<h1 dir="ltr" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2024/5/3/1719395046943.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.84" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h1>Pubinno'nun kurucusu Can Algül. Fotoğraf: Deniz Sabuncu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h1 dir="ltr" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Can Algül’le: Asırlık bir endüstri nasıl dönüştürülür?</h1>Göbeklitepe’deki bira üretim tesislerinden akıllı musluklara; Pubinno’nun kurucusu Can Algül, geleneksel bira endüstrisinde öncülük ettikleri yenilikçi teknolojilerden bahsediyor.&nbsp;Dünyanın en çok tüketilen içkilerinden biri olan biranın kökeni en eski uygarlıklara kadar uzanıyor. Günlük beslenme ihtiyacının giderilmesinin ötesinde sosyal ve dinî törenlerde de önemli bir rol üstlenen bira yapımına ilişkin kayıtlar Sümerler, Mısırlılar ve Mezopotamya derken hemen her uygarlıkta mevcut. Hâl böyle olunca da kaliteyi ve tutarlılığı korumak amacıyla bira üretim geleneği 1516'da Almanya’da yürürlüğe giren Reinheitsgebot başta olmak üzere yüzyıllardır katı kurallarla karakterize ediliyor.&nbsp;Peki 100 yılı aşan kurallarla çevrelenen modern bira sektörü, geleneklere bağlılığı sürdürürken teknoloji ve yeniliklerle nasıl buluşuyor? Gelenek ve yenilik arasındaki bu dengeye yakından baktığımızda önümüze isim çıkan bir isim: <a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/canalgul" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Algül</a>.Pubinno'nun kurucusu Can’ın birayla ilişkisi, biranın tarihine ve kültürel önemine duyduğu merakla başlıyor. Böylesi geleneksel bir ürünü modern teknolojiyle birleştirme potansiyelinin farkına varan Can, daha akıllı ve verimli bir bira ekosistemi yaratmak üzere Pubinno fikrini ortaya atıyor. Yapay zeka ve veri analitiğinden yararlanarak yarattıkları sistemlerle Pubinno, bugün bira teknolojisi pazarında lider konumda. Can, "İnovasyonun en kısa tanımı, var olan iki şey arasında var olmayan bir bağ bulmaktır"&nbsp;diyor ve bira dünyasındaki gelenek ile geleceği harmanlayan hikayesini anlatmaya başlıyor.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#a2c3b9" color="#FFFFFFFF" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#a2c3b9 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/can-algulle-asirlik-bir-endustri-nasil-donusturulur?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(162, 195, 185) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">RÖPORTAJI OKUMAK İÇİN</a>

apéro

Toplumsal Tarih

Bu yazı çerçevesinde, Avrupa resim sanatında balık imgesinin yer aldığı örnekleri değerlendirirken temel bir ayrım üzerinde durulmuştur: Dini olan ve olmayan. Balık, sanat tarihinde basit bir yiyecek ürünü ya da kompozisyonu zenginleştirecek bir unsur olmanın dışında gerek dini gerekse din dışı alanlarda bazı anlamlar yüklenerek konu olmuştur.

