<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Pasifik’te bulunan ve iklim krizinin etkilerine karşı en hassas olan ülkeler arasında gösterilen Vanuatu, Fiji ve Samoa ekokırımın suç kabul edilmesi için Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuruda ekokırımın, soykırım ve savaş suçu ile birlikte cezalandırılabilen bir suç olarak kabul edilmesi talep ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Bu değişiklik kabul edilirse, büyük ölçekli ekosistem ve çevre tahribatı yaratan şirketlerin başkanları veya devlet başkanları gibi bireylerin kovuşturulmaya uğraması mümkün olabilecek.</li></ul>

Angst

⚡️ Lightning Round<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/en/germany-car-drives-into-crowd-in-berlin-1-dead/a-62047107" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A 29-year-old driver</a> drove into a crowd of pedestrians in Berlin's Charlottenburg neighborhood, leaving at least one dead and eight wounded. The suspected driver has been taken into police custody, and the person who lost her life at the scene was identified as a school teacher.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/austria-germany-education-ff7280123c35fce6437b4acd1230d6be" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">More than 100 students and teachers</a> on a school trip in Austria from Germany had to be airlifted to safety, after they followed an online map that directed them onto a partly suspended and difficult trail on a ridge leading up to Walmendinger Horn.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/hun-sen-thailand-beijing-china-cambodia-ac6a298e9b4d142139be99403d42f6ad" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">China and Cambodia</a> agreed on a contentious naval port expansion project, ignoring the US concerns around how it may provide Beijing with a strategically important military base on the Gulf of Thailand.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/russia-ukraine-sports-new-zealand-united-states-fiji-fca11dc9117214a679845e6ab4300e2b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The US</a> won the case to seize a $325 million Russian-owned superyacht in Fiji, and immediately started sailing it away from the country — a significant victory in the US' goal to seize the assets of Russian oligarchs around the world due to the invasion of Ukraine.</li></ul>

Aposto World

• Çin&nbsp;Dışişleri Bakanı, Pasifik bölgesindeki 10 ada ülkesinin temsilcileriyle Fiji'de bir araya geldi. Görüşmede imzalanması planlanan "Ortak Kalkınma Vizyonu" isimli ticaret ve güvenlik anlaşması, "bölgesel istikrara tehdit oluşturacağı"&nbsp;gerekçesiyle bazı ülkeler tarafından reddedilince, imzalanmadı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: ABD Başkanı Biden'ın geçtiğimiz hafta düzenlediği Asya seyahatinde, 13 ülke ile "Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi" isimli ticaret ve ekonomi anlaşması imzalanmış, bu adım "Çin'in bölgede artan gücüne karşı çevreleme taktiği"&nbsp;olarak yorumlanmıştı.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">Olimpiyat’ın en yeni sporlarından 7’li rugby’de, en köklü kültüre sahip ülkelerin başında&nbsp;Okyanusya’da yer alan takımada ülkesi Fiji geliyor. Fiji’de 15’li rugby’nin popülerliğini 7’li formata bırakması ise dikkate değer bir serüvene sahip.