<a fr-original-style="" href="https://www.iata.org/en/pressroom/2023-releases/2023-12-06-01/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği</a>&nbsp;(IATA), 2023 süresince havayolu şirketlerinin güçlendirilmiş kârlılık projeksiyonlarını duyurdu ve bu pozitif trendin 2024'te de devam ederek büyük ölçüde stabilize olacağı öngörüsünü paylaştı. Açıklamada, küresel düzeyde net kârlılığın her iki yılda da sermaye maliyetinin çok altında olacağının tahmin edildiği aktarılarak finansal performansta bölgesel farklılıkların devam edeceği vurgulandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Havayolu endüstrisi net kârının, 2024 yılında %2,7'lik marj ile 25,7 milyar doları bulması bekleniyor. Bu, 2023 yılındaki %2,6'lık marj ve 23,3 milyar dolarlık net kârın hafif üzerinde bir iyileşme anlamına geliyor. Endüstri işletme kârı için ise 2023 yılındaki 40,7 milyar dolar seviyesinden 49,3 milyar dolara yükseliş tahmini paylaşılıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2023 ve 2024 yıllarında yatırılan sermayenin getirisinin, küreselde hâkim olan enflasyonist baskılar ve artan faiz oranları nedeniyle maliyetinin 4 puan altında kalacağı düşünülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2024 yılında toplam gelirlerin, yıllık %7,6 artışla 964 milyar dolarlık rekor bir seviyeye ulaşırken gider büyümesinin, toplamda 914 milyar dolara karşılık gelen %6,9 oranıyla biraz daha düşük kalması bekleniyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2024 yılında seyahat etmesi beklenen kişi sayısı 4,7 milyar ile yeni bir rekora işaret ederek 2019'da kaydedilen 4,5 milyar seviyesini aşıyor.
Kargo hacimleri içinse beklenti 2023'te 58, 2024'te 61 milyon ton civarında.</li></ul>Uyarı: IATA, uluslararası seyahatin hâlâ Covid-19 öncesi seviyelerin %40 altında olduğunu belirtirken Çin’in havacılık sektörünün 2024'te yeniden kâra geçeceğini ve İsrail-Hamas çatışması, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali gibi küresel istikrarsızlıkların sektörü olumsuz etkileyebileceğini vurguluyor.Ne dediler? IATA Genel Direktörü Willie Walsh, konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Son yıllardaki büyük kayıplar göz önüne alındığında, gelecek yıl beklenen 25,7 milyar dolarlık net kâr, havayolu sektörünün dayanıklılığının bir göstergesidir” ifadelerini kullandı.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ortalama olarak havayolu şirketleri taşınan her yolcu için sadece 5,45 dolar elde edecek. Bu, Londra Starbucks'tan basit bir orta boy latte kahve satın almak için yeterli. Ancak GSYH'nın %3,5'inin bağlı olduğu ve 3,05 milyon insanın doğrudan geçimini sağladığı kritik bir küresel sektörde şoklara dayanıklı bir gelecek inşa etmek için yeterli değil. "</blockquote>

Pareto

Küresel havayolu sektörünün 2024'te 964 milyar dolarlık kâr ile rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.

Hava taşımacılığında 'rekorlar yılı'

• Corendon Havayolları bu kasım ayında Amsterdam ve Curaçao arasındaki uçuşlarda sadece yetişkinlere özel bir bölüm başlatacak. Hollanda merkezli havayolu, 16 yaş ve üzeri yolcular için özel koltuklarla hem çocuklu hem de çocuksuz yolcuların deneyimlerini iyileştirmeyi umuyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Corendon’dan yapılan basın açıklamasına göre “sadece yetişkinler” bölgesi uçağının ön tarafında yer alacak ve uçağın geri kalanından duvarlar ve perdelerle ayrılacak. Havayolu “premium” rezervasyon seçeneği sunsa da business veya first class’tan söz edilemeyeceği konuşuluyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Nedir? <a fr-original-style="" href="https://www.corendonairlines.com/tr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Corendon Havayolları</a> bu kasım ayında Amsterdam ve Curaçao arasındaki uçuşlarda sadece yetişkinlere özel bir bölüm başlatacak. Hollanda merkezli havayolu, 16 yaş ve üzeri yolcular için özel koltuklarla hem çocuklu hem de çocuksuz yolcuların deneyimlerini iyileştirmeyi umuyor.Nerede? Corendon Havayolları ile uçtuğun her seferdeCorendon'dan yapılan basın açıklamasına göre, "sadece yetişkinler" bölgesi, rotanın Airbus A350-900 uçağının ön tarafında, uçağın geri kalanından duvarlar ve perdelerle ayrılmış bir alanda yer alacak. Havayolunun "premium" rezervasyon seçeneği sunmasına rağmen, business veya first class'tan söz edilemeyeceği de konuşulanlar arasında.Meraklısına: Havayolu, özellikle iş amaçlı seyahat edenlerin sadece yetişkinlere özel bölümden hoşlanacağını, bu sessizlik sayesinde uçuş süresinde çalışma oranlarının artacağını belirtiyor. Fakat tabii ki çocuksuz uçmanın bir bedeli var. Bu bölümdeki 9 XL koltuk ve 93 standart koltuk, normal tek yön bilet fiyatına sırasıyla 100 € ve 45 € ekliyor.Bilgi notu: Condé Nast Traveller’ın haberine göre Corendon, yalnızca yetişkinlere yönelik bir seçenek sunan ilk Avrupa merkezli havayolu şirketi olsa da bu tür deneyler küresel olarak emsalsiz değil. Singapur Havayolları'nın düşük maliyetli bir yan kuruluşu olan Scoot, 2018'den beri Scoot-in-Silence kabinleri sunuyor. Business ve ekonomi arasında konumlandırılan bu koltuk sınıfı 12 yaş üstü yolcular için ayrılıyor.&nbsp;

