• Avrupa Parlamentosu (AP), ormanlara zarar vererek üretilen soya, dana eti, palmiye yağı, tahta, kakao ve kahve gibi çeşitli ürünlerin AB ülkelerine ithal edilmesini yasaklayan yasayı onayladı.

Aposto Gündem

• Avrupa Birliği,&nbsp;(AB) havayollarının neden olduğu karbondioksit emisyonları için ödemek zorunda oldukları fiyatı artırmaya yönelik bir yasa üzerinde anlaşmaya vardı. Şirketlerin AB karbon piyasasından halihazırda ücretsiz olarak aldıkları izinleri 2024'e kadar %25, 2025'e kadar %50 oranında azaltacak yasa, Avrupa Parlamentosunun ve ülkelerin onaylamasının ardından yürürlüğe girecek.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;AB salı günü, şirketlerin palm yağı, soya, sığır eti, hurma yağı, odun, kakao, kahve gibi ormansızlaşmayla bağlantılı ürünleri AB pazarına satmasını önleyecek yeni bir yasa üzerinde anlaşmaya vardı. Yasa, şirketlerin AB'ye ürün satmadan önce tedarik zincirlerinin ormanların yok edilmesine katkıda bulunmadığını gösteren bir beyan hazırlamasını gerektirecek.</li></ul>