Resimdeki "Balık Olmak"

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/can_alaluf/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Alaluf</a>Kefal balığının bağrından:&nbsp;Popüler kültürde balık yumurtası eşittir beluga havyarı (siyah havyar). Çoğunlukla filmlerden belleğimizde yer etmiş olan, bu paha biçilmez, “sülalemi satsam alamam” diyeceğiniz ürünün kilosu aşağı yukarı 100,000 TL. Siyah havyar “balığın yumurtasından yapılan lezzetler” ailesinin 100 milyon takipçisi olan sosyal medya fenomeni gibi. Halbuki bazı meyhanelerde gördüğümüz mumdan çıkan turuncu-kahverengi balık yumurtası ailenin daha az bilinen bir ferdi olan kefal balığının yumurtasından üretiliyor. İtalya’da bottarga, Yunanistan’da avgotaraho, Mısır’da batarekh, Fransa'da ise boutargue/poutargue olarak bilinen lezzet bombası coğrafyamızda ve çevresinde uzun zamandır içki sofralarının vazgeçilmez bir parçası. Akdeniz dışında Japonya, Kore ve Tayvan’da da rakının muadili sake ve soçunun yanında “çubuksuz akıyor” denecek kadar rahatlık ve iştahla yeniyor.Nereden nereye? Fenikelilerin alfabe dışında insanlığa kattığı buluşlardan biri olduğu tahmin edilen balık yumurtasının tarihi milattan önce 10. yüzyıla dayanıyor. Tarih boyunca Akdeniz’i memleketi bellemiş Romalılar, Kartacalılar, Mısırlılar ve bu topraklardan geçmiş neredeyse bütün toplumların mutfağının baş tacı olan bu ürün Asya’ya da İpek Yolu aracılığıyla yolculuk etmiş. Geleneksel olarak Akdeniz’de sadece tuzla işlenen bu ürün Asya ülkelerinde susam yağı ve soya sosuyla işlemden geçiyor ve kurutma süresi daha kısa olduğu için daha yumuşak bir kıvam alıyor.Dede yadigârı:&nbsp;Osmanlı mutfağına ise İstanbul’un fethiyle Bizanslılar üzerinden giren ve saray sofralarında boy gösteren balık yumurtası daha çok gayrimüslimlerin yediği bir yiyecek. Birçok gayrimüslim için kutlamaların, davetlerin ve özel günlerin bir parçası olan balık yumurtası benim için ise bir nebze daha istisnai bir yerde: günlük hayatın parçası olarak daima buzdolabının kapısında. Yahudilerin alışkın olduğu bir yiyecek de olsa, cemaatten başka kimsenin evinde balık yumurtasının neden bu kadar bolca yenmediğini anlamam oldukça uzun zaman aldı. Dedemin 57 yıldır, ülkedeki restoranlara ve otellere kendi ürettiği ve tedarik ettiği balık yumurtasını satması tabii ki en büyük etken.&nbsp;Ağzının tadını bilen Orella: Balık yumurtası geleneksel olarak azar azar, kızarmış ekmeğin üzerinde rakı ve şarabın yanına eşlik edilir fakat benim ailemde durumlar biraz farklı. Örneğin, dedemin İsrail’den anneme getirdiği Orella adlı bebeğinin ağzı hep balık yumurtası kokarmış. Meğer annem kendisi yerken Orella’ya da yedirirmiş. Tam bir yağı bol bulan orasına burasına sürermiş durumu. Orella’nın değil bizim soframızda ise balık yumurtası gevreğin arasında çok iyi gittiği gibi balık yumurtasıyla yapılan tereyağlı tost da atıştırmalıkların vazgeçilmezlerinden. Genelde çoğu evde ince ince kesilip dikkatlice pay edilerek yenilir ama dede mesleği olunca bizim evde gofret gibi, hatta ekmeksiz gider.Peki nasıl yapılır?&nbsp;Ağustos ayından ekim ayına kadar üreme sürecinden geçen kefal balıklarının yumurtaları zarları patlatılmadan ustalık gerektiren bir şekilde çıkartılır. Yumurtada olan kan damarları temizlenir, içindeki hava alınır ve masaj yapılır. Yıkama ve tuzlama işleminden geçen yumurtalar, serin ve havadar bir yerde kurutulur ve balmumuna batırılarak muhafaza edilir. Balık yumurtasının kalitesini anlamak için ışığa tutulur. Önemli olan kuru kayısı/açık gün kurusu tonlarında bir renk görmek.Siyah havyara göre pahada hafif (1.000 TL/kg) lezzette ağır olan balık yumurtasının geleneksel olan kızarmış ekmek tereyağı uygulaması dışında 100 gramıyla bile harikalar yaratacak kapasitesini tartışmaya açık bulmuyorum. Benim pazar kahvaltılarımın vazgeçilmez bir parçası düşük ısıda yapılmış bol tereyağlı çırpılmış yumurtayı ocağın üzerinden aldıktan sonra üstüne balık yumurtası rendelemek. Yumurta üstüne yumurta konseptinden devam etmek gerekirse çılbırın üstüne de iyi gidiyor. Herhangi bir ızgara sebze veya meze olarak deniz börülcesinin üstünde tuzlu uyumundan dolayı iyi bir eşlikçi olduğunu da söyleyebilirim. İçki masalarınızda bir Muscadet veya Riesling ile veyahut rakı belki de soğuk bir lager ile beraber dilim dilim balık yumurtasını sanki dedenizin buzdolabında daha fazlası varmışçasına yemek de en keyiflisi.

