2019’da Twitter bünyesinde bir araştırma girişimi olarak kurulan sosyal medya platformu Bluesky’a kitlesel bir göç yaşanıyor.Öyle ki platformun 13 Kasım’da 15 milyon olan kullanıcı sayısı 19 Kasım’da 20 milyona, 22 Kasım itibarıylaysa&nbsp;21,5 milyona yükseldi.Bluesky CEO'su Jay Graber, 19 Kasım Salı günü CNN’e verdiği röportajda, her gün yaklaşık bir milyon kişinin Bluesky’a kaydolduğunu söyledi.Bunun, satın aldıktan sonra Elon Musk’ın Twitter’daki içerik denetimini gevşetmesi, bizzat kendisinin dezenformasyon yaydığı paylaşımlar yapması ve algoritma değişikliği vb. platform odaklı ve kullanıcıları rahatsız eden radikal değişiklikler yapması gibi birden fazla nedeni var.Ancak yaklaşık iki yıl önce yaşanmaya başlayan bu değişikliklere tepkinin The Guardian’ın da platformu terk ettiği Kasım ayı itibarıyla zirveye ulaştığı böylesi büyük bir göç dalgası şeklinde verilmesinin asıl nedeni olarak ABD başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanması gösteriliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Trump’ın zaferi bardağı taşırdı: Bluesky kullanımı ABD’de %519 arttı</h2>Musk’ın seçim süreci boyunca Trump’ın en büyük destekçilerinden olması ve bu desteğini X’te aktif bir şekilde göstermesinden sonra Trump’ın elde ettiği zafer, bardağı taşıran son damla oldu.Bu iddianın sahibi, büyük veri teknolojilerini kullanarak web siteleri ve mobil uygulamalar hakkında istatistiksel veriler sunan Similarweb.&nbsp;Web analizi, veri madenciliği ve piyasa istihbaratı alanlarında uluslararası şirketlere hizmet veren şirket, ABD başkanlık seçimlerinin ertesi günü (6 Kasım), Bluesky'ın web sitesi trafiği ve uygulama kullanımının ABD'de katlandığını belirtti. Şirket bunun nedeni olarak da X’i bırakmaya karar veren gazeteci ve kanaat önderlerinin burayı tercih etmesini gösterdi.Similarweb’e göre 6-15 Kasım tarihleri arasında, Bluesky uygulamasının kullanımı yılın ilk 10 ayına kıyasla ABD’de %519, Birleşik Krallık’ta da %352 arttı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hesabını silen X kullanıcısı sayısı %200 arttı</h2>Bunu sadece Bluesky’daki kullanıcı artışı değil, X’in yaşadığı kullanıcı kaybı da gösteriyor.Öyle ki Financial Times’tan John Burn-Murdoch’ın haberine göre İngiltere ve ABD'deki Bluesky kullanıcısı sayısı 1 Kasım itibarıyla iki kattan fazla artarken hesabını silen X kullanıcısı sayısı da aynı oranda artış gösterdi.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732301895456.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.33" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD ve İngiltere’de 13 Kasım’da sıçrama yaptı: Fitili The Guardian ateşledi</h2>Similarweb verilerine göre ABD’de 20 Eylül 2023-13 Kasım 2024 tarihleri arasında yaklaşık 200 bin olan Bluesky kullanıcısı sayısı 13 Kasım’da 1 milyona çıktı.Ancak bu çıkış, bir süre sonra düşüşe geçti ve 12 Kasım’da 600 bine kadar indi. Fakat 13 Kasım’da kullanıcı sayısında yeniden büyük bir sıçrama yaşandı ve 3 milyona kadar dayandı.