Pareto

1992 Rio Zirvesi şimdiye kadar çevre alanında atılmış en önemli adımlardan biridir. Bu zirve, çoğumuzun bildiği İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin kabul edildiği toplantıdır. Bunun Dışında iki önemli sözleşme daha kabul edilmiştir. Bunlardan biri daha önce sözünü ettiğimiz Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesidir. Bu üç sözleşme bağlamında düzenli olarak yeryüzünün durumunu anlatan raporlar yayımlanır. Son bir sene içerisinde iklim ve biyoçeşitlilik alanındaki raporlar yayımlandı ve sizlere bunları elimden geldiğince özetlemeye çalıştım. Bu hafta ise çölleşme ve toprak kullanımı hakkındaki Dünyadaki Toprakların Görünümü (Global Land Outlook) raporu açıklandı.Raporu birkaç ana başlık altında toparlamak mümkün:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanlar şimdiye kadar Dünya'nın kara alanının yüzde 70'inden fazlasını doğal halinden değiştirmiş durumdadır. Ekonominin yarısına yakınını oluşturan bu kaynaklardaki azalma gelecek açısından önemli riskleri beraberinde getirmektedir. Ayrıca çoğunluğu Afrika’da olmak üzere kara alanlarının yüzde 40’a yakın kısmı özgün niteliğini yitirmiş durumdadır. Ormanların kesilmesi, yeraltı sularının aşırı kullanımı ve erozyon, meraların tarım alanlarına çevrilmesi bu kayıpların önemli kısmını oluşturmaktadır. Bununla bağlantılı olarak, küresel bağlamda, memelilerin, kuşların, sürüngenlerin ve balıkların nüfusu son elli senede yüzde 68 azalmıştır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gıda sistemleri, ormansızlaşmanın yüzde 80'inden, sera gazı salımlarının yüzde 29'undan sorumludur ve karadaki biyoçeşitlilik kaybının en büyük nedenidir. Yeryüzündeki toprakların yüzde 40’ı tarımsal aktiviteye ayrılmıştır ve bu alanın yarısını da artık yorulmuş ve tarımsal özelliğini kaybetmiş topraklar oluşturmaktadır. Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, palmiye yağı ve soya üretimi ormanların kaybının en önemli sorumlularıdır. Daha çok toprağın üzerinde ne yetiştirildiği ile ilgilendiğimizden toprağın altındaki yaşam ve toprağın besleme kapasitesi fazlasıyla azalmış durumdadır. Çözüm daha fazla bitkisel beslenmeye yönelme ve ekolojik tarım yöntemlerine dönme ile sağlanabilir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekosistemleri korumak ve eski haline getirmek, küresel ısınma hedeflerine ulaşmak için gereken kara tabanlı iklim çözümlerinin üçte birinden fazlasını sağlayabilir.&nbsp;İklim krizinin bir tek mucizevi çözümü yok.&nbsp;Sorunu çözebilmek için insanlığın neden olduğu tüm aktivitelerde değişikliğe gitmemiz gerekiyor. Arazileri mümkün olduğunca eski hallerine döndürebilmek ve elimizde olanları da bozulmadan korumak bu arazilerin kaybı ile oluşan sera gazı salımlarını da azaltacak ve yutak alanlarının da geri döndürülmesine yardımcı olacaktır. Elbette, tüm bunların başarılabilmesi için gıda sisteminde hayvansal ağırlıktan bitkisel ağırlığa geçiş yapılmasının yanı sıra gıda israfının önlenmesi de elzemdir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arazi bozulması en çok doğaya en yakında yaşayan, marjinal toplulukları tehdit ediyor.&nbsp;Ancak bu grupların da ekosistem restorasyonu ve korunmasına katkıda bulunacak çok şeyi var. Doğal alanlarında yaşamaya devam eden bu topluluklar bugün için kara alanlarının yaklaşık dörte birine sahiptir. Nüfus olarak küçük bir grup olsalar da biyoçeşitliliğin yüzde 40’ı henüz bozuluma uğramamış bu alanlarda bulunuyor. Tüm dünyada sayıları 500 milyonu bulan bu grupları yerlerinden etmek yerine korumaya çalışmak, aynı zamanda kara alanlarının ve biyoçeşitliliğin de korunmasına yardımcı olacaktır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünya, araziyi korumak ve eski haline getirmek ile "her zamanki gibi iş yapmak (Business as Usual - BAU)" arasında zor bir seçimle karşı karşıya kalıyor. Bugünkü iş ve tarım yapma yöntemlerimizle, sera gazı salımlarının yüzde 17’si ormansızlaşma, yanlış tarım uygulamaları ve toğrağın bozulumu ile ortaya çıkmaktadır. Bu şekilde yaşamaya devam edecek olursak çok da uzak olmayan bir gelecekte kendimizi besleyecek gıdayı üretebilmeyi de başaramayacağımızdan böcekler ve yosunlar gibi alternatif kaynaklara yönelmek zorunda kalacağız. Ülkemizin de içinde bulunduğu bölgede toprağın gittikçe fakirleşmesi alınan tarımsal ürün miktarını ve bu ürünün kalitesini de her geçen gün daha kötü biçimde etkiliyor.&nbsp;Böyle devam edemeyiz. Arazi bozulumunu ve kaybını önlemenin ötesinde, ekolojik tarım yöntemleri, yeniden ormanlaştırma ve meraları geri döndürme ile kaybettiklerimizi de geri alabilmemiz mümkündür. Ama esas çözüm, bir yandan kayıplarımızı geri almaya çalışırken öte yandan elimizdekilerin de kaybını durdurmakta yatar.</li></ul>Unutmayalım, cep telefonumuz olmadan yaşayabiliriz ama temiz su ve gıda olmadan uzun süre hayatta kalmamız imkansızdır. Yeryüzünün tüm kaynaklarını tüketip bozduktan sonra yosunlar ve böcekler gibi kaynaklardan beslenmeyi hayal etmek ancak bilim kurgu filmlerinde olabilen bir senaryodur. Benzer bir senaryo ile gerçek hayatta karşılaşacak olursak insan nüfusunun şu andaki seviyesinde tutunabilmesi mümkün değildir. Yeryüzündeki insan nüfusunun azalması elbette arzu edilen ve en makul çözümlerden biridir, ancak bunun açlık, kitlesel ölümler ve savaşlarla değil, zamana yayılmış biçimde bizim alacağımız kararlar doğrultusunda oluşması doğru olan çözümdür. Yalnız eğer biz böyle yaşamaya ve üretmeye devam edecek olursak doğanın bizim vereceğimizi kararı uzun süre bekleyecek halinin kalmadığını söylüyor Birleşmiş Milletler raporu.

Dünyahali

Temiz su ve gıda olmadan uzun süre hayatta kalmamız imkansızdır.