Balık mı yumurtadan çıkar, yumurta mı balıktan sorusunun tavuk eşdeğeri kadar felsefi olarak tartışılmış olmamasının nedenlerinin aklımıza getirdiği sorular: Balığın yumurtası mı olur, olursa da o yumurta nedir, nasıldır ve onunla ne yapılır?

Balığın yumurtası mı olur?

Görsel: Ulpiano Checa y Sanz, “The Huns In Rome”<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMGQ3YmE0MzcxNTc2MDAwNjY2YzBjMSZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJG"">Can Koyuncu</a> &nbsp;Köylülerin tarihi kentliler tarafından yazılırGöçebelerin tarihini ise yerleşik olanlar yazarAvcı-toplayıcıların tarihini çiftçilerDevletsiz insanların tarihini saray kâtipleri yazarVe hepsini “Barbarların Tarihi” şeklinde adlandırılmış arşivlerde bulursunuz.&nbsp;-Anonim&nbsp;Varlıklı olmayacak kadar soyluyumYönetenin yanında olmayacak kadar.Veya faydalı bir hizmetçi ve araç,Dünyadaki hiçbir hükümran devlete.-Henry David Thoreau&nbsp;&nbsp;<h4>Barbar?&nbsp;</h4>Barbar terimi ilk olarak Yunanlar tarafından, Yunanca konuşmayan kişiler için kullanılmıştı. Esir aldıkları kölelerle birlikte Mısırlılar, Persler, Finikeliler gibi komşuları için de bu tabiri uygun görmüşlerdi. “Ba-ba” kelimesi aslında Yunanca konuşmayan kişilerin çıkardığı sesleri alaya almak için türetilmişti.Barbarlık, Yunanlıların çıkardığı bir terimdi yalnızca, bir kültür sembolü taşımıyordu. Devlet idaresine girmemiş kişiler için kullanılıyordu, yani politikti ve verginin başladığı yerde, barbarlık bitiyordu. Çinliler barbarları sınıflandırmak için “ham” ve “pişmiş” kelimelerini kullanırdı. Pişmiş olanlar, evleri kayıtları altına alınmış, sözde Çin hükümdarına biat edenleri belirtmekteydi.&nbsp;&nbsp;<h4>Barbarlığın Yükselişi</h4>M.Ö. Mezopotamya, Mısır ve İndus Vadisi taraflarında kurulmuş devletleri düşünelim. Genel tarihi anlatıya göre bu devletler büyüklerdi, ancak James C. Scott’un deyimiyle uzaydan bakıldığında bir nokta olarak bile görülemezlerdi. Hatta buna M.Ö. 1500 civarında Maya ve Sarı Irmak’ta kurulanlar da dâhildi.&nbsp;İnsan nüfusu açısından ele alındığında, MS 1600’lere kadar, devletsiz yaşayan (barbar) insan nüfusunun, devlet sınırları içerisinde yaşayanlardan daha fazla olduğu söylenebilir. “Devletsiz insanlar ne yapıyordu peki?” diye soracak olursanız da, başı boş aylak gezen insanlar olmadıklarını biliyoruz. Her ne kadar tarih derslerinde yerleşik hayata geçmeden önceki insan hayatının bir nevi sefalet olduğu anlatılıyor olsa da, devletsiz insanlar avcılıktan toplayıcılığa, göçebe tarımcılıktan hayvancılığa ve bahçeciliğe, birden fazla geçim kaynağı ile hayatlarını idame ettiriyorlardı.&nbsp;Tarım ve özellikle de vergilendirilmesi kolay olan tahılların sonucu boy göstermeye başlayan devletler, birkaç büyük nehrin çekildiği veya kuruduğu yerlerde konumlanmış, alüvyonlu takımadalar gibi görünüyorlardı ve bu küçük ütopyalarından bir adım öteye taşamıyorlardı. Theoreau çok zaman sonra devletlerin kontrol edemediği, toplumdan uzak alanları bataklık olarak nitelendirmişti. Aynı şekilde ünlü bilgisayar oyunu Witcher 3’ün hikayesinin başladığı yerlerden biri olan Velen topraklarında da bataklıklarla çevrili bir şehir vardı:&nbsp;“Velen halkının ana geçim kaynağı tarım, zanaatkârlık ve hayvancılıktı. Eyalet gerçek anlamda tüm doğal kaynaklardan yoksun durumdaydı. Çevresinde pek çok orman, sulak arazi ve elverişli ormanlık alanlar bulunmakla birlikte, büyük bir kısmı bataklıklarla doluydu.”