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732301917111.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Aynı durum Birleşik Krallık’ta&nbsp;da yaşandı.Bluesky’ın 20 Eylül 2023-13 Kasım 2024 tarihleri arasında ortalama 150 bin olan kullanıcı sayısı, 13 Kasım’da üç kattan fazla artarak 500 bine yükseldi.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732301939173.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bluesky kullanıcı sayısındaki artışla X hesabını silen kullanıcı sayısındaki yükselişi gösteren tüm grafiklerde 13 Kasım tarihinin öne çıkmasının en önemli nedeni olarak ise The Guardian gazetesi&nbsp;gösteriliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zira İngiltere’de sol liberal çizgide yayın yapan gazete, 13 Kasım Çarşamba günü 10 milyon 792 bin takipçili X hesabından yaptığı duyuruda, artık X’te paylaşım yapmayacağını&nbsp;açıkladı.</li></ul>Gazete, bunun nedenininse “aşırı sağcı komplo teorileri ve ırkçılık da dahil olmak üzere platformda teşvik edilen veya bulunan rahatsız edici içerikler” olduğunu belirtti. Duyuruda The Guardian, Elon Musk’ın ABD başkanlık seçimleri kampanyasına olan etkisini gördükten sonra bir süredir düşündükleri bu kararı uygulamaya koyduklarını söyledi.The Guardian’ın ardından CNN’den gazeteci Don Lemon da 1,5 milyon takipçili hesabından yaptığı açıklamayla X’i terk ettiğini açıkladı. Lemon, platformun artık “dürüst bir tartışma ortamı” sağlamadığını söyledi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD’de en çok indirilen uygulama oldu: 97’inci sıradan zirveye</h2>Bununla birlikte Bluesky’ın mobil uygulaması, Trump’ın zaferiyle sonuçlanan başkanlık seçimi günü ABD’de Google Play’de bir sıçrama yaparak 97. sıradan 1. sıraya yükseldi. Bluesky, en çok kullanılan uygulamalar sıralamasında da 261. sıradan 94. sıraya yükseldi.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732301964154.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Saniyede %3,45 büyüyor</h2>22 Kasım saat 14.00 itibarıyla toplam Bluesky kullanıcı sayısı 21 milyon 407 bin 116 olurken uygulamada paylaşılan toplam gönderi sayısıysa 625 milyon 560 bin olarak ölçüldü.Platforma kayıtlı üye sayısını canlı olarak yayımlayan Bcounter'a göre Bluesky, her saniye ortalama %3,45&nbsp;büyüyor.Bluesky üye ve etkileşim sayılarına dair tüm istatistikleri <a fr-original-style="" href="https://bsky.jazco.dev/stats" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu link</a> üzerinden canlı olarak gözlemleyebilirsiniz.<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732301996987.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="3.02" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">* Bu içerik Avrupa Birliği'nin maddi desteği ile hazırlanmıştır. İçerik tamamıyla Aposto’nun sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği'nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.