</blockquote>Rugby ekolüne sahip ülkeler denince akla ilk gelen kuşkusuz Yeni Zelanda’dır. Erkeklerde üç, kadınlarda ise beş şampiyonlukla en fazla Dünya Kupası’na sahip ülke olan Yeni Zelanda, oluşturduğu kültürle rugby’de bütün takımların hedefindeki sisteme sahip; hem mağlup etmek için hem de seviyelerine ulaşmak için. Ancak özellikle 7’li rugby’nin Olimpiyat Oyunları’nda arz-ı endam ettiği 2016’dan bu yana sporun bir süper gücü daha dünya gündemine girdi: Fiji.7’li Rugby Dünya Kupası’nı iki kere, World Rugby Sevens Series’i ise dört kere kazanan Fiji, rugby union’ın bu hızlı ve ölçeği bir nebze küçültülmüş formunun zirvesindeki ülke. Yer aldığı Okyanusya’nın geri kalan ülkelerinin aksine Fiji’nin, 7’li rugby’yi 15’li rugby’ye tercih etmesinin ise kaydadeğer bir öyküsü var.OVAL TOP TAKIMADA’YA ULAŞIYORFiji, Pasifik Okyanusu’nun güneyinde, yaklaşık 330 adanın oluşturduğu bir takımada ülkesi. Yaklaşık 110 adasında yerleşimin bulunduğu bu takımada, doğudan batıya 1000 kilometrelik bir genişliğe ulaşıyor. İlk yerleşimlerin milattan önce 3500 ile 1000 yılları arasında yapıldığı tahmin edilen Fiji’de, daha sonra Batı Pasifik’in Melanezya kültürü hâkim olsa da özellikle komşu takımadalarla ticaret ilişkilerinden dolayı Polinezya kültürü de baskın bir şekilde hissediliyordu. 16. yüzyılda Avrupalıların Fiji’ye varması ve daha sonra takımadayı kolonileştirmesiyle birlikte ise Fiji kültürüne ait pek çok unsur baskı altına alındı ve dönüşüme uğradı.Fiji’nin bilinen ilk Avrupalı ziyaretçisi, Hollandalı denizci Abel Tasman’ın takımadaları 1643’te gördüğü biliniyor. Takımadanın haritalarda yer alması ise koloni yöneticisi William Bligh’ın meşhur HMS Bounty gemisiyle bugünün Endonezya’sına yaptığı yolculukla 1789’u buldu. 19. yüzyılın ilk yarısı ise Avrupalı güçlerin ve ABD’nin ülkeyi kontrol etme çabalarıyla geçti. Amerikan İç Savaşı’ndan sonra artan pamuk fiyatları nedeniyle takımadaya toprak satın alıp pamuk yetiştirmek üzere, çoğunluğu Avustralya’dan olmak üzere birçok göçmen gelmeye başladı.Böylelikle adalardaki Britanyalı nüfusu artarken, ABD Donanması’ndan gelen saldırı tehditlerine karşı, 1871’de çoğunluğu Avrupalılardan oluşan bir hükümetin yönettiği bir anayasal monarşi kuruldu. Australian Polynesia Company şirketiyle, Fiji’nin borçlarını üstlenmesi karşılığında kurulan hükümetin ömrü fazla uzun olmadı. Bir yıl sonra, 1872’de, yeni rejimin çökmesinin ardından Fiji lideri, Ratusu, Seru Epenisa Cakobau’nun ülkenin kontrolünü Britanyalılara verme önerisi Birleşik Krallık tarafından kabul edildi ve 1874’te Fiji resmen Britanya sömürgesi oldu.Sömürge yönetiminin ağır sonuçlarının yanı sıra, takımadada devam etmekte olan kültürel dönüşümler de bundan etkilendi. Fransız sosyolog Jacques Defrance’ın da altını çizdiği gibi, modern sporun dünyaya yayılmasının hız ve süreklilik kazanmasındaki en önemli etkenlerden biri, Britanya’da doğan sporların sömürge yönetimleri aracılığıyla çeşitli coğrafyalarda oynanmaya başlanmasıydı. Fiji ve rugby için de bu durum geçerliydi.