Dünyadaki Toprakların Görünümü

• ABD merkezli çevre örgütü Forest Trends'in raporu, her yıl çikolata, sığır eti, soya ve palmiye yağı üretimi amacıyla yaklaşık 4,5 milyon hektar, yani bir Danimarka kadar ormanlık arazinin yasa dışı bir biçimde yok edildiğini ortaya koydu. Ormansızlaştırma en çok Brezilya, Endonezya, Bolivya, Kolombiya, Meksika ve Malezya'da görülürken üretilen ürünlerin üçte birinin ABD, Çin ve Avrupa ülkelerine ihraç edildiği <a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/her-y%C4%B1l-danimarka-b%C3%BCy%C3%BCkl%C3%BC%C4%9F%C3%BCnde-ya%C4%9Fmur-orman%C4%B1-yok-oluyor/a-57577249" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtildi.d</a>

Spektrum

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/can_alaluf/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Alaluf</a>Kefal balığının bağrından:&nbsp;Popüler kültürde balık yumurtası eşittir beluga havyarı (siyah havyar). Çoğunlukla filmlerden belleğimizde yer etmiş olan, bu paha biçilmez, “sülalemi satsam alamam” diyeceğiniz ürünün kilosu aşağı yukarı 100,000 TL. Siyah havyar “balığın yumurtasından yapılan lezzetler” ailesinin 100 milyon takipçisi olan sosyal medya fenomeni gibi. Halbuki bazı meyhanelerde gördüğümüz mumdan çıkan turuncu-kahverengi balık yumurtası ailenin daha az bilinen bir ferdi olan kefal balığının yumurtasından üretiliyor. İtalya’da bottarga, Yunanistan’da avgotaraho, Mısır’da batarekh, Fransa'da ise boutargue/poutargue olarak bilinen lezzet bombası coğrafyamızda ve çevresinde uzun zamandır içki sofralarının vazgeçilmez bir parçası. Akdeniz dışında Japonya, Kore ve Tayvan’da da rakının muadili sake ve soçunun yanında “çubuksuz akıyor” denecek kadar rahatlık ve iştahla yeniyor.Nereden nereye? Fenikelilerin alfabe dışında insanlığa kattığı buluşlardan biri olduğu tahmin edilen balık yumurtasının tarihi milattan önce 10. yüzyıla dayanıyor. Tarih boyunca Akdeniz’i memleketi bellemiş Romalılar, Kartacalılar, Mısırlılar ve bu topraklardan geçmiş neredeyse bütün toplumların mutfağının baş tacı olan bu ürün Asya’ya da İpek Yolu aracılığıyla yolculuk etmiş. Geleneksel olarak Akdeniz’de sadece tuzla işlenen bu ürün Asya ülkelerinde susam yağı ve soya sosuyla işlemden geçiyor ve kurutma süresi daha kısa olduğu için daha yumuşak bir kıvam alıyor.Dede yadigârı:&nbsp;Osmanlı mutfağına ise İstanbul’un fethiyle Bizanslılar üzerinden giren ve saray sofralarında boy gösteren balık yumurtası daha çok gayrimüslimlerin yediği bir yiyecek. Birçok gayrimüslim için kutlamaların, davetlerin ve özel günlerin bir parçası olan balık yumurtası benim için ise bir nebze daha istisnai bir yerde: günlük hayatın parçası olarak daima buzdolabının kapısında. Yahudilerin alışkın olduğu bir yiyecek de olsa, cemaatten başka kimsenin evinde balık yumurtasının neden bu kadar bolca yenmediğini anlamam oldukça uzun zaman aldı. Dedemin 57 yıldır, ülkedeki restoranlara ve otellere kendi ürettiği ve tedarik ettiği balık yumurtasını satması tabii ki en büyük etken.&nbsp;Ağzının tadını bilen Orella: Balık yumurtası geleneksel olarak azar azar, kızarmış ekmeğin üzerinde rakı ve şarabın yanına eşlik edilir fakat benim ailemde durumlar biraz farklı. Örneğin, dedemin İsrail’den anneme getirdiği Orella adlı bebeğinin ağzı hep balık yumurtası kokarmış. Meğer annem kendisi yerken Orella’ya da yedirirmiş. Tam bir yağı bol bulan orasına burasına sürermiş durumu. Orella’nın değil bizim soframızda ise balık yumurtası gevreğin arasında çok iyi gittiği gibi balık yumurtasıyla yapılan tereyağlı tost da atıştırmalıkların vazgeçilmezlerinden. Genelde çoğu evde ince ince kesilip dikkatlice pay edilerek yenilir ama dede mesleği olunca bizim evde gofret gibi, hatta ekmeksiz gider.Peki nasıl yapılır?&nbsp;Ağustos ayından ekim ayına kadar üreme sürecinden geçen kefal balıklarının yumurtaları zarları patlatılmadan ustalık gerektiren bir şekilde çıkartılır. Yumurtada olan kan damarları temizlenir, içindeki hava alınır ve masaj yapılır. Yıkama ve tuzlama işleminden geçen yumurtalar, serin ve havadar bir yerde kurutulur ve balmumuna batırılarak muhafaza edilir. Balık yumurtasının kalitesini anlamak için ışığa tutulur. Önemli olan kuru kayısı/açık gün kurusu tonlarında bir renk görmek.Siyah havyara göre pahada hafif (1.000 TL/kg) lezzette ağır olan balık yumurtasının geleneksel olan kızarmış ekmek tereyağı uygulaması dışında 100 gramıyla bile harikalar yaratacak kapasitesini tartışmaya açık bulmuyorum. Benim pazar kahvaltılarımın vazgeçilmez bir parçası düşük ısıda yapılmış bol tereyağlı çırpılmış yumurtayı ocağın üzerinden aldıktan sonra üstüne balık yumurtası rendelemek. Yumurta üstüne yumurta konseptinden devam etmek gerekirse çılbırın üstüne de iyi gidiyor. Herhangi bir ızgara sebze veya meze olarak deniz börülcesinin üstünde tuzlu uyumundan dolayı iyi bir eşlikçi olduğunu da söyleyebilirim. İçki masalarınızda bir Muscadet veya Riesling ile veyahut rakı belki de soğuk bir lager ile beraber dilim dilim balık yumurtasını sanki dedenizin buzdolabında daha fazlası varmışçasına yemek de en keyiflisi.