İlk devletler bu bahsedilen küçük ütopyalarının dışına; kurak topraklara, bataklıklara, vadilere ve dağlık yerlere hükmedemiyorlardı. Buradaki devletsiz insanlara karşı belli başlı zafer kazanıyorlardı yeri gelince, ancak boyunduruk altına almak başka bir şeydi. Bu yüzden bir süre sonra daha akıllı davranan yeni yönetimler, barbarları daha çok ticaret toplulukları hatta geçici anlaşmalar yoluyla müttefikleri olarak görmeye başladı. Çünkü barbarlar günün sonunda daha geniş bir alanda hareket etme kabiliyetine sahiplerdi ve devletlerin gereksinimlerini kolaylıkla temin edebilirlerdi. Aklınıza ne gelirse; bal, kokulu bitkiler, çiçekler, madenler, postlar…Thomas J. Barfield, 1992 senesinde yazdığı The Peirlous Fronties: Nomadic Empires and China adlı tezinde bu uygar-barbar ilişkisini, “barbar ikiz” olarak isimlendirmişti. Barfield’a göre ilk devletlerin veya imparatorlukların yanı başında hemen her zaman onunla birlikte doğup, o çöktüğünde aynı kaderi paylaşan bir barbar ikizi vardı.&nbsp;James C. Scott da nokta atışı bir bağlantı ile barbarları, ekili arazideki ayrık otlarına benzetmişti:“Birer musibettiler ve hasat vakti davetsiz bir şekilde açığa çıkan bu insanlar, kuşlar, fareler ve sıçanlar, devlet ile uygarlık için tehlike kaynaklarıdır. Bu yüzden boyunduruk altına alınamıyorlarsa, imha edilmeleri veya evin dışında tutulmaları gereklidir.”Peki neden bunca insan, bir barbar olarak hayatlarına devam etmeyi seçmişlerdi? Çünkü oldukça kârlı bir yaşam şekliydi. Devletlerin içerisinde bulunan büyük tahıl ambarlarını, hayvanları, başka bir yönetime köle olarak satılmaya hazır insanları ve değerli madenleri düşünün. Hepsi bir noktada toplanmış şekilde yeni ve görece vahşi sahiplerini bekliyorlardı. Ajay Skaria’nın Hybrid Histories adlı kitabında yer alan, geç sömürgeci dönemde Batı Hindistan’ın dağlık bölgelerinde yapılmış büyük bir baskında ele geçirilen ganimetin envanteri bu konuda iyi bir fikir verebilir: 72 tosun, 106 inek, 55 buzağı, 11 dişi bufalo, 54 pirinç ve bakır çanak, 50 parça kıyafet, 9 battaniye, 19 demir saban, 65 balta, süs eşyaları ve tahıl.&nbsp;<h4>Not: Bu gibi ganimetlerden yola çıkarak, Scott bu döneme “Barbarların Altın Çağı” adını veriyor. Ancak altın çağın ne kadar sürdüğü kesin değil. Zira barbarlar ardında kayıtlar ve envanterler bırakan topluluklar değillerdi. Bu nedenle bugün barbarlara dair sahip olduğumuz bilgilerin tamamı devlet kaynaklarından geliyor. 2021 senesinde bile yönetimlerin apaçık istatistik kurumlarına müdahalede bulunduğu, yalan haberleri gerçekmiş gibi yaydığı (Hakikat Ötesi), sahte veya olmayan diplomalar ile yüksek yerlere gelinebildiği bir dünyada yaşıyorsak, yazıya yalnızca çok küçük bir azınlığın sahip olduğu dönemlerde ne gibi sahtecilikler dönüyordu kim bilir.