&nbsp;Mevcut kurallarının temelleri atılarak ilk defa 1823’te oynandığı tahmin edilen rugby, yüzyılın ikinci yarısında Okyanusya’ya ulaşmış, 1860 ve 1870’lerde ise bölgede bulunan İngiliz askeri birliklerinin de etkisiyle Yeni Zelanda’da popüler hale gelmeye başlamıştı. Fiji’nin en büyük adası olan Viti Levu’da Britanyalı, Yeni Zelandalı ve Fijili askerlerin 1884’te yaptıkları maç, takımadada kayıtlara geçen ilk rugby maçı oldu. Rugby, aynı zamanda Fiji’de Hristiyanlığı yaymak ve yerel dinleri baskı altına almak için uzun süredir çaba gösteren İngiltere için de önemli bir araç olmuştu. Victoria İngiltere’sinin, dini pratikleri fiziksellik ve maskülenite vurgusu ile bir araya getiren yaygın kültürlerinden, ‘Kaslı Hristiyanlık’ (Muscular Christianity) Fiji kıyılarına rugby ile vurmuştu. Fiji, resmen rugby ile tanışmıştı.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1652429262148.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.40" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><figure fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; box-sizing: border-box;"><figcaption fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fiji erkek rugby milli takımı, 1939</figcaption><figcaption fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; font-style: italic; box-sizing: border-box;">Kaynak: Wikimedia Commons</figcaption></figure>DARBE VE DÜNYA KUPASI20. yüzyılın başında rugby, Fiji’deki en popüler spor olmuştu bile. 1913’te Fiji’nin ilk rugby kulübü ve Rugby Federasyonu, Yeni Zelandalı PJ Sheehan tarafından kuruldu. Federasyon yönetiminin ve ilk milli takımın neredeyse tamamı Avrupalılardan oluşurken, yerliler arasında da sporun yaygınlaşmasıyla 1914’te Fiji Yerli Rugby Federasyonu (Fiji Native Union), Fiji Rugby Federasyonu ile birleşti ve milli takıma oyuncu vermeye başladı.Fiji, ilk uluslararası maçını 1924’te bir başka Okyanusya ada ülkesi olan Samoa’ya karşı oynadı. Maç, Fijili oyuncular daha sonra Tonga’ya gideceği, Samoalı oyuncuların ise işe gitmesi gerektiği için sabah 7’de oynanmıştı. Misafir takım maçı 6-0 kazandı ve Fiji’yi rugby’nin dünya haritasına yerleştirdi.Fiji, rugby’nin elit ülkeleri arasında üst sıralarda yer almasa da, 1960’lardan itibaren Avrupa turnelerine başladı ve 20. Yüzyıl boyunca kaydadeğer sonuçlar elde eden bir ülke oldu. 1970’te yaklaşık 100 yıl süren Britanya yönetiminin son bulması ve ülkenin bağımsızlığını kazanmasının ardından, özellikle yerliler arasında iyiden iyiye popülerlik kazanmış olan rugby’de uluslararası alanda önemli başarılar da gelmeye başladı.1977’de İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda’nın seçkin oyuncularından oluşan British &amp; Irish Lions takımını mağlup eden Fiji, 1982’de ise 15 maçlık bir galibiyet serisi yakaladı. Bu sonuçlarla birlikte, 1987’de ilk defa düzenlenen erkekler Rugby Dünya Kupası’na, Uluslararası Rugby Federasyonu (International Rugby Football Board, IRFB) tarafından davet edilen dokuz ülkeden biri oldu. Coğrafi olarak çok yakın oldukları Yeni Zelanda ve Avustralya’da düzenlenen turnuvaya katılımları ise oldukça meşakkatli olacaktı.Fiji’nin sahip olduğu coğrafi genişlik ve irili ufaklı adalardan oluşan yapısı ülke içerisinde ve ülkenin dünyanın geri kalanıyla iletişimini oldukça zorlaştırıyordu. Örneğin, milli takım koçları takıma bir rugby oyuncusu almak istediklerinde, önce oyuncunun bulunduğu adadaki polis merkezini arıyor, polis merkezinden birisi bisikletle oyuncunun köyüne gidiyor ve -eğer bulabilirse- takıma çağrıldığını haber veriyordu. Telefon hattının olmadığı yerlerde ise mektup yazılıyordu.