Hükümetin uzun süredir üzerinde çalıştığını duyurduğu 9. Yargı Paketi Meclise sunuldu.[1] Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi başlığını taşıyan teklif yürürlük ve yürütme maddeleri dahil toplam 39 maddeden oluşmakta ve 19 ayrı kanunda değişiklik yapılmasını öngörmektedir.&nbsp;Bu paketin yargının köklü sorunlarına çözüm getirmekten ziyade ağırlıklı olarak Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bazı kuralların yerine yeni düzenlemeler getirdiği görülmektedir. Daha önce kamuoyuna sızdırılan metinde yer alan ve tepkilere neden olan “etki ajanlığı” düzenlemesinin bu teklifte yer almadığı görülmektedir. Umarız ifade ve örgütlenme özgürlüklerini tamamen rafa kaldıracak bu düzenleme Komisyon veya Genel Kurul görüşmeleri aşamasında bir önerge ile tekrar bu teklife monte edilmez.Öte yandan genel af veya infaz düzenlemesi ve KHK’lıların uğradığı haksızlıkların giderilmesine yönelik düzenleme yapılması çağrılarına kulak verilmediği ve bu yönde bir düzenlemenin teklifte yer almadığı görülmektedir. Ancak bu konuda acil bir düzenleme yapılması gerektiği açıktır. AİHM, Yüksel Yalçınkaya kararının devamı niteliğindeki üç bin başvuruyu 200’lük gruplar halinde hükümete bildirmiştir. Ayrıca bunların dışında FETÖ üyesi olduğu iddiasıyla yargılanan ve ceza verilen başvurucular tarafından yapılmış başka grup başvurular da hükümete bildirilmiştir ve bu bildirimlerde de Sözleşmenin kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesini düzenleyen 7. maddesine ilişkin sorular yer almaktadır. Bu başvurularda da ihlâl kararı çıkması ihtimali çok yüksektir. O zaman da bütün FETÖ yargılamaları bakımından sistemik bir çözüm uygulanması kaçınılmaz olacaktır. Onun için hükümetin binlerce ihlâl kararı çıkmasını beklemeksizin çözüm üretmesi zorunludur.&nbsp;Getirilen teklifteki düzenlemelerin önemli bir kısmı Anayasa Mahkemesi’ nin iptal ettiği hususlara ilişkin olup iptal gerekçelerine uygun yeni düzenlemeler içermektedir. Hakaret suçunun pek çok kişi açısından bir gelir kapısı haline gelmesi nedeniyle her yıl sosyal medya paylaşımları dolayısıyla yüzbinlerce hakaret şikâyeti yapılmakta ve savcılıklar ve mahkemeler bu şikâyetlerle uğraşmaktadır. Teklifte buna ilişkin bazı düzenlemelere yer verilmiştir. Şikâyet için azami iki yıllık bir süre öngörülmüştür. Ayrıca hakaret suçuyla ilgili uzlaştırma uygulaması ortadan kaldırılmakta ve ön ödeme uygulaması getirilmektedir. Ancak bu düzenlemelerin sorunu çözmeyeceği açıktır. Kalıcı bir çözüm için hakaret tamamen suç olmaktan çıkarılmalı, hakarete uğradığını iddia edenler hukuk mahkemelerinde tazminat davası açmalıdır.&nbsp;Teklifin 15. maddesiyle evli kadının soyadını düzenleyen ve Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesi yeniden düzenlenmektedir. Ancak bu bültenin daha önceki sayılarında işlediğimiz gibi getirilen düzenleme Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen hükmün aynısıdır. Yani hükümet AYM kararına uymayı reddetmektedir. Bu elbette AİHM kararına da uyulmaması anlamına gelmektedir. Daha önce de belirtildiği gibi evlenen kadına evlilik öncesindeki soyadını tek başına kullanma hakkının tanınmamasının cinsiyet ayrımcılığı anlamına geldiğine dair hem AİHM’in hem de AYM’nin kararları bulunmaktadır. Buna rağmen hükümet AYM tarafından iptal edilen hükmün aynısını yeniden yasalaştırmak istemektedir.