<img src="https://images.aposto.com/2025/4/5/1746809437300.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kara kış geride kaldı, artık bahar zamanı: Yeniden doğuşun simgesi Hıdrellez</h1>Mayıs’ın 5’ini 6’sına bağlayan Hıdrellez gecesi, farklı kültür ve coğrafyalarda değişkenlik gösteren ritüellerle kutlansa da herkesi ortak bir duyguda buluşturuyor: Kara kış geride kaldı, artık bahar zamanı.Yazı: Deniz AytekinDoğanın döngüsünde&nbsp;yeniden doğuşun, umudun ve bereketin günü Hıdrellez, adını Hızır ile İlyas peygamberlerin yeryüzünde buluştukları günden alıyor. İnanışa göre ölümsüzlük sırrına eren Hızır karada, İlyas ise denizde yaşayanları korur, bu kutsal iki figür yılda yalnızca bir kez, 5 Mayıs gecesi biraraya gelirdi.&nbsp;İslamiyet’in etkisiyle şekillenen bu anlatının kökleri çok daha eskiye, Orta Asya’daki Nevruz’a, Mezopotamya’nın en ünlü Sümer tanrı ve tanrıçası Tammuz ve İnanna’nın soğuk ve zor geçen bir kışın ardından evlendikleri gün anısına yapılan bahar festivallerine, Roma dönemindeki çiçek tanrıçası (Sandro Botticelli’nin Primavera’sında resmedilen altı kadın figürden biri olan) Flora için yapılan Floralia festivallerine kadar uzanır.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/5/1746809502826.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.55" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">PrimaveraOsmanlı döneminde 6 Mayıs (eski Jülyen takvime göre 23 Nisan) halk arasında yaz mevsiminin başlangıcı kabul ediliyordu. Eski takvimde yıl ikiye ayrılmıştı: 23 Nisan’dan (6 Mayıs) 26 Ekim’e (8 Kasım) kadar süren 186 gün “Hızır günleri” adıyla yaz mevsimini, geri kalan 179 gün de “Kasım günleri” adıyla kış mevsimini oluşturuyor; Hıdrellez de kışın sona erip yazın başladığı gün olarak kutlanıyordu.&nbsp;Doğu Hıristiyanlığı’nda çok önemli bir yeri olan&nbsp;Aziz Yorgi (Aya Yorgi, Hagios Georgios ya da Saint George) kültü de bu günde kutlanıyordu. Türklerin bu topraklara geldikten sonra tanıdıkları Hıdrellez ve Aziz Yorgi, halkların etkileşimi sayesinde iç içe girerek her iki dine inananların birlikte kutladıkları bir bayrama, kültürel hafızayı canlı tutan bir ritüele dönüştü.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hıdrellez, 2017 yılında Türkiye ve Kuzey Makedonya’nın ortak başvurusuyla farklı halkların, dinlerin ve inanç sistemlerinin birleşim noktası olarak UNESCO'nun “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine eklendi.</li></ul>Hıdrellez vesilesiyle yapılan doğayla bağlantılı çeşitli tören ve ritüellerin&nbsp;ailenin ve topluluğun refahını, bereketini ve esenliğini güvence altına aldığına, gelecek yıl için hayvanları ve mahsulleri koruduğuna ve bu gecede dilenen dileklerin gerçek olacağına inanılıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hıdrellez ritüelleri</h2>En yaygın Hıdrellez ritüeli, insanların dileklerini bir kağıda yazarak toprağa gömmesi, su kenarına bırakması veya bir ağacın dalına asması, gül ağacı altına sembolik olarak küçük taşlarla dileklerini resmetmesidir. Dileklerin gerçeğe dönüşmesi için sabah saatlerinde bu objeler doğaya bırakılır ya da suya atılır. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#c0e5a0" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#c0e5a0 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/kara-kis-geride-kaldi-artik-bahar-zamani-yeniden-dogusun?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(192, 229, 160) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