Yankı Raporu

Donald Trump’ın seçimden zaferle ayrılmasının ardından ivme kazanan ve The Guardian’ın X’i terk etmesinin ardından artan Bluesky göçü sürüyor. ABD’de Bluesky kullanımı %519 artarken platformun dünya genelindeki kullanıcı sayısı 22 milyona dayandı.

X'ten Bluesky'a göç: Kullanıcı sayısı 20 milyonu geçti

<h3 data-pm-slice="0 0 []" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">📌 Kısa kısa:</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dolar/TL, 28,63'e kadar yükselerek piyasalar açıkken gördüğü zirveyi yeniledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık'ta işsizlik, yılın 3'üncü çeyreğinde %4,2 ile değişiklik göstermezken istihdam oranı %75,7 olarak kaydedildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kamu alacaklarında uygulanan aylık gecikme faizi %2,5'ten %3,5'e yükseltildi. Resmî Gazete'de yayımlanan karar; vergi, resim, harç ve ceza gibi kamu alacaklarında uygulanan gecikme faizini belirliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

• İstanbul Sanayi Odası (İSO), &nbsp;Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksinin ekim ayında 0,9 puan azalışla 47,9 seviyesine gerileyerek 2020 Haziran'dan bu yana en düşük seviyeyi kaydettiğini duyurdu. İSO tarafından yayımlanan raporda 18 ana ihracat pazarı arasında yalnızca Birleşik Arap Emirlikleri'nde ekonomik aktivite artışı gözlemlendiği ifade edildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir?&nbsp;Endekste 50 puan üzerinde yer alan değerler imalat sektörünün ihracat ikliminde iyileşmeye işaret ederken 50'nin altında yer alan değerlerse kötüleşmeye işaret ediyor.</li></ul>