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><figure fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; box-sizing: border-box;"><blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">Tekne ayda bir adaları dolaşıp yiyecek götürüyordu, bu nedenle oyunculara ulaşmanın tek yolu mektubu tekneye verip doğru kişiye ulaşmasını ve oyuncunun da cevap yazıp yeniden tekneyle gönderebileceğini ummaktı.</blockquote></figure><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bütün bu koşullar altında, milli takım koçu George Simpkin önderliğinde Fiji’nin Rugby Dünya Kupası hazırlıkları başladı. Ancak turnuvanın başlamasına yaklaşık bir hafta kala, 14 Mayıs 1987 günü, o yıl ülkede gerçekleşecek iki askeri darbeden ilki başladı. Yarbay Sitiveni Rabuka’nın öncülük ettiği on asker, Fiji Temsilciler Meclisi’ne girdi ve Başbakan Timoci Bavadra ile yasama üyelerinin meclisi boşaltmasını istedi. Talepleri direnişle karşılaşmadan kabul edildikten sonra, Rabuka, Britanya monarkının ülkedeki temsilcisi Genel-Vali (Governor-General) ile görüşerek ülkedeki yerlilerin karşılaştığı ayrımcılıkla ilgili kaygılarını dile getirdi, Vali’den bununla ilgili bir komisyon kurulacağı ve kendisi için af çıkarılacağı güvencesini aldı ve parlamento feshedildi. İronik bir şekilde, bundan dört ay sonra yapılacak olan ikinci darbeyle birlikte Genel-Valilik pozisyonu feshedilecek, Kraliçe İkinci Elizabeth’in devlet başkanı olduğu ibaresi anayasadan çıkarılacak ve cumhuriyet ilan edilecekti.Bütün bunlar olurken Başkent Suva’daki ordu kışlasında, Fiji erkek rugby milli takımı antrenmanlarına devam ediyordu. Radyoda darbe bildirisi okunmasına karşın Simpkin ve oyuncuların darbeden haberi yoktu. Koç kışlada hareketliliği fark etmiş, yedek birliklerin getirildiği haberini almıştı. Ancak yedek birliklere neden ihtiyaç olduğu sorusu kafasına dank ettiğinde darbeden haberdar olmuşlardı.Bu esnada Yeni Zelanda’da kaygı ve telaş hakimdi. Darbe haber alındığında Dünya Kupası organizasyon yönetimi Fiji Rugby Federasyonu’na ulaşmaya çalışmıştı ancak telefon hatları kesilmişti. Fiji yerine Samoa’nın davet edilmesi ciddi bir olasılık olarak tartışılıyordu. Simpkin de kupaya gidip gidemeycekleri konusunda benzer endişeler içindeydi. Arkadaşı olan subaylarla konuştuğunda Yarbay Rabuka’nın özel olarak kendilerini kupaya götürecek bir uçağa bineceklerinin teminatını verdiğini öğrenmişti.Fiji Times gazetesinin spor editörü Sri Krishnamurthi, Samoa’nın Dünya Kupası’nda Fiji’nin yerini alabileceği haberlerini duymuştu. Takımın kamp yaptığı kışlaya giderek Simpkin’i buldu ve katılıp katılmayacaklarını sordu. Kendinden emin bir evet cevabı alınca “[IRFB’ye] haber verme işini bana bırakın. Ben hallederim.” dedi ve Auckland’daki Rugby News’te çalışan arkadaşı Dean McLachlan’ı aradı. Telefonda uluslararası hat bulamayınca operatörü aradı ve acilen Yeni Zelanda ile konuşması gerektiğini söyleyerek hat açtırdı. Fiji’nin çeyrek finale yükselerek noktalayacağı ilk Rugby Dünya Kupası macerası başlamıştı.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1652429347888.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.48" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><figure fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; box-sizing: border-box;"><figcaption fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; font-style: italic; box-sizing: border-box;">Fiji, ikonik beyaz formasıyla 1987 Rugby Dünya Kupası’nda. Kaynak: Rugby World</figcaption></figure><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://serbestatis.co/hic-sunt-vitienses/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Hic sunt Vitienses

