MHP lideri Devlet Bahçeli’nin DEM Partililer ile el sıkışmasıyla başlayan, Abdullah Öcalan’ın TBMM kürsüsüne gelip silah bırakıldığını açıklaması önerisiyle devam eden sürecin, bir çözüm süreci olup olmadığı hâlâ net değil. Şu ana kadar net olan, iktidarın terör örgütü PKK’dan silah bırakmasını istediği, DEM Parti’nin somut koşulları görmeyi talep ettiği, aylar sonra yeğeni DEM Parti Milletvekili Ömer Öcalan’la görüştürülen Abdullah Öcalan’ın ise üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu açıklamasıyla yetinmesi… Bütün bunların perde arkasında ise hazırlandığı öne sürülen ancak varlığı net olarak bilinmeyen bir yol haritası ve aralıksız yürütülen temaslar var.Türkiye, yakın zamanda adı “çözüm süreci” konulan ancak başarısızlıkla sonuçlanan iki ayrı süreç yaşadı. 2010’da başlanan süreçte devlet yetkilileri ile PKK’lıların görüşmeler yürüttüğü ortaya çıktı ancak süreç olgunlaşmadan sona erdi.2013’te başlayan ikinci çözüm sürecinde ise işe İmralı ile görüşerek başlandı. DEM Parti’nin öncülü HDP’li milletvekillerinden oluşan heyetlerin iktidarın atabileceği somut adımlara verilecek karşılığı öğrenmeleri için İmralı ve Kandil’e gitmeleri uygun görüldü. Bir yandan akil insanlar heyetleri kurularak kamuoyu ikna edilmeye çalışıldı. Dünyadaki müzakere örneklerine yakın duran bu girişimin eksik ayağı parlamentoydu. Parlamentonun devre dışı kaldığı bu süreç de 7 Haziran 2016 seçimiyle tarihe karıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bahçeli ana aktör</h2>MHP lideri Devlet Bahçeli’nin grup kürsüsünden yaptığı konuşmalarla başladığı iddia edilen yeni sürece, “çözüm süreci” denilmesini en başta yine Bahçeli istemiyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer yandan bu sürecin “çözüm süreci” olup olmadığı da belirsiz zira Bahçeli’nin kürsü konuşmalarından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bile haberinin olmadığı iddiaları mevcut.</li></ul>Erdoğan, belki Bahçeli’nin sözlerini birebir bilmiyordu ancak kulislere yansıyan bilgiler açıklamaların MHP cephesinden gelmesi konusunda genel bir görüş birliği olduğu yönünde.Dünyada bunun örnekleri de var. Yakın örneklerden biri de MHP’nin tarihî lideri Alparslan Türkeş’in, o sırada Azerbaycan’la savaşan Ermenistan’la normalleşme çabalarına önderlik etmesi.Erdoğan’ın açıklamaları&nbsp;da bu noktada kafa karıştırıcı. Son olarak, “Cumhur İttifakı ortağımızın öncülüğünde son dönemde ortaya konan yaklaşımların bu geniş arka plan ışığında, önyargısız olarak değerlendirilmesinin daha faydalı olacağı kanaatindeyiz” ifadeleriyle, MHP’nin öncü rolüne vurgu yaptı. Ancak bu bütünüyle süreçten habersiz olunduğu iddialarını elbette doğrulamıyor. Aksi takdirde Adalet Bakanlığı’nın Ömer Öcalan’a İmralı iznini aniden vermesini de açıklamak mümkün değil.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünyadan örnekler</h2>Ancak olan bitenler dünyadaki diğer müzakere örneklerinden ayrışıyor. Öncelikle kamuoyuna şeffaf biçimde bir bilgilendirme yapılmıyor. Öyle ki Bahçeli’nin açıklamasından sonra sosyal medyada “Gerçekten Kürt sorunu var mı?” tartışmaları alıp yürüdü. Bahçeli bile açıklamalarında böyle bir sorun olmadığını söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kamuoyu bir sorun olduğuna ikna olmamışken çözümüne ikna edebilmek de çok kolay değil…</li></ul>Yine dünyadaki müzakere örneklerinden biri de çatışan tarafların barış