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/9/5/1665754277809.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" alt="Nilufer Yanya | Fotoğraf: Talie Eigeland" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nilufer Yanya | Fotoğraf: Talie Eigeland5. Yeniden İstanbul’da: Nilüfer Yanya&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Konser. Birleşik Krallık’tan çıkan yükselişteki indie rock yıldızlarından Nilüfer Yanya, yeniden İstanbul’da.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Babylon&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman?&nbsp;19 Ekim&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Yanya, bu senenin başında yayımladığı büyüleyici albümü PAINLESS’tan şarkıları ilk defa bu gece İstanbul'a getirecek.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı:&nbsp;Nilüfer Yanya, 20 Ekim'de de Ankara'ya konuk olacak. Biletler de hemen <a fr-original-style="" href="https://bit.ly/3gbwtEx" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şurada</a>. Ayrıca Babylon'un bu hafta programında yerli yetenekler Frozen Clouds ve Cemiyette Pişiyorum konserleri de var. Gözden kaçmasın. </li></ul>

Aposto İstanbul

Geçen hafta, Türkiye başta olmak üzere birçok ülkede 2022’nin ilk çeyreğine ilişkin iş gücü istatistikleri açıklandı. Türkiye’de işsiz sayısında artış görülürken Avrupa ülkelerinde, işsizlik oranı rekor düşük seviyelere düştü. ABD’de ise işsizlik başvuruları, geçen hafta 218 bine yükselerek son dört ayın zirvesine çıktı.Ülkelere yakından bakacak olursak;Türkiye’de resmî verilere göre, 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı, bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 50 bin kişi artarak 3 milyon 845 bin kişi oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise 0,1 puanlık artışla %11,4 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı, ilk çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre 1,7 puan azaldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstihdam edilenlerin sayısı, bir önceki çeyreğe göre 188 bin kişi artarak 29 milyon 964 bin kişi, istihdam oranı ise 0,1 puanlık artışla %46,6 oldu. Bu oran erkeklerde %64, kadınlarda %29,5 olarak gerçekleşti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İş gücü aynı dönemde 238 bin kişi artarak 33 milyon 809 bin kişi, iş gücüne katılma oranı ise 0,2 puanlık artışla %52,6 olarak gerçekleşti. İş gücüne katılma oranı erkeklerde %71,3, kadınlarda %34,2 oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Alternatif hesaplama:&nbsp;DİSK-AR,&nbsp;Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) işgücü verilerini açıklamasından sonra kendi rakamlarını kamuoyu ile paylaştı. TÜİK verilerinden hareketle hesaplanan Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı %32,5 olarak gerçekleşti. Kadınlarda istihdam oranı, %18,1, erkeklerde ise %47,1 olarak hesaplandı.</li></ul>Birleşik Krallık’ta kayıtların tutulmaya başlandığı 2001'den bu yana ilk kez eleman aranan iş sayısı, işsiz sayısını geçti. Ocak-Mart 2022 döneminde, işsizlik oranı %3,7’ye gerileyerek son 50 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Yılın ilk çeyreğinde açılan iş sayısı ise 1 milyon 300 bini aştı.Fransa’da&nbsp;işsizlik oranı, 2022’nin ilk çeyreğinde %7,3 ile son 14 yılın en düşük seviyesine indi. İşsizlik verilerini kamuoyu ile paylaşan INSEE, bu yılın ilk çeyreğinin sonunda Uluslararası Çalışma Ofisi’nin (ILO) tanımladığı şekilde hiçbir aktivitesi olmayan işsiz sayısının 18 bin düşüşle 2,2 milyon kişi olarak kayıtlara geçtiğini açıkladı. Ayrıca işsizlikte, bir önceki yıla göre %0,8 ve pandemi öncesine göre ise %0,9 oranında düşüş yaşandığı belirtildi.ABD’de işsizlik oranı, Nisan 2022’de piyasanın düşüş beklentisinin aksine sabit kalarak %3,6 seviyesinde gerçekleşmişti. Resesyon ve stagflasyonun gündemde olduğu ülkede, geçen hafta işsizlik maaşı başvuruları, 21 bin artışla 218 bine yükseldi. Devam eden başvurular ise 1,32 milyon ile 1969'dan bu yana en düşük seviyeye geriledi.