• AB Komisyonu, Rus devlet görevlilerine ve iş insanlarına yönelik vize kolaylığı sağlayan anlaşmanın iptal edildiğini açıkladı. Sıradan Rusya vatandaşlarının bu karardan muaf tutulacağı belirtildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Direniş: Rusya işgali altındaki Mariupol'de, Ukrayna direnişinin devam ettiği son nokta olan Azovstal çelik fabrikasında çatışmaların devam ettiği ve sivillerin hala fabrika bölgesinde olduğunu belirtildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yaptırımlar: Fiji'de, Rus oligark Süleyman Kerimov'a ait olan 300 milyon dolar değerindeki lüks yata ABD'nin isteği üzerine el konulduğu açıklandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama: Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Rusya'nın Ukrayna'da başarısız olduğunu söyleyerek "Ruslar kendi açılarından savaşı çoktan kaybetti. Ukrayna'yı ele geçiremedi. Vladimir Putin, Kiev sokaklarında boy gösteremeyecek. Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini deviremeyecekler. NATO'yu da bölemediler." ifadelerini kullandı.</li></ul>

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>‘Otelimize hoş geldiniz! Lütfen gerekmedikçe havlunuzu yıkamaya göndermeyin, çevreyi koruyor(-muş gibi yapıyoruz)uz!Çevre dostu zannettiğimiz birçok kurum, uygulama ve ürün aslında “-mış” gibi yapabiliyor. Şirketler markaları için, daha yeşil yöntemler araştırıp yatırım yapmaktansa, müşterilerinin gözlerini yeşile boyamaya daha çok zaman ve para harcayabiliyorlar.&nbsp;Yeşil aklama, yeşil badana, yeşil beyin yıkama gibi dilimizde birçok çevirisi var ‘greenwashing’in. ‘Greenwash’ terimini ilk defa çevre aktivisti Jay Westerveld 1986’da otelcilik sektörü hakkında yazdığı deneme yazısında kullanıyor;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Jay, sörf için gittiği Fiji’de kaldığı basit otelde havlu bulunmadığı için, yandaki havalı otelden havlu ödünç almaya gider. Otele girdiğinde, bizlerin de oldukça aşina olduğu, ‘doğaya duyarlı çevre dostu otel olduğumuz için lütfen havlunuzu gerekmedikçe yıkamaya göndermeyin ve tekrar kullanın’ tarzı ibareleri fark eder. Bu mesajdaki ironi Jay’i oldukça güldürür. Doğayı korumak adına havluları tekrar kullanmayı salık veren bu otel, Fiji’ye daha çok turist çekip daha çok para kazanabilmek adına bulunduğu bölgedeki doğayı hiçe sayarak yenileme ve büyüme inşaat çalışmalarına devam etmekte ve yıkama gibi bazı masraflarını azaltmak adına bu yöntemi kullanmaktadır. Ülkesine geri döndüğünde oteldeki havluların yıkanmasına gönderme yaptığı makalesinde, greenwash yani; Türkçe’de belki daha çok anlam kazandığı karşılığı ‘yeşil aklama’ deyimini kullanır.&nbsp;</li></ul>Yeşil aklamayı örneklemek için, hazır Fiji demişken, <a fr-original-style="" href="https://www.fijiwater.