Özgürlük Araştırmaları Derneği 2015’ten beri yıllık Türkiye’de Basın Özgürlüğü raporları yayınlıyor. Prof. Dr. Burak Bilgehan Özpek’in düzenli olarak kaleme aldığı bu raporlarda Türkiye'de basının ve gazetecilerin karşılaştığı sorunlar, engellemeler ve özgürlük konularında derinlemesine bilgi sunarak, medyanın güncel durumuna dair genel bir bakış açısı sağlamaktadır. Geçtiğimiz hafta yayınlanan Türkiye’de Basın Özgürlüğü Raporu 2023 Raporu’nda da basın özgürlüğüne dair önemli konuları ele alarak Türkiye'de medyanın karşılaştığı sorunlara ışık tutuyor. Özpek, raporu "yasal çerçeve," "iktisadi bağımlılık" ve "kutuplaşma ve linç" başlıkları altında üç ana bölüme ayırmıştır.Raporun ilk bölümünde cezaevindeki gazeteci sayısının geçtiğimiz seneye kıyasla düşmüş olsa da sayının hala yüksek (37) olduğunu ve bunların ekseriyetini Kürt gazetecilerin oluşturduğunu belirtiliyor. Bu gazeteciler arasında Mercan Yanardağ ve Barış Pehlivan gibi kamuoyu tarafından bilinen isimler var. Bu bölümde ayrıca 2023 yılında herhangi bir basın kuruluşunun yasal yollardan kapatılmadığı belirtilmekte, fakat yine de yaşanan mali krizler nedeniyle birçok ulusal ve yerel gazetenin kapandığını veya dijital mecralara kaydığını vurgulanmaktadır. Bu yıl her ne kadar bir basın kuruluşu mahkeme kararıyla kapatılmamış olsa, bizim bültenlerimizde de sıklıkla değindiğimiz, birçok yayın kuruluşuna idari para ve yayın durdurma cezaları verilmiştir.Kanalları yayın politikasına göre “muhalif” ve “iktidara yakın” olarak kategorilere ayıran Özpek, muhalif yayın politikasına sahip kanalların 53 kez cezalandırılırken iktidara yakın yayın politikası izleyen kanalların yalnızca 5 kez cezalandırıldığı verisini paylaşıyor. Muhalif kanallara kesilen idari para cezası 17 milyon 335 bin TL iken, iktidara yakın kanallara yalnızca 1 milyon 674 bin TL idari para cezası kesildi. Rapor ayrıca RTÜK’ün geleneksel medyanın dışına taşarak Netflix, Disney+ gibi dijital platformları da hedef aldığını ve bu platformlara milyonlarca lira idari para cezası kestiği belirtiyor. Bu bölümde son olarak yasakların web siteleri ve sosyal medya platformlarını da etkisi altına aldığını ve 700 binin üstünde alan adının ve 55 bin tweet’in yasaklandığın ve bu sayıların özellikle Şubat ayındaki depremlerden sonra ivme kazandığını vurguluyor.Raporun ikinci bölümü iktisadi bağımlılık ilişkisine odaklanıyor. Özpek, kamu kaynakları tarafından desteklenen medya kuruluşlarının esasında hükümetin araç olarak kullandığı bir propaganda makinesi olduğunu ve basın özgürlüğünün teminatının “medyanın ticarileşmesi ve serbest piyasa koşulları içinde sadece müşterilerine karşı sorumlu olması’ gerektiğini belirtmektedir. Ne var ki, Türkiye’de geçtiğimiz yıllarda kamu kuruluşları ve iktisadi teşekkülleri verdikleri reklamlarda piyasa mantığından bağışık tercihler yapmışlardır. Örneğin, hükümete yakın AHaber ile görece daha bağımsız yayın politikası yürüten Habertürk’ün geçtiğimiz iki yılda üç büyük kamu bankası olan Halkbank, Ziraat Bankası ve Vakıfbank’tan aldıkları reklam saniyelerini karşılaştıran Özpek, iki bankanın Habertürk’e hiçbir reklam vermediğini, iki kanala da reklam veren Halk Bankası’nın ise A Haber’e binlerce kat daha fazla saniye reklam verdiğini ortaya koymaktadır. CHP ile Halk TV arasında ortaya çıkan ticari ilişkiye de yer veren Özpek, muhalif medyanın her ne kadar çoğulculuğa hizmet etse de ticari bir medya kuruluşları olarak bağımsız bir şekilde hareket ettiklerini söylemenin zor olduğunu belirtmektedir.Raporun üçüncü bölümü 2023 yılında, özellikle seçimlere yaklaşırken artan kutuplaşma ve linçe yer vermektedir. Kutuplaştırma, seçimlere kadar hükümetin sistematik olarak kullandığı, yalan ve montaj olan birçok haber ve görselin medya kuruluşları ve siyasetçiler eliyle yaygınlaştırıldığı bir yöntem ve strateji oldu. İktidar partisinin böylelikle kararsız seçmeni korkutup desteğini kendine çekmeyi amaçlayan bu stratejisinin hedefine ulaştığını gözlemledik. Öte yandan, kutuplaşmanın kutuplar içinde de gerçekleştiğine dikkat çeken Özpek, muhalif medya ve kamuoyu içinde de eleştiri kültürünün yok edildiğini belirtiyor. Neticede, “kutuplaşma aslında kendisini tamamlamış olduğu çünkü iki kutup da birbirini andıran bir yapıya büründü, birbirine benzedi.”Raporun tamamına linkten ulaşabilirsiniz: https://oad.org.tr/yayinlar/turkiyede-basin-ozgurlugu-raporu-2023/