&nbsp;Madde gerekçesinde “Anayasamızın 41. maddesinde ailenin Türk toplumunun temeli olduğu kabul edilmektedir. Ailenin önemi değerlendirildiğinde, anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmaları, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabilecek, çocuğun hangi soyadını kullanacağı ayrı bir tartışma konusu haline gelecektir. Bu durum, Türk toplumunun temeli olan aile bütünlüğüne zarar verebilecektir. Bu nedenle Anayasa Mahkemesince iptal edilen kanun hükmü yeniden düzenlenerek evlenen kadının kocasının soyadını alacağı, ancak dilerse kocasının soyadının &nbsp;önünde önceki soyadını da kullanabileceği,…” gerekçesiyle AYM kararına uyulmayacağı açıklanmıştır. Eğer teklif bu haliyle yasalaşırsa bu hükmün Anayasa’ya ve Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası insan hakları sözleşmelerine aykırı olacağı açıktır. Bu metin hem Anayasanın 153. maddesini (AYM kararlarının bağlayıcılığına ilişkin hüküm) ihlâl ettiği gerekçesiyle AYM tarafından yeniden iptal edilecektir, hem de Anayasanın 90. maddesi gereği bu hükmün uygulanma kabiliyeti olmayacak, mahkemeler 2014 yılından bu yana &nbsp;yaptıkları gibi uluslararası sözleşmeleri esas alarak kadınların evlilik öncesi soyadlarını kullanmaları yönünde karar vereceklerdir.

Özgürlük Gündemi

Bu paketin yargının köklü sorunlarına çözüm getirmekten ziyade ağırlıklı olarak Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bazı kuralların yerine yeni düzenlemeler getirdiği görülmektedir.

Dokuzuncu Yargı Paketi Ne Getiriyor?

<h3 data-pm-slice="0 0 []" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">📌 Kısa kısa:</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dolar/TL, 28,63'e kadar yükselerek piyasalar açıkken gördüğü zirveyi yeniledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık'ta işsizlik, yılın 3'üncü çeyreğinde %4,2 ile değişiklik göstermezken istihdam oranı %75,7 olarak kaydedildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kamu alacaklarında uygulanan aylık gecikme faizi %2,5'ten %3,5'e yükseltildi. Resmî Gazete'de yayımlanan karar; vergi, resim, harç ve ceza gibi kamu alacaklarında uygulanan gecikme faizini belirliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi darbe teşebbüsü sonrasında terör örgütü üyeliği iddiasıyla yürütülen yargılamalar sonucunda verilen mahkûmiyet hükümleriyle ilgili Yüksel Yalçınkaya başvurusuna ilişkin ilkesel kararını verdi.[1] Büyük Daire tarafından verilen bu karar benzer yargılamalar açısından emsal niteliği taşıyor ve bu yargılamaların akıbetini değiştirecek nitelikte. Öğretmen olan başvurucu, ByLock uygulamasını kullandığı, Bank Asya’ya para yatırdığı, KHK ile kapatılan bir dernek ve bir sendikaya üye olduğu ve sohbet toplantılarına katıldığı iddialarıyla silahlı terör örgütü üyeliğinden 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmış ve cezası kesinleşmiştir.