Kalıcı eşitsizliğin ve derin yoksulluğun nesilden nesile aktarımını daha çocukluk döneminden saptayan ve bunu tersi yönünde dönüştürebilen okul yemeği programları sayesinde, Türkiye gibi her dört çocuktan birinin yoksul olduğu bir ülkede bu konuda olumlu adımlar atılabilir. 

Okul Yemeği Programları

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/gastronomlayvond/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Koyuncu</a>Konu tarıma geldiğinde Amerika, çoğu zaman üretimde arz fazlası olan bir ülke. Bu durum 1950’lerdeki süt tozu üretimi için de geçerliydi (Marshall yardımları).<a fr-original-style="" href="https://muratcetin.org/pazar-yazilari/abd-bizi-yillarca-ayakta-uyutmus/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-15T12:46:27.484Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Görsel: Murat Çetin" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Görsel: Murat ÇetinTürkiye’deki zeytinyağı ve tereyağı sektörünün baltalayan soya yağının büyük miktarlarda Türkiye’ye girişi 1960’ları bulur. Bu dönemde Amerikan Soya Birliği’nin bir şubesi kurulmuş, başına da bir Türk getirilmişti. Bu kişinin İzmir’de hazırladığı bir yağ seminerinde, bir Amerikan Ziraat Temsilcisi, Türkiye’nin Amerika’dan ucuz yollu ve TL karşılığı soya yağı ithal ederek, ellerindeki zeytinyağını döviz bazında Avrupa ülkelerine ihraç etmesinin daha kârlı olacağını anlatmış, böylece ülkenin döviz sorununun bir bölümünün çözüme kavuşacağını eklemişti. Bu plan zeytinyağı üreticilerinin de aklına yatınca, Amerika temsilcisi İtalya başta olmak üzere Avrupa menşeili şirketlerle iki seneliğine anlaşarak, ihracatın yolunu açmıştı.<a fr-original-style="" href="https://tr.pinterest.com/pin/423479171185907274/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-15T12:48:25.620Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Kaynak: Pinterest" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Görsel: Pinterestİhracat nedeniyle iç pazarda oluşan arz yetersizliğinden sonra zeytinyağı fiyatları tavan yaparak 10-12 liraya kadar çıkmış ve halk artık margarin kullanmak zorunda kalmıştı. Margarin tüketimi bu süreçte hızla yaygınlaşınca ve ihracat anlaşmaları yenilenmeyince, zeytinyağı fiyatları iç pazarda 480 kuruşa kadar düştü. Ancak halk margarine alıştığından, zeytinyağı iç pazarda da gereken talebi göremedi ve zeytinyağları üreticinin elinde kaldı.Bu süreçte Türkiye’nin ithal ettiği soya ve pamuk yağlarıyla üretim artığı don yağları ziyadesiyle ucuz ve TL karşılığı verildiğinden, ülkedeki yağlık tohum üretiminde de bir gerileme olmuş ve ithal edilen yağ miktarı 1960’tan sonra 100.000 tona ulaşmıştı.

Nasıl bir yaşam, nasıl bir zaman? 

Arz Fazlasının Gözbebeği Ülke: Macera Dolu Murica

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/gastronomlayvond/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Koyuncu</a>Türkiye’deki tarım politikalarına, hatta tabiri yerindeyse gündelik tarım siyasetine, bakıldığında, gelmiş geçmiş tüm hükümetlerin popülist söylemlerde bulunduğunu, seçim zamanı tarıma yüksek yardımlar yapılırken, diğer zamanlar esamisinin pek okunmadığını görüyoruz. Çünkü yakın bir döneme dek, Türkiye’de kırsal kesimde yaşayan seçmen sayısı fazlasıyla yüksekti ve hükümetler toplumsal dengelerdeki çözülmeyi göze alamıyordu.2001 senesinde IMF ve Dünya Bankası’nın getirdiği yeni tarım dönüşümüyle birlikte ise, tam tersi bir durum yaşandı. Bu programa göre devlet sübvansiyonları gerilerken, yerine doğrudan gelir desteği uygulanacaktı ve bu bağlamda tarımsal üretime bakılmaksızın, hektar başına bir para yardımı yapılacaktı. Bu da demek oluyordu ki, küçük ve orta ölçekli çiftçilerin aldığı destek önemli ölçüde kesilecekti.Ancak 2002 senesinde AKP’nin başa gelmesiyle birlikte, özellikle 2005’ten sonra neoliberal politikalardan uzaklaşılarak hem girdi hem de fiyat desteği tekrardan devreye girdi. 2001 sonrası yaşanan krize, AB uyum politikaları ve Dünya Ticaret Örgütü’nün dayattıklarına rağmen, AKP hükümeti piyasa köktenciliğinden taviz verdi. OECD’nin verilerine göre Türkiye’de çiftçinin eline geçen fiyatlar, o dönem dünya ortalamasının %21 üzerindeydi. 2007-2009 dönemindeyse bu oran %38’e çıkmıştı. Gelişmiş AB ülkeleri ve ABD ise tam tersi yönde, yeni tarım reformlarıyla tarıma verdiği desteği önemli ölçüde azaltmıştı.Türkiye’de yaşanan bu tam tersi politika nedeniyle 2007 yılından itibaren tarım istihdamı artmış ve kentten köye geri dönmeler başlamıştı. (Bu büyük yardımlarda, Amerika’nın 2008 senesinde para pompalaması ile birlikte yaşanan yapay ekonomik büyümenin de etkisi olduğunu tahmin ediyorum.)Fakat 2012 senesinden itibaren –samanın bile ithal edilmeye başlandığı sene– piyasa köktenciliğine geri dönülmüş, ilk dönemler sadece tüketiciye kesilmiş olan ceza bu sefer hem üreticiye hem de tüketiciye kesilmeye başlanmıştı.<a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/son-dakika-icisleri-bakanligindan-81-il-valiligine-pazar-yerleri-genelgesi-5800460/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-15T12:59:25.143Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Kaynak: Sözcü" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Görsel: SözcüMeyve-Sebze fiyatı nasıl düşer?Öncelik olarak, destekleri daha takip edilebilir ve doğru kılabilmek için üreticinin tanımı yapılmalı. Çünkü binlerce dönümlük arazide üretim yapan, kendi tesisinde bunu işleyen ve satışa sunan büyük bir salça markası da üretici, tarlasında domates ekip bunları tüccara satan bir çitçi de üretici. Bu nedenle üreticilerin sınıflandırılıp, herkese kendi alanında farklı teşvik ve kredi imkânları sunulmalı.Bir diğer çözüm, üreticiyi örgütlemede. Kooperatif demek isterdim, ancak geldiğimiz noktada kooperatifler devlet işin içine elini atmadan hareket edemez hâldeler. Bu nedenle üreticilerin bir şirket kuruluşuna gitmeleri daha mantıklı olacaktır. Böylece kendilerine yapay bir büyüme sağlayıp, tüccarın karşısında tek başlarına olmaktansa, bir kurum olarak çıkabilirler.Günümüzde belli başlı perakendecilerin fiyatlar üzerindeki etkisini es geçmemek gerek. Çünkü fiyatı belirleyenler son birkaç senedir onlar. Pazarcı da market fiyatlarına bakarak ürününü satıyor. Bu noktada devletin tek görevi olan denetlemeyi artık uygulamaya koyması gerek.Son olarak da, tarım siyaseti bir kenara bırakılarak, orta ve uzun vadeli politikalara gidilmesi önemli. Aksi takdirde gündelik raf fiyatları bazında hareket edilecekse, fiyatlar uzunca bir süre daha böyle kalacak gibi duruyor.