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fiji</a> marka sudan bahsedelim. Firma 1996’da kurulmuş olsa da, markayla tanışmam, bir yoga eğitimi için Kaliforniya’ya gittiğim 2010 yılına denk geliyor. Ambalajında doğayı ve sağlığı çağrıştıran grafikler ve ibareler kullanan Fiji su, sağlıklı yaşam ve çevreye duyarlı olmak için herşeyi göze alacak Kaliforniyalılar’ı normal bir sudan çok daha fazla para vermeye ikna etmişti bile. Oysa ki, 1 kiloluk pet Fiji suyun üretiminde ve Çin’den okyanus aşarak Kaliforniya’ya ve diğer ülkelere ulaşımında 26.88 kilo su, 849 kilo fosil yakıt harcanmakta ve 562 gram sera gazı salımı ortaya çıkmakta. En acısı ise Fiji halkının yüzde 12’sinin temiz suya ulaşımı olmaması. Pet şişe kullanımı konusuna hiç girmiyorum bile ancak -mış gibi yapmak adına üretilen karton su şişeleri gerçekten çok üzücü. Karton içine gizledikleri plastikle israfı da iki katına çıkarıyorlar.Volkswagen örneğiyle devam edelim. 2015’deki emisyon skandalını hatırlayanlarınız olur. VW çevreye daha az zarar verdiğini iddia ettiği dizel araçlarının laboratuvar emisyon testlerinde bilinçli olarak aldatıcı yazılım kullandı. Emisyon değerlerini manipüle etti ve iddiasını yalan da olsa kanıtlama çabasına girdi. Ancak sonunda yalanı ortaya çıktı ve ağır bedeller ödemek zorunda kaldı. En önemlisi, saygınlığı zarar gördü.Bir ürünün doğa dostu olabilmesi için tüm yaşam döngüsünün buna dahil olması gerekiyor. Sürdürülebilir finans taahhüdü veren bankaların kömüre yatırım yapan şirketlere kredi vermesi, hızlı moda sektörü markaların arada çıkardıkları organik, doğal ürün segmentleri ön plana çıkararak reklam kampanyalarını yapmaları yeşil aklamaya verilebilecek diğer örnekler arasında.&nbsp;Genelde ürünlerin üzerindeki abartılı ibareler yanıltıcı olabiliyor. Organik, doğada çözünen, geri dönüştürülmüş materyallerden elde edildi gibi ibareler göz boyasa da, iş kanıtlamaya geldiğinde şirketler her zaman şeffaf olmuyorlar. &nbsp;Ben özellikle bu yazı için araştırma yapmaya başlayana kadar, temizlikte kullandığım hatta ambalajını tekrar doldurarak vicdanımı akladığım, çevre dostu olarak pazarlanan 2 ayrı markanın da en zararlı içerikli temizleme ürünleri üreten SC Johnson’a ait olduğunu farketmemiştim. Kimi zaman bu yeşil aklama o kadar inandırıcı olabiliyor ki kanmamak mümkün değil.O zaman çözüm ne? İyice araştırmak, etiket okumak, üreticiyi iyi tanımak.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/3/1649879655831.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bir de iyiye örnek verelim: <a fr-original-style="" href="https://www.patagonia.com/home/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Patagonia</a> markası çevreye değer verdiğini iddia etmekle kalmıyor; tüm şeffaflığı ile kafalarda oluşan soruların cevaplarını detaylarıyla web sitesinde yayınlıyor ve iletişime de açık.Peki, yeşil aklama neden devletlerce, karar vericilerle kontrol edilmiyor&nbsp;sorusu aklınıza takılır ise, cevabı devletlerin de bunun bir parçası olması. Kasım ayında heyecanla gittiğim COP26, devletlerin uyguladığı greenwashing’e en iyi örnek. Verilen sözler ve taahhütler, Greta’nın da deyimiyle “bla bla bla”dan öteye geçemedi.Değişimi yaratacak bizleriz! Sensin, benim; ancak araştırarak, sorarak, hakkımız olanı, adil olanı isteyerek &nbsp;yeşil badanayı aklayabiliriz.&nbsp;

Dünyahali

Yeşil badana hatta belki de, 'yeşil beyin yıkama'.