Özgürlük Gündemi

Neticede, “kutuplaşma aslında kendisini tamamlamış olduğu çünkü iki kutup da birbirini andıran bir yapıya büründü, birbirine benzedi.”

Türkiye’de Basın Özgürlüğü Raporu 2023 Yayınlandı

&nbsp;ÖNERİYORUZ&nbsp;&nbsp;Konumuz özgürlük: Türkiye'de ekonomi, siyaset ve hukuk alanlarında giderek daralan bireysel özgürlük alanı, anlık haberlerle vatandaşların yeteri kadar gündeminde yer alamıyor. Bu ihtiyacı karşılamak üzere yola çıkan Özgürlük Araştırmaları Derneği, Özgürlük Gündemi ile Türkiye’nin hukuk devleti, ekonomi, siyaset ve sivil toplum gündemine ilişkin vakaları değerlendiriyor. Özgürlük Araştırmaları Derneği'nin hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/ozgurluk-gundemi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Özgürlük Gündemi</a>’ni iki haftada bir pazartesi günü Aposto’dan takip edebilir ve arşive <a fr-original-style="" href="https://oad.org.tr/category/yayinlar/ozgurlukgundemi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz.

Aposto Gündem

Mayıs ayındaki iki seçimin de kaybedilmesi üzerine CHP’nin merkezinde olduğu tartışmalar yoğunluk kazandı. Parti içi muhalefet, kongre hazırlıkları ve diğer partilerle ilişkiler gibi tartışma eksenlerine CHP’nin muhalefet medyası olan ilişkisi de eklendi. &nbsp;CHP Genel Başkan Yardımcısı Eren Erdem yaptığı yazılı açıklamada CHP ile Halk TV arasında yapılan anlaşmanın tek taraflı olarak feshedildiğini ve kanal ile ilişkilerinin sona erdiğini belirtti. Açıklamada "Halk TV isimli televizyon kanalı ile partimiz arasında yapılmış olan ve Anayasa Mahkemesi (Sayıştay) denetimine tabi; 01.01.2023 tarihli protokolün 6.3. maddesi kapsamında, partimiz tek taraflı fesih hakkını kullanmış, Halk TV ile tüm ilişkimiz sona ermiştir" ifadeleri kullanıldı. Halk TV’nin sahibi bu açıklamaya cevaben “CHP yönetiminin en doğal hakkı olan bu kararı saygıyla karşılıyoruz. Halk TV’nin objektif haberciliğinin muhatabı seyircisidir, izlenme oranları, seyircisiyle kurduğu derin ve sarsılmaz bağ da bunun kanıtıdır. Çağdaş Türkiye’den, kuruluş değerlerinden, halktan, emekten, gerçekten yana haberciliğimizden, RTÜK’ün rekor cezalarına rağmen taviz vermedik, şimdi de öyle olacak. Yayıncılıktaki ilkemiz bir partinin yanında ya da karşısında, bir partinin yönetiminin yanında ya da karşısında olmak değil halkın ve haklının yanında olmaktır." ifadelerini kullandı.Türkiye’de medya kuruluşları ile siyasi partiler arasındaki ilişkinin oldukça problemli olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye’nin basın özgürlüğü endekslerinde oldukça alt sıralarda yer almasının sebeplerinden biri de medya kuruluşlarının piyasa ekonomisinin dinamiklerinden muaf bir siyasi ilişkiler ağı ile varlıklarını sürdürme eğilimden kaynaklanmaktadır. Bu durum, Prof. Dr. Burak Bilgehan Özpek’in Özgürlük Araştırmaları Derneği için yazdığı “Türkiye’de Basın Özgürlüğü Raporu 2022” isimli raporda veriler ile ortaya konulmuştur.[1] İktidar partisinin medya patronlarına sağladığı maddi olanaklar ve iktidara yakın kuruluşların nasıl propaganda makinesine dönüştüğünü görebiliyoruz. Öte yandan, iktidar muhalif medya kuruluşlarını cezalarla sindirmeye çalışmaktadır.&nbsp;Son günlerde şahit olduğumuz tartışma ise medya-siyaset ekseninde çok da konuşulmayan muhalefet partileri ile muhalefet medyası arasındaki ilişki ile ilgili. CHP’nin Halk TV ile olan, içeriğine dair çok fazla bilgi sahibi olmadığımız ilişkinin iktidarın yandaş medya olan ile ilişkisine benzer yanları olduğunu görmek gerekir. Görünen o ki, CHP reklamlar ile maddi destek sağladığı Halk TV’nin yayın politikasından memnun kalmamış. Seçimden sonra CHP yönetimini eleştiren birçok yorumcuya programlarda yer verilmesi bu kararı hızlandırmış olabilir.Belirtmek gerekir ki, medya kuruluşlarının bağımsızlığı yalnızca iktidar partisinin değil muhalefet partilerinin de etkisinden uzak olmakla mümkündür. Medya bağımsızlığı tarafsız bir yayın politikasını zorunlu olarak beraberinde getirmez ki, buna piyasa ilişkilerinde gerek de yoktur. Fakat ne yazık ki, Türkiye’de medya kuruluşları gelir kaynağı olarak izleyici/okuyucularından çok siyasi aktörlerin sağladığı rantı gözetmekte, siyasi aktörler de medya kuruluşlarını bir propaganda aracı olarak kullanmak istemektedir. Özpek, Ocak 2023’te yayınlanan raporda muhalif medyanın içinde bulunduğu durumu ve CHP ile olan ilişkisini gözler önüne sermişti: “Özellikle 2023 senesinde yapılacak olan başkanlık seçimleri öncesi, muhalif medyanın tarafsızlığını yitirdiğini ve muhalefet içindeki bazı adaylar lehine yayın politikasını revize ettiği gözlemlenmiştir. Özellikle CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylık ihtimalinin güçlenmesiyle birlikte, onun karşısındaki en güçlü adaylardan birisi olan Ekrem İmamoğlu’nun aleyhine olabilecek bazı haberler yapılmıştır.”

CHP’nin Halk TV ile olan, içeriğine dair çok fazla bilgi sahibi olmadığımız ilişkinin iktidarın yandaş medya olan ile ilişkisine benzer yanları olduğunu görmek gerekir. 

