<img src="https://images.aposto.com/2025/8/1/1756743682518.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Aleyna Tilki: 'Kırlar'da kendime biraz genç olma fırsatı verdim'</h1>Aleyna Tilki’nin ilk albümü “Kırlar” çıktı. Birçok müzik türünün harmanlandığı 13 şarkılık albüm, sanatçının müzikal anlamda en özgür olduğu çalışması. “Bu albüm hayatımın psikanaliz dönemi” diyen Aleyna ile biraraya geldik ve bir yüzleşme dönemini de simgeleyen “Kırlar”ın onun için ne ifade ettiğini konuştuk.Yazı: Eda SolmazAleyna Tilki, 2014 yılında Yetenek Sizsiniz Türkiye yarışmasına katıldığında henüz 14 yaşındaydı. Akustik bir gitar eşliğinde&nbsp;Gesi Bağlarında şarkısını söylerken tüm salon ayağa kalkıp kendisini alkışlamıştı. 2016’da ise ilk&nbsp;single’ı&nbsp;Cevapsız Çınlama’yı yayımladı. O sıralar 16 yaşında olması nedeniyle sahne aldığı mekanlar eleştiriliyor ve bu haberler, henüz ergenlikteki bir genç kızın belki de müziğe küsmesine neden olacak başlıklarla servis ediliyordu.&nbsp;Aleyna’nın yeteneğini kendi reklamını yapmak için kullanan,&nbsp;endüstrinin erkeklerini de unutmamak lazım. Nepotizm destekli bir sanatçı değildi o, sadece şarkı söylemek istiyordu. Tüm eleştiriler arasında genç bir kızın o yaşlarda nasıl bir psikolojiye sahip olduğu hiç konuşulmuyordu. Aleyna ise çalışmalarına devam etti ve kendisini başka bir lige taşıyacak&nbsp;Sen Olsan Bari’yi çıkardı. Şarkı, çıkış yaptığı yıl neredeyse tüm listelerde bir numara oldu.Bu büyük ün ile çok küçük yaşta tanışmak, onun yaşıtlarından çok daha hızlı olgunlaşmasına neden oldu. Attığı her adım takip ediliyor, müziği haricinde her hareketi haber oluyordu. Ününden eğlence sektöründeki herkes yararlanmak istiyordu.Tüm bu karmaşanın içinde ABD’de Diplo ve Dillon Francis gibi prodüktörler ile işler yapıyordu fakat biz bunları işitemiyorduk. Mesela şarkı yazarları arasında Dua Lipa’nın da olduğu Retrograde adında eski tabirle B yüzü olabilecek vasat bir İngilizce şarkı ile yurt dışına açılması bekleniyordu. Proje adı altındaki çoğu parçası bence tam olarak Aleyna’yı ifade etmiyordu. O da üzerine giydirilmeye çalışılan tüm kalıplardan kurtulmak istercesine, türkü ya da arabesk türünde düetler yapıyor; rock ya da elektronik müziğin önemli isimleriyle biraraya geliyordu.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#e06535" color="#000000" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#e06535 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/aleyna-tilki-kirlarda-kendime-biraz-genc-olma-firsati-verdim?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(224, 101, 53) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

Duende

Yakın dönem Türkiye tarihine dair hikayeler anlatmayı, oyunlar kurmayı bilhassa sevdiğini düşündüğüm bir yazar Sema Elçim. Gabriel’in Düşü'nde Midilli Adası’nda geçen, 6-7 Eylül olaylarına uzanan bir hikaye anlatmış; güncel mülteci meselesiyle yakın geçmişin göç mefhumunu harmanlamıştı. Feramuz Pis’te, Mardinli Süryani bir aileyi merkeze alırken bir yandan da "özel bir çocuğun" varoluş hikayesini anlatıyordu. Sadece yakın tarihe değil, o tarihin içinden geçen bizlerin, toplumun hassas noktalarına dokunmayı da seviyor kalemi…&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu sezonun yenilerinden ve tek kişilik işlerinden olan Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri’nde ise izleyicisini 90’lar Türkiyesi'ne çağırıyor yazar.