyiliği ile bir bütün olabileceği, acısına saygı duymak için kusursuz olmasının gerekmediği düşüncesi, akla dahi yanaştırılmadı. İlle de iki ayrı uç olmalıydı ki aradaki çatlağın iki kenarında iki zıt düşünceden insanlar toplaşsın. İki yaka arasında bir savaş başlasın. Sonu mu? Önemi yok. Sonra? Yeni bir gündem olur, yoksa da yaratılır. Bu böyle sürer gider.&nbsp;Birini severken onu önceleyip kendini unutmak gibi, bu öfke ayinleri&nbsp;de kişilerin kendi yaşamlarına dair eksikleri, öze yönelen öfkeyi, kişisel açmazları kısa süreliğine de olsa görmezden gelmenin bir yolu çünkü. Bu adalet aramak, konuyu sorgulamak falan değil; olsa olsa dijital bir öfke dışavurum histerisi olabilir. Toplum içinde sıkışıp kalmış, bir kısmı yaşça küçük, bir kısmı kendi doğrularına çok sıkı bağlı, açıklamaları dinlemekten imtina eden bu kitleye tam da bu nedenle ulaşmak çok zor.&nbsp;Evre olayı tekrar gösterdi ki ülkede muazzam bir kavram karmaşası&nbsp;yaşanıyor. Eleştiri ile linç, tepki göstermek ile birini sözle dövmek karıştırılıyor. Mesela bağışa dair bazı noktaları eleştirmek son derece insani. Derinden çürüyen, herkese ve kurumlara güvenini yitirmiş bizim gibi ülkelerde bunların sorgulanmasından doğal bir refleks de olamaz. Ayrıca dünyada çok alışılmış bir yöntem olan bağış sitelerinin bizdeki algısı hâlâ "dilencilik" minvalinde. Doğası gereği hassas bir konu olan bağış, bizde hepten kırılgan bir mevzu. Yani bu konuda içlerine sinmeyen bazı noktalar olan kişiler de kendilerince haklı.&nbsp;Kendi adıma, Evre'nin bağış içeriğinin bana da yakın geldiğini söyleyemem. GoFundMe gibi platformlara da mesafeliyim. İşte kırılma noktası tam da burada: Birine saygıyla yaklaşmamız için onunla her konuda hemfikir olmamız mı gerekiyor? Biz olsak öyle yapmazdık diye o kişi bütünüyle yanlış hâle mi geliyor? Neyse ki bu konuya duyarlı ve dengeli yaklaşarak düşüncesini dile getiren pek çok metin de okuduk. Sağduyu yine her şeyin anahtarı oldu. Zaten zannetmiyorum ki başta Evre olmak üzere kimsenin kırgınlığı onlara olsun.En düşündürücü nokta ise şuydu aslında: Evre'nin Türk düşmanı bir soykırımcı olduğu yaftası, son dönemdeki ifadelerine istinaden yapıştırılmadı. Birileri, on binlerce gönderiyi tarayıp X'te seneler öncesine giderek Evre'yi vurmak için bir açık aradı. Avını sabırla kovalayan avcı edasıyla tweet tarayanlar&nbsp;sonunda bazı açıklar buldu tabii. Düşünün: Hepimiz yazdıklarımız, söylediklerimiz üzerine çok mu düşünüyoruz? Yanlış arkadaşlarımız, gençlik hatalarımız, haddini aşan laflarımız, öfkelerimiz olmuyor mu? İddia edebiliriz ki titizlikle aranırsa konudan bağımsız olarak herkesten bir linç malzemesi çıkartılabilir. Bir avcı gibi gözleri parlayarak internette gezinip "Hah, yakaladım seni" der gibi linç malzemesi kovalamak, yanlışın ilk kıvılcımlandığı yer. Bu zorbalığa maruz kalma ihtimali hepimiz için birkaç saatlik "kafayı takma" mesaisinde, konuları bağlamlarından çıkarıp ilişkilendirme deliliğinde... Bunun mutlaka ürkütücü bir yanı var.Bu, aynı zamanda neoliberalizmin en sert yüzlerinden biri: "Hep ben, hep ben" diyen bireyselci, empati ve şefkatten uzak yığınlar. Bilgim olmasa da fikrim olabilir ve bunu istediğim kadar bağırabilirim diyen, benden sonra tufan diyerek yoluna çıkan ne varsa yıkıp devirmeyi var olmak zannedenler.&nbsp;Biz, bu dünyaya maruz kalan insanlar, bir tek konuda eşitiz. Artık dünyaya dair hiçbir şeyin, ne denizlerin, ne çocukların, ne de yıldızların kişiyi ilgilendirdiği, pizza yiyip köpekleri okşayamayacağımız bir hiçliğin içine düşmekten korkmak çok ortak bir duygu. Bu sanki başımıza hiç gelmeyecekmiş gibi davranmak gerçeği değiştirmiyor. Birlikte yaşamayı zorlaştırıyor sadece. Evre üzerinden hepimizin tekrar hissettiği gibi.&nbsp;Bu sanal öfkeden payına çok yük düştüğü için kalpten üzgünüz Evre. Bizden yana, sana daima sevgiyle.&nbsp;