Angst

Doğanın döngüsünde yeniden doğuşun, umudun ve bereketin günü Hıdrellez, adını Hızır ile İlyas peygamberlerin yeryüzünde buluştukları günden alıyor. İnanışa göre ölümsüzlük sırrına eren Hızır karada, İlyas ise denizde yaşayanları korur, bu kutsal iki figür yılda yalnızca bir kez, 5 Mayıs gecesi biraraya gelirdi.&nbsp;İslamiyet’in etkisiyle şekillenen bu anlatının kökleri çok daha eskiye, Orta Asya’daki Nevruz’a, Mezopotamya’nın en ünlü Sümer tanrı ve tanrıçası Tammuz ve İnanna’nın soğuk ve zor geçen bir kışın ardından evlendikleri gün anısına yapılan bahar festivallerine, Roma dönemindeki çiçek tanrıçası (Sandro Botticelli’nin Primavera’sında resmedilen altı kadın figürden biri olan) Flora için yapılan Floralia festivallerine kadar uzanır.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/1/1746465744909.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">PrimaveraOsmanlı döneminde 6 Mayıs (eski Jülyen takvime göre 23 Nisan) halk arasında yaz mevsiminin başlangıcı kabul ediliyordu. Eski takvimde yıl ikiye ayrılmıştı: 23 Nisan’dan (6 Mayıs) 26 Ekim’e (8 Kasım) kadar süren 186 gün “Hızır günleri” adıyla yaz mevsimini, geri kalan 179 gün de “Kasım günleri” adıyla kış mevsimini oluşturuyor; Hıdrellez de kışın sona erip yazın başladığı gün olarak kutlanıyordu.&nbsp;Doğu Hıristiyanlığı’nda çok önemli bir yeri olan Aziz Yorgi (Aya Yorgi, Hagios Georgios ya da Saint George) kültü de bu günde kutlanıyordu. Türklerin bu topraklara geldikten sonra tanıdıkları Hıdrellez ve Aziz Yorgi, halkların etkileşimi sayesinde iç içe girerek her iki dine inananların birlikte kutladıkları bir bayrama, kültürel hafızayı canlı tutan bir ritüele dönüştü.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hıdrellez, 2017 yılında Türkiye ve Kuzey Makedonya’nın ortak başvurusuyla farklı halkların, dinlerin ve inanç sistemlerinin birleşim noktası olarak UNESCO'nun “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine eklendi.</li></ul>Hıdrellez vesilesiyle yapılan doğayla bağlantılı çeşitli tören ve ritüellerin ailenin ve topluluğun refahını, bereketini ve esenliğini güvence altına aldığına, gelecek yıl için hayvanları ve mahsulleri koruduğuna ve bu gecede dilenen dileklerin gerçek olacağına inanılıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hıdrellez ritüelleri</h2>En yaygın Hıdrellez ritüeli, insanların dileklerini bir kağıda yazarak toprağa gömmesi, su kenarına bırakması veya bir ağacın dalına asması, gül ağacı altına sembolik olarak küçük taşlarla dileklerini resmetmesidir. Dileklerin gerçeğe dönüşmesi için sabah saatlerinde bu objeler doğaya bırakılır ya da suya atılır.&nbsp;Yaygın bir başka uygulama, ateşin arındırıcı gücünden faydalanmak, kötü ruhlardan ve hastalıklardan uzak durmak için Hıdrellez ateşinin üzerinden atlamaktır.Hıdrellez’i kutlayan birçok kültürde 5 Mayıs gecesi aile üyeleri ve komşular biraraya gelerek Hıdrellez sofrası kurar. Dayanışmayla hazırlanan yöresel yemekler paylaşılır, açık alanlarda topluca yenir. Hıdrellez sabahı evlerin pencere ve kapıları sonuna kadar açılarak bereket ve bolluk eve davet edilir.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/1/1746466103956.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.94" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hıdrellez günü doğanın içinde yürüyüş yaparak bolluk ve bereket dilemek, yürüyüş esnasında baharın tazeliğini taşıyan çiçek ve otları toplayıp suda bekletmek ve sabahın ilk ışıklarında bu suyla yüz yıkamak da yaygın bir gelenektir, sağlık ve güzellik getireceğine inanılır.Bazı yörelerde evlenmek isteyen genç kadınlar yüzük, kolye, küpe gibi kişisel eşyalarını&nbsp;su dolu bir çömlek içerisinde bir gül ağacının altına bırakır ve ertesi gün maniler eşliğinde çıkarır. Aynı evde yaşayan her bir kişi için toprağa yedişer fasülye ve nohut ekmek de bilinen Hıdrellez ritüellerindendir.