apéro

Balık mı yumurtadan çıkar, yumurta mı balıktan sorusunun tavuk eşdeğeri kadar felsefi olarak tartışılmış olmamasının nedenlerinin aklımıza getirdiği sorular: Balığın yumurtası mı olur, olursa da o yumurta nedir, nasıldır ve onunla ne yapılır?

Balığın yumurtası mı olur?

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/gastronomlayvond/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Koyuncu</a>Konu tarıma geldiğinde Amerika, çoğu zaman üretimde arz fazlası olan bir ülke. Bu durum 1950’lerdeki süt tozu üretimi için de geçerliydi (Marshall yardımları).<a fr-original-style="" href="https://muratcetin.org/pazar-yazilari/abd-bizi-yillarca-ayakta-uyutmus/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-15T12:46:27.484Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Görsel: Murat Çetin" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Görsel: Murat ÇetinTürkiye’deki zeytinyağı ve tereyağı sektörünün baltalayan soya yağının büyük miktarlarda Türkiye’ye girişi 1960’ları bulur. Bu dönemde Amerikan Soya Birliği’nin bir şubesi kurulmuş, başına da bir Türk getirilmişti. Bu kişinin İzmir’de hazırladığı bir yağ seminerinde, bir Amerikan Ziraat Temsilcisi, Türkiye’nin Amerika’dan ucuz yollu ve TL karşılığı soya yağı ithal ederek, ellerindeki zeytinyağını döviz bazında Avrupa ülkelerine ihraç etmesinin daha kârlı olacağını anlatmış, böylece ülkenin döviz sorununun bir bölümünün çözüme kavuşacağını eklemişti. Bu plan zeytinyağı üreticilerinin de aklına yatınca, Amerika temsilcisi İtalya başta olmak üzere Avrupa menşeili şirketlerle iki seneliğine anlaşarak, ihracatın yolunu açmıştı.<a fr-original-style="" href="https://tr.pinterest.com/pin/423479171185907274/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-15T12:48:25.620Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Kaynak: Pinterest" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Görsel: Pinterestİhracat nedeniyle iç pazarda oluşan arz yetersizliğinden sonra zeytinyağı fiyatları tavan yaparak 10-12 liraya kadar çıkmış ve halk artık margarin kullanmak zorunda kalmıştı. Margarin tüketimi bu süreçte hızla yaygınlaşınca ve ihracat anlaşmaları yenilenmeyince, zeytinyağı fiyatları iç pazarda 480 kuruşa kadar düştü. Ancak halk margarine alıştığından, zeytinyağı iç pazarda da gereken talebi göremedi ve zeytinyağları üreticinin elinde kaldı.Bu süreçte Türkiye’nin ithal ettiği soya ve pamuk yağlarıyla üretim artığı don yağları ziyadesiyle ucuz ve TL karşılığı verildiğinden, ülkedeki yağlık tohum üretiminde de bir gerileme olmuş ve ithal edilen yağ miktarı 1960’tan sonra 100.000 tona ulaşmıştı.