Angst

Evre Başak Clarke'ın başına gelen, kitlesel histeriye benzeyen linç hareketi gösterdi ki şefkat ve nezaket ile aramız epey açılmış. Ne yaşandı böyle sahiden? Evre'ye neler yaşatıldı?

Evre'nin ardından: Şefkatin unutulduğu bir yer

Sosyal medya, geçen aylarda yine takip edenleri şaşırtan bir zorbalık vakasına sahne oldu. İnsanların uzun süredir kanserle mücadelesini takip ettiği sanatçı Evre B. Clarke, yaklaşık 1 ay önce kansere yenik düştüğünü ve son günlerini yaşadığını takipçilerine duyurmuştu. Bu süreçte sosyal medyada tedavi masrafları için GoFundMe kanalından, herhangi bir aracı kurum olmaksızın sadece onun mücadelesine tanık olanların desteğiyle bağış toplanmıştı.&nbsp;Ancak çok geçmeden Evre’ye dair sorgulamalar da başlamıştı. Eski paylaşımları gerekçe gösterilerek başına gelen kötülüğü hak ettiğini söyleyenler oldu; onun bir dolandırıcı olabileceğine dair teoriler geliştirildi; ölse bile topladığı paranın miktarını abartılı bulanlar oldu. Tüm bunların ardından Evre’nin hesabını gizlemesi ile sanki kamusal bir yolsuzluk yapmış gibi hesap vermekten kaçtığı yönünde imalar gelmeye başladı. Nitekim tüm süreç boyunca doktor raporlarını düzenli olarak paylaşan Evre, bir süre sonra hayatını kaybetti.&nbsp;Hayatını kaybetmesiyle beraber insanlar, onun son günlerinde gördüğü siber saldırının şokuyla bir daha yüzleşti. Böyle bir “zalimlik” pratiğini anlamlandırmakta güçlük çekenler haklı olarak öfkelendi; hatta bir çeşit ümitsizliğe kapıldı. Son dönemde çok fazla gördüğümüz “kötülük” kategorisi yeniden bu hikayenin baskın örüntüsü hâline geldi. Ancak genellikle yapısal nedenleri gizlemeye neden olan bu "kötülük" perdesini biraz sıyırırsak Evre’nin son günlerinde kristalleşen saldırgan tavırları, esasen konjonktürel ve politik bir zemine oturan daha büyük bir resmin parçası olarak değerlendirebiliriz.Sosyal medyanın gündelik hayata etkisi tartışmalı olsa da, bir zamanlar bünyesinde alternatif kamusal imkanlar barındırmasıyla ön plana çıkan siber ortamın günümüzde gelişen algoritmalarla birlikte bu araçların üzerinde kontrol sahibi olan her türlü odak tarafından bir denetim sahasına dönüştürüldüğünü söyleyebiliriz. Ancak bu denetim işlevinin gölgesinde, gündelik hayat ile internet kesişiminde en azından ortak söylemler etrafında kümelenen çeşitli politik ve kültürel zihniyetlerin yansımalarını&nbsp;bulmak mümkün.&nbsp;Bugün izolasyonun radikal seviyelerde seyrettiği, eşitsizlik ve güvencesizliğin giderek arttığı ve bunların karşısında ise politikayla temasın en yerel âallerinin dahi marjinalleştiği bir denklemde, bunlardan kaynaklanan huzursuzluk ve öfke, kendisini alternatif bir kamusal alan olarak değerlendirilen sosyal medyada gösteriyor. Gündelik hayatın eşsiz durağanlığının karşısında sonsuz bir akış ve keskin bir duygu ekonomisi ile şekillenen bir mecradan söz ediyoruz. Dolayısıyla çeşitli maddi ve duygusal etkilere sahip olan bu mecralar, çağın temel politik, kültürel ve duygusal dinamiklerinin farklı biçimlerde kendisini gösterdiği alanlar olarak öne çıkıyor.&nbsp;Yazar Richard Seymour, içinde yaşadığımız dönemin temel duygusunun, sınıf toplumunun ve neoliberalizmin güvensizlikleri ve paranoyasından beslenen kin/öfke (resentment) olduğunu söylüyor. Ona göre adalet duygusu için vazgeçilmez olan bu his, aynı zamanda “duygusal bir bataklığa” dönüşüp uç durumlarda “politik olarak mümkün kılınmış bir zulüm tutkusuna” yol açabiliyor. Seymour, The Twittering Machine kitabında bu tutkunun en eksiksiz işlediği yerin sosyal medya olduğunu belirtiyor.