Aposto Seyahat

Bebeklerin alınmadığı sessiz bölge uçağın geri kalanından ayrılacak. 

Bebekler uykuya: Uçuşun bu bölümü sadece yetişkinlere özel

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği&nbsp;(IATA), 2023 yılına ilişkin büyüme öngörülerini yükselterek sektör kâr tahminini iki katına çıkardı. Bu artışta Avrupa ve Kuzey Amerika’da bilet fiyatlarının yükselmesinin etkili olduğu belirtildi.Detaylar:&nbsp;Havayolu sektörü net kârının 2023 yılında %1,2'lik net marj ile 9,8 milyar dolara ulaşması bekleniyor, bu rakam Aralık 2022'de paylaşılan 4,7 milyar dolarlık beklentinin iki katından fazla. İşletme kârının 22,4 milyar dolara ulaşacağı, toplam gelirlerin %9,7 artışla 803 milyar dolara çıkacağı tahmin ediliyor. Rapora göre, giderlerdeki artış ise yıllık %8,1 ile sınırlı kalacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu yıl toplamda 4,35 milyar kişinin seyahat etmesi, kargo hacminin de 57,8 milyon ton olması bekleniyor; bu rakamlar pandemi öncesi dönemle karşılaştırıldığında 2019 seviyelerine yakın seyrediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">IATA’nın Mayıs 2023 yolcu anketi verileri de iyimser görünümü destekliyor; &nbsp;yolcuların %41’i önümüzdeki 12 ay içinde bir önceki yıla göre daha fazla seyahat etmeyi, %49’u ise aynı düzeyde seyahat etmeyi bekledikleri yönünde görüş belirtiyor. Ayrıca, ankete katılanların %77’si halihazırda pandemi öncesindeki kadar veya daha fazla seyahat ettiklerini belirtti.</li></ul>Riskler:&nbsp;Elbette, ekonomik ve jeopolitik ortam, görünüm açısından çeşitli riskler barındırıyor. Bunlar arasında enflasyonla mücadele önlemleri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, tedarik zinciri sorunları, düzenleyici maliyet yükleri ve bölgesel bazda değişiklik gösteren negatif gelişmeler gibi başlıklar yer alıyor.Açıklamalar: IATA Genel Müdürü Willie Walsh, "Her şeyi hesaba katarak, bunun havacılık için iyi bir yıl olacağına inanıyoruz" ifadelerini kullanırken, görünüm hakkında "ihtiyatlı bir şekilde iyimser" olduğunu söyledi.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">&nbsp;"Bu yıl hava yollarının mali performansı beklentileri aşıyor. Daha güçlü kârlılık birkaç olumlu gelişmeyle destekleniyor. Çin, Kovid-19 kısıtlamalarını yıl içinde beklenenden daha erken kaldırdı. Hacimler artmasa da kargo gelirleri pandemi öncesi seviyelerin üzerinde seyrediyor. Maliyet tarafında ise bir miktar rahatlama var. Jet yakıtı fiyatları, hala yüksek olmasına rağmen, yılın ilk yarısında ılımlı bir seyir izledi.Birincisi ekonomik belirsizliklerin olduğu bir dönemde sektörün kârlılık ile faaliyet göstermesi önemli bir başarı olarak gözüküyor. İkincisi ise net kâr artışı 2020-2022 döneminde havacılık tarihindeki kaydedilen 183,3 milyar dolarlık en büyük zararın ardından gelmiştir. Hava yolu endüstrisinin Kovid-19 krizine, 2015-2019 dönemi için ortalama net kâr marjının %4,2 olduğu tarihi bir kâr serisinin sonunda girdiği unutulmamalı.Ekonomik belirsizlikler, bilet fiyatları artan yakıt maliyetlerini absorbe etse bile seyahat etme arzusunu azaltmadı. Derin Kovid-19 kayıplarından sonra, %1,2'lik net kâr marjı bile sevindirici bir gelişme. Ancak hava yolu şirketlerinin yolcu başına ortalama 2,25 dolar kazandığı bir ortamda, zarar gören bilançoları onarmak ve yatırımcılara sürdürülebilir sermaye getirisi sağlamak birçok havayolu şirketi için zor olmaya devam edecek."</blockquote>