&nbsp;Başvurucu suçlandığı eylemlerin işlendiği sırada suç teşkil etmediğini ve kanunların keyfî bir şekilde çok geniş yorumlanarak, hukuka uygun eylemlerinin suç sayıldığını, bu nedenle de Sözleşmenin 7. maddesinde güvence altına alınan ‘’kanunsuz suç ve ceza olmaz’’ ilkesinin ihlâl edildiğini ileri sürmüştür. &nbsp;Ayrıca hukuka aykırı elde edilmiş delillerin yargılamada kullanılması ve hakkındaki delillerin, özellikle de ByLock ham verilerinin kendisine verilmemiş olması nedeniyle hakkındaki iddialarla ilgili olarak yeterli savunma yapamadığından adil yargılanma hakkının (m. 6) ve ByLock verilerinin hâkim kararı olmadan ve hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi nedeniyle haberleşmenin gizliliği hakkının (m. 8) ihlâl edildiğini iddia etmiştir. Son olarak sendika ve derneğe üye olmasının mahkumiyeti için delil olarak kullanılması nedeniyle örgütlenme özgürlüğünün (m. 11) ihlâl edildiğini ileri sürmüştür.<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" target="_blank" title="" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>Mahkeme, 7. maddeye ilişkin olarak, suç ve cezaların kanuniliği ilkesinin hangi fiillerin suç olduğunun önceden kanunla düzenlenmiş olmasını ve bu kuralların kişiler açısından öngörülebilirliği sağlayacak şekilde istikrarlı olarak uygulanmasını gerektirdiğini belirtmiştir. Bu çerçevede başvurucunun mahkumiyetine neden olan silâhlı terör örgütüne üye olma suçunun Türk Ceza Kanunu (m. 314/2), Terörle Mücadele Kanunu (m. 3,7) ve Yargıtay içtihatlarıyla düzenlendiğini tespit etmiştir. Buna göre cebir, şiddet ve tehdit yöntemleriyle siyasî amaçları gerçekleştirme hedefiyle kurulan bir örgütün bu amaçlarını bilerek ve isteyerek örgütün hiyerarşisine tâi olan ve iradesini örgüte teslim edenler, eylemlerinin örgütün amacı ve menfaatlerine katkısı itibariyle süreklilik, çeşitlilik ve yoğunluk koşullarını taşıması şartıyla örgüt üyeliğinden cezalandırılacaktır.Mahkeme, başvurucunun terör örgütü üyeliğinden cezalandırılmasının 7. maddenin gereklerine uygun olarak Türk hukukunda öngörülen yukarıdaki standartlar çerçevesinde öngörülebilir olup olmadığını incelemiştir. Hükümet başvurucunun ByLock uygulamasını kullanmasının mahkûmiyetinin temel dayanağı olduğunu, diğer delillerin ise destekleyici delil niteliğinde olduğunu tespit etmiştir. Bu çerçevede, ByLock uygulamasının münhasıran örgüt üyelerince kullanılan şifreli bir haberleşme uygulaması olduğunu, bu nedenle uygulamayı kullanmanın tek başına örgüt üyeliğini gösteren delil niteliği taşıdığını savunmuştur.Mahkeme yaptığı değerlendirmede, başvurucunun söz konusu uygulamayı kullandığı sırada “cemaat” denilen yapının terör örgütü olduğuna dair bir mahkeme kararı bulunmadığını hatırlatarak o tarihte bu uygulamayı kullanması nedeniyle terör örgütü üyeliğinden suçlanmasının başvurucu açısından öngörülebilir olup olmadığını ele almıştır. Mahkeme, yerel mahkemelerin ve hükümetin, uygulamayı indirmiş olmanın tek başına nasıl başvurucunun söz konusu tarihte bilinen bir şiddet eylemi ve hakkında mahkeme kararı bulunmayan terör örgütünün gizli amacını ve cebir şiddet yöntemlerini benimsediğini bilerek ve isteyerek örgüt hiyerarşine kendi iradesini teslim ettiğini gösterdiğini ortaya koyamadığını tespit etmiştir. Bu çerçevede mesaj içeriklerine ve kiminle mesaj teatisi yapıldığına bakmadan, salt uygulamayı indirmenin kesin delil olarak kabul edilmesinin, ByLock uygulamasını terör örgütü üyeliği suçunun maddi ve manevi unsuru haline getirdiğini ve kişilerin kendilerine yönelik suçlamalara cevap vermesine imkân vermeyecek şekilde bir suçluluk karinesi yarattığını tespit