Greenwashing | Yeşil Aklama 

Pasifik açıklarındaki Tonga Krallığı’nda yaşanan yanardağ patlaması tarihi, fakat görüldüğü kadarıyla insanların büyük bir bölümünü pek ilgilendirmeyen bir olaydı. Binlerce kilometre uzaklıktaki ülkelerden duyulan bu büyük patlama sonrasında Tonga’da ilkyardım çalışmaları zorlukla da olsa sürüyor.Konumu gözünüzün önüne gelsin diye kabaca Avustralya kıtası ile Güney Amerika arasında bir yerde diye tarif edebileceğimiz bir takımada devleti olan Tonga Krallığı açıklarında Hunga Tonga-Hunga Ha’apai ismindeki volkan 15 Ocak’ta TSİ 07:15’te patladı.Ama ne patlama… Şöyle birkaç istatistik paylaşırsam belki patlamanın büyüklüğü gözünüzde canlanır. Patlamada ortaya çıkan kül ve gaz kütlesi yerden 20 kilometre yüksekliğe, stratosfer tabakasına kadar ulaştı. Aynı kül tabakası 250 kilometre çapında bir alana yayıldı ve Tonga Krallığı’ndaki tüm adaları kapladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alaska’dan bile duyuldu</h2>Patlama esnasında çıkan ses (şu videoda da <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/DrChrisCombs/status/1482364024792784900?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1482364024792784900%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2F2304822-volcano-eruption-in-tonga-was-a-once-in-a-millennium-event%2F" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyabileceğiniz gibi</a>) bin kilometre ötedeki Fiji’den, hatta 9 bin kilometre ötedeki Alaska’dan duyuldu. On bin kilometre uzaktaki -tam olarak okyanusun öte ucunda yani- Peru’da bile, tsunami diyemesek de kabaran deniz nedeniyle iki kişi hayatını kaybetti.&nbsp;Patlamada havadaki kül parçalarıyla atmosferik buz parçalarının elektriklenmesi nedeniyle 400 bin şimşek oluştu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünya yüzeyindeki sivilce</h2>Uydu görüntülerinde patlamanın dünya dışından nasıl göründüğüne şahit olup şaşırmamak <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/DrChrisCombs/status/1482362563807621121?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1482364024792784900%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es2_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2F2304822-volcano-eruption-in-tonga-was-a-once-in-a-millennium-event%2F" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mümkün değil</a>. The Economist dergisinde yer alan bir makalede benzetildiği üzere, “adeta dünyanın yüzeyinde İngiltere’nin yarısı büyüklüğünde bir sivilce patlamış gibi” görünen bir doğal afetten söz ediyoruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bin yılda bir ve birkaç kez patlıyor</h2>Üstelik bu son yaşanan, yanardağın “mega patlama” sınıfındaki ilk patlaması değil. Bölgede çalışan bilim insanları aynı yanardağda daha önce de benzer büyüklükte patlamalar yaşandığını, patlamaların yaklaşık olarak her bin yılda bir gerçekleştiğini açıkladı.Hunga Tonga-Hunga Ha’apai volkanında bundan önce 200 ve 1100 (MS) yıllarında benzer mega patlamalar yaşanmış. Yani volkanda yaklaşık her bin yılda bir benzer durum yaşanıyor. Öncekilerin hiçbiri sadece bir patlamayla sınırlı kalmamış. Dolayısıyla yetkililer ikinci bir patlama ihtimalini güçlü görse de, diğerlerinin ilki kadar etkili olmayacağını umut ediyorlar.Tonga’da patlamayla birlikte okyanus altındaki fiber optik internet kabloları da zarar gördüğünden küçük ada krallığının dünyanın geri kalanıyla iletişiminde ciddi sorunlar yaşanıyor. Okyanusun orta yerindeki 176 adadan oluşan Ha’apai ada takımının tamamı külle kaplanmış, uydu fotoğraflarında görüldüğü üzere adalardaki yerleşimlerin tamamı küle <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/tonga-volkan-patlamasi-sonrasi-ilk-kez-goruntulendi-galeri-1549643?p=5" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">boğulmuş durumda</a>. Havaalanının da küle bulanması nedeniyle, afet bölgesine uluslararası yardım güçlükle ulaştırıldı. Hala da, net olarak zararın büyüklüğü saptanabilmiş değil. Olası artçı patlamaların, bu açıdan da büyük zarara yol açmasından, bölgedeki 104 bin küsur nüfusun can güvenliğinin tehlikeye girmesinden endişe ediliyor.