Pareto İçgörü

IATA Genel Müdürü Willie Walsh: Havayollarının 2023 mali performansı beklentileri aşıyor

Havacılık için iyi bir yıl: Biletler zamlandı, kârlar katlandı

• Havayolu Çalışanları Sendikası (HAVASEN) Başkanı Seçkin Koçak, Türk Hava Yolları’nda (THY) çalışanlara ödenmeyen 2 milyar liralık promosyonun ödenmesini <a fr-original-style="" href="https://www.havasen.org.tr/havasen-baskani-kocak-thynin-vermedigi-promosyonlari-odemesini-istedi-cumhuriyet/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">talep etti</a>.

İş Hukuku & Sosyal Güvenlik

Avrupa'da birçok havayolları şirketi ve havalimanı işletmeleri işgücü sıkıntısı ve grevler nedeniyle normalleşme sonrası artan seyahat taleplerine cevap vermekte zorluk çekiyor. Özellikle yaz sezonunun başlamasıyla birlikte binlerce uçuş iptal edildi, havalimanlarında uzun kuyruklar oluştu ve bazı bölgelerde seyahatler durma noktasına geldi. Peki bu noktaya nasıl gelindi?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşgücü yetersizliği: Covid-19 döneminde seyahatlerin kısıtlanmasıyla birlikte pilotlardan bagaj görevlilerine kadar birçok havayolu ve havaalanı çalışanı işten çıkarıldı ya da maaş kesintileri nedeniyle işten ayrılmak zorunda kaldı. Normalleşmenin başladığı mart ayından bu yana ise havayolu şirketleri pandemi dönemi öncesindeki istihdamı yeniden yaratmak için işe alımlar yapıyor fakat bu çalışanları eğitmek ve havaalanlarında çalışmaları için gerekli güvenlik izinlerini almak aylar alıyor, çabalar yetersiz kalıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Grevler:&nbsp;Pandemi sırasında maliyetlerini düşürmeye çalışan çoğu havayolu şirketi çalışanlarının maaşlarında kesintiye gitti. Normalleşme dönemi ile birlikte çalışanlar, artan enflasyonu da düşünerek bu kesintinin karşılanmasını talep ediyor ve yapılan işin fiziksel zorluğu nedeniyle de çalışma koşullarının iyileştirilmesini istiyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Paris Charles de Gaulle Havaalanı'nda, &nbsp;grevler nedeniyle geçtiğimiz cuma ve cumartesi uçuşlarının yaklaşık yüzde 20’si iptal edildi. &nbsp;8-10 Temmuz tarihleri arasında havalimanı çalışanlarının yeni bir grev daha yapması planlanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lufthansa'nın temmuz ve ağustos ayları uçuş iptalleri sayısı saha personeli ve pilot yetersizliği nedeniyle 900’den 3 bin 100'e yükseldi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ryanair'in İspanya, Portekiz ve Belçika kabin ekipleri geçtiğimiz hafta hafta 3 günlük bir grev düzenledi. Ryanair’in İspanya merkezli kabin ekipleri ise bu ay 12 gün boyunca grev yapmayı planladıklarını söylüyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İspanya merkezli easyJet kabin ekibi daha yüksek ücret talebi için bu ay 9 gün grevde olacak. Havayolu geçtiğimiz cumartesi grev nedeniyle İspanya'daki beş uçuşunu iptal etti.</li></ul>Öte yandan&nbsp;kayak.co.uk verilerine göre, Avrupa yaz rotalarında bilet fiyatları 2019 yılından bu yana üç katı oranda artış gösterdi. Yolcular, havayolu şirketleri ve çalışanların olumsuz etkilendiği bu kriz bir süre daha gündemde olacakmış gibi görünüyor.

Havacılık sektörü yetersiz işgücü ve artan grevler nedeniyle pandemi sonrası normalleşmeye dönmekte sıkıntı yaşıyor. 