eden Mahkeme, böyle bir yargısal uygulamanın 7. maddenin gerektirdiği öngörülebilirliği sağlamaktan uzak ve kişilerin keyfi olarak cezalandırılmasına neden olduğunu belirterek 7. Maddenin ihlal edildiğine karar vermiştir.Bu arada, Mahkeme delil değerlendirme konusundaki kendi yetkisinin sınırlarını kararın her paragrafında yeterince açıklamış olup hükümet üyelerinin bu yöndeki itirazları temelsizdir. Ayrıca Mahkeme, hükümetin ByLock uygulamasını kullanmanın suç olmadığı, aksine üyelik suçunun delili olduğu yönündeki iddiasını da Türk yargı pratiğinde uygulamayı indirmiş olmanın suçun maddî ve manevî unsurunu ikame edecek şekilde kullanıldığı tespitiyle çürütmüştür.Adil Yargılanma hakkı bakımından Mahkeme, yargılama sırasından ByLock ham verilerinin başvurucuya verilmediğini ve bu nedenle hakkındaki iddialara etkili bir şekilde itiraz edemediğini ve diğer bazı usulî eksiklikler nedeniyle 6. madde kapsamındaki adil yargılanma hakkının ihlâl edildiğine karar vermiştir. &nbsp;Mahkeme, bu arada, başvurucunun ByLock verilerinin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi nedeniyle haberleşmenin gizliliği hakkını ihlâl ettiğine ilişkin şikâyetini ayrıca incelemeye gerek görmemiştir. Son olarak Mahkeme, başvurucunun KHK ile kapatılan dernek ve sendika üyeliği dolayısıyla cezalandırılmış olmasının Sözleşmenin 11. maddesinde güvence altına alınan örgütlenme özgürlüğünü ihlâl ettiğine karar vermiştir.Bu karar, sonuçlanmış veya halen devam etmekte olan ‘’FETÖ/PDY’’ yargılamalarını etkileyecektir. Zira Strasbourg Mahkemesi 6. ve 7. maddelere ilişkin tespitlerinin, önündeki yaklaşık 8.500 başvurudaki benzer iddialar bakımından da sonuç doğuracağını ve potansiyel olarak yaklaşık 100.000 ByLock kullanıcısı hakkındaki yargılamalar açısından da geçerli olduğunu belirterek, bu sorunlara yol açan ihlâl bulgularının sistemik nitelikte olduğunu&nbsp;tespit etmiştir. AİHM kararlarının bağlayıcılığını düzenleyen&nbsp;Sözleşmenin 46. maddesinin Türk Anayasasının 90/5. maddesi gereğince anayasal bir kural olduğunu&nbsp;hatırlatan Mahkeme,&nbsp;Türkiye'nin uygun&nbsp;şekilde genel&nbsp;önlemler alması gerektiğini ve ulusal mahkemelerin de AİHS standartlarını&nbsp;dikkate almalarının zorunlu olduğunu&nbsp;vurgulamıştır.&nbsp;Sözleşmenin ağır ihlâline neden olan uygulamaların sona erdirilmesi için Mahkemenin bu bulgularının devam eden yargılamalarda dikkate alınması, kesinleşmiş kararlar açısından ise yeniden yargılama nedeni&nbsp;kabul edilerek yeniden yargılama yolunun açılması gerekir. Aksi tutum hem mağduriyetleri ağırlaştıracak hem de Türkiye’nin Avrupa Konseyi ve hür dünya ile ilişkilerini daha da bozacaktır. Eğer kararın gereği yerine getirilmezse tüm toplum bunun yaratacağı olumsuz sonuçlardan etkilenecektir.

Sözleşmenin ağır ihlâline neden olan uygulamaların sona erdirilmesi için Mahkemenin bu bulgularının devam eden yargılamalarda dikkate alınması, kesinleşmiş kararlar açısından ise yeniden yargılama nedeni kabul edilerek yeniden yargılama yolunun açılması gerekir. Aksi tutum hem mağduriyetleri ağırlaştıracak hem de Türkiye’nin Avrupa Konseyi ve hür dünya ile ilişkilerini daha da bozacaktır. Eğer kararın gereği yerine getirilmezse tüm toplum bunun yaratacağı olumsuz sonuçlardan etkilenecektir. 

ceza ile ilgili hikayeler