Nasıl bir yaşam, nasıl bir zaman? 

Arz Fazlasının Gözbebeği Ülke: Macera Dolu Murica

<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJGJTI1M0ZobCUyNTNEdHIlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX3NvdXJjZSUyNTNEYXBvc3Rv"""">Can Koyuncu</a>&nbsp;&nbsp;Biyogüvenlik Yasası&nbsp; Türkiye’de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYWxvbWFsaXllLmNvbSUyNTJGMjAxMCUyNTJGMDMlMjUyRjI2JTI1MkZiaXlvZ3V2ZW5saWsta2FudW51LTU5Nzctc2F5aWxpLWthbnVuJTI1MkYlMjUyMyUyNTNBJTdFJTI1M0F0ZXh0JTI1M0QlMjgyJTI5JTI1MjUyMEJ1JTI1MjUyMEthbnVuJTI1MjUzQiUyNTI1MjBnZW5ldGlrJTI1MkNiZW56ZXJpJTI1MjUyMGZhYWxpeWV0bGVyZSUyNTI1MjBkYWlyJTI1MjUyMGglMjUyNUMzJTI1MjVCQ2slMjUyNUMzJTI1MjVCQ21sZXJpJTI1MjUyMGthcHNhci4="""">Biyogüvenlik Yasası</a> ve GDO Yönetmeliği, 26 Eylül 2010’da yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre GDO’lu ürünler veya içeriğinde binde 9’un üzerinde GDO olan ürünlerin etiketlerinde “Genetik yapısı değiştirilmiştir.” yazması gerekiyordu. 2010 senesinde Türkiye’ye giren ve 800’ün üzerinde üründe kullanılan mısır, soya, kanola ve pamuk GDO içeriyordu, ancak etiketlerinde GDO’lu olduğu yazmıyordu. 2020 senesine dair bir bilgi paylaşmak güzel olurdu elbet. Buna engel olan durum ise, 2018 senesinde Biyoteknolojik tarım ve gıda ürünleri denetimini üstlenen ve özerk bir kurum özelliği taşıyan Biyogüvenlik Kurulu’nun, 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile önce <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueXVydGdhemV0ZXNpLmNvbS50ciUyNTJGc2FnbGlrJTI1MkZiaXlvZ3V2ZW5saWsta3VydWx1LWthbGRpcmlsZGktbWV5ZGFuLWdkb2x1LXVydW5sZXJlLWgxNDA5MDkuaHRtbA=="""">kaldırılması</a>, bir sene sonra da Tarım ve Orman Bakanlığı’na <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY3VtaHVyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmhhYmVyJTI1MkZjdW1odXJiYXNrYW5saWdpLWdlbmVsZ2VzaS15YXlpbmxhbmRpLWthbGRpcmlsYW4tMTkta3VydWwtZGV2cmVkaWxkaS0xMDQzNTIw"""">devredilmesi.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;Biyogüvenlik Nedir?&nbsp;&nbsp;Transgenik ürünlerin olası risklerinin değerlendirilmesi ve kontrol altına alınması. Biraz daha açmak gerekirse, modern biyoteknolojinin insan sağlığı ve çevreye zarar vermeden uygulanmasını sağlamak için alınması gereken politik ve işlevsel önlemlerin toplamı denebilir. Biyogüvenlik Kurulu’nun görevi de, Biyogüvenlik Kanunu’nun 10. Maddesine göre bu amaca hizmet ederek bağımsız, hiçbir organ, makam, merci ve kişinin emrine tabi olmadan yerine getirmekti.&nbsp;&nbsp;&nbsp;GDO’lar, Glüten İntroleransı ve Yeşil Devrim&nbsp;&nbsp;1943 itibariyle Yeşil Devrim’in babası sayılan Norman Borlaug’un önderliğinde, dünya kıtlığına son vermesi amacıyla hibrit tohumlar geliştirilmeye ve dünyanın dört bir yanına yayılmaya başlandı. 