&nbsp;Ona göre sosyal medyanın narsisizmden, beğeniler, tıklamalar ve takiplerden gelen dopamin patlamasına kadar farklı şekillerde işleyen duygusal ekonomisi "hayalleri, arzuları ve zayıflıkları" sürekli manipüle ederken, öfke ve çatışma gibi etkileşime ulaşmanın en hızlı yolları, kullanıcıları kolayca linç kampanyalarının, hararetli tartışmaların, trollemelerin ve diğer çevrimiçi zorbalık türlerinin içine sürükleyebiliyor.Bu açıdan gündelik hayatın huzursuzluğu, hiçbir sorumluluk ya da bedel ödenmeyeceği düşüncesiyle insanlara yönelen zalimlik ve külyutmazlık performansında kendini buluyor. Bugün iktidar tarafından siyasetin dışına sürüklenmiş, gelecek duygusundan yoksun ve güvensizlikle baş etmeye çalışan gençlerin öfkesi, tutarlı bir politik zemin bulamadığında, toplumsal ve ahlaki değerlerin askıya alındığı nihilist bir bataklığa sürükleniyor. Üstelik sınıfsal niteliğe de sahip olan bu öfke, kendini yaratan koşullarla yüzleşmek bir tarafa, onu pekiştiren bir zeminde işliyor. Ancak bu, yalnızca kullanıcıların organik tepkilerinden doğmuyor; büyük ölçüde yönlendiriliyor.Evre’nin linç kampanyasında da başı çeken internet ünlülerin üstlendiği işleve yakından bakmak gerekiyor. Bu ünlüler/fenomenler, çeşitli alanlarda biriken toplumsal huzursuzlukları hem kendi sembolik sermayeleri için kullanıp hem de huzursuzlukların politik niteliğini tamamen aşındırmaya hizmet ediyorlar. Bunu, hiçbir değer ve ahlaki prensip tanımadan, toplumsal yaşamdaki huzursuzluğu “bir çeşit ebedi ergen huzursuzluğuna” çevirerek salt saldırganlıkla, sürekli “başkalarını ısırarak” sürdürüyorlar. Sosyal medyanın yapısından kaynaklı olarak bu tür siber zorbalık ve saldırı pratikleri de kayda değer bir yaptırıma sahip olmadığı için sorumluluk sahibi olmayı gerektirecek bir sonuç ortaya çıkmıyor.Dolayısıyla saldırgan trollüğün bu eşsiz icrasıyla takipçilerine sembolik tatmin sağlayan parazitler olarak değerlendirebileceğimiz bu internet ünlüleri, trollük ve sinizmi bir çeşit “ekmek kapısı” olarak kullanıyorlar. Rebecca Solnit, "<a fr-original-style="" href="https://harpers.org/archive/2016/05/the-habits-of-highly-cynical-people/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Habits of Highly Cynical People</a>" yazısında trollüğün psikolojik olarak kişinin kendi duygularından kopmasını ve felsefi anlamda ise eylemlerinin hiçbir sonucu olmamasıyla bir kopuş sanatı olduğunu söylüyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Böylece sınırsız bir şekilde hareket etme imkanına yol açan troll özgürlüğü, empatiyi dışlayan, zorbalığı temel eylem biçimi hâline getirmiş nihilist bir kompozisyona yol açıyor.</li></ul>Günün sonunda politik ve toplumsal infiallere karşı sadece çaresizlik içinde duygusal reaksiyonlar veren, bunların karşısında tutarlı politik eylem kapasitesini yitirmiş ve daimi olarak kendini yeniden üreten bir iktidarsızlık hissiyle cebelleşen insanların sürüklendiği bu politik nihilizm, doğru kanallara yönelmek yerine, Evre gibi savunmasız insanları veya madun grupları hedef alan yıkıcı bir seyir izliyor.Toplumsal huzursuzluktan neşet eden öfke ve kinin muktedirle gerçek bir yüzleşmeye veya tutarlı bir muhalefete evrilmesine engel olan bu mekanizmanın başka gündemlerde de işlediğini görebiliyoruz. Örneğin sokak köpeklerine dair katliam yasası söz konusu olduğunda internetin her yerini sarıp daha sonra bir anda ortadan kaybolan videolardan, birtakım asayiş konularının sürekli harlandığı gündemlere kadar esasında sosyal medya üzerinden iktidarın ajandasına hizmet eden bir algı yönetiminin&nbsp;kolayca işletildiği ve her türden nüansın ve şerhin saldırganlıkla ve hatta linç çabalarıyla karşılandığı bir resimden söz ediyoruz.&nbsp;Dolayısıyla buradan bakınca korkunç bir yıkımla sonuçlanan faşizm deneyiminin hemen ardından Adorno’nun kültürel ve politik bir ders olarak söylediği şu sözler hâlâ geçerliliğini koruyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Şudur neredeyse imkansız görev: Başkalarının iktidarının da kendi iktidarsızlığımızın da bizi aptallaştırmasına izin vermemek.”</blockquote>