Pareto

2022’nin ilk çeyreğinde işsizlik azaldı mı?

Rusya merkez seçim komisyonuna göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in partisi Birleşik Rusya, yaklaşık %50 oy oranıyla alt meclis Duma’daki çoğunluğunu korudu. 2016 seçimlerinde %54'lük oy oranına ulaşan parti, bu seçimlerde %5 oranında destek kaybetti. Buna rağmen Birleşik Rusya, 450 sandalyeli Duma meclisinde üçte ikiden fazla sandalyeyle var olacak. Birleşik Parti’yi %20 oyla Komünist Parti takip ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atmosfer</h2>Rusya'da&nbsp;2020'de gerçekleşen referandumla yapılan değişiklik, Duma'nın yetkilerini genişletmiş ve Devlet Başkanı Putin'in iki dönem daha başkanlığa devam edebilmesinin önünü açmıştı. Seçim öncesi anketler Duma'nın faaliyetlerini destekleyenlerin oranının düştüğünü gösteriyordu. Zehirlendiği anlaşılan ve tedavisi tamamlandıktan sonra Rusya'ya dönüşünde havalimanında tutuklanarak 3,5 yıl hapis cezasına çarptırılan muhalif lider Aleksey Navalni’nin destekçilerinin de seçime katılmaları engellenmişti.&nbsp;Rusya'daki otoritelerin "yabancı ajan" olarak tanımladığı bağımsız oy izleme grubu Golos, haziran ayının başından bu yana çalışanların işverenleri tarafından oy kullanmaya zorlandığına yönelik mesajlar aldığını iddia ediyordu. Diğer yandan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ağustos ayının başında büyük kısıtlamaların ardından Rusya'daki seçimlerde AGİT gözlemcisi olamayacağını duyurmuştu.&nbsp;Üç günlük oylama sürecinde Golos,&nbsp;4 bin 500'den fazla oylama ihlali&nbsp;tespit edildiğini duyurdu. İçişleri Bakanlığı ise önemli bir ihlal kaydedilmediğini açıkladı. Twitter'da oy sandıklarının sahte oylarla doldurulduğuna dair videolar paylaşıldı. Merkez seçim komisyonu 12 "sandık doldurma" vakasının yaşandığını ve 8.500 pusulanın geçersiz sayıldığını söyledi.Google ve Apple'ın Rusya iletişim otoritesi tarafından "taleplerini sistematik olarak ihlal ettikleri" gerekçesiyle büyük cezalarla tehdit edildiği öne sürüldü ve Navalni destekçilerinin halkı Komünist Parti’ye oy vermeye çağırmak için kullandığı Smart Voting uygulaması, uygulama mağazalarından kaldırıldı. Geçtiğimiz haftalarda da uygulamanın internet sitesi engellenmişti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Sözcüsü Peter Stano Rusya'daki seçimlerin "korku atmosferinde gerçekleştiğini; seçim öncesinde muhalif politikacılara, sivil toplum kuruluşlarına, insan hakları aktivistlerine, bağımsız medya kuruluşlarına ve karşıt gazetecilere yönelik baskının muhalefeti susturmayı ve rekabeti ortadan kaldırmayı hedeflediğini" ifade etti. Stano AB'nin seçim sonuçlarını tanıyıp tanımayacağına ilişkin soruya bunun üye devletlere bağlı olduğu yanıtını verdi.Almanya, seçimlerde "büyük usulsüzlükler olduğuna dair güvenilir bilgiler" olduğunu söyledi.ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council'in internet sitesinde yayımlanan yazısında Oleksiy Goncharenko, gerçekleşen seçimlerin "Rusya'nın bir demokrasi olmaktan çıktığını ve Putin rejiminin otoriterliğine yönelik tüm şüpheleri ortadan kaldırdığını" söyleyerek uluslararası topluma seçim sonuçlarını tanımama çağrısında bulundu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?</h2>Vladimir Putin'in ve partisinin destek kaybı yaşamasının sebepleri arasında Aleksey Navalni'nin yolsuzluk konusundaki iddialarının ve muhalif liderin yaşam koşullarına ilişkin endişelerin olabileceği düşünülüyor. Yine de yorumlara göre Putin'in batıya karşı duruşu takdir toplamaya devam ediyor. Putin'in bu seçimin ardından kendisine meydan okuyabilecek herhangi bir muhalefeti kontrol altına almayı başardığı ifade ediliyor.&nbsp;Diğer yandan bazı yorumlar bu sonuçların Putin'in parlak bir onayı olmadığı ve Kremlin yönetiminin "ülkenin değişen demografisi" gibi bir gerçekle yüzleşmek zorunda kalacağını söylüyor. Moskova merkezli strateji danışmanlığı firması Macro-Advisory'den Chris Weafer; yeni kuşakların daha iyi yaşam koşulları, sosyal destek ve daha iyi bir gelecek istediğini, Putin yönetiminin karşısındaki en büyük zorluğun iktidarı korurken bu beklentileri karşılamak olacağını belirtiyor.