Mayıs’ın 5’ini 6’sına bağlayan Hıdrellez gecesi, farklı kültür ve coğrafyalarda değişkenlik gösteren ritüellerle kutlansa da herkesi ortak bir duyguda buluşturuyor: Kara kış geride kaldı, artık bahar zamanı.

Kara kış geride kaldı, artık bahar zamanı: Yeniden doğuşun simgesi Hıdrellez

Haklılık Payı’nda bugün toplu dilek dileyeceğiz, hazır mısınız? Bu fikir nereden çıktı, önce bir ondan bahsedeyim. Noel Baba hemşehrim diye midir bilmem, ben küçüklüğümden beri dilek dilemeye veya insana iyi hissettiren doğaüstü inanışlara bayılırım (evet daha 777 ortada bile yokken!) Nazar boncuğundan tutun, İtalya’nın şans getiren kırmızı biberine; Yerebatan Sarnıcı’nda suya para atmaktan, ‘iyi düşünelim iyi olsun’culuğa kadar bir sürü inanışa veya şans simgesine bayılırım. Yine küçükken dört yapraklı yonca arardım haldır haldır — hiçbir zaman üç yapraktan fazlasını bulamasam da. Dilek dileme fırsatı bir de baharın gelişini kutlamayla birleşirse, ooooh değmeyin o zaman keyfime. Bilenler tahmin etti bile belki, evet, Hıdırellez’den bahsediyorum!Rivayete göre Hıdırellez Günü ya da Balkanlar için <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/h1hFfuTJDp4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ederlezi</a>, Hızır ile İlyas Peygamberlerin yeryüzünde buluştukları günmüş. Hızır, yeşillikler ve su kenarlarında dolaşıp zor durumda olanlara yardım eden ulvi bir kişiymiş. İlyas da denizlerin koruyucusuymuş. Yılda sadece bir gün gül ağacının altında buluşurmuş Hıdırellez, o da 6 Mayıs günü yani baharın geldiği ve doğanın uyanışa geçtiği gün. O yüzden de bu inanışa göre 5 Mayıs’ı 6’sına bağlayan gece dilekler ya gül ağacının dibine gömülür ya da sabahında suya bırakılır (yerine göre bu ritüel farklılık gösterir*). Dileklerin taşlardan minyatürü ya da resmi yapılır genellikle. Bazıları otlar kaynatıp şifa ve güzellik bulacağına inanır, bazıları da cüzdanlarını açık bırakır ki içleri para dolsun. Mezopotamya, Akdeniz, Orta Doğu ve Balkanlar’da görülen bu inanışın kökenine dair farklı iddialar olsa da ağaca dilek bağlama veya ateşin üstünden atlama gibi adetler İslamiyet öncesi Türk kültürüyle ve Gök Tengri inancıyla örtüşüyor. İslam’da da ismi geçmeden, mistik bir bilgeliğe sahip olan Hızır’dan (ya da Hıdır) bahsedildiği söylenir. Hristiyanların Aya Yorgi’si (Saint George) ile aynı kişi midir hatta?Kimdir, kimlerdendir, kimindir… Bunların benim için çok önemi yok tabii. Biliyorum ki benim için güzel niyetlerle insana baharın gelişini kutlatan bugün hep çok özel oldu. Bu sene ise daha bir özel… Güzel ülkemiz bunca zorluktan geçerken ve ne yalan söyleyeyim için için “yine baharlar gelecek mi?” diye merak ederken baharın müjdecilerinden dilek dileme fikrinin beni ekstra heyecanlandırdığını fark ettim. Bu heyecanımı da sizinle paylaşmak ve toplu bir dilek dileme seansı yapmak istedim. Haklılık payı falan aramadan hem de! Bakalım bazılarınızın gönlünden neler geçmiş:“Aşk.”“Baharlar gelsin.”“Yeni bir iktidar.”“İktidar değişikliği, diğer her dileğimi de kapsayıp getirir.”"WhatsApp gruplarında yalan haber paylaşılmamasını.”“Duam belli duyan belli&nbsp;”“Hıdır bana bir sürü para getirdi. Hıdır eşimi yanına getirdi.”“Geçen senekiler olsun bi’, öyle dilerim.”“Yine aşk.”***<img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1683205596918.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon: Irmak Hacımusaoğlu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Şimdi de sıra bende, dediğim gibi hepimiz için diliyorum...Hoşgörü ve özgürlük diliyorum; kendinden olmayandan korkulmamasını/farklının öcü gibi algılanmamasını. “Bundan bana ne?” ve “Bundan sana ne?” diyebilmeyi öğrenmemizi diliyorum. Emeklerimiz boşa gitmesin, karşılığını alabilelim istiyorum: paraysa ihtiyacımız olan para, aşksa aşk, güzel yaşam şartlarıysa güzel yaşam şartları. Ertelemeyelim istiyorum hiçbir şeyi, korkmayalım ve tabii istediklerimizi yapabilmek için sağlıklı olalım. Biraz daha kaygısız olabilme lüksü diliyorum sonra; uzaklara da gitsek, “ne olacak bu memleketin hali” diye üzülmek istemiyorum artık.&nbsp;Ve bahar gelsin istiyorum.Hadi şimdi gözlerinizi kapatın ve sizler de içinizden geçirin, ne dilemek isterseniz. 3, 2, 1....Not: Dilekler arasındaki geçmiş zaman kullanımı da inanışlardan biri, dileklerin olmuş gibi dilenmesi. E ne de olsa bahar geldi!