</li></ul>Bursa’dan, tutucu diyebileceğimiz bir ailenin evinden çıkıp üniversite okumak üzere İstanbul’a giden Ebru’yu takip ediyoruz&nbsp;bu kez. Ebru, çocukluk senelerinden itibaren, kafasında kahramanlaştırdığı, Avrupa’ya siyasi mülteci olarak gitmiş dayısının izinde… Üniversite sürecinde de onun izini sürüyor hâliyle. Dayısından kalan kitapları okuyarak, onunla mektuplaşarak geçirdiği ilkgençlik yıllarının üstüne "devrim kokan" İstanbul Üniversitesi’ne adım atıyor; dönemin Beyazıt Meydanı’na, öğrenci evlerine, eylemlerine, karanlık karakol odalarına uzanan bir 90’lar deneyiminin içine "düşüyor" Ebru…<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tek kişilik, çok boyutlu bir oyun</h2>Sema Elçim’in yazıp, Nagihan Gürkan’ın yönettiği oyunu, Naz Çağla Irmak’ın tek kişilik performansıyla&nbsp;izliyoruz. Tek kişilik ama çok boyutlu bir anlatı bu. Müzik, görüntü (video) ve dekor tasarımıyla hayalle gerçek arasında kendini var eden bir enstalasyon kurulu sahnede.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başak Bugay’ın sahne tasarımı, Utku Kara’nın ışıklarıyla birlikte Ebru’nun Bursa’daki odasından başlayarak İstanbul’da yaşayacağı akraba evindeki odasına, otobüslere, vapurlara, hatta eylem alanlarına dönüşecek bölmeler/köşeler/açık mekanlar hayata geçirilmiş.</li></ul>Ebru rolünde canlı, dinamik, kıpır kıpır ve seyirciyle sık temas hâlinde bir performans sunan Naz Çağla Irmak, dekorun farklı alanlarını kullanarak anlatıyor öyküsünü. Dekorun yüzeyleri aynı zamanda Vehbi Can Uyaroğlu imzalı ses ve müzikler eşliğinde önümüzde akan Kaan Temizkan’ın video tasarımına da alan olarak hizmet ediyor. Ki oyunun en güçlü öğelerinin, metnin ve oyunculuğun da önüne geçecek şekilde ses, efekt ve görüntü tasarımı olduğu kanısındayım. Dekor kullanımında yer yer göze gereksiz görünen, fazla göstermeci detaylar (Adalar sahnesi için hazırlanan parça gibi) olsa da dekor, ses, video birbirini bütünlükle tamamlıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">90’ların politik atmosferine ‘düşen’ bir genç kız</h2>Yukarıda konuyu özetlerken Ebru için "düşüyor" dedim zira—beni oyun boyunca bir parça rahatsız etmekle birlikte bilinçli bir tercihle yapıldığını düşündüm—90’larda solculuğa öykünen bir üniversite öğrencisi olarak pek çok deneyimi ve anı, safça bir şaşkınlıkla karşılıyor Ebru. Anların, olayların, kişilerin, fraksiyonların, tartışmaların, isyanların içine bir şekilde "düşüyor" sanki.Bu şaşkın hâlleri, bazen üniversite kapısında başörtüsünün üstüne peruk takan bir hemcinsinin gerçekliğinde ve söyleminde bazen bir heves girdiği üniversite kulübünde yaşadığı politik karşılaşmalarda çıkıyor karşımıza. Ebru’nun el yordamıyla "örgütlü" olmaya çalışırken girdiği ortamlarda her şeyi o anda, çocukça bir merakla keşfetme hâli, yer yer biraz karikatürize geliyor izlerken.