</h4><h3>&nbsp;</h3><h4>Coğrafya ve Barbar Ekolojisi</h4>Barbarlık politik bir duruştu ve bir yaşam biçimiydi. Yine de onlara “kültürsüz” ithamında bulunmak yersiz olurdu. Çünkü “ikiz devlet” kavramında belirtildiği gibi, çoğu kavim bir devletin yanı başında kurulmuştu ve ticaret halindeyken bir kültür alışverişi de söz konusuydu. Ancak barbarlar, devletlerin yalnızca bir komşusu konumundaydı, yani vergi mükellefliği konusu açılınca ortada barbarın b’si yoktu. Çinlilerin, barbarları “ham” ve “pişmiş” olarak nitelendirdiğini tekrar ortaya atacaksak, hamdan pişmişe dönmüş kişilerin eninde sonunda tamamıyla asimile olmuş bir taşralı vergi mükellefine dönüşmesi mümkündü.Antik dünyadaki coğrafi özellikleri tanımlamak, devlet gözünden bakıldığında oldukça kolaydı. Küçük, zengin, sulak ve düşük rakımlarda konumlanmışlardı genel olarak. MÖ 1. binyılın ikinci yarısına dek, yani büyük yelkenli gemilerin icat edildiği ve böylece büyük yüklerin daha uzak yerlere taşınır hale geldiği döneme dek, devletler tahıl merkezlerine yapışık haldeydi. (Aklınızda yer etmesi için, Anadolu topraklarında yaşayan ve Konya’yı merkezi yapan bir devlet hayal edin. Ne de olsa tahıl ambarımızdı bir zamanlar.)Öte yandan, barbarların coğrafyasını ve ekolojisini tanımlamak güçtü. Geniş bir perspektiften düşünüldüğünde devletlerin yerleştiği alanlar dışında, aslında yapılan yağmalar ve baskınlardan ötürü devletlerin yerleştiği yerler dâhil, göz önüne getirilebilirdi. Dağlar, çöller, kurak yerler, sık ormanlar, zengin alüvyonlu topraklar, denizler, vadiler… Kısacası dünya üzerindeki her yer.Devletlerin erişim alanlarının gerçek sınırları, taş duvarlarda saklıydı. Bu duvarlar “medeni” ve “barbar” ı ayıran fiziksel ve aynı zamanda sembolik yapılardı. Bu türden ilk duvar, MÖ 2000 civarında Sümer kralı Sulgi’nin emriyle Dicle ve Fırat arasına çekilen 250 kilometre uzunluğundaki arazi duvarıydı. Genelde barbar Amorileri uzakta tutmak için inşa edilmiş (aslında başarısız olmuş) bir duvar olarak tarif edilse de, Anne Porter bu duvarın daha çok Güney Mezopotamya’da yaşayan ve vergi mükellefi çiftçileri içerde tutmak için yapıldığı görüşünde. (Porter, Mobile Pastoralism)<h4>Not: Aynı zamanda Porter’ın kitabında belirttiği üzere Amoriler “barbar” olmaktan ziyade Mezopotamya toplumunun parçasıydılar. Statükoya savaş açan ve onu gasp eden kişilerdi, ancak dışarıdan gelen yabancılar değillerdi.&nbsp;</h4>Barbar coğrafyası, ekoloji ve demografinin en ayırt edici unsuruydu. Devlet gözünden tahıl merkezine dâhil olmayan yerleşim yerlerini ifade ediyordu. Romalılar açısından, kendi tahılı beslenmeleri ile Galyalıların et ve süt ürünlerinden oluşan öğünleri arasındaki farklılık, uygar olduklarını iddia ederken öne çıkardıkları unsurlardan biriydi. Hatta Roma’da tereyağı, “Nahoş Galyalı ürünü” olarak nitelendiriliyordu. Fakat kendilerinin yere göğe sığdıramadıkları zeytinyağını gladyatörlerin vücutlarına sürüp, dövüş sonrası kana bulanmış vücutlarından ve hatta arena duvarlarından kazıyarak çıkarıp yüksek fiyata satmalarını ve zenginlerin bunları alarak vücutlarına şifa ve güç niyetine sürmesini düşüneceksek, kim daha uygar sorgulamak gerekiyordu.