Avrupa’da seyahat kaosu

Avrupa’da küçük bir havayolu şirketi olan Brüksel Havayolları geçtiğimiz hafta ilginç bir açıklama yaptı. Şirket 2021 kışında 3 bin adet uçuşun yolcusuz yapıldığını belirtti.Yani 3 bin adet uçak içerisinde 1 tane bile yolcu olmadan, tam güç havalandı ve bir sonraki durağında indi. Havayolu bu kararın arkasında, kalkış ve iniş izinlerini kaybetmemek olduğunu açıkladı.Benzer bir şekilde Brüksel Havayolları’nın ana şirketi Lufthansa Havayolları da aynı dönemde ek olarak 15 bin,&nbsp;yani toplam 18 bin uçuşunun aynı sebeplerden dolayı <a fr-original-style="" href="https://www.thebulletin.be/brussels-airlines-runs-3000-empty-flights-maintain-airport-slots" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yolcusuz yapıldığını onayladı.</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/0/0/1642343160281.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bahsettikleri yasal düzen, Avrupa Birliğinin havayollarının çalışması için gerekli tuttuğu bir kural. AB’nin bu kuralı şirketlerin büyük havaalanlarında uçuşlarının en az %80’ini gerçekleştirmesini zorunlu tutuyor.Bu kullan ya da kaybet kuralı, koronavirüs zamanlarındaki uçuşların azalmasından dolayı %50 oranına indirilse de anlaşılan havayolu şirketleri&nbsp;bu hedefleri tutturmakta bile zorluk çekmekte.Belçika Hükümeti, Lufthansa’nın bu açıklamasından sonra Avrupa Birliği’nden belirtilen oranın daha da aşağı çekilmesi için talepte bulundu.Her ne kadar sonbaharda bir artış görülse de, COVID-19 Omicron virüsünün de yayılması ile bu kışın beklenenden daha az trafiğe sahip olacağı belirtiliyor.Lufthansa’nın kendisi ve alt şirketleri olan, Swiss International, Austrian, Eurowings ve Brussels’ın Ocak ve Şubat ayı için şimdiden 33 bin uçuşu iptal edildiği söylenmekte, bu geçtiğimiz dönemin %10’una denk geliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/0/0/1642343699308.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Eğer bu kural değişmezse, sadece Lufthansa Grubu, yine 18 bin uçuşu insansız uçurmak zorunda kalacak. ABD’de bu gibi minimum uçuş konseptleri sadece, New York’taki JFK gibi dev havaalanları için geçerli.Bununla beraber ABD’de bile 2020 sonlarında doğru yolcuların <a fr-original-style="" href="https://www.scientificamerican.com/article/ghost-flights-haunt-the-skies-enlarging-carbon-footprints/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">%96 oranında azaldığı görülmüş</a>, aynı dönemde ise havayolu şirketleri uçuşların sadece %58’ini iptal etmiş. Yani bu rakamlara bakınca ABD’de bile oldukça fazla sayıda bir uçuşun yolcusuz uçtuğunu kabul edebiliriz.Bir yandan, havaalanı için bu saatlerin tutulması, planlama ve rekabet açısından önemli iken, havayolu şirketleri için de bazı gerçekler var. Yakıtlar pahalı ve bilet satılmadan bu uçuşların yapılması zarar anlamına geliyor.Ama daha da önemlisi iklim krizi çağındayız. Küresel hava trafiği küresel emisyonların <a fr-original-style="" href="https://ourworldindata.org/co2-emissions-from-aviation" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">%2,5’inden sorumlu</a> ve mantığı tartışılan bir kuralı uygulamak için gezegene bu zararı vermek bir o kadar mantıksız.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/0/0/1642343883051.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Tabii ki, bazı havayolu trafiği kabul edilebilir, bunun karbon ayakizi de verimli yakıtlar ile azaltılabilir. Ama asıl çözüm zaten uygulanmakta. Karbon ayakizi daha düşük olan şehirlerarası tren yolculuklarının artırılması gerekmekte.Bunu aynı şekilde daha önce de ele aldığımız Uluslararası Enerji Ajansı'da belirtmekte. Eğer 2050'da Karbon Nötr Enerjiye sahip bir ekonomi yaratmak istiyorsak, uçuşların azalması ve yerine <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/615affc3a86d450006ce5c07" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tren yolculuklarının koyulması lazım.</a>Özellikle AB gibi iklim krizi konusunda kendisini lider olarak gösteren bir topluluğun hala bu gibi ikircikli kararlar veriyor olması, gelecekte çok tartışacağımız karbon nötr konusunda da satır arası kararların habercisi gibi.

Havayolu ile ilgili hikayeler