20'lik

5 Mayıs'ı 6'sına bağlayan gece dilek tutmayı unutmayın! 

Bahar geldi a dostlar: Hıdırellez inancı

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perşembe günleri kurulan ada pazarının, burada sepetleri arkalarında, fileleri kollarında gezen adalılarla karşılaşmanın; biber, patlıcan, fasulye fiyatlarını karşılaştırıp memleket meselelerine dalmanın,&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aslen Büyükadalı, burada doğmuş Fıstık Ahmet’in Yeri’nde namıdiğer Prinkipo Meyhanesi’nde rakı mezeye oturmanın,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kışsa, kar yağmışsa, mehtaplı bir gecede dolunay varsa izlemeye Aya Yorgi’ye çıkıp şarap içmenin,&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ormanda yürürken ağaç dalları arasında denizle karşılaştığın noktada oturup Enis Batur, Ada Defterleri kitabını okumanın,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Denize girmek için Değirmen Plajı’nın veya&nbsp;Loc'ada’nın. Bira ve patates kızartması deniz ritüelinin ayrılmaz bir parçası.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659117258674.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Büyükada plajlarında nüfus<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sadece adada yaşayanın bildiği patikalardan inilen küçük koyların ve güzel dağ yollarının,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Maden Caddesi’nden geçerken karşına çıkan anılar ve kelimelerle dolu Reşat Nuri’nin Evi'nin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Evde yemeğin yoksa çarşıda bol kepçe Konak Lokantası’nın, Taş Fırın’da lahmacun ya da pidenin,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Akasya Fırını’ndan ekmek, bir gün önceden sipariş vererek Büyükada Fırını’ndan çilekli milföy almanın, şarküteri ihtiyaçları için Atılgan’ın,</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659118307777.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Adalı müdavim olduğu turşucusunda<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">&nbsp;Çarşı tarafında bir yerde oturmak istiyorsan Madame Sofia’nın denize bakan manzarasında pizza ya da Splendid Otel’in hemen yanında Akasya’da ağaçlarla çevrilmiş bir ortamda pizza ve makarnan yemenin,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kutlamalar için arada bir Heybeliada’da kaçmanın. Mavi iyi bir seçenek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gecenin bir yarısıysa en geç kapanan mekân "tarz bar"ın, kaçınılmaz olarak tek tercih.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Editörün notu:&nbsp;Fıstık Ahmet’i tanımayanlar için küçük bir özet geçelim. Nişantaşı Barba meyhanesini kapadıktan sonra yeniden adaya dönüyor. Zaman Satan Dükkân, Hoşçakal Prinkipo: Bir Rüyaydı Unut Git­sin, Büyükada’nın Solmayan Fotoğrafları, İlçemizi Tanıyalım: Adalar, Atina’daki Büyükada, Aya Yorgi Rehberi, Bir Başka Kentte Ölümü Beklemek, Prinkipo Mezeleri gibi kitapların yazarı. Rakı Ansiklopedisi’ni 55 kişiyle birlikte 2010’da yazıyor ve ansiklopedi “dünya ispirtolu içecek kitapları” arasında birincilik ödülü alıyor.