***Kişisel bir not:Bu habere dair detayları okuyunca, özellikle yanardağın her bin yılda bir patladığını öğrenince, insan dünyanın kendi zamanı ve ritmiyle bizim zaman algımız arasındaki o büyük uçurumu bir kez daha görüyor. Dünyada bir doğa olayı bin yılda bir gibi ritimle olmayı sürdürürken, insanın 80 yıllık bir ömürde kendisini saçma sapan gündemlere hapsetmesi çok acayip değil mi sahiden?&nbsp;Bu büyük kütleye ait küçücük bir taş parçasının rüzgarlarla aşınmasına bile yetmeyecek bir süre için tüm kavga… O ise bin yıllarla ölçülen zaman dilimlerinde değişime uğruyor, insan ömrünün acizliği onun ömrünün yanında hiçbir anlam ifade etmiyor. Bu da benim bülten orkoluğum olsun. ☺

Tonga Krallığı'ndaki dev yanardağ patlaması büyük hasara yol açtı. 200 ve 1100 yıllarında da görülen patlama sonrası ilkyardım çalışmaları sürüyor. 

Büyük patlama, volkanlar ve zaman kavramı

2021 yılında heyecanlandığımız ve bizi çok mutlu eden anılarımız oldu. Bir yandan zihnimizde bu anıların tazeliğiyle gülümserken diğer yandan yılın "en"lerine ve istatistiklerine bakıp nerede olduğumuzu görmek istedik. Hadi gelin 2021 yılının “en”lerine ve istatistiklerine birlikte bakalım.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın en çok okunan Aposto! e-postası</li></ul>9 Aralık günü gönderdiğimiz &nbsp;<a data-reactroot="" data-token-index="1" fr-original-style="" href="https://apos.to/i/mecliste-kavga-almanyada-degisim" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">🗞 Mecliste kavga, Almanya'da değişim</a>&nbsp;başlıklı Aposto! Gündem bülteni,&nbsp;bu yılın en çok okunan yayını oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın en çok dinlenen Aposto! Radyo podcast bölümü</li></ul>24 Kasım günü podcast sunucularımızdan Gizem’in seslendirdiği Aposto! Gündem’in <a data-reactroot="" data-token-index="1" fr-original-style="" href="https://pod.link/1488399831/episode/074095efb2482242d83a16e8862a0ba8" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Politika mı deney mi?</a>&nbsp;isimli bölümü, yılın en çok dinlenen podcast bölümü oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aposto! yıl boyunca kaç ülkeden okundu?</li></ul>2021 yılı boyunca web ve mobil uygulamalarımıza 164 farklı ülkeden giriş oldu. Bahamalar, Fiji, Jamaika, Laos, Gambiya, Surinam’ı tek başına temsil eden Aposto! okurlarına Galata’dan sevgilerimizi iletiyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2021/11/3/1640805023267.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Power Podcast Ödülleri<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın en güçlü haber podcast’i ödülü</li></ul>Aposto! Gündem podcast’imiz Power Podcast Ödülleri’nde halk oylaması sonucunda Yılın En Güçlü Haber Podcast’i seçildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın en çok aratılan ismi: Pelin Dilara Çolak</li></ul>Web ve mobil uygulamalarımızda 2021 yılında en çok aratılan isim Pelin Dilara Çolak oldu. Dilozof’un 7 Mart’ta “Selam Şüpheci” diye başlayan <a data-reactroot="" data-token-index="1" fr-original-style="" href="https://apos.to/i/6043bb346a93800007090569" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk sayısını</a> beraber hatırlayalım.

Fiji ile ilgili hikayeler