Piyasa köktenciliğinden dönüşün hikâyesi

Çiftçi Neden Hükümet Yanlısı Oldu? 

<h2>“2019'a kıyasla %42'lik artış, pandemi sürecinde yaşanan halka arz çılgınlığının boyutları hakkında önemli ipuçları veriyor.” &nbsp;</h2>• 2020'de tüm dünyada 1.591 şirket halka arz gerçekleştirdi. Pareto'da Nurefşan Kutlu, farklı bölgelerde öne çıkan halka arzları <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTBiYzc5NDQyNmZhMDAwNzE4ZmQ2ZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmRlZjE1YTM4ZGM0MDAwMDcxNTBmNjQ="">mercek altına alıyor.</a><hr><h2>“Airbnb parasız kalmış iki tasarımcının, kiralarını ödeyebilmek için buldukları küçük bir fikirle başladı.” &nbsp;</h2>Hazır halka arzlardan söz etmişken Airbnb'nin hikâyesine göz atmak da fena olmaz diye düşündük. Quando'da geçen hafta Handegül Sert, Airbnb'nin portresini birçok açıdan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTBiYzc5NDQyNmZhMDAwNzE4ZmQ2ZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmRhMjgxYjhlZGM3YTAwMDc1NzQyMWU="">ele aldı.</a><hr><h2>“Özellikle kırsal kalkınmada büyük bir rol oynayan kooperatifleşme sayesinde tarımla ilgili birçok sorun çözülebilir.” &nbsp;</h2>• Tarımda şirketleşme mi, kooperatifleşme mi? Can Koyuncu Apéro'da kırsal kalkınmada önemli rol oynayan kooperatifleşmeye <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTBiYzc5NDQyNmZhMDAwNzE4ZmQ2ZSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmNmOGJhYjA5NTJhYjAwMDg2MDM5YWQ="">odaklanıyor.</a>&nbsp;