CHP-Halk TV İlişkisi Sona Erdi

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">• Özgürlük Araştırmaları Derneği'nin hazırladığı Özgürlük Gündemi, 6 Şubat depremlerinden sonra ifade özgürlüğünü kısıtlama girişimlerini inceliyor.</h3><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İfade Özgürlüğü Saldırı Altındaİlk olarak, henüz depremin üçüncü gününde arama kurtarma çalışmaları devam ederken ve pek çok kişi enkaz altından Twitter mesajları yoluyla yardım çağrısında bulunurken Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), TikTok ve Twitter’ın bant genişliğini daralttı.&nbsp;Hangi yasal düzenlemeye dayandığı anlaşılamayan bu tedbir kamuoyunun yoğun tepkisi üzerine uygulamadan kaldırıldı. Yetkililer, Twitter yönetimiyle yapıcı görüşmeler yapıldığını açıkladı.İkinci olarak, depremle ilgili paylaşım yapanlar ilk günlerden itibaren gözaltına alınmaya başladı. Bu kapsamda akademisyen ve gazeteci Özgün Emre Koç askerlerin arama kurtarma çalışmalarına geç katıldığına ilişkin paylaşımları nedeniyle 8 Şubat günü gözaltına alınarak bir gece gözaltında tutulduktan sonra ifadesinin ardından serbest bırakıldı. Daha sonraki süreçte pek çok bilim insanı, gazeteci ve sıradan vatandaşın deprem paylaşımları nedeniyle gözaltına alındığına ilişkin haberler medyaya yansıdı.Üçüncü olarak, başta Ekşi Sözlük olmak üzere pek çok internet alan adı ve URL hakkında erişimin engellenmesi/içeriğin çıkarılması kararları verildi. Ekşi Sözlüğe erişimin Cumhurbaşkanlığının talebi üzerine 5651 sayılı Kanunun 8/A maddesi uyarınca BTK tarafından engellendiği belirtildi. Bu karar Ankara 4. Sulh Ceza Hakimliğince onaylanırken platformun topyekûn erişime engellenmesine neden olan somut içeriğin ne olduğu açıklanmadı. Yine Emniyet Genel Müdürlüğü'nün talebi üzerine 300’den fazla URL adresinin yanı sıra Kürtçe kitaplar yayınlayan Avesta Kitap’ın internet sitesi ve Rudaw televizyonunun internet sitesi erişime engellendi. Daha sonra yapılan itirazlar üzerine Avesta ve Rudaw’a ilişkin erişim engellemelerinin kaldırıldığı bildirildi.Dördüncü olarak deprem yayınları dolayısıyla pek çok muhalif televizyon kanalına RTÜK tarafından ekran karartma ve para cezaları verildi. Halk TV ve Tele 1 televizyon kanallarına % 5 para cezası, 5 kez de program durdurma cezası verilirken Fox TV’ye Orta Sayfa programı, Halk TV'ye de Halk Meydanı programı nedeniyle %3'er para cezası verildiği belirtildi. Bu cezalara neden olarak yapılan bazı yayınların halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği, ülkenin bölünmez bütünlüğüne aykırı olduğu ya da halkın tarafsız kanaat oluşturmasına engel olduğu gibi gerekçeler gösterildi.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/6405c1a5d1b312000600b599" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/ozgurluk-gundemi" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Abone ol</a>