Soli

Ada vapuru yandan çarklı. Ada pazarı rengârenk. Büyükadalının müdavimi olduğu adreslerin peşindeyiz. 

Büyükada'da müdavimiyim 

Büyükada, İstanbul’dan balta girmemişliğiyle ayrılıyor öncelikle. Dokusu, bitki örtüsü, mimarisi İstanbul gibi perperişan edilmemiş. 30-60 yıl öncesine göre muhakkak nasibini almıştır ama İstanbul’u talan etmekten sıra Büyükada’ya gelmemiş henüz. Yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve yağışlı; kışın sessiz, yazın kalabalık. Kar yağdığında Aya Yorgi’ye çıkar, şarap içer buralılar. Yazın su kıyısında toplanılır, genelde Değirmen Plajı’nda. Adada komşuların vardır. Geçerken selam verdiğin, durduğun, bahçeye bu yıl ekilecek bitkileri, sulama sistemlerini konuştuğun, pazardan dönerken akşam yapacağın yemeği istişare ettiğin.&nbsp;Ben bu rutinleri; esnafla sohbet etmek ve yolda karşılaşıp çay içmek için durmaları Beşiktaş’ta da yaşıyordum. Adaya değil de kişiye özel ilişkiler gibi geliyor. Ama çıkmaz sokaklar gibi, gelenin geçenin belli olduğu, sınırları bulunan mekânların doğal yatkınlığı olsa gerek, dilediğinde bu yakın ilişkili günlük rutinleri kurmak daha mümkün ve kolay oluyor, istemezsen keşiş gibi yaşamak da olası.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658380484720.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Vardal, Caniş, Su, Canansu, Canan" <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Adaya gidenler, adadan gidenler</h2>6-7 Eylül olayları ve 1964 tehciri sonrası adadan çok şey eksilmiş. Sadece adadan değil, aynı durum Türkiye için de geçerli zaten. Benim tanıdığım yaşı büyük insanlar, günlük ilişkileri sayesinde Rumca, Ermenice, İspanyolca, İbranice konuşabiliyor. Bunu yaşıtlarım arasında ne yazık ki göremiyorum. Eskiden yaşayanların bir kısmı sürgün ediliyor, diğer bir kısmı da dostlarının gidişini saymaktansa memleketini terk ediyor. Kalanlar da kalmış veya sonradan dönmüş olanlar. Benim bile bugün okuduklarım, dinlediklerimle bu kadar içim burukken ada yerlilerinin bir yokluğun varlığıyla yaşamakta zorlandıklarını tahmin etmek güç değil sanki.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658380672772.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Adalılar<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Büyükada Rum; Musevi nüfusun yoğun olduğu bir yermiş, şu an ne yazık ki çok daha az. Burgaz’da şimdilerde Rum nüfusunun daha ağırlıklı olduğunu öğreniyorum, yaşayanlarından. Kınalı ise Ermenilerin yoğun olduğu ada olarak tarif ediliyor. Bugün bu halkların ne oranda adalarda yaşadığına hâkim değilim, sadece ülkenin azınlık olarak tanımladığı insanlar için yürüttüğü politikalar dolayısıyla giderek azaldığını tahmin ediyorum.Amcamlar burada yaşadığı için çok uzun zamandır adaya gidip gelsem de adanın gözlemleyebileceğim yerleşik hayatında yeniyim. Henüz iki yıldır adalıyım. Her sene “ada bu yaz çok bozdu, eski ada artık yok” teranesi dönüyor. Zaman karşısında, eskiye özlem duymak kaçınılmaz oluyor. Nostalji duygusunun o acı tadı, henüz yabancı olan biri olarak benim için öyle baskın