Aposto Gündem

Görsel: The Economist&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjExODllMzcxNTc2MDAwNjlmNjc1ZCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJG"">Can Koyuncu</a>Yazarlığa sahiden okumalar yaparak başladığım dönemi düşününce, 2020’nin mayıs ayına gitmem gerekiyor. Dikey tarım oldukça ilgimi çeken bir konuydu o sıralar -hâlen de öyle- ve bu işte usta olan Japon’ların birkaç kaynağını didik didik tarıyordum bir şeyler öğrenebilmek için. Belirli bir yere kadardı tabi bu kitaplardan öğrenebildiğim bilgiler, çünkü içeriğin çoğu tarımdan ziyade mühendislik ve enerji teknolojilerini ele alıyordu.&nbsp;&nbsp;Ancak o günlerdeki hayranlığım ve heyecanım yok meseleye karşı bugünlerde. Zamanında fabrikalarda yetiştirilen yeşilliklerin, otların hayran olunası görüntülerine dibim düşmüşken, şimdi çok farklı bir gözle görüyorum onları.&nbsp;&nbsp;Bu değişen düşüncelerimi bir yazıya dökeyim dedim bu nedenle. Kişisel görüşün bol olduğu bir düşünceler birliği olacak bu yazı, yani hatalı da olabilir çıkarımlarım. Bunu önden belirtmek en doğrusu olur çünkü ülkede nedense herhangi bir konuda, birkaç kaynaktan bilgi toplayan insanlar, o konunun uzmanıymış gibi davranıyor. Ben dikey tarım uzmanı değilim, olmaktan da çok uzağım. Sadece normal bir insandan belki %10 oranında daha fazla şey biliyorumdur bu konuda. Her neyse, ben başlayayım anlatmaya.&nbsp;&nbsp;<h4>Dikey Tarım Nereden Çıktı?&nbsp;</h4>Genel kanıya göre, Japonların 80’li senelerde geliştirmeye başladığı bir teknoloji. Peki neden Japonya? Yalnızca teknolojide çok geliştikleri için mi?&nbsp;&nbsp;Bildiğiniz gibi –ya da bilmediğiniz– Japonya adacıklardan oluşan bir ülke ve de yoğun bir bölümü dağlık. Yani milyonlarca insanın yaşaması için yeterli alan çok az. Bu yüzden yaşam alanlarının maksimize bir şekilde kullanılması gerekiyor. Hatta origami sanatı bile bundan ötürü katlama üzerine kurulu.&nbsp;&nbsp;Her ne kadar çıkış tarihi belirttiğim gibi 80’lere dayanıyorsa da hakkındaki ilk teknik olmayan, daha çok gıda tedariğinin geleceği üzerine kafa yoran kitap, Dr. Dickson Despommier’a ait. 2011 senesinde “The Vertical Farm: Feeding the World in 21. Century” adında yayınlanmış.&nbsp;&nbsp;&nbsp;<h4>&nbsp;Yapay Aydınlatmalı Bitki Fabrikası (PFAL) Nedir, Neler Gerekir?&nbsp;&nbsp;</h4>PFAL, gıda ürünlerini daha verimli şekilde üretmek için yapay aydınlatma kullanılan, onlarca dönüm araziyi işgal etmek yerine, raflar sayesinde üst üste kurulmuş bir bitki fabrikası veya tarım olanı olarak tanımlanabilir.&nbsp;&nbsp;Her rafta LED ve benzeri lambalar ile yapay ışıkta beslenen ürünler, dikey şekilde konumlandırılmış raflara yerleştirilir. Bu rafların her gibi için gerekli cihazlar kısaca klima, hava sirkülasyon fanları, karbondioksit ve besin solüsyonu besleme üniteleri ve çevresel kontrol üniteleri olarak sıralanabilir. Önceleri floresan lambalar kompakt boyutları nedeniyle kullanılırken, yakın geçmişe kadar daha tasarruflu olan LED’lere yönelim artmış. Işıklara yönelik en çok ilgimi çeken ise, belirli reçetelerle ürünün tadının değiştirilebiliyor olması.&nbsp;&nbsp;&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-08T10:36:28.621Z.jpeg"><figcaption>Kaynak: Food Tank</figcaption></figure><h4>Avantajlar&nbsp;</h4>Gıda tedarik zinciri geleceğinin biraz sallantıda olduğu yadsınamaz bir gerçek. Sürekli bir şekilde yükselişte olan insan nüfusunun 2050 senesinde 10 milyara yakın olacağı varsayımları, gittikçe azalan tarım alanları, üstüne üstlük karşımızda bir dağ gibi duran iklim krizi ve bunun getirdiği çölleşme, olağanüstü hava koşulları gibi durumlar nedeniyle geleceğin tohumları belirsizlik yaşıyor. Bu noktada dikey tarım büyük bir çare, bir destek olabilir geleneksel tarıma. Çünkü hiçbir hava koşulundan etkilenmeden, daha seri bir şekilde üretim yapılabilir. Ancak bunun için henüz erken. Teknolojinin iyileştirilmesi gerekiyor.&nbsp;&nbsp;Tatlı su kaynakları için de aynı sorun söz konusu. Tarım sektörünün, toplam su kaynaklarının %70’ini kullandığını bilmeyen kalmadı. Sulama teknolojileri her ne kadar gelişmiş olsa da yeteri kadar yaygın değiller. Bugün Anadolu’nun herhangi bir köyüne gittiğinizde bile Sümerler'den kalma antik sistemin halen kullandığına şahit olabilirsiniz. Dikey tarım bu konuya da güzel bir çözüm getirmiş ki, üretimde kullanılan su %95 oranında daha az. Bu da demek oluyor ki su savaşlarının çıkacağı tarihi bir nebze erteleyebiliriz.&nbsp;&nbsp;Ürünlerin pestisit içermediğini de varsayarsak, yıkamadan bile yenebilir bir halde pazarlanabiliyor. Bu hem su tasarrufu hem de güvenilir gıda tüketimi konusunda çok büyük bir artı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;<h4>Karbon Salınımı&nbsp;</h4>Dikey tarımın gezegene en büyük katkısı, fabrikaların ve ünitelerin şehir sınırları içerisinde olduğundan ötürü, karbon salınımını azaltması. En azından şirketler böyle diyor. Ancak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjExODllMzcxNTc2MDAwNjlmNjc1ZCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueW91dHViZS5jb20lMjUyRndhdGNoJTI1M0Z2JTI1M0RWNjA1bWI5RnItTSUyNTI2YW1wJTI1M0J0JTI1M0Q2MzVz"">kimi bilim insanlarına göre</a> dikey tarım ile üretilmiş bir marulun üretimi sırasında salınan karbon gazı, geleneksel yöntemlerle üretilen bir marulun 7 ila 20 katı. Yani şirketler lojistik basamağındaki salınımı ele alırken, fabrikadaki enerji tüketimini göz ardı ediyorlar. Birkaç on yıl sonra insanoğlunun fosil yakıtları bırakmak zorunda kalacağını, elektrikli otomobillerin ve tırların yaygınlaşacağını varsayarsak, aslında uzun vadede geleneksel tarım yarışı önde götürüyor.