1953 senesinde ise o güne kadar buğdayla ilişkilendirilmemiş, çok nadir görülen, adı konulmamış olan çölyak hastalığı, ilk kez buğday ile ilişkilendirilip, hastalık olarak tanımlandı ve bu tarihten sonra çölyak hastalığının görülme sıklığı yetişkinlerde 4, çocuklarda 11 kat arttı. Bunun ardında yatan nedeni, eski FDA (U.S. Food and Drug Administration) başkanı David Kessler şu şekilde açıklıyor: “Genetik mühendislikle yeni bir yiyecek çıkarıp onun moleküler yapısını değiştirirseniz, yeni bir protein üretebilirsiniz. Fakat bazen bu proteinler yeni bir alerjen olabilir.”&nbsp;&nbsp;&nbsp;Günümüzde çölyak hastalarının, toplam dünya nüfusunun %1’ine ve intoleransa sahip olanların %5’e sahip olduğunu da düşünürsek, henüz insanoğlu GDO’ya karşı yeterince dirençli değil.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Küresel gıda şirketleri ve onların beslediği bilim insanları ise suçluyu başka yerde arayarak, glütenin kendisine atıfta bulunuyorlar bir süredir. Fakat binlerce yıldır insanoğlunun temel gıda maddelerinden biri olan buğdayın, yalnızca son 70 senedir bize zarar veriyor oluşu biraz olsun şaibeli. Burada devreye, kapitalizmin çarkları giriyor. Zira yapılan şey yanlış ise geri dönmektense, bundan yeni bir iş alanı yaratılması sistemin kanında var.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;İçeriği Bilmek ya da Bilmemek&nbsp;&nbsp;Birçoğumuzun gıda tedarikinin bir numaralı yerlerini göz önünde bulunduralım; süpermarketler. Farklı yiyeceklerin, kendine has kokularının hiçbir şekilde hissedilmediği, dokunma, tatma gibi duyulardan son derece uzak bir ortamda, genellikle göze ve etiket okumaya dayalı bir alışveriş, bir beğenme söz konusu. Üreticiyle, üretilen ürünün hammaddesiyle karşılaşmanın kesinlikle olmadığı bir yerde, güvenilirliği sağlayan şeyler de bu nedenle marka ve onun sahip olduğu sertifikalar.&nbsp;&nbsp;&nbsp;1950’lere kadar gidildiğinde, tütünün insan sağlığı açısından zararlı olduğu bilim dünyasınca kabul edildi fakat bu sigara firmalarını hiçbir şeyden alıkoymadığı gibi, 2000’li yıllara kadar da etiketlere taşımadı. Bu durumda, ilk ciddi GDO tartışmalarının 1990-2000’lerde yapıldığı bir dünyada, GDO’ların insan ve doğa yaşamına olası zararları, etiketlere 2030 senesinden önce basılmayacak mıdır?&nbsp;&nbsp;

Türkiye’de Biyogüvenlik Yasası ve GDO Yönetmeliği, 26 Eylül 2010’da yürürlüğe girdi. Bu yasalara göre GDO’lu ürünler veya içeriğinde binde 9’un üzerinde GDO olan ürünlerin etiketlerinde “Genetik yapısı değiştirilmiştir.” yazması gerekiyordu.

soya ile ilgili hikayeler