Facebook, 4 Şubat 2004'te kullanıma sunuldu. Yani Avrupa Birliği'nin (AB) bu yıl yürürlüğe giren ve çevrimiçi insan haklarını korumak için tasarlanan Dijital Hizmetler Yasası'nın kabul edilmesinden neredeyse 20 yıl önce. Bu 20 yılda Avrupalı yetkililerin sosyal medyayla birlikte başlayan değişime tepki vermekte gecikmesi, ABD merkezli platformların yarattığı sorunlara çözüm bulmakta zorlanmalarına, daha küçük ölçekli Avrupa merkezli rakiplerin aşırı rekabetçi ortamda tutunamayarak yitip gitmesine ve bugün geldiğimiz noktada sosyal medya platformlarının kontrol edilmesi çok güç bir noktaya gelmesine neden oldu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa Parlamentosu'nun bu konudaki iki baş müzakerecisinden biri olan Brando Benifei, Temmuz ayında WIRED'a verdiği demeçte, "Belki de daha erken bir düzenleme ile sorunları daha iyi önleyebilirdik" ifadelerini <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/eu-ai-act/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanmıştı.</a></li></ul>Ancak AB, aynı hatanın yapay zeka alanında da tekrarlanmaması için ipleri eline daha erken almak konusunda dersini almış gibi görünüyor.2023'te hükümetler ve yetkili kurumları en çok meşgul eden konuların başında yapay zeka geliyordu. 2022 yılı sonlarında gündeme giren, son bir yılda ise yükselişini roket hızına çıkaran yapay zekayı regülasyon çerçevesine almak isteyen hükümetlerin önünde ise zorlu bir ikilem var: İnovasyonun önüne geçmeden riskleri bertaraf etmenin en etkin yolunu bulmak. Başka bir deyişle, yapay zekanın faydalı taraflarından vazgeçmeden, olası zararlarını ayıracak şekilde bir elekten geçirmek.Avrupa Birliği'nin teknoloji alanında yapacağı bir düzenlemenin, AB sınırları dışında da benimsenmesi yüksek ihtimal olarak değerlendiriliyor. Genellikle çoğu global şirket, birden fazla rejime uyum sağlamak yerine tüm ürün ve pazarlarında AB kurallarını benimsemeyi tercih ediyor. Hükümetler de yerel firmaların büyük oyuncularla rekabet edebilmesini kolaylaştırmak amacıyla AB kurallarını benimsemeye başlıyor. "Brüksel etkisi" olarak bilinen bu durumun, en önemli örneklerinden biri, 2018'de yürürlüğe giren ve hızla küresel standart hâline gelen Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) olmuştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AB, gücünü yapay zekada test etmeye hazırlanıyor</h2>OpenAI başta olmak üzere yapay zeka şirketlerinin nasıl bir düzenlemeye tabi olabileceği konusundaki tartışmalar aylardır sürüyordu. Sonunda 8 Aralık'ta AB, yapay zeka teknolojileri üzerine çalışan şirketler için geniş kapsamlı bir kural kitapçığı olan Yapay Zeka Yasası'nın ayrıntıları üzerinde anlaştığını bildirdi. AB'nin Parlamento, Konsey ve Komisyon kanatlarının üçünün de üzerine uzlaştığı yasa, "dönüm noktası" olarak nitelendiriliyor ve dünyanın geri kalanı için de bir şablon işlevi görmesi bekleniyor.Yasa aslında ilk olarak Nisan 2021'de tasarlanmıştı. Ancak yeni kuralların müzakere edildiği iki yıllık süreçte, hem genel anlamda yapay zeka teknolojisi hem de bu teknolojinin doğurduğu endişeler önemli ölçüde değişti. 2021'de yetkililerin endişeleri, kimin işe alınacağı, kime mülteci statüsü verileceği, sosyal yardımlardan kimlerin yararlanacağı gibi konularda karar veren algoritmalar üzerine yoğunlaşıyordu. 