&nbsp;&nbsp;&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-08T10:39:28.870Z.png"><figcaption>Kaynak: Webrazzi</figcaption></figure><h4>Ev Tipi Üniteler&nbsp;</h4>Dikey tarımcılığın ev tipi de var. Uygun boyutlarda bir üniteyi satın alıp, kendi mutfağınızda taze ürünler yetiştirebilirsiniz. Türkiye’de bu işi başlatan firmalardan biri olan Vahaa.co’ya göz atmanızı öneririm. Ancak, yine bu iş modelinde de bir enerji tüketimi engeli var. Gezegeni koruyalım derken ve belki green washing’e maruz kalırken aslında daha fazla zarar verebileceğimizi göremeyebiliriz. Sonuç olarak sıradan bir saksıda da fesleğen yetiştirebiliyoruz.&nbsp;&nbsp;&nbsp;<h4>Raf Ömrü ve Maliyet&nbsp;</h4>Ürünün raf ömrü ve besin değeri konusuna gelince, burada iyi bir artı söz konusu. Geleneksel tarımla birlikte tedarik edilen, mesela ıspanak, ürünlerin haftalarca soğuk hava depolarında beklerken yaşadıkları besin ve tazelik kaybının karşısında, henüz birkaç saat önce hasat edilmiş ürünler dururken hangisi daha çekici gelir düşünmek gerek. Ben bu noktaya dikey tarım derim, yine de hangisinin fiyatı daha uygun olacak onu da hesap etmek gerek. Günün sonunda dikey tarım şirketlerinin potansiyel müşterileri restoranlar, oteller ve catering şirketleri ve bu işletmelerin kâr marjlarına bakıldığında, kaliteli ama ucuz ürün kullanılması gerekiyor ki, işletme sahipleri gerektiği şekilde kâr edebilsin. Çevre ve doğaya çok duyarlı olunmadığı sürece bu ürünün Amerika’da üretilip, Japonya’ya sevk edilip oradan Türkiye’ye girmesi de birçoğu için sorun teşkil etmiyor. Bu yüzden potansiyel müşterileri&nbsp;biraz “eğitmek” gerekiyor.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-08T10:37:07.867Z.jpeg"><figcaption>Kaynak: Engadget</figcaption></figure><h4>Dezavantajlar&nbsp;</h4>Sırf yapılabiliyor diye bir işe girmek mantıklı mıdır? Geleneksel tarımla karşılaştırıldığında, dikey tarımdaki enerji maliyeti çok ama çok yüksek. 7/24 şekilde aydınlatılması gereken bitkiler dışında, kocaman bir fabrika ortamı söz konusu. Yani yüksek işçi maliyeti gibi girdileri de hesap etmek gerek. Bu yüzden işe girişen firmaları ikiye ayırmak en doğrusu olur. Bir yanda Kimbal Musk’ın sahip olduğu Sqaure Roots gibi, asıl amacı Mars kolonisindeki insanlara bir şekilde besin sağlamak için teknoloji geliştirmeye odaklı veya Aerofarms gibi yüz milyonlarca dolar yatırım alan kocaman firmalar varken, bir yanda da 1848-1855 arasındaki Kaliforniya Altın Hücumu’nda olduğu gibi işe atlayan, ancak aynı şekilde parasal güce sahip olmayan firmalar var. İkinci kategoriye örnek olarak, işe çok yüksek beklentiler ve yatırımlarla başlayan, ancak altı sene sonra yüksek enerji giderleri nedeniyle tohum parası bile alamayacak hale gelip iflas eden FarmedHere verilebilir.&nbsp;&nbsp;2011 senesinde kurulan FarmedHere, 90.000 metrekarelik alanıyla kısa bir sürede kendini ABD’nin en büyük dikey tarım firması olarak ilan etmişti. Ancak senede 23 milyon dolarlık satış potansiyeli ile kendine çok güvenen şirketin en büyük hatası, enerji maliyetini hesaba katmamış olmasıydı.&nbsp;2017 senesinde FarmedHere CEO’su Nate Laurell’in verdiği bir demeçte, “Tarımın gerçeklerini öğrendikçe, daha farklı bir strateji izlememiz gerektiğini anladık.” diyordu. Bu nedenle aynı sene dikey tarım yatırımlarını kısarak, hidroponik tarıma yöneldiler ve meyve suyu, hazır salata işine adım attılar. Yine aynı senenin ileriki aylarında firma, mali giderler dolayısıyla dikey tarım işini kapatma kararı aldı. Özet olarak, dikey tarım etrafında oluşturulmuş bu “hype”, yalnızca gerçeklerle karşılaşıncaya kadar güzel bir atmosfer yaratıyor.&nbsp;&nbsp;<h4>Küçük Girişimlerin Anlamadığı Şey&nbsp;</h4>Dikey tarım henüz ürün yetiştirmek üzerine kurulu bir iş planı değil. Ortaya çıkan yeşilliklere, deney sonucu ortaya çıkan ürünler olarak bakılması gerek. Büyük şirketlerin yapmaya çalıştığı şey şu an tam da bu: Teknolojiyi geliştirip, enerji maliyetlerini düşürüp, gelecekte daha sağlam adımlarla üretime girişebilmek. Bu nedenle büyük fabrikalarda ortaya çıkan ürün sayılarını (günde 30.000 marul gibi) çok da önemsememek gerek, çünkü sürdürülebilir bir satış sağlanamıyor, sağlanması da imkânsız geldiğimiz noktada. Bu marulların 30 günde bir çıktığını varsayarsak, 30 günde bir 30.000 tohumun yeniden ekilmesi, beslenmesi, ışıklandırması ve sulanması demek.&nbsp;Sadede gelirsem, rasyonel bir gözle dikey tarımı incelediğimde, küçük girişimler için sürdürülebilir bir gelecek göremiyorum.&nbsp;&nbsp;Duyuru: Önümüzdeki hafta <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjExODllMzcxNTc2MDAwNjlmNjc1ZCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZrYXJuYXZhbC5jb20lMjUyRnByb2dyYW1sYXIlMjUyRmthdGtpLW1hZGRlc2k="">Katkı Maddesi adlı podcast'imizin</a> yeni bölüm kayıtları için şehir dışında olmam gerekiyor. Bir haftalık ara anlamına geliyor bu da. 23 şubata kadar esen kalın.&nbsp;Ayrıca mail yoluyla ulaşmak isterseniz, <a href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjExODllMzcxNTc2MDAwNjlmNjc1ZCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9bWFpbHRvJTI1M0FtaW5kdGhlcm9vdCUyNTQwZ21haWwuY29t"">mindtheroot@gmail.com</a> adresine yazabilirsiniz.&nbsp;