&nbsp;Çinlilerdeki “ham” ve “pişmiş” gibi bir örnek de Romalılarda vardı. Toprağını tarıma açan ve ticaret kentleri (oppidum) kuran Keltler, Romalıların gözünde üst seviye barbarlardı. Ancak Galyalılar gibi kavimler iflah olmaz birer parazittiler. Keltler ayrıca daha “uygar” barbarlar olduklarından, içlerinde bir hiyerarşik yapı da bulunuyordu. Fakat bu hiyerarşi herhangi bir miras ve mülke dayanmadığı için, daha yatay bir şekilde ilerliyordu.&nbsp;<h4>İkincil İlkelleşme</h4>Geleneksel tarihsel anlatıya bakılacak olursa, dünyanın yalnızca uygar ve barbar diye ikiye ayrılması gibi bir durum vardı. Ya içindeydin uygarlığın ya da dışında. Ancak bu yanlıştı. Aradaki sınır daha geçirgendi, belki de western filmlerindeki kolaylıkla girilip çıkılabilen kapılar kadar. Scott’a göre bu görüş en az üç sebepten ötürü hatalıydı. İlk olarak, binlerce yıl insanların yerleşik ve yerleşik olmayan geçim tarzları arasında gidip geldikleri, ikisinin arasında kalan çok sayıda karma yöntem geliştirdikleri görmezden gelinmekteydi. İkincisi, bir devleti kurma ve ardından genişletme faaliyetinin kendisi başlı başına insanları yerinden yurdundan eden bir şeydi. Devlete komşu barbar nüfusların çoğu fiilen devlet inşa sürecinden kaçan mültecilerden oluşmuş olabilirdi. (Bu durum Cyberpunk 2077 oyununda Nomad’ların Night City’den kaçışı olarak da ortaya çıkar.) Üçüncüsü, gördüğümüz üzere devletler ortaya çıktığında onlara katılmak kadar, onlardan kaçmak için de pek çok sebep doğmuş oluyordu.&nbsp;Kaçışın sebepleri değişkendi. Savaşlar, hastalıklar, askere alma, vergiler… Kaçakların bir kısmı başka devletlere gidiyordu fakat birçoğu da devletsiz hayatı seçiyordu. Yani bilerek ve isteyerek barbar hayatını seçiyorlardı. Belli bir zaman sonra devletsiz insanlar daha çok “saf ilkeller” değil, devletin boyunduruğundan kaçmak isteyen eski devlet tebaasından oluşur hale geldi. Bu sürecin en meşhur tasviri Pierre Clastres tarafından “İkincil ilkelleşme” olarak ortaya atılmıştı.&nbsp;&nbsp;<h4>Zihinsel Barbarlık</h4>Beckwhit ve Lattimore gibi yazarlar, barbar yaşamını devlet duvarlarını geride bırakıp, karanlık topraklara göç olarak değil; yüzde yüz bir özgürleşme sağlamasa bile koşulları rahatlatan bir deyim olarak görülmesi gerektiğini yazar. Devlet zayıfladıkça, yönetenler kayıpları telafi etmek için merkeze yaptıkları baskıyı artırmanın cazibesine kapılmış ve daha büyük kaçışların ihtimalini artıran bir kısır döngüye girmişlerdir.