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Susurluk Kazası’ndan Manisalı gençlere, Alevi-Sünni gerginliğinden başörtülü öğrencilerin gasp edilen eğitim haklarına, YÖK eylemlerinden örgütlü sol hareketin polis şiddetiyle bastırılışına, öğrencilerin siviller tarafından fişlenmesine ve avlanmasına 90’lara dair aklınıza gelecek çok sayıda tarihsel gerçekliği sıralıyor metin Ebru’nun deneyimi üzerinden.&nbsp;</li></ul>Ya da bunların hiçbiri aklına gelmeyecek zira aklında zaten hiç yeri olmamış olan yeni kuşağa, 90’lardan bahsetmeye çalışıyor. Ama bunu yaparken galiba niyet dışı da olsa didaktik bir "90’ları keşfediyoruz/hatırlıyoruz" hissiyatı yaratıyor. Lise yılları boyunca uzaktaki mülteci/kaçak dayısına öykünüp Marx’ları Brecht’leri hatmetmiş bir genç olduğu hâlde Ebru’nun üniversiteye geçtiğinde "solcu ortamların" saf, şaşkın kızı olarak çizilmesi ve oyunun, dönemin politik konjonktürünü aktarırken ana başlıkları madde madde sayma dinamiği, bende bu hissi yaratan iki ana sebep oluyor.Üniversiteye adım atmadan önce sosyalist külliyata Ebru kadar bile değmemiş ama Ebru’yla aynı senelerde İstanbul Üniversitesi’nin "devrim kokan" amfi ve koridorlarında "büyümeye çalışmış" biri olarak, karakterin olan bitenden, ülke gündeminden bu kadar bihaber olma ve her şeyi karşılaştıkça keşfetme hâlini de çok ikna edici bulamadım maalesef.&nbsp;Ebru’nun o çocuksu heyecanı ve merakı eşliğinde yaşadıkları, evet, oyunun mizah boyutunu oluşturuyor. Ama yine de bu saydıklarım sebebiyle oyunun kurmak istediği hatta rahatça dolaşamıyorum. Ebru’nun anlatımı yer yer konudan konuya atlama hissi de veriyor. Bu da hem öğrenci hareketleri enerjisiyle hem de polis-devletin şiddetiyle örülü 90’lar atmosferinin doğal bir şekilde sunulmasına mani oluyor. Dönemin başat olaylarını sıralayan bir "ders aktarma" kıvamına çekiliyor oyun.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Oyun son 10 dakikada kalbinize yerleşiyor</h2>Metnin dayıyla bağlantılı kısmı ise oyun boyu alttan yürüyen bir aks çiziyor. Finalde ise bizi hem Ebru’nun deneyiminin hem de başta beri bahsedilen dayının öyküsünün kesiştiği etkileyici bir patlama noktası bekliyor.&nbsp;Oyunun anlatım dili, başlardaki çocukluk anılarında (din dersi faslı, misal) yer yer uzar, sarkar, ana gövdeyi oluşturan üniversite sürecindeyse tariflemeye çalıştığım didaktiklik tuzağına takılırken son 10 dakikada beklenmedik şekilde etkileyici, akılda kalıcı ve çarpıcı bir forma giriyor. Sadece olayların birbirine bağlanışı ve hikayenin akışı değil, Naz Çağla Irmak’ın oyun boyu gereğinden fazla kuklavari bulduğum oyunculuk tercihi de “Şimdi oldu işte!” dedirtiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşırı reji okuması yapıyor da olabilirim ama oyuncu için oyun boyu seçilen beden formunun final sahnesinde göreceklerimizden kaynaklandığını düşündüm. Hareket tasarımını yapan Salih Usta’nın bilinçli tercihi olsa gerek.&nbsp;</li></ul>Öte yandan Naz Çağla Irmak, yazarın çizdiği Ebru karakterini, tüm o çıplak merakıyla, saf ve inanmaya hazır haliyle, küçük isyanları ve şaşırmalarıyla başarıyla taşıyor sahneye.Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri finalde öyküyü bağlayış şekliyle, Vehbi Can Uyaroğlu’nun "Bekle Bizi İstanbul"a yaptığı müthiş düzenleme ve Nazlı Serra Yıldırım’ın bu versiyonu yorumlayan, kulağımdan haftalardır gitmeyen vokaliyle, dekora yansıyan video tasarımıyla kucağımıza bir bomba bırakıyor adeta. 