Genellikle yapısal nedenleri gizlemeye neden olan kötülük perdesini biraz sıyırırsak Evre B. Clarke'ın son günlerinde kristalleşen saldırgan tavırları, konjonktürel ve politik bir zemine oturan daha büyük bir resmin parçası olarak değerlendirebiliriz.

Evre B. Clarke zorbalığı: Politik nihilizm interneti nasıl kuşattı?

• Evre Başak Clarke hayatını kaybetti: İngiltere’nin Buckinghamshire bölgesinde yaşayan Türk ressam ve dijital sanatçı Evre Başak Clarke, uzun süredir mücadele ettiği kanser nedeniyle vefat etti.<ul><li>Clarke, 1985 doğumlu olup Mimar Sinan Üniversitesi Moda Tasarımı Bölümü mezunuydu ve sanat hayatında özellikle hayvan portreleriyle tanınıyordu.</li><li>2023 yılında Philip Clarke ile evlenen sanatçı, aynı yıl oğlu Oscar'ı dünyaya getirdi ancak metastatik bağırsak kanseri teşhisi konuldu.</li><li>Clarke, tedavi masrafları için GoFundMe üzerinden yardım kampanyası başlatarak yaklaşık 230 bin sterlin topladı, ancak süreç sosyal medyada tartışmalara yol açtı.</li><li>Ailesi, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Clarke’ın son üç haftasını ailesi ve dostlarıyla geçirdiğini belirtti ve mahremiyet talep etti.</li></ul>