Küçük girişimlerin önü açık mı? 

Dikey Tarımın Sürdürülebilirliği 

<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJGJTI1M0ZobCUyNTNEdHIlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX3NvdXJjZSUyNTNEYXBvc3Rv"""">Can Koyuncu</a>&nbsp;&nbsp;Biyogüvenlik Yasası&nbsp; Türkiye’de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYWxvbWFsaXllLmNvbSUyNTJGMjAxMCUyNTJGMDMlMjUyRjI2JTI1MkZiaXlvZ3V2ZW5saWsta2FudW51LTU5Nzctc2F5aWxpLWthbnVuJTI1MkYlMjUyMyUyNTNBJTdFJTI1M0F0ZXh0JTI1M0QlMjgyJTI5JTI1MjUyMEJ1JTI1MjUyMEthbnVuJTI1MjUzQiUyNTI1MjBnZW5ldGlrJTI1MkNiZW56ZXJpJTI1MjUyMGZhYWxpeWV0bGVyZSUyNTI1MjBkYWlyJTI1MjUyMGglMjUyNUMzJTI1MjVCQ2slMjUyNUMzJTI1MjVCQ21sZXJpJTI1MjUyMGthcHNhci4="""">Biyogüvenlik Yasası</a> ve GDO Yönetmeliği, 26 Eylül 2010’da yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre GDO’lu ürünler veya içeriğinde binde 9’un üzerinde GDO olan ürünlerin etiketlerinde “Genetik yapısı değiştirilmiştir.” yazması gerekiyordu. 2010 senesinde Türkiye’ye giren ve 800’ün üzerinde üründe kullanılan mısır, soya, kanola ve pamuk GDO içeriyordu, ancak etiketlerinde GDO’lu olduğu yazmıyordu. 2020 senesine dair bir bilgi paylaşmak güzel olurdu elbet. Buna engel olan durum ise, 2018 senesinde Biyoteknolojik tarım ve gıda ürünleri denetimini üstlenen ve özerk bir kurum özelliği taşıyan Biyogüvenlik Kurulu’nun, 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile önce <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueXVydGdhemV0ZXNpLmNvbS50ciUyNTJGc2FnbGlrJTI1MkZiaXlvZ3V2ZW5saWsta3VydWx1LWthbGRpcmlsZGktbWV5ZGFuLWdkb2x1LXVydW5sZXJlLWgxNDA5MDkuaHRtbA=="""">kaldırılması</a>, bir sene sonra da Tarım ve Orman Bakanlığı’na <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1M2E2MDQyNjI0MDAwNzA1ZDEyOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY3VtaHVyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmhhYmVyJTI1MkZjdW1odXJiYXNrYW5saWdpLWdlbmVsZ2VzaS15YXlpbmxhbmRpLWthbGRpcmlsYW4tMTkta3VydWwtZGV2cmVkaWxkaS0xMDQzNTIw"""">devredilmesi.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;Biyogüvenlik Nedir?&nbsp;&nbsp;Transgenik ürünlerin olası risklerinin değerlendirilmesi ve kontrol altına alınması. Biraz daha açmak gerekirse, modern biyoteknolojinin insan sağlığı ve çevreye zarar vermeden uygulanmasını sağlamak için alınması gereken politik ve işlevsel önlemlerin toplamı denebilir. Biyogüvenlik Kurulu’nun görevi de, Biyogüvenlik Kanunu’nun 10. Maddesine göre bu amaca hizmet ederek bağımsız, hiçbir organ, makam, merci ve kişinin emrine tabi olmadan yerine getirmekti.&nbsp;&nbsp;&nbsp;GDO’lar, Glüten İntroleransı ve Yeşil Devrim&nbsp;&nbsp;1943 itibariyle Yeşil Devrim’in babası sayılan Norman Borlaug’un önderliğinde, dünya kıtlığına son vermesi amacıyla hibrit tohumlar geliştirilmeye ve dünyanın dört bir yanına yayılmaya başlandı. 1953 senesinde ise o güne kadar buğdayla ilişkilendirilmemiş, çok nadir görülen, adı konulmamış olan çölyak hastalığı, ilk kez buğday ile ilişkilendirilip, hastalık olarak tanımlandı ve bu tarihten sonra çölyak hastalığının görülme sıklığı yetişkinlerde 4, çocuklarda 11 kat arttı. Bunun ardında yatan nedeni, eski FDA (U.S. Food and Drug Administration) başkanı David Kessler şu şekilde açıklıyor: “Genetik mühendislikle yeni bir yiyecek çıkarıp onun moleküler yapısını değiştirirseniz, yeni bir protein üretebilirsiniz. Fakat bazen bu proteinler yeni bir alerjen olabilir.”&nbsp;&nbsp;&nbsp;Günümüzde çölyak hastalarının, toplam dünya nüfusunun %1’ine ve intoleransa sahip olanların %5’e sahip olduğunu da düşünürsek, henüz insanoğlu GDO’ya karşı yeterince dirençli değil.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Küresel gıda şirketleri ve onların beslediği bilim insanları ise suçluyu başka yerde arayarak, glütenin kendisine atıfta bulunuyorlar bir süredir. Fakat binlerce yıldır insanoğlunun temel gıda maddelerinden biri olan buğdayın, yalnızca son 70 senedir bize zarar veriyor oluşu biraz olsun şaibeli. Burada devreye, kapitalizmin çarkları giriyor. Zira yapılan şey yanlış ise geri dönmektense, bundan yeni bir iş alanı yaratılması sistemin kanında var.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;İçeriği Bilmek ya da Bilmemek&nbsp;&nbsp;Birçoğumuzun gıda tedarikinin bir numaralı yerlerini göz önünde bulunduralım; süpermarketler. Farklı yiyeceklerin, kendine has kokularının hiçbir şekilde hissedilmediği, dokunma, tatma gibi duyulardan son derece uzak bir ortamda, genellikle göze ve etiket okumaya dayalı bir alışveriş, bir beğenme söz konusu. Üreticiyle, üretilen ürünün hammaddesiyle karşılaşmanın kesinlikle olmadığı bir yerde, güvenilirliği sağlayan şeyler de bu nedenle marka ve onun sahip olduğu sertifikalar.&nbsp;&nbsp;&nbsp;1950’lere kadar gidildiğinde, tütünün insan sağlığı açısından zararlı olduğu bilim dünyasınca kabul edildi fakat bu sigara firmalarını hiçbir şeyden alıkoymadığı gibi, 2000’li yıllara kadar da etiketlere taşımadı. Bu durumda, ilk ciddi GDO tartışmalarının 1990-2000’lerde yapıldığı bir dünyada, GDO’ların insan ve doğa yaşamına olası zararları, etiketlere 2030 senesinden önce basılmayacak mıdır?&nbsp;&nbsp;