görüşmelerine tereddütsüz ikna edilmesi.Gelen bilgiler gösteriyor ki örgüt yöneticileri de bu konuda görüş birliği içinde değil. Resmî açıklamalarda Öcalan’ın safında hizalanmış olsalar dahi, somut durumu görmeden adım atmayacakları, silah bırakmak gibi radikal bir kararı açıklamayacakları, açıklasalar dahi bunu eyleme dökmeyecekleri anlaşılıyor.Bir diğer konu Meclis’in ve sivil toplumun sürece katılması. Bahçeli, çözümün adresi olarak Meclis’i işaret etse bile AKP grubu dahil Meclis’te grubu bulunan partiler olanı biteni anlamış görünmüyor. Bu da bilgi açığından kaynaklanıyor. Spekülasyonlar yeni anayasa için bir masa kurulması durumunda daha fazla bilginin de geleceği yönünde…<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yol haritası var mı?</h2>Bütün bunlara rağmen bir yol haritası çizildi mi? Bu konuda bilgi alınabilecek adreslerden biri uzun süre sonra ailesinden biriyle, yeğeni DEM Parti Milletvekili Ömer Öcalan’la görüştürülen Abdullah Öcalan.Öcalan, bu görüşmede, üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu ve bunun için teorik ve pratik güce sahip bulunduğunu bildirdi ancak gelen bilgiler bu kapsamın dışına çıkan bir şey söylemediği yönünde.Kürt medyasından ilk günlerde akan bilgiler Öcalan’ın Kandil’e daha önce mektup gönderdiği, ardından telefonla görüşme yapmasına olanak tanındığı şeklindeydi. Öcalan’ın bu görüşmelerinde geniş bir mutabakat zemininin oluşturulduğunu söylediği iddia ediliyordu. İddiaya göre anadilde eğitimden Rojava’nın statüsüne kadar uzanan bu mutabakat zemini konusunda PKK yöneticilerinin bütünüyle ikna olmadığı yönündeydi.Tam da bu günlerde TUSAŞ’a yönelik terör saldırısının gerçekleşmesi, sürecin başlamadan bittiği iddialarına yol açtı.Ancak ortada bir süreçten bahseden de yok. Yansıyan bu iddialar da taraflarca sıkça yalanlanıyor. Bu durumda bir yol haritasından söz etmek mümkün mü?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bekle ve gör</h2>Ankara kulislerine yansıyan iddialar, henüz yolun başında bulunulduğu, bölgedeki gelişmelerin adım atılmasını zorunlu kıldığı, bu nedenle de adım atılacağı yönünde. Öcalan’ın cezaevinden çıkartılması için düzenleme yapılmasından anayasa adımına, Rojava’nın statüsünden kayyım yasağına kadar uzanan bir dizi adım atılacak mı, süreç içerisinde göreceğiz.Ancak tüm bunların gizli kapaklı yapılamayacağı da ortada. İktidar cephesi bu adımların Erdoğan’ın yeniden aday gösterilmesi için atıldığına yönelik iddiaları şiddetle reddediyor. Hatta “amaç bu olsa DEM Parti ile sınırlı müzakere yürütülerek de sonuç alınırdı” iddiasında da bulunuyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örtülü biçimde bazı yasa çalışmalarının yapıldığı, bunların henüz fikir geliştirme aşamasında olduğu iddiaları da var.</li></ul>Ancak gelişmeler Türkiye’de bu adımların atılmasının ne kadar zor ve sancılı&nbsp;olduğunu da gösteriyor. Dünyadaki örneklerden beslenmedikçe, şeffaf bir süreç yürütülmedikçe, kamuoyu ikna edilmeye çalışılmadıkça sonuç verecek kalıcı adım atmak da kolay değil. Ankara kulisleri, buna rağmen adım atılacağı, bir plan dahilinde hareket edildiği konusunda ısrarlı.Buna paralel olarak otoriter bir geleceğin Türkiye’yi beklediği, sürecin sonunun hüsran olacağı da muhalefet cephesinde konuşuluyor.Bu iki iddiadan hangisi hayat bulacak, ne zaman somut adımlar atılacak ya da atılmayacak, bizlere de bunu beklemek düşüyor…