Canlı Gündem

• En Popüler Kitlesel Fonlama Platformları<div data-legacy-message-id="180c6efefae85ac3" data-message-id="#msg-f:1732881998041078467" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-smartmail="gmail_signature" dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kickstarter: Kitlesel fonlama denince akla gelen ilk ve en güvenilir platformlardan biri. Enteresan projelere denk gelmek ve kendinizi tutamayıp fonlarken bulmak da mümkün.Fongogo: Projeleriniz için başvurabileceğiniz en doğru yer Fongogo olabilir. Platformu ziyaret ettiğinizde de bolca kısa film projesinin yer aldığını göreceksiniz.Patreon:&nbsp;Yaratıcılar için tüm dünyada en çok kullanılan platform Patreon. İçerik üreticileri, sanatçıları desteklemek için pareon üzerinden bağış yapabilir ya da kendiniz bir içerik üreticisiyseniz, patreon açabilirsiniz.GoFundMe:&nbsp;Ağırlıklı olarak yardım kampanyalarının bulunduğu GoFundMe, sosyal sorumluluk projeleri için en doğru mecra. SMA kampanyalarının yurtdışı ayaklarında da sıkça rastladığımızdan alışık olabilirsiniz.</div></div></div></div><table fr-original-style="" style="border-collapse: collapse; border: none; empty-cells: show; max-width: 100%; box-sizing: border-box;"><tbody fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><tr fr-original-style="" style="user-select: none; box-sizing: border-box;"><td fr-original-style="" style="min-width: 5px; box-sizing: border-box; user-select: text; border: 1px solid rgb(221, 221, 221);"> </td><td fr-original-style="" style="min-width: 5px; box-sizing: border-box; user-select: text; border: 1px solid rgb(221, 221, 221);"> </td></tr></tbody></table>