değil. Fakat turistlerin en şikayetçi olunan yanı herhâlde, Iğdır’dan Edirne’ye, ülkenin her yerinde olduğu gibi, burada da ırkıdır. Bu öfkenin içinde, adada azınlık politikaları yüzünden kaybedilmiş olan komşuların ve dostların sitemi de mevcuttur. Nereden nasıl yaklaşarak anlamalıyız, kestiremiyorum. Benim için turist işte biri gelir, biri gider. Bir okuma yapmıyorum. Çevreyi temiz tutalım diyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658380787385.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hafta içi, ada kalabalıkları<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Katılımcı ve sorgulanabilir belediyecilik mümkün mü?</h2>Yaygın olarak kullanılan mahalle ve yardımlaşma WhatsApp grupları var. Bunlar adadaki at ve köpek barınaklarının haftalık kontrollerini sağlarken haberleşmek için de işliyor, ayrıştırılan çöplerin toplanması, bir konferans, etkinlik katılımı için de. Özellikle yaz-kış oturanlar, uzaktan bakınca kimi zaman gereksiz bulunabilecek bir özenle ilgileniyorlar her şeyle.&nbsp;Belediye faaliyetleri, yeni projeler sunmak, yapılan uygulamaların takibi ve duyurulması, zaman zaman adanın muhafaza edilmesi için harcanan çaba kimileri için manasız dursa da ben bugün bunu önemli buluyorum. Katılımcı ve sorgulanabilir belediyecilik için vakti olan insanların zaman ayırması küçümsenecek bir şey değil. Talan ve rantın önünde bir engel olduklarını düşünüyorum, şeffaf ve hesap veren politikalar sadece ada mikrokozmosunun değil, şehirleşmenin bir parçası olmalı.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658380924720.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Lodos, poyraz olmayan bir günde<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Muhtemelen ulaşımın alışık olduğumuzdan farklı işleyişi yolculuklarda insani insiyatiflerin müdahalesine de bir zemin hazırlıyordur ada gibi yerlerde. Olası aksilikler için çözüm üretmek için haberleşme ağına, ikinci bir kişiye ihtiyacını artırıyor. Buna kısıtlanmak ya da yakınlaştırmak demek mümkün. Aynı anda ikisi de aslında. Bende “hâllederiz yaa” ya da “noolabilir ki” mantığı egemen olduğu için stres olmuyor, öyle uzun uzun plan da yapmıyorum. Adaya taşındığımdan beri de İstanbul’a gidiş-dönüş rutinlerim beni mağduriyete sürüklemeyecek sıklıkta olduğu için belki de dikkatim hiç yolculuğun imkânlarını kollamak üstüne olmadı.&nbsp;Tabii ki hava durumuna şehirdekinden bir tık daha kulağım kesik. “Üstüme hırka alayım mı hava serin mi?” gibi değil de “Lodos-poyraz ne durumda vapurlar işliyor mu, deniz taksi çalışıyor mu?”&nbsp;gündeliğin oluyor mevsimine göre. Bu benim sevdiğim bir şey. İstanbul’dayken de yağmura yakalanmak, üzerime su sıçratan arabalara lanet etmekten içten içe keyif aldım hep. Ortalama tatsızlıklardan daha çok seviyorum böyle kötü günlerin unutulmazlığını.