Spektrum

Yeni bir çözüm süreci yürütüp yürütülmediğine, şayet yürütülüyorsa bu sürecin yol haritasının ne olduğuna dair haklı bir kafa karışıklığı var. Dünyadaki benzer süreçlerden ayrışan ve örtüşen yönleriyle, iktidar kanadının attığı adımları nasıl okumalı?

Yeni çözüm sürecine dair: Bekle ve gör

Kürt sorununun çözümü için yeni bir ‘’Kürt Açılımı’’nın veya ‘’Çözüm Süreci’’nin başlayacağına dair haber ve yorumlar bir süredir gazete sayfaları ile televizyon ekranlarını, dolayısıyla da Türkiye’nin siyasî gündemini meşgul ediyor. Şu var ki, Erdoğan’ın danışmanlarından Mehmet Uçum’un yeni bir çözüm sürecinin kesinlikle söz konusu olamayacağına ilişkin açıklamasını saymazsak, hükümet canibinden bu konuda henüz net bir açıklama yapılmış değil. Aksine iktidar cenahının dolaşımda olan bu rivayetle ilgili beyanlarında hükümetin gündeminde yeni bir çözüm sürecinin olduğuna dair net bir açıklama yer almıyor. Aksine Erdoğan ve Bahçeli’nin açıklamaları Cumhur İttifakı’nın yeni anayasa projesine başta DEM Parti olmak üzere muhalefetten destek sağlama amaçlı bir diyalog ve uzlaşma arayışı içinde olduklarını düşündürmektedir.Olaylar yeni yasama yılının açılışında MHP lideri Bahçeli’nin DEM Partililerin sıralarına gelerek onlarla tokalaşmasıyla başladı. Daha sonra bu hareketinin anlamını Bahçeli’nin kendisi şöyle açıkladı: &nbsp;‘’DEM sıralarına giderek elimi uzattım. Uzattığım el milli birlik ve kardeşliğimizin mesajıdır. (…) Gelin Türkiye partisi olun, milli birliğimizde kenetlenin teklifidir. Biz gelişigüzel, anlık olarak el uzatmayız. Biz durduk yere el vermeyiz. (…) DEM'e düşen sorumluluk uzanan elin kıymetini anlaması ve eşik olarak değerlendirmesidir.’’ (8 Ekim) Anlaşılacağı gibi, Bahçeli’nin bu sözlerinde çözüm süreci yönünde bir niyet değil, tam aksine ‘’bizimle uyumlu davranmazsanız sizin için iyi olmaz’’ iması vardır.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Bahçeli’ye teşekkür eden konuşmasında da doğrudan doğruya çözüm sürecini çağrıştıran bir ifade veya ibare yer almamaktadır. Nitekim Erdoğan 12 Ekim’de şöyle bir açıklama yaptı: ‘’Biz sayın Bahçeli'nin ortaya koyduğu tavrı ülkemizin demokrasi mücadelesi için olumlu ve anlamlı buluyoruz. Sayın Bahçeli, Türkiye'nin siyasi yapısında uzlaşma ve diyalog çağrısının önemine burada bir vurgu yapıyor. Dolayısıyla sayın Bahçeli'nin bu attığı adım bir kenara konulamaz. (…) Temennimiz odur ki bundan sonraki süreçte de bu adımları atanların sayısı çoğalsın. Bu adımları atanların sayısı çoğaldıkça da inşallah yeni anayasa konusunda toplumsal mutabakatın tabanını genişletebiliriz. Siyasetimizin temelinde, ülke meselelerinin geniş bir mutabakatla çözülmesi, toplumun farklı kesimlerinin de sürece dahil edilmesi yatıyor.’’ Erdoğan bu açıklamayı kendisine yöneltilen yeni bir çözüm süreci başlayacak mı mealindeki sorular üzerine yapıyor. &nbsp;Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkça amaçlarının sadece yeni bir anayasa için muhalefetle uzaşma sağlamak olduğunu dile getirmektedir.Özgürlük Gündemi’nin bu sayısında A. Rıza Çoban ‘’Açık Radyo’’nun kapatılmasını, kredi kartı sahiplerinden savunma sanayiini desteklemek adı altında alınmak istenen ‘’katkı payı’’ meselesini, Caner gerek ise 2024 Nobel İktisat Ödülü’nün Daren Acemoğu ve arkadaşlarına verilmesini ele alıp incelemektedirler.Bir sonraki sayıda buluşmak üzere.

Özgürlük Gündemi

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Çözüm süreci tartışmalarıyla ilgili olarak Abdullah Öcalan'a seslenen MHP lideri Devlet Bahçeli, "Teröristbaşı buyursun terörün bittiğini, örgütünün tasfiye edileceğini tek taraflı ilan etsin" dedi. Konuşmasını "Devlet terör örgütüyle pazarlığa tutuşmaz, müzakere etmez" sözleriyle sürdüren Bahçeli, "PKK için tek çözüm silah bırakıp adalete teslim olmalarıdır" dedi.

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin DEM Partililer ile tokalaşmasının ardından başlayan yeni "çözüm süreci" tartışmalarının gündemlerinde olmadığını belirtti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif: Çözüm süreci döneminde İçişleri Bakanı olan Efkan Ala, sürecin resmiyet kazanması açısından oldukça önemli bir adım olan 10 maddelik "Dolmabahçe Mutabakatı"nı açıklayan isimlerden biriydi.</li></ul>

Çözüm Süreci ile ilgili hikayeler