Rusya seçimlerinde neler yaşandı?

Rusya ve Ukrayna arasında, Donbass bölgesi üzerine artan gerilim, ABD ve Birleşik Krallık gibi ülkelerin de Ukrayna’yı desteklemesiyle Karadeniz’de hareketliliği arttırdı. Aposto!’da 8 Nisan’da Rusya’nın Ukrayna sınırına asker ve mühimmat yığarak Ukrayna’yı ve uluslararası toplumu alarma geçirmesinden bahsedilmişti. İlerleyen günlerde ABD ve Birleşik Krallık’ın Boğazlardan Karadeniz’e savaş gemisi geçirme isteğiyle beraber Türkiye’nin bölgedeki rolü de belirginleşti.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Moskova-Ankara: 9 Mart günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında yapılan telefon görüşmesinde Putin, Montrö Sözleşmesi’ne bağlılığın önemini vurguladı. Kanal İstanbul konusunda vurgulanan sözleşme, Karadeniz’e giriş ve çıkışlara sınırlamalar (savaş gemilerinin 21 gün kalma izni ve Türkiye’ye 15 gün önceden bildirme gerekliliği) getirdiği için üçüncü tarafların Donbass bölgesine deniz yoluyla ulaşımını kısıtlamak açısından Rusya için önemli. Ayrıca, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov; Türkiye’nin Ukrayna’ya TB-2 insansız uçakları satışı sorduğunda, Türkiye dâhil ülkelerin “Kiev’in militarist eğilimlerini teşvik etmekten kaçınması” gerektiğini belirtti. Bu uyarının ardından, Rusya’dan Türkiye’ye uçak seyahatlerinin haftada iki seferle kısıtlandığı haberinin gelmesi de Putin’in Türkiye turizm sektörünü hedef alarak Karadeniz’deki gelişmelere tepki göstermesi şeklinde yorumlanabilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kiev-Ankara: 10 Mart günü ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüştü. Türkiye’nin, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunduğunu ve Kırım ilhakını tanımayacağını açıkladı. “Karadeniz’in barış, huzur ve iş birliği denizi olmaya devam etmesi temel hedefimizdir” diyen Erdoğan, gelişen olaylarda Türkiye’nin rolünün altını çizdi. Görüşmede turizm konusuna da değinildi. Moskova’nın uçak seyahatlerini kısıtlamasının ardından Erdoğan, Ukrayna-Türkiye bağında en önemli unsurlardan biri olarak değerlendirdiği turizm sektörünü vurgulayarak “kitlesel aşılama kampanyamız sayesinde Ukraynalı dostlarımızı güvenli bir ortamda misafir edeceğiz” ifadelerini kullandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD savaş gemileri: Rusya-Ukrayna geriliminin tırmanmasıyla, Montrö Sözleşmesi uyarınca ABD’nin iki savaş gemisini Boğazlardan Karadeniz’e geçireceğini duyurması üzerine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, gemilerin 13 Nisan’dan 4 Mayıs’a kadar kalmasına izin verildiğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın ABD’yi “Kırım ve bizim Karadeniz kıyımızdan uzak durması onlar için daha iyi olur” sözleriyle uyarmasının ardından Putin ve Biden arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşti. 14 Nisan gecesi ise ABD, savaş gemilerinin geçişinin iptalini duyurdu. Akademisyen Alexey Podberezkin ise Rusya’nın hava ve sahil güvenliği tedbirleri sayesinde Karadeniz’deki gemilerin Rusya tarafından gözetlenebildiğini, dolayısıyla gemi konuşlandırmanın tehdit yaratamayacağını <a fr-original-style="" href="https://sputniknews.com/military/202104141082628716-watch-russian-warships-deploy-to-black-sea-amid-us-destroyers-arrival-as-ukraine-tensions-grow/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık’ın müdahalesi: ABD’nin savaş gemilerinin geçişini iptal etmesinden sonra Birleşik Krallık Donanması fırkateynlerini mayıs ayı içinde Karadeniz’e konuşlandıracağını, gemilere uçaksavar füzeleri ve denizaltısavarların da eşlik edeceğini, yine Montrö Sözleşmesi gereğince Türkiye’ye <a fr-original-style="" href="https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/warships-black-sea-russia-ukraine-b1833362.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirdi</a>. Savunma Bakanlığı konuyla ilgili “Ukrayna’yı askerî eğitim heyeti yoluyla desteklemeye devam edeceğiz” dedi. Öte yandan, buna tepki gösteren Rusya'dan Senatör Aleksey Puşkov, "Britanyalıların büyük kısmı, önceki askerî müdahalelerin birçok can ve para kaybına mal olduğunu hatırlıyor. Bu yüzden Johnson'un, 'Ukrayna'ya destek amacıyla' Karadeniz'e iki savaş gemisini göndermeyerek tasarruf etmesi daha iyi olur" ifadelerini kullandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ankara ve Moskova’dan gelebilecek tepkiler: Rusya'dan uzman Andrey Boldırev; ABD ve Birleşik Krallık’ın eylemlerinin kışkırtıcı olduğunu ve Ukrayna’ya destek için değil, kendi çıkarları doğrultusunda bölgedeki durumu daha da kötüleştirmek için hareket ettiklerini belirtirken Rusya’nın bu tür provokasyonlara her zaman tepki verdiği gibi şimdi de tepki vereceği, diğer yandan Türkiye’nin ise eylemden kaçınarak “hoşnutsuz bir seyirci rolüyle” yetineceği tahmininde <a fr-original-style="" href="https://tr.sputniknews.com/columnists/202104201044320048-moskova-ve-ankara-batinin-karadenizdeki-provokasyonlarina-nasil-tepki-verecek/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>. Önce batılı güçlerin gemilerinin geçişine izin veren ve Ukrayna’ya sözlü olarak destek veren Türkiye için Rusya ile dengelemesi zor olacak bir döneme girilmiş durumda. Bölgedeki anlaşmazlıkların Türkiye-Rusya ilişkilerindeki diğer unsurlara sıçrama ihtimali de mevcut görünüyor.</li></ul>