Türkiye’de Biyogüvenlik Yasası ve GDO Yönetmeliği, 26 Eylül 2010’da yürürlüğe girdi. Bu yasalara göre GDO’lu ürünler veya içeriğinde binde 9’un üzerinde GDO olan ürünlerin etiketlerinde “Genetik yapısı değiştirilmiştir.” yazması gerekiyordu.

Biyogüvenlik Kurulu Nerede? 

<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmI1N2I5MDQyNjI0MDAwNzA1ZDQxNSZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJGJTI1M0ZobCUyNTNEdHIlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX3NvdXJjZSUyNTNEYXBvc3Rv"">Can Koyuncu</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;Bu hafta Köy Sorunu ve Enstitüleri’ni; 1940’larda Türkiye’nin durumu, Köy Enstitüleri’nin kurucu babası İsmail Hakkı Tonguç, enstitülerin ilkeleri ve eğitim felsefesi üzerinden ele aldım. Son ve üçüncü bölüm ise, siyaset ağırlıklı olmak üzere önümüzdeki hafta gelecek.&nbsp;&nbsp;1940’larda Türkiye’nin Durumu&nbsp;&nbsp;&nbsp;1923’te Cumhuriyet kurulduğu vakit, bütün bir halkın yanında, özellikle köylere yönelik reformların bir an önce hayata geçirilmesi gerekiyordu. Fakat köylünün topraklandırılması, tarım teknolojisinin geliştirilmesi ve köylülere en azından okuma yazma öğretilmesi ilk etapta ertelendi. Bunun yerine bir üstyapıyı ele alan reformlarla başlandı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;O dönem ülkenin tarımsal üretimi de oldukça düşüktü ve feodal ağalar dört bir yanda hüküm sürüyordu. 1935’ten sonra Atatürk başta olmak üzere birden fazla CHP yöneticisi, özellikle köylüler arasında okuryazarlığı yaygınlaştırmak istedi fakat toprak reformuna dair bir şey henüz ufukta görünmüyordu. Yalnızca Mustafa Kemal Atatürk, 1938’deki son TBMM açılış söylevinde böyle bir düşüncesi olduğunu belirtti.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;1939’dan 1945’e kadar, karaborsa vurgunuyla palazlanan bir ticaret burjuvazisi vardı. Cumhuriyet Halk Partisi içinde de toprak ağaları egemendi. CHP içerisindeki toprak ağaları, savaş yılları içinde palazlanan ticaret burjuvazisi ve Atatürk devrimlerine karşı olanlar, 1946’da meclisi oluşturdular ve CHP’nin sağ kanadı hükümeti kurdu. Başbakan olarak da Recep Peker seçildi. İsmet İnönü de Cumhurbaşkanı koltuğunda oturmaya devam etti.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Peker, yaptığı konuşmalarda sık sık, “Köy Enstitülerini millileştireceğiz.” dedi. Bu tarihten sonra büyük bir isyan bastırılıyormuşçasına Köy Enstitülerinin üzerine gidildi.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Not: Peker, zamanında&nbsp;Mussolini&nbsp;ve Hitler hayranı bir insandı. 1936 yılında faşizmi incelemek üzere İtalya’ya gönderildi. Dönüşünde yazdığı ve Başvekil İsmet İnönü tarafından da onaylanarak imzalanan ve TBMM üzerinde bir “Faşist Konsey” kurulmasını öngören rapor, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından reddedildi&nbsp;ve,&nbsp;“Başvekil hazretleri anlaşılan yorgunluktan, önüne gelen raporları okumadan imzalıyor.”&nbsp;sözlerini söyledi. Başvekil ise bu eleştiriye, “Koskoca memleket rakı sofrasından mı idare edilecek?” diye cevap verince ikilinin arasında gerginlik çıktı. Recep&nbsp;Peker ise hemen ertesi gün CHP’nin&nbsp;Katib-i&nbsp;Umumi’lik&nbsp;(Genel Sekreterlik) görevinden alındı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Kurucu İsmail Hakkı Tonguç ve Eğitbilim:&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;İsmail Hakkı Tonguç, 1897’de, Bulgaristan’ın&nbsp;Taratmaca&nbsp;köyünde doğmuş bir köy çocuğuydu. İstanbul’a okumak için gitmiş, fakat kalacak yer ve okul bulamayınca Kastamonu’ya yollanmış ve burada öğretmen olmuştu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Cumhuriyetin ilk yıllarında iş eğitbilimi öğrenmek üzere Almanya’ya gidip, buradaki Alman iş eğitimcilerle tanıştı. Bir başka eğitbilimci olan&nbsp;Pestalozzi’ye&nbsp;ise özel bir hayranlığı vardı. Sonrasında Doğu Avrupa’daki köyleri ve köylüleri inceleyip, bunları MEB dergisine döktü.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Tonguç, eğitken biriydi. İnsana kuru bilgi kazandıran, ezbere dayalı bir eğitim ve öğretim uygulaması taraftarı değildi. Öğrenmenin, elden geldiğince üretimle sonuçlanmasını istiyordu. Bu nedenle önceki eğitimcilerin “temrin”, yani ezberci sistem yoluyla öğretim yöntemlerini doğru bulmuyordu.&nbsp;&nbsp;&nbsp; Bu sisteme dair, Amerikalı eğitken John&nbsp;Dewey’in&nbsp;şöyle bir görüşü vardır: “Öğrencilere geometriden dikdörtgeni ya da kareyi öğretecekseniz, çıtalardan bir çerçeve yaptırın. Ama sonuç olarak ortaya bir resim ve çerçeve çıksın.”