Thiscover Me

İnternette yanlış bilginin daha zararsız komplo teorileri ve şehir efsaneleri olmaktan çıkıp siyasetle temas etmeye başladığı andan itibaren bunun propaganda başta olmak üzere birçok farklı şekilde kullanılacağı tahmin ediliyordu. Bunun çoğu zaman zararsız ve etkisi kısıtlı kalan örneklerini sıkça görmüş olsak da geçtiğimiz haftalarda başlayan iki farklı olayla birlikte yanlış bilginin <a fr-original-style="" href="https://mediawell.ssrc.org/literature-reviews/disinformation-and-the-business-of-the-consumer-internet/versions/1-0/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">nasıl bir silaha dönüştürülebileceğini</a> daha yakından görmeye başladık.Bu olaylardan ilki Kanada'da başlayan <a fr-original-style="" href="https://www.grid.news/story/misinformation/2022/02/14/canadian-trucker-convoy-disrupts-life-in-ottawa/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Özgürlük Konvoyu"</a>. Aşırı sağcı veya QAnon gibi komplo teorilerine inanan kesimler tarafından başlatılan ve özellikle ABD'deki benzer kesimlerden de destek alan bu olaylar yanlış bilgi alanından tanıdığımız kimi taktikler ile destekleniyor.Örneğin bu konvoyu organize eden ve konvoy için bağış toplayan Facebook sayfalarının hepsi çalıntı bir Facebook hesabı ile <a fr-original-style="" href="https://www.grid.news/story/misinformation/2022/02/08/the-hacked-account-and-suspicious-donations-behind-the-canadian-trucker-protests/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturulmuş ve yönetilmiş</a>. Bu sayfalarda eş zamanlı olarak birçok komplo teorisinin paylaşılmasının yanı sıra kısa süre sonrasında kapatılan GoFundMe kampanyasında 7 milyon dolardan fazla para toplanmıştı.Bu bağışların ve Facebook üzerinden verilen desteklerin arkasındaki detaylar incelendiğinde ise birilerinin Bangladeş'te bir reklam ajansını bu sayfaların büyümesini sağlamak için tuttuğu <a fr-original-style="" href="https://www.grid.news/story/misinformation/2022/02/11/the-canadian-freedom-convoy-is-backed-by-a-bangladeshi-marketing-firm-and-right-wing-fringe-groups/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya çıktı</a>. Yani çalıntı bir hesap ve başka ülkeden bir ajansla, organik bir hareket izlenimi yaratılmaya çalışılıyor.İkinci olay ise Rusya ile Ukrayna arasında giderek yükselen gerilim. Rusya'nın interneti ve sosyal medyayı propaganda amaçlı kullanma yeteneklerini hepimiz biliyoruz. Mevcut gerilim ve belirsizlik ortamında da bunu kullanmaktan çekinmiyorlar.Şu ana kadar yaptıkları arasında <a fr-original-style="" href="https://www.axios.com/telegram-ukraine-russia-separatists-evacuation-23c418ef-cd60-4ab7-afdf-6f3260102a4a.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">önceden çektikleri videoları</a> Ukrayna'da insanların yaşadıkları yerleri boşaltmaya başladığını iddia etmek için kullanmak, <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2022/feb/16/russians-ridicule-western-media-on-day-of-no-invasion" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">provokatif yayınlarla</a> gerilim artırmak ve genel olarak belirsiz bir ortam yaratmak var. Her ne kadar bir işgal ve askeri mücadele asıl tartışılan konu olsa da şu anda bu gerilimin parçası olan herkesin bir tür propaganda savaşı içerisinde olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2022/feb/19/ukraine-russia-crisis-whos-winning-the-international-influence-war-russia-putin" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyleyebiliriz</a>. ABD'nin buna cevabında da benzer araçların farklı şekilde kullanımını görmek mümkün.Bu da aslında yanlış bilginin ne kadar tehlikeli bir silaha dönüştüğünü ve nasıl önemli bir konum edindiğini bize gösteriyor. Bir ülkenin işgal edilmesi ihtimali ya da <a fr-original-style="" href="https://www.propublica.org/article/how-bots-and-fake-accounts-push-chinas-vision-of-winter-olympic-wonderland" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">olimpiyat rekabeti farketmiyor</a>, artık her ülke bunları birer propaganda ve karşı taraf hakkında yanlış bilgi yayma fırsatı olarak görüyor. Artık birinci öncelik bu.Bu da herkes için daha fazla belirsizlik ve tehlike demek. İnsanlar doğru bilgiye erişme ihtimalleri konusunda giderek daha karamsar olmaya ve her şeyden tamamen şüphe edecek hâle gelmeye başlayabilir. Gazeteciler ve doğru bilgiyi bulmak isteyen herkes birer tehdit olarak görülüp susturulmaları için her yol kullanılacaktır. Çünkü gerçeği manipüle etmeyi politik bir araç olarak kabul ettiğimiz anda bunun karşısında duran herkes o politik hedefin önünde <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2021/oct/08/russia-labels-investigative-news-outlet-bellingcat-a-foreign-agent" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir engel olacaktır</a>.&nbsp;Gazetecilere, araştırmacılara, bilgi üreten ve yayan herkese düşen görev ise bütün bunlara rağmen gerçekten yana durmak. İnsanların doğru ve sağlıklı bilgiye erişebildiğinden emin olmak. Çünkü yakın zamanda kimse yanlış bilgi oyuncağından vazgeçecek gibi görünmüyor.

n okuyoruz|

Önce propaganda...

Yanlış Bilginin Silaha Dönüştüğü Zamanlar

• <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2021/12/9/22826129/activision-blizzard-employees-create-strike-fund-while-taking-steps-toward-unionization" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Activision-Blizzard employees</a> created a GoFundMe page to help offset lost wages from the latest work stoppage over the company’s announcement on a round of layoffs in the QA department of one of its subsidiaries, Raven Software, while taking steps towards unionization.

GoFundMe ile ilgili hikayeler