Editörün Seçkisi

Türkiye'de, ifade ve basın özgürlüğü konusunda birçok araştırma yapılıyor. Raporlarda, Türkiye'nin hem ifade ve basın özgürlüğü endekslerinde dünyadaki konumu tartışılıyor hem de bu alanlarda artan hükümet baskısı ve tekelleşme nedenleriyle birlikte ele alınıyor.Özgürlük Araştırmaları Derneği'nin yayımladığı "<a fr-original-style="" href="chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https%3A/oad.org.tr/wp-content/uploads/2021/12/Tu%CC%88rkiyede-Basin-O%CC%88zgu%CC%88rlu%CC%88g%CC%86u%CC%88-Raporu-2021.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye'de Basın Özgürlüğü Raporu'nun</a>" 2021 yılı sonuçlarında dikkat çekici saptamalar yer alıyor. Türkiye'de medya sektörü üzerine kurulan iktidar tahakkümü ve basın özgürlüğüne karşı uygulanan sistematik baskılar raporda şu şekilde özetleniyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bu raporlarda varılan sonuç, kamu kaynaklarının iktisadi rasyonaliteden uzak şekilde siyasi sadakat karşılığı dağıtıldığı ve medya sahiplerinin de bu ilişkiler ağı içinde yer alarak sahibi oldukları kurumları hükümetin siyasi ajandasının emrine tahsis ettikleri yönündedir. Böylece hükümet, yasal çerçevenin kısıtlayıcı araçlarına başvurmadan, medyayı kontrolü altında tutabilmektedir. 2020 yılında yayımlanan rapordaysa dikkatimizi çeken nokta, yasal yaptırımların keskin şekilde yükselmesi ve özellikle RTÜK'ün medya üzerindeki denetleyici rolünü istismar ederek bir sansür kurumu gibi çalışmaya başlamasıdır."</blockquote>Medya üzerindeki baskı ve kontrolün, 2023 yılında yapılacak seçimler öncesinde toplumsal kutuplaşma ve gerilimi artırmada bir araç olarak kullanıldığı belirtilen raporda, muhalefet partileri tarafından yönetilen şehirlerde yerel medyanın kısmi bir özgürleşme sürecine girdiği iddia ediliyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"2019 yılında yapılan belediye seçimleri sonrası büyükşehir belediyelerinin büyük çoğunluğunun muhalefet adayları tarafından kazanılmasıyla birlikte muhalif medyanın sayısı ve niteliğinde yaşanan gözle görülür artıştır. Her ne kadar muhalif basının baskı altında olduğu dönemde yerel yönetimlerin desteğiyle kurulan basın kuruluşları demokrasinin gelişmesi açısından önem arz etse de kamu kaynaklarıyla finanse edilen medya olgusu muhalif basın için de geçerlidir ve günün sonunda orta ve uzun vadede medya özgürlüğüne kalıcı bir katkı yapması şüphelidir."</blockquote>Geleneksel medya kanallarının iktidar kontrolü altında bulunduğu bir dönemde, tarafsız ve bağımsız gazetecilik ilkesiyle hareket eden alternatif medya platformları, halkın doğru bilgiye erişimi ve medya özgürlüğüne katkı yapması açısından büyük önem taşıyor. Raporda, alternatif medya platformlarına ayrılan bölümde şu ifadeler yer alıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Özellikle 2015 senesinden sonra kurulan alternatif medya platformlarının da toplum ve siyaset üzerinde artan etkisinden bahsetmek gerekir. Mütevazi bütçelerle kurulan bu kurumlar, daha çok nitelikli içerik üretmeye odaklanmıştır ve entelektüel iktidarı temsil etme iddiasında bulunmaktadır. Mamafih, toplumun özellikle milliyetçi kesimlerinden bu kurumların finansmanına dair itirazlar yükselmekte, uluslararası kuruluşlardan bu platformlara sağlanan fonlar bir güvenlik açığı olarak tasvir edilmektedir."</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye, Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde ne durumda?</h2>Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) tarafından hazırlanan "2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'ne" göre Türkiye, 180 ülke içinde 149'uncu sırada yer alıyor. 26 gazetecininse gazetecilik faaliyetleri nedeniyle cezaevinde olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-61307115" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor.</a>2021 yılı endeksinde 153'üncü sırada olan Türkiye'nin 2022 yılında 4 sıra yükselerek 149'uncu sıraya "yükselmesinin" nedeni olarak medyaya dönük baskılara karşı sivil toplumun etkin mücadelesi gösteriliyor. Türkiye'de alternatif medya platformlarının sayısında yaşanan artışın basın özgürlüğüne karşı verilen mücadelede büyük önem taşıdığını belirtmek bu noktada önem taşıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/3/1654098065637.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.29" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Türkiye'de, medya üzerinde kurulan kontrol ve sansür mekanizmasının işleyişinde RTÜK başat bir rol üstleniyor. RTÜK, medya üzerindeki kontrol ve ceza tekelini muhalif medya kanalları üzerinde bir baskı aracı olarak kullanırken iktidara yakın medya kanallarının bu ceza sisteminden tamamen muaf olduğu göze çarpıyor.Basın Konseyi tarafından hazırlanan 2021 yılı "<a fr-original-style="" href="https://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-2021-yili-basin-ozgurlugu-raporu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Basın Özgürlüğü Raporu'nda</a>" RTÜK’ün 2021 yılı faaliyetleri şu şekilde özetleniyor<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"1 Ocak- 24 Aralık döneminde yaptığı 50 toplantıda, televizyonlara toplam tutarı 21 milyon 500 bin lirayı bulan idari para cezası verildi. Üst Kurul toplantılarında Halk TV’ye 23; TELE 1’e 21; Fox TV’ye 15; KRT’ye 8 ve Habertürk’e 4 olmak üzere toplam 71 idari para cezası uygulandı. İktidarı övmeleriyle bilinen veya kendini iktidara yakın konumlandıran ve iktidar lehine yayın yapan haber kanallarıyla ilgili RTÜK tek bir ceza vermedi. Haklarındaki şikâyet 100 bine dayanan bu kanallardan. A Haber sıfır, Ülke TV sıfır, Kanal 7 sıfır, TV-NET sıfır, CNN Türk sıfır ceza ile yılı tamamladı."</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki, ifade özgürlüğünde durum ne?</h2>Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) 2019 Şubat ayı ile 2020 Mart ayı arasında 169 ifade özgürlüğü davasına ait 319 duruşmanın verilerinden hazırladığı raporda Türkiye’de ifade özgürlüğünün ağır tablosunu ortaya koyuyor.Raporda öne çıkan ilk bulgu, duruşmaları takip edilen sanıkların çoğunun gazeteci, akademisyen, yazar ve sanatçılardan oluşması.Söz konusu rapordaki şu ifadeler, ifade özgürlüğünün kapsamından çıkarılarak bir terörle mücadele alanı haline getirildiğini ifade ediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"İfade özgürlüğü temelli davalarda sanıklar uluslararası standartlara aykırı olarak yargılanıyor, ifade özgürlüğü ve halkın haber alma hakkı kapsamında değerlendirilmesi gereken açıklamaları ve haberleri terör suçlarından hapis cezasına ve ağır para cezalarına mahkûm ediyor."</blockquote>Raporda ayrıca, adil yargılanma hakkının sistematik olarak ihlal edildiği ve gazetecilik faaliyetinden ötürü yargılanan sanıkların sıklıkla terörle ilişkili suçlardan yargılandığı <a fr-original-style="" href="https://www.stgm.org.tr/e-kutuphane/turkiyedeki-ifade-ozgurlugu-davalari-izleme-raporu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor.</a>Avrupa Birliği tarafından finanse edilen "Medya Çoğulculuğu ve Medya Özgürlüğü Merkezi (CMPF)" 2021 2021 yılı <a fr-original-style="" href="https://cmpf.eui.eu/mpm2021-results/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporunda</a>, Türkiye’de ifade özgürlüğünün yüksek risk altında olduğunu <a fr-original-style="" href="https://bianet.org/bianet/medya/248354-cmpf-raporu-turkiye-de-ifade-ozgurlugu-risk-altinda" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öne sürüyor.</a>"Temel koruma", "piyasa çoğulluğu", "siyasi bağımsızlık" ve "sosyal kapsayıcılık" kriterleri üzerinden yapılan değerlendirmede Türkiye, dört kriterin hepsinde yüksek risk kategorisinde yer alıyor.Rapordaki en çarpıcı bulgular olarak Türkiye’de medyanın %92 oranında yüksek risk grubunda olması, en çok izlenen 10 TV kanalının iktidar kontrolünde olması ve editoryal bağımsızlığın en yüksek risk grubunda yer alması en dikkat çeken bulgular arasında.

Özgürlük Araştırmaları Derneği ile ilgili hikayeler