&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Enstitülere Öğrenci Alımı:&nbsp;&nbsp;&nbsp;Öğrenciler yalnızca köylerden seçilirdi. İlkelerden birisi&nbsp;de,&nbsp;köy çocuğunun beş yıl eğitim gördükten sonra dönüp, kendi köyünde öğretmen olmasıydı. İlkokul beşinci sınıfı bitirince gelirdi öğrenciler enstitülere.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Fakir Baykurt da bu seçilen öğrencilerden biriydi. Kendisini ilk olarak yapıcılık bölümüne vermişti öğretmenleri. İlk görevlerinden biri de kıraç, susuz bir toprağın kirizma edilmesiydi. Kirizmayı bitirdikten sonra üzerine bağ dikilecek ve asmalar ilkbahar gibi döşenecekti. Kirizma ise&nbsp;toprağın&nbsp;bir metre derinlikte kazılması yoluyla alt üst edilmesi. Aslında metafor olarak bakıldığında, Enstitülerde yapılmak istenen tam da buydu. Köydeki cevherleri kazıp bulmak ve gün yüzüne çıkarmak.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Karma Eğitim&nbsp;&nbsp;&nbsp;Türkiye tarihinde karma eğitim uygulaması ilk kez enstitülerde başladı. Tonguç, köylü kadının dünyasına girerek onlara yardım etmek ve onları canlandırmak istiyordu. Bunun en rahat yolu da kadın öğretmen yetiştirmekten geçiyordu. Bu nedenle Tonguç ve arkadaşları, kız çocuklarını eğitime katmak için köy köy gezip, aileleri ikna ediyordu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Fakat 1946 sonrası bu uygulama Demokrat Parti tarafından eleştirildi. Enstitülerde fuhuş yapıldığı iddialarında bulunup, radyo yayınlarında kız çocuklarının okula gitmesinin yanlış olduğunu yayıyorlardı.&nbsp;&nbsp;Enstitülerde Din Dersi&nbsp;&nbsp;&nbsp;Din dersi yoktu enstitülerde, fakat bu o dönemki her okul için geçerliydi. Din eğitimi ailelere bırakılmıştı, devlete değil. Bunun en büyük nedeni, cumhuriyet öncesi uzun yıllar boyu dinin, devlet işlerinde etkin bir konumda olmasıydı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;1946 senesine gelindiğinde bu uygulama da değişti ve din dersleri uygulamaya konuldu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Cumartesi Toplantıları&nbsp;&nbsp;&nbsp;Cumartesi günleri, geçmiş haftanın eleştirisi yapılırdı. Çünkü sisteme göre her hafta öğretmenlerin belirlediği bir grup, okulun temizliğinden ve düzeninden sorumluydu. Cumartesi toplantıları, bir nevi enstitü parlamentosuydu. Herkes tek tek söz alır, o haftanın hizmet nöbetini üstlenmiş grubun çalışmalarını değerlendirirdi. Eleştiriler yer yer öğretmenlere, hatta müdüre yönelirdi. Eleştirilen kişi ise çıkar, yanıt verirdi. Tam bir demokrasi yani. Bundan dolayı ne bir&nbsp;müdür,&nbsp;ne de bir öğretmen “Ne hakla beni eleştirirsin?” diye çıkışmazdı.&nbsp;&nbsp;Aynı zamanda köylerden getirilen çocuklar için cumartesi toplantıları, yerleşmiş Türk aile kültürü nedeniyle de önemliydi. Türk aile kültüründe çocuklar her daim susmaya mahkumdur, bu nedenle de çocuklar tutuktur ve kelime dağarcıkları da yetersizdir.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Yapılması gereken ilk iş, çocuğun dilini çözmek, derslerde yeterince alıştırma yaparak onu konuşturmaya alıştırmak, özgür okumalarla kelime dağarcığını genişletmek, şiir okutarak, piyesler hazırlatarak topluluk önünde konuşma korkusunu gidermek ama en önemlisi de cumartesi toplantılarını bu amaç doğrultusunda iyi kullanmaktı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Köy&nbsp;Ensitülerinin&nbsp;Amaçları:&nbsp;&nbsp;&nbsp;-İlk amaç,&nbsp;köylülerin boyunlarına asılmış cehaleti ortadan kaldırmaktı. Çünkü okuma yazma bilmeyenlerin oranı Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu’da yer yer %100’e bile çıkıyordu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;-İkinci amaç, el sanatları. Marangozluk, demircilik gibi köye yararlı&nbsp;zanaatlar. Eskişehir-Çifteler yöresinde bir inceleme var bu konuya dair. İncelemeye göre çiftçinin tanığı iki araç var yalnızca: Keser ve testere. Keserin de üç işlevi var; keser, çeker ve çakar.&nbsp;&nbsp;&nbsp;-Üçüncü amaç, Türkiye’de öğretmenliğin niteliğini iyileştirmek, yenilemek. 1848 senesinde açılan&nbsp;ilköğretmen&nbsp;okullarından yetişen öğretmenler artık demodeydi ve tutucuydu.&nbsp;&nbsp;&nbsp;-Dördüncü amaç, köylülerin devlet yönetiminde söz hakkı sahibi olmasını sağlamak. Köylüler o döneme kadar okuyup yetişerek bilime, sanata ve politikaya karışmamış, karıştırılmamıştı. Rastlantısal olarak buna dair tek örnek, Kayseri’nin&nbsp;Ağırnas&nbsp;köyünden çıkan Mimar Sinan’dı.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