2022 yılında ise yapay zekanın insanlara doğrudan zarar verdiği örneklere şahitlik ettik. Hollanda'da algoritmalar tarafından verilen kararlarla aileler çocuklarından zorla ayrılırken, uzaktan eğitim gören öğrencilerin yapay zeka tarafından ten renklerine göre ayrımcılık gördükleri iddiaları gündeme girdi.&nbsp;Kasım 2022'de OpenAI'ın ChatGPT'yi kullanıma sunması ise yapay zeka sahnesini kökünden dönüştürdü. Yapay zekanın çevresinde dönen tartışmalar da dramatik bir şekilde değişti. Teknolojinin popülerliğinin artması ve erişim kolaylığı, pek çok uzmanın alarma geçmesine neden oldu.Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, dünyada bir ilk olduğunu belirttiği yasaya ilişkin olarak "Anlaşma, Avrupa'da sorumlu yeniliği teşvik edecek. İnsanların ve işletmelerin güvenliğini ve temel haklarını garanti ederek, AB'de güvenilir yapay zekanın geliştirilmesini, konuşlandırılmasını ve benimsenmesini destekleyecektir" ifadelerini kullanıyor. AB Komisyonu Üyesi Thierry Breton ise "tarihî" olarak nitelendirdiği yasanın "bir kural kitapçığından çok daha fazlası olduğunu," AB'deki girişimlerin ve araştırmacıların küresel yapay zeka yarışına liderlik etmeleri için bir "sıçrama tahtası" olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-europe-67668469" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaydediyor.</a>Öte yandan, yasanın bir ilk olmadığını da belirtmek gerekiyor. Çin'in jeneratif yapay zeka için hazırladığı kurallar, Ağustos ayında yürürlüğe girmişti. Ancak, AB'nin yapay zeka yasası, şu an için türünün en kapsamlı ve güçlü örneği olarak öne çıkıyor. Cinsel yönelim, cinsiyet ve ırk gibi hassas özellikleri kullanarak insanları tanımlayan biyometrik sistemlere ve gerçek insanlara ait yüzlerin ayrım gözetmeksizin internetten toplanmasına yönelik kısıtlamalar içeren bu kılavuz, yapay zekanın dünya çapında regüle edilmesi için ciddi bir zemin hazırlıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yasa neleri kapsıyor?</h2>AB'nin yapay zeka kılavuzu, şu yapay zeka sistemleri ve uygulamalarına kısıtlamalar <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/what-are-europes-landmark-ai-regulations-2023-12-09/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">getiriyor:</a><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yüksek riskli sistemler</h3>Sağlık, güvenlik, temel haklar, çevre, demokrasi, seçimler ve hukukun üstünlüğüne zarar verme olasılığı olduğu düşünülen yapay zeka sistemleri "yüksek riskli sistemler" olarak tanımlanıyor. AB'nin yeni yasası, bu tür sistemlerin, temel haklar etki değerlendirmesinden geçmesini ve AB pazarında kullanıma sunulmadan önce bir dizi kurala uymasını zorunlu kılıyor.&nbsp;Buna karşılık, daha küçük çapta ya da "sınırlı" risk oluşturduğu düşünülen sistemlerin de içeriğin yapay zekayla oluşturulduğunu beyan eden etiketler kullanarak şeffaflık sağlamak gibi daha hafif yükümlülüklere tabi tutulacağı belirtiliyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapay zekanın kolluk kuvvetleri tarafından kullanımı</h3>Şu ana dünyanın pek çok yerinde kolluk kuvvetleri farklı amaçlarla yapay zeka destekli biyometrik tanımlama sistemleri kullanıyor, ancak bu sistemlerin özellikle de ırk söz konusu olduğunda, sık sık taraflı kararlar verdiği biliniyor.