90’ların tekinsiz, karanlık atmosferini kucaklatıyor. “Beni bul anne”&nbsp;dedirtiyor. Burada metnin sürprizleri kadar yönetmen Nagihan Gürkan’ın reji tercihleri de kalpten yakalıyor seyirciyi.Oyun boyu sorguladığım tiyatral pürüzler o son 10 dakikada buhar olup uçuyor sanki. Sadece 90’larda değil, gençliğinde veya bugün de umudun peşinde koşanların yüreğine incecik bir sızı yerleştiriyor; insanı içindeki mücadeleyle, öfkeyle, üzüntüyle baş başa bırakıyor Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri…<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı:&nbsp;11 Nisan Cuma, 20.30’da Metrohan’da.</li></ul>

Aposto İstanbul

Sema Elçim’in yazıp Nagihan Gürkan’ın yönettiği "Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri", Naz Çağla Irmak’ın sahnelediği tek kişilik ama tasarımları sayesinde çok boyutlu bir oyun. Sadece 90’larda değil, gençliğinde veya bugün de umudun peşinde koşanların yüreğine incecik bir sızı yerleştiriyor; insanı içindeki mücadeleyle, öfkeyle, üzüntüyle baş başa bırakıyor.


Beni bul, beni bul anne: ‘Sen Ne Güzeldin Aşkımızın Şehri’

<h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2025/2/2/1741714395937.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.52" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h1><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">James Baldwin’in İstanbul’u</h1>İstanbul, tarih boyunca yalnızca Türkiye’nin farklı bölgelerinden göç edenlerin değil, sürgünlerin, arayışta olanların ve kentlerinden koparılanların da sığınağı olur. Takvimler 1961’i gösterdiğinde, çalkantılı bir atmosfere giren Türkiye’de kendi “evini” bulan isimlerden biri de James Baldwin’dir. Yazı: Deniz Yılmaz Akmanİstanbul, tarih boyunca yalnızca Türkiye’nin farklı bölgelerinden göç edenlerin değil, sürgünlerin, arayışta olanların ve kentlerinden koparılanların da sığınağı olur. Takvimler 1961’i gösterdiğinde, çalkantılı bir atmosfere giren Türkiye’de kendi “evini” bulan isimlerden biri de&nbsp;James Baldwin’dir.Amerikalı aktivist ve yazar, 1924’te Harlem’de doğar. 60’larda Amerika’da giderek artan homofobik söylemlere ve siyahilere yönelik ırkçılığa karşı kendi üslubunda direnmeyi seçmiş bir başkaldırandır. Bazen ailevi sorunları bazen de ülkesinde kendini güvende hissetmemesi sebebiyle yer yer içine çekilerek duygularını yazılarıyla, kaleme aldığı tiyatro oyunlarıyla dışa yansıtmayı tercih eder.&nbsp;"Letter from a Region in My Mind" adlı yazısında, New York’ta gezerken bir polisin ona&nbsp;“Siz zenciler neden kendi mahallenizde kalmıyorsunuz?” diye sormasından bahseder. Bu soru, ülkesini terk etme arzusunu ateşleyen nedenlerden sadece biridir. Bir süre yaşadığı Fransa’yı da ardında bırakarak, her gün yeni bir siyasi gelişmenin yaşandığı&nbsp;60’lar Türkiyesi’nde&nbsp;bulur kendini. Yıllardır üzerinde çalıştığı fakat bir türlü bitiremediği&nbsp;Another Country kitabını da İstanbul’da tamamlar.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye, 27 Mayıs 1960&nbsp;darbesinden yeni çıkmış; ekonomik sıkıntılarla boğuştuğu, üst üste idam kararlarının alındığı