1923’te Cumhuriyet kurulduğu vakit, bütün bir halkın yanında, özellikle köylere yönelik reformların bir an önce hayata geçirilmesi gerekiyordu. Fakat köylünün topraklandırılması, tarım teknolojisinin geliştirilmesi ve köylülere en azından okuma yazma öğretilmesi ilk etapta ertelendi.

Köy Sorunu ve Enstitüleri: Bölüm 2 

&nbsp; <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMDVkNDNlOTQ1MDA1MDAwNzA2ZTJlOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJGJTI1M0ZobCUyNTNEdHIlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX3NvdXJjZSUyNTNEYXBvc3Rv"">Can Koyuncu</a>&nbsp;Microsoft’un kurucusu Bill Gates, 2021 senesine girerken toplamda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMDVkNDNlOTQ1MDA1MDAwNzA2ZTJlOCZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZm9yYmVzLmNvbSUyNTJGc2l0ZXMlMjUyRmFyaWVsc2hhcGlybyUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDElMjUyRjE0JTI1MkZhbWVyaWNhcy1iaWdnZXN0LW93bmVyLW9mLWZhcm1sYW5kLWlzLW5vdy1iaWxsLWdhdGVzLWJlem9zLXR1cm5lciUyNTJGJTI1M0ZzaCUyNTNEMzkzY2FmYjA2MDk2"">242.000 dönümlük arazisiyle ABD’nin en büyük toprak ağası konumuna geldi.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;Bir teknoloji milyarderinin, aynı zamanda ülkenin en büyük tarım arazisi sahibi olması kulağa şaşırtıcı gelse de, Gates tarım sektöründe yeni bir isim değil. Bill ve Melinda Gates vakfı 2008 senesinde Sahra altı Afrika ve Güney Asya’daki küçük çiftçiler arasında yüksek verimli ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmek amacıyla 306 milyon dolarlık hibe duyurmuştu. Vakıf aynı zamanda, iklim değişikliğine dirençli “süper mahsüller” ve verimli inekler için de yatırım yapmıştı.&nbsp;&nbsp;&nbsp; Şu an için ise Gates’in bunca tarım alanını niçin kullandığı bilinmiyor.&nbsp;&nbsp;

Can Koyuncu ile ilgili hikayeler