&nbsp;AB'nin yeni yasası, kolluk kuvvetlerinin belirli suçlar için kamusal alanlarda biyometrik tanımlama sistemlerini kullanmasına izin veriyor. Buna göre, bu tip sistemlerin adam kaçırma, insan kaçakçılığı, cinsel istismar mağdurlarının tespit edilmesi, mevcut bir terör tehdidinin önlenmesine ek olarak yine terör, kaçakçılık, cinsel sömürü, tecavüz, cinayet, adam kaçırma, silahlı soygun, bir suç örgütüne katılma ve çevre suçlarından aranan şüphelilerin izini sürmek için kullanılabileceği ifade ediliyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Genel amaçlı yapay zeka sistemleri (GPAI) ve temel modeller</h3>Yasa, OpenAI'ın ChatGPT'sine güç veren büyük dil modeli (LLM) GPT-4 gibi genel amaçlı yapay zeka modellerine de yeni kısıtlamalar getiriyor. Buna göre, bu modellerin teknik dokümantasyon hazırlamak, AB telif hakları yasasına uymak ve algoritma eğitimi için kullanılan içerikler hakkında ayrıntılı özetler yayımlamak gibi şeffaflık ilkelerine tabi olacağı aktarılıyor. Buna ek olarak, sistemik risk teşkil eden ve yüksek etkili GPAI olarak sınıflandırılan temel modeller, model değerlendirmeleri yapmak, riskleri değerlendirmek ve azaltmak, düşmanca testler yapmak, ciddi olaylar hakkında Avrupa Komisyonu'na rapor vermek, siber güvenliği sağlamak ve enerji verimliliği hakkında rapor vermek zorunda olacak.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yasaklananlar</h3>AB'nin yapay zeka kılavuzu, şu yapay zeka sistemlerini ve uygulamalarını ise yasaklıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Siyasi, dinî, felsefi inançlar, cinsel yönelim ve ırk gibi hassas özellikleri kullanan biyometrik kategorizasyon sistemleri.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yüz tanıma veritabanları oluşturmak için internetten veya CCTV görüntülerinden yüz görüntülerinin hedeflenmemiş şekilde kazınması.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşyerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal davranış veya kişisel özelliklere dayalı sosyal puanlama.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsan davranışlarını manipüle ederek özgür iradelerini engelleyen yapay zeka sistemleri.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanların yaş, engellilik, sosyal veya ekonomik durumlarından kaynaklanan zayıflıkları istismar etmek için kullanılan yapay zeka.</li></ul>Hedef 2025Yasanın yürürlüğe gireceği tarihi düşündüğümüzde bu tablo bazı değişikliklere uğrayabilir gibi gözüküyor. Önümüzdeki yılın başlarında Avrupa Parlamentosu'nda oylamaya sunulacak olan yasanın 2025 yılından önce yürürlüğe girmesi beklenmiyor. Ancak yasanın yasaklanmış yapay zekaya ilişkin kısmının altı ay içinde, şeffaflığa yönelik gerekliliklerin ise 12 ay içinde yürürlüğe gireceği ifade ediliyor. Yasanın tamamının yürürlüğe girmesi ise yaklaşık iki yıl alacak.Yasaya göre, kuralları ihlal eden şirketler, yüklü miktarda para cezasıyla karşı karşıya kalacak. Bu cezalar, şirketlerin büyüklüklerine ve yapılan ihlale bağlı olarak yıllık küresel cirolarının %1,5'ine veya küresel cirolarının %7'sine tekabül edecek.

Quando

Avrupa Birliği, yapay zeka teknolojileri inşa eden ve kullananlar için geniş kapsamlı bir kural kitapçığı olan Yapay Zeka Yasası'nın ayrıntıları üzerinde anlaşmaya vardı. Dünyanın geri kalanı için şablon işlevi görmesi beklenen ve "bir dönüm noktası" olarak nitelendirilen yasanın tamamının yürürlüğe girmesi yaklaşık olarak iki yıl alacak.

'Dönüm noktası': AB'nin Yapay Zeka Yasası ne getirecek?