Spektrum

Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilim Türkiye için zor bir dönem anlamına gelebilir.

Karadeniz'de gerilim

ABD merkezli uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs, Malezya Kamu Kalkınma Fonu’nun&nbsp;(1MDB)&nbsp;yolsuzluk skandalındaki rolüne ilişkin ABD Adalet Bakanlığı tarafından açılan soruşturmada Yabancı Yolsuzluk Yasası’nı ihlal ettiğini kabul ederek yaklaşık 2,9 milyar dolar ödemeye <a fr-original-style="" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU2ZTMwNWYzNWMwMDAwNzUzYmU1MiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5mdC5jb20lMjUyRmNvbnRlbnQlMjUyRjJlNWJiNTcyLWY5ODctNDBhYi1hMjk1LWI5NmJlNmNiYjZjYg==" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">razı oldu.</a> Düzenleyicilerle yapılan anlaşma, Goldman Sachs’ın halka açıldıktan sonraki ilk cezai uzlaşması olurken banka üzerindeki kara bulutların da dağılmasına neden olacak.Detay:&nbsp;Goldman Sachs, 2012-2013 yılları arasında 1MDB’den yurtdışına para kaçırılmasına yardım ettiği&nbsp;ve&nbsp;6,5 milyar dolarlık tahvil satışında hile ve usulsüzlük yaparak 600 milyon doları cebe indirdiği için suçlu bulundu. Öte yandan, bankanın 2009-2014 yılları arasında Malezya ve Abu Dabi'deki yetkililere 1,6 milyar dolardan fazla rüşvet ödediği tespit edildi. Singapur, İsveç, Hong Kong, Birleşik Krallık, Avusturalya, Tayland, Lüksemburg ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde de soruşturmalara maruz kalan Goldman Sachs’ın toplam ödeyeceği cezanın 5 milyar doları geçmesi <a fr-original-style="" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU2ZTMwNWYzNWMwMDAwNzUzYmU1MiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRjIyJTI1MkZidXNpbmVzcyUyNTJGZ29sZG1hbi1zYWNocy1mcmF1ZC1ndWlsdHktcGxlYS5odG1sJTI1M0Y=" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bekleniyor.</a>Cezalar: İlk olarak temmuz ayında Malezya’da suçunu üstelenerek 3,9 milyar dolar ödemeyi kabul eden Goldman Sachs, ağustosta ödemenin 2,5 milyar dolarını gerçekleştirerek hakkındaki suçlamaların düşürülmesini sağlamıştı. ABD’deki cezanın açıklanmasıyla paralel olarak diğer ülkeler de cezaları açıklamakta gecikmedi. Goldman Sachs, Hong Kong tarafından 350 milyon dolar, Birleşik Krallık tarafından ise 96,6 milyon dolar cezaya çarptırıldı. 2018’de Goldman Sachs’a dava açan Abu Dabi varlık fonu ise suçlamalardan vazgeçti.Aklanan paralar:&nbsp;Varlık fonundan eski Malezya Başbakanı Necip Rezak dâhil farklı kişilere ve paravan şirketlere aktarılan yaklaşık 4,5 milyar doların ünlü ressamların tabloları, lüks yatlar, kristal bir piyano, mücevherler ve Beverly Hills’te bir butik otelin satın alınmasının yanı sıra “The Wolf of Wall Street” filminin finansmanı için kullanıldığı belirlendi. Goldman Sachs’ın iki eski çalışanı, söz konusu para transferlerine aracılık ederek kara para akladıkları nedeniyle suçlu bulundu.Nasıl ödenecek?&nbsp;Goldman Sachs, cezai sorumluluklarını yerine getirmek için mevcut ve eski yöneticilerine ödenen makam tazminatlarının 174 milyon dolarını geri alacak. Ödemenin kalanı ise mevcut hissedarlar ve çalışanların ikramiyeleri tarafından <a fr-original-style="" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTU2ZTMwNWYzNWMwMDAwNzUzYmU1MiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXMtZ29sZG1hbi1zYWNocy0xbWRiLXNldHRsZW1lbnQlMjUyRmdvbGRtYW4tc2FjaHMtdG8tcGF5LW5lYXJseS0zLWJpbGxpb24tdG8tc2V0dGxlLWNoYXJnZXMtb3Zlci0xbWRiLXNjYW5kYWwtcm9sZS1pZFVTS0JOMjc3MjZaJTI1M0Y=" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karşılanacak.</a>Öngörüler:&nbsp;Skandal her ne kadar Wall Street devine pahalıya patlasa da analistler, soruşturmaların son bulmasının banka üzerindeki kara bulutları dağıtarak CEO David Soloman'ın&nbsp;on yıllık yetersiz performansından sıyrılmasına neden olacağını düşünüyor. Belli ki yatırımcılar da bankanın yeni bir ivmelenme yaşacağı görüşünde, zira Goldman Sachs hisseleri uzlaşma haberi sonrası %1,4 yükseldi.

Malezya Kamu Kalkınma Fonu’nun yolsuzluk skandalındaki rolünü kabul eden Goldman Sachs, ABD Adalet Bakanlığı’yla uzlaşmaya giderek 2,9 milyar dolar ceza ödemeye razı oldu.

Birleşik ile ilgili hikayeler