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Adalar Özerk Cumhuriyeti</h2>Adada mutlu olmak daha kolay bence ya da en azından mutsuz olmak daha zor. Manzaraya neden gereksinim duyuyoruz bilmiyorum ama denizin yanıbaşında oluşu, gökyüzünü görebilmek için uğraşmaya gerek olmaması ne güzel. En kötü hissettiğim veya yaşadığım günde bile biçare hissetmiyorum kendimi. Bir rüyanın içine çekiliyor gibi oluyorum İstanbul’dan adaya gelirken. Benim için önemli ve büyük bir işe kalkışmaya geldim adaya: kendim için çalışmaya geldim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658381040417.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gökyüzünü gösteren ada evleri<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kendimi köksüz biri olarak tarif edebilirim. Bunu hep bir eksiklik olarak gördüğüm için de kendime kerteriz alacak bir geçmiş yaratmak için çabaladım çoğunlukla. Bunu arkadaşlarımla hatırlanacak bir mazi oluşturmaya çalışarak, evvelki bir aşkın izlerini toplayarak veya yakın geçmişi biriktirerek yapmayı denedim. Adada olmak sınırları, ucu bucağı belli bir parça kayanın üzerinde yuva kurmak bana bu yüzden iyi geldi. Aidiyetin basit görünüşü, hem tam bağımsız hem kendine bağımlı bırakışı belki.&nbsp;Balıkçı Nusret Abi var burada, amcamın arkadaşı, o anlatmıştı, gençlikleri zamanında şimdiki gibi deniz taksi falanların da olmadığı günlerde, İstanbul’da kafaları çekip gazete motoruyla sabahın köründe kendilerini adaya attıklarını. Böyle haytalıklar beni hemen cezbediyor. Öyle serseri bir hikâyem olsa çok hoşuma giderdi ama olacak inanıyorum. Daha çok vaktim var.İstanbul’da yaşadığım 13 sene içinde geçici bir odanın varlığı beni özgürleştiriyor sanıyordum. İstediğim zaman valizimi alıp gidebilmek hareket kabiliyetimi arttırıyor diye düşünüyordum. Adada bir ev alınca şuna aydım: dönecek bir yerimin olması aslında özgürleştirdi beni. Bunun adada olmasını da tesadüfi bulmuyorum. İstanbul’un görebildiğim uzaklıkta ve yanıbaşımda olması, sırtımı döndüğümde gözümün önünden her şeyin çekilmesi müthiş. Bir arkadaşım adada yaşamaya başladığımda "Yalnızlıkla ne kadar iyi baş ediyorsun,” demişti, bir diğeri de “Flörtleştiğim kız karşıda otursa konuşmayı bırakırım,” diyordu. Yalnız kalmakla bir derdim olmadığı için şehre farklı bir şekilde mesafelenmem benim için "kendimle vakit geçirmek için daha bölünmez bir zamana sahibim artık" anlamına geliyor.

Mahalleli & Yazı: Vardal Caniş. Fotoğraflar: Deniz Sabuncu

Geniş zamanda Büyükada

<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1658381582292.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dondurmacı Yunus, öğle saatlerinde, gölgede<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gün doğduğunda Aya Yorgi’deydik bu hafta, güneş hoşçakal derken denizin kenarında, ayağımızda şıpıdık terlikler vardı. Sakindik, sükutta ve hayalde. Ada hâli, belki de nerede yaşarsak yaşayalım içimizde taşımamız gereken bir duygu. Ada hâli, belki de müziğin sesine bedeninin eşlik ettiği sabahların, rüzgârın esintisiyle gelen hafif ürpertinin, bavulun içindeki kumun hâli. Peki ya senin “adan" neresi? Yaz bize: magazines@aposto.comHaftaya başka adalılarla müdavimi oldukları yerlerde, kalabalıklardan kaçtıkları rotalarında, rutinlerinde buluşmak üzere.

Aya Yorgi ile ilgili hikayeler