&nbsp;Devletlerin bu nedenle zayıfladığı ve sonunda yıkılarak bir “karanlık” çağa girdiği söylemi vardı geleneksel tarihsel anlatıda. Fakat kim için, ne bakımdan karanlıklardı? Hanedanlar artık güçlü olmadığı için, binlerce köle serbest kaldığı, çiftçi ve tüccar ağır vergilerden kurtulduğu için miydi? Kendini ve atalarını öve öve bitiremediği tarihi kayıtları tutan bir devlet olmadığı için “karanlık” diye adlandırılsa da, bu gibi dönemlerin kıtlık, hastalık veya savaş bakımından karanlık bir çağ olduğunu gösteren hiçbir iz yoktu.Günümüz dünyasında da bir karanlık çağ var denebilir devlet gözünden bakılacak olursa. Merkezi yönetim, zihinsel açıdan yıkılmıştır. Ancak buna karanlık çağ demek son derece yanlış olurdu.Antik zamanlarda yıkılan merkezi yapılardan sonra ortaya farklı farklı bölgelerde, küçük yerleşim yerleri ortaya çıkardı. Bugün toplumumuzda olan şey de bu, fakat bu sefer durum zihinsel. Ülkenin zihinsel yerleşim yerleri günümüzde çok farklı noktalarda kümeleşmiştir.&nbsp;Devletler, söylemleriyle vatandaşlarını dilleri ve yasalarıyla ördükleri duvarlar içine hapsetmiştir, bir yandan bu durumu “düşman ülkeler, dış güçler” gibi kalıplara sokmaya çalışmıştır. &nbsp;Duvardan atlamayı başaran, ya da hiç duvarın iç tarafında bulunmamış olanlara da zaman zaman ordularını göndermiştir gerek fiziksel, gerek zihinsel olarak. Fakat tarihte olduğu gibi hiçbir zaman hükmedememişlerdir bu zihinlere. Theroau vergi ödemediği için hapse atıldığı gece bu konuda bir farkındalık yaşamıştı:“Altı yıl boyunca hiç kelle vergisi ödemedim. Bu nedenle bir kez, bir geceliğine hapse girdim; bir metre kalınlığındaki o ahşap ve demir kapıya bakıp düşünürken de bana hapse atılacak, sadece et, kan ve kemikten ibaret biri muamelesi yapan o kurumun aptallığına hayret etmekten kendimi alamadım. Gördüm ki benimle kasabalı hemşerilerim arasında taş bir duvar var ancak, onların benim kadar özgür olabilmeleri için tırmanıp aşmaları veya yıkıp geçmeleri gereken iyice zorlu bir engel vardı.&nbsp;(…)Her tehdidin ve her iltifatın altında bir gaf vardı; çünkü tek arzumun o taş duvarın öteki tarafında durmak olduğunu düşünüyorlardı. Kapıyı düşüncelerimin üzerine nasıl da şevkle kapadıklarını, düşünceleriminse hiçbir engelle karşılaşmadan peşlerinden gittiğini, onlar için esas tehlikeli olan şeyin bu düşünceler olduğunu gördükçe gülümsemekten alamıyordum kendimi. Bana ulaşamadıkları için, çareyi bedenimi cezalandırmakta bulmuşlardı. Devletin yarım akıllı olduğunu, mirasyedi bir kız kurusu gibi ürkek olduğunu, dostuyla düşmanını ayırt edemediğini gördüm ve son kalan saygımı da yitirip acıdım ona.”&nbsp;23 Ocak 2021 tarihinde, saat 23:54’ü gösterirken ben zihnimden akanları bu satırlara döküyorum. Bu yazdıklarımı hiç yayınlamamış olduğumu düşünelim. Ölümümden sonra birinin bilgisayarımı kurcalamayacağını varsayarsak, ileride bu düşüncelere dair bir belgeye rastlanmayacaktı tarihsel kayıtlarda. Fakat belge olmaması, bu düşüncelerimin ve bu düşünceler yoluyla birlikte eylemlerimin gerçekleşmediği anlamına da gelmeyecekti. &nbsp;&nbsp;&nbsp;

Barbar terimi ilk olarak Yunanlar tarafından, Yunanca konuşmayan kişiler için kullanılmıştı. Esir aldıkları kölelerle birlikte Mısırlılar, Persler, Finikeliler gibi komşuları için de bu tabiri uygun görmüşlerdi...

Mısırlılar ile ilgili hikayeler