Serimizin <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/yikici-teknolojilerin-yapici-haberciligi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk yazısında</a>, teknoloji haberlerinin neden takip edilmesi gerektiğini yazmış ve içerikleri okurken nasıl düşünmemiz gerektiğinden bahsetmiştik. Peki, bu haberleri/içerikleri nereden ve nasıl takip edeceğiz?&nbsp;Tabii ki her yiğidin bir yoğurt yiyişi olduğu gibi her insanın da farklı bir takip sistemi olabilir. Ancak ben kendi hayatımda etkin rol oynayan platformları ve hesapları nasıl takip ettiğimi aktaracağım.Öncelikle, geleceğe dair haberleri en kısa ve akıcı şekilde aktaran <a fr-original-style="" href="https://futurism.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Futurism</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.emergingtechbrew.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emerging Tech Brew</a> gibi kaynaklar, kısa zamanda daha çeşitli içerikleri tüketme ve en doğrusunu seçme aşamasında oldukça faydalı oluyor. Daha uzun ama daha seçkin içerikler çıkaran <a fr-original-style="" href="https://www.technologyreview.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">MIT Technology Review</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WIRED</a> gibi platformlar ise kahvesini alıp bir içerikte kaybolmak isteyenler için birebir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu yayın organlarının birer e-bülteni (mail bülten) bulunduğunu unutmamak oldukça önemli. Her gün arama motoruna yazıp, internet sitelerini kontrol etme alışkanlığımız yoksa (benim yok), mail adresimize gelen başlıkları kontrol etmek daha verimli olacaktır.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sık yapılan hatalardan bir diğeri ise, yine bu yayın organlarının sosyal medya hesaplarının olduğunun unutulması. Artık, yayın organlarının internet sitesinden çok sosyal medya hesaplarına ve bültenlerine özen gösterdiğini söylemek mümkün.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aramıza katılan takım arkadaşlarımızdan ve okurlarımızdan gördüğüm kadarıyla, en sık yapılan hata ise; bu yayın organlarında çalışan insanları takip etmemek. Herhangi bir yayın organında çalışan insan; kendi sosyal medya hesaplarından (özellikle Twitter) hem kendi içeriklerini hem de başka yayın organlarındaki değerli içerikleri kendi ağıyla paylaşıyor. Yani bu isimleri takip ederek bir taşla birçok kuş vurmak mümkün.&nbsp;</li></ul>Serinin ilk yazısında dediğimiz gibi, “haberler, 90’lı yılların aksine artık sadece okuyup/izleyip geçeceğimiz birer tüketim malzemesinden çok daha fazlası.”<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Takip Ettiğim / Abone olduğum yayınlar </h3>Yukarıda bahsettiğim yayınlar haricinde, sadece sosyal medya üzerinde veya sadece e-posta bülteni şeklinde yayın yapan bazı örnekler de bulunuyor.&nbsp;Twitter’daki paylaşımları ve podcastleriyle çok sevilen Serdar Kuzuloğlu’nun <a fr-original-style="" href="https://bulten.mserdark.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dünya Halleri</a> isimli bülteni, Swipeline isimli Türkiye merkezli yayın organının <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/Swipeline_tr" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Twitter</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/swipeline_tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Instagram</a> paylaşımları oldukça ilgi çekici ve sürükleyici. Özellikle Swipeline’ın Instagram reels videoları, “bu devirde yazılı içerik mi kaldı” diye düşünenler için birebir.&nbsp;Yine Instagram üzerinden bilgi dolu içerikler tüketmeyi sevenlerdensen <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/gelecek_burada/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gelecek Burada</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/wiserturkiye/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WiserMedia Türkiye</a> hesaplarına göz atmayı düşünebilirsin. WiserMedia aslında başlı başına bir sosyal paylaşım ağı olmasına rağmen, Instagram hesapları da oldukça verimli.&nbsp;Kendisi birkaç yapay zekâ girişiminin kurucusu olan <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/levelsio" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Levelsio</a>, aynı zamanda sektördeki başka girişimleri de paylaşarak, yapay zekâ ile görsel üretimi konusunda piyasanınn nabzını tutmama yardımcı oluyor.&nbsp;<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Podcast</h4>Benim gibi yemek yaparken, bulaşık yıkarken podcast dinlemeyi seven biriysen, teknoloji haberlerini de içeren Aposto Radyo Altı Otuz programı, her sabah dinlenmesi gereken en temel podcast yayınlarından birisi.&nbsp;“Yok ben daha çok sohbet podcastleri dinlemeyi seviyorum” diyenlerdensen, Yeni Medya 451 ve Açık Bilim podcastleri de seni oldukça mutlu edebilir.<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Medium</h4>Dileyen herkesin profil açıp, uzun uzun deneme/makaleler yazması için ortam sağlayan Medium, habercilik bakımından tartışmalı bir platform olsa da ilham verici ve kafa açıcı içerikler bakımından oldukça zengin bir yelpazeye sahip. Hemen şimdi Medium’a giriş yapıp, <a fr-original-style="" href="https://medium.com/tag/future" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Future”</a> (Gelecek) etiketini takip etmeye başlayabilirsin. Sonrasında sana günlük olarak ulaştırılacak “Daily Digest” mailleri aracılığıyla, ilgini çeken içeriklerle sürekli besleneceksin.&nbsp;Dikkat: Özellikle bu alanlarda çalışmak isteyen bir içerik yazarı/gazeteci/dijital pazarlamacı veya girişimci isen, her gün ‘içerik arayışında olman’ oldukça verimsiz olacaktır. Sürekli olarak bir internet sitesi açıp haber aramak, bir yerden sonra oldukça gereksiz bir yorgunluk yaratıyor. Bunun yerine, içeriklerin bize gelmesini sağlamamız daha verimli olabilir.Instagram, Twitter gibi sık kullandığımız sosyal medya platformlarında hem bu yayın organlarını hem de bu yayın organlarında çalışan/yazan insanların kişisel hesaplarını takip etmemiz bu açıdan ciddi bir fark yaratıyor. Bununla birlikte, bu yayın organlarının bültenlerine kaydolmak, haftanın belirli günlerinde e-posta kutumuza düşen haberlerle fazla emek harcamadan gün içinde gelişmelerden haberdar olabileceğimiz anlamına gelir.&nbsp;

⚡️ Bir teknoloji yazarının haber takip algoritması.

Teknoloji Haberleri Nasıl ve Neden Takip Edilmeli? #2

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Telegram'daki Haber Odası</h2>Dünyanın farklı yerlerinde farklı amaçlar için kullanılsa da, özellikle Rusya ve çevresindeki ülkelerde Telegram en politik platformlardan birisi. İnsanlar haber almak ve paylaşmak başta olmak üzere birçok amaç için Telegram'ı tercih ediyor. Bu da platformu özellikle bu ülkelerle ilgilenen veya oradan çalışan gazetecilerin kullanılmasını şart kılıyor.<a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/february-morning-russia-ukraine-war/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WIRED'ın geçtiğimiz günlerde yayınladığı makale</a>, bunu iyi açıklayan örneklerden birisi. Tamamen Telegram üzerinden Rusya'nın birçok bölgesindeki gazeteciler ve gönüllüler ile bir haber odası oluşturan February Morning, Darya Dugina'nın suikastini ilk haberleştiren yayın <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=pofT8V8vytc&t=127s" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">olmuştu</a>.Yazıdaki kimi diğer örnekler de Telegram'ın neden habercilik için tercih edildiğini anlamaya yardımcı olacak türden. Eski Rus neo-nazi grubu üyelerinden, Belarus merkezli anarşist gruplara kadar herkesi platformda bulmak mümkün. Bu gruplar Telegram'ı iletişim için kullanırken, gazeteciler için de platform giderek değerli bir haber kaynağına dönüşüyor.

n okuyoruz|

🤥 Kötü haber: Dijital okur yazarlık insanların yanlış bilgiyi tespit etmesine yardımcı olsa da paylaşmalarını <a fr-original-style="" href="https://mitsloan.mit.edu/ideas-made-to-matter/study-digital-literacy-doesnt-stop-spread-misinformation" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">engellemiyor</a>.💵 Axios da profesyonel abonelik sistemine <a fr-original-style="" href="https://www.axios.com/pro/offer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geçiş yaptı</a>. Axios Pro'nun yıllık ücreti 2500 dolar ama 1 Şubat'a kadar indirimle 1800 dolara abone olup yanında hediye AirPods Pro alabilirsiniz.🤑 Associated Press 31 Ocak'ta bir NFT marketi <a fr-original-style="" href="https://www.ap.org/press-releases/2022/ap-to-launch-nft-marketplace-built-by-xooa" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıyor</a>.🚫 Google Almanya'daki tekelleşme soruşturmasından kurtulmak için arama sonuçlarından News Showcase'i çıkartmaya <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2022/01/12/google-news-showcase-fco-offers/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karar verdi</a>.🔍 <a fr-original-style="" href="https://citizenlab.ca/2022/01/project-torogoz-extensive-hacking-media-civil-society-el-salvador-pegasus-spyware/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Citizen Lab</a> ve El Salvador merkezli gazete El Faro, 22 gazetecilerinin NSO Group'un casus yazılımı Pegasus ile izlendiğini <a fr-original-style="" href="https://elfaro.net/en/202201/el_salvador/25936/22-Members-of-El-Faro-Bugged-with-Spyware-Pegasus.htm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">keşfetti</a>.📝 WIRED da şirket temsilcilerine anonim konuşma hakkı vermeyen yayınlar listesine <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/about/wired-on-background-policy/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dahil oldu</a>.🇭🇰 Hong Kong'daki bağımsız medyayı susturmak isteyen Çin, 1970'lerden bu yana kullanılmayan yasalara <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2022/01/how-old-laws-are-being-used-to-shut-down-independent-journalism-in-hong-kong/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başvuruyor</a>.☎️ NPR tarafından kendisine sorulan soruları beğenmeyen Trump canlı telefon röportajını yarıda bırakıp <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2022/01/12/us/politics/donald-trump-npr-interview.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gitti</a>.🕵️ The Markup, Facebook'un gözetim ve veri toplama pratiklerini araştırmak için Mozilla ile <a fr-original-style="" href="https://blog.mozilla.org/en/mozilla/news/mozilla-themarkup-partner-rally-facebook-tracking-data-collection/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortak çalışacak</a>.

MIT Technology Review'un 35 yaş altı en yenilikçi 35 isimden biri olarak seçtiği 1976 doğumlu Jack Dorsey, Twitter'daki CEO'luk görevinden istifa ettiğini Twitter'dan paylaştığı bir şirket e-postasıyla duyurdu.&nbsp;Hikâye 21 Mart 2006'da Twitter'a düşen ilk tweet olan; yıllar sonra, 2021’de NFT'ye dönüşüp 2,5 milyon dolara alıcı bulacak "just setting up my twttr"&nbsp;cümlesiyle başlamıştı. WIRED'da yayımlanan bir yazıda iki büyük şirketin yarı zamanlı CEO'su Dorsey için şu ifadeler kullanılıyor: "Bir CEO'nun nasıl davranması gerektiğiyle ilgili kuralları çiğnedi. Sakalı, burun halkası, takıntıları; denim ve kripto. Son altı yıldır Twitter'ın ruhu olan biri tarafından yönetildiğine asla itiraz edemezsiniz."<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/jack/status/20" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/11/2021-12-01T23:29:06.497Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Jack Dorsey - just setting up my twttr tweet'i" width="550" ratio="2.46" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> E-postada 16 yıldır görevde olduğunu belirten Dorsey, kurucuları tarafından yönetilen şirketlerin kısıtlayıcı olduğunu yazdı. Görevi devralacak kişinin hâlihazırda Twitter’da CTO’luk görevini yürüten Parag Agrawal olacağını ifade eden Dorsey, Agrawal'a güveninin sonsuz olduğunu da ekledi.&nbsp;Dorsey e-postasında kararın tamamen kendisine ait&nbsp;olduğunu da vurguladı. E-postanın son notunda ise "Bu e-postayı tweet'liyorum. Twitter'ın dünya üzerindeki en şeffaf şirket olmasını diliyorum." ifadeleri yer aldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir adım geriden</h2>Twitter'ın 1 milyar dolarlık hissesine sahip olan Elliot Management'tan Paul Singer; Twitter'ın yanı sıra finans teknolojileri sağlayıcısı Square'de de CEO olarak görev yapan Dorsey'in istifasını talep etmişti. Singer'ın argümanları genelde Square'in Dorsey'in Twitter'a olan ilgisini engellediği üzerinden şekilleniyordu. Hatta Bloomberg'in bir haberinde, 2020 Mart'ında Dorsey'in kendisinin gündem olduğu bir toplantıda bulunmadığı belirtilmişti.&nbsp;Twitter’ın temelleri Jack Dorsey’nin yolunun Odeo isimli podcast girişiminin sahibi Evan Williams’la kesişmesiyle atılmıştı. The Verge’ün derlemesine göre Apple’ın iTunes’un iş modelinde yaptığı bir değişikliğin zor duruma soktuğu Odeo, Williams’ın şirkete yeni bir yön vermek için düzenlediği hackathon’la yeni yolculuğunun ilk adımlarını atmıştı. Odea kurucu ortaklarından Noah Glass ve birkaç kişiyle iki haftada Twitter’ın prototipini çıkaran Dorsey, 2007’de de şirketin CEO’su oldu.&nbsp;Twitter bu dönemde 5 milyon dolar değerindeki Seri A yatırım turunu tamamlamıştı. İkinci yatırım turunda ise Williams, Dorsey’nin şirkete liderlik etmeye yetkin olmadığını düşünmeye başladı. Williams, işten erken çıkarak moda tasarım ve yoga derslerine katılan Dorsey’e şöyle demişti: "Ya modacı olursun ya da Twitter'ın CEO'su. İkisi birden olamazsın." Tarihler 2011’i gösterdiğinde yönetici olarak ürün geliştirmeye odaklanan ve Twitter’a geri dönen Dorsey, 2015’te CEO’luk görevine de yeniden gelmişti. Aynı dönemde Square'in de CEO'su olan Dorsey göreve döndüğünde Twitter hisseleri %6,2 düşmüştü.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Meraklı, rasyonel, yaratıcı: Parag Agrawal</h2>Twitter'ın yeni CEO'su Agrawal, şirketin 15 yılı aşkın tarihinde en uzun süre görev yapan üst düzey yönetici olarak öne çıkıyor. 2011 sonlarında şirkete katılan ve "Seçkin Mühendis" titrini alan Agrawal, 2017'nin sonlarında da CTO'luk pozisyonuna geliyor. Şirketinin görünen yüzünde pek yer almayan Agrawal’ın lisansını bilgisayar bilimleri ve mühendislik alanlarında Hindistan'da tamamladığı; doktora unvanını Stanford'dan aldığı biliniyor. Microsoft, AT&amp;T, Yahoo gibi şirketlerde görev alan Agrawal, Dorsey tarafından "meraklı, rasyonel, yaratıcı, alçakgönüllü ve kendini bilen"&nbsp;biri olarak tanımlanıyor.&nbsp;Şirketin teknoloji stratejisinin belirlenmesinde önemli roller üstlenen Agrawal'ın Twitter'daki yapay zekâ ve makine öğrenmesi teknolojilerini bir adım ileri taşıdığı, kullanıcılara daha ilgili tweet'ler gösteren ve topluluk kurallarını ihlal eden paylaşımları tespit etmeyi kolaylaştıran teknolojiler üzerinde çalıştığı biliniyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Twitter’ı neler bekliyor?</h2>Jack Dorsey Aralık 2019'da Twitter'ın&nbsp;"sosyal medya için açık ve merkezî olmayan bir standart geliştirmek için çalışan" küçük, bağımsız bir grubu desteklediğini duyurmuştu. Bluesky&nbsp;adı verilen bu projenin yürütücüleri arasında da şirketin CTO'su Agrawal yer alıyordu. Daha açık bir topluluk yaratmak, şirketler tarafından geliştirilen algoritmaların sebep olduğu problemlerin önüne geçmek gibi amaçlar taşıyan Bluesky’ın, Agrawal döneminin de öncelikleri arasında yer alacağı tahmin ediliyor. Zira Agrawal'ın da "merkezsizleşmeye" inandığı belirtiliyor.&nbsp;İfade özgürlüğü başlığı ise daha tartışmalı bir konu olarak öne çıkıyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ı&nbsp;platformdan tümüyle uzaklaştıran Dorsey'in bu kararı Demokratlar tarafından "geç kalınmış bir karar" olarak yorumlanmış, Cumhuriyetçiler ise Twitter'ın bu kararının "muhalif siyasi görüşleri susturmak için tehlikeli bir örnek" olarak yorumlamıştı. Muhafazakârlar Agrawal'ın "ifade özgürlüğü" konusunda Jack Dorsey'den "daha büyük bir tehdit"&nbsp;olduğunu düşünüyor. Agrawal'ın 2010 tarihli bir tweet'i de Agrawal'ı şimdiden eleştirilerin konusu hâline getiriyor:&nbsp;"Müslümanlar ve aşırıcılar arasında bir ayrım yapmayacaklarsa, neden beyazlar ve ırkçılar arasında ayrım yapayım?" Söz konusu cümlenin bir televizyon programından alındığı, aslının aktör ve komedyen Aasif Mandvi’ye ait olduğu biliniyor.&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/MarshaBlackburn/status/1465385186896584708" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/11/2021-12-01T23:32:19.794Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.47" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İki gerçek</h2>1) The Verge’ün derlemesine göre Big Tech şirketlerin birçoğunda kurucu yöneticiler görevlerini kendilerinden sonrakilere bıraktı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Amazon CEO’su Jeff Bezos temmuzda görevi Andy Jassy’ye devretti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Apple’da Steve Jobs’ın mirası Tim Cook tarafından sürdürülüyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ByteDance’in kurucusu Zhang Yiming, geçtiğimiz mayısta CEO’luk görevinden istifasını açıklamıştı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Google’da kurucular Larry Page ve Sergey Brin’in güvendiği isim de Sundar Pichai&nbsp;oldu.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bill Gates şu günlerde küresel problemlere odaklanırken Microsoft, Satya Nadella’ya emanet.</li></ul>Tabii istisnalar da yok değil. Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg Kongre’de verdiği onlarca ifadeye, kendisine yöneltilen suçlamalara rağmen metaverse hayaline koşuyor. Snapchat’in başında da hâlâ Evan Spiegel bulunuyor.2)&nbsp;Big Tech şirketlerinin çoğu Hindistan kökenli profesyoneller tarafından yönetiliyor.&nbsp;Parag Agrawal’ın yanı sıra Sundar Pichai&nbsp;(Alphabet &amp; Google), Satya Nadella (Microsoft), Shantanu Narayen (Adobe), Arvind Krishna&nbsp;(IBM), Vimeo (Anjali Sud), GoDaddy (Aman Bhutani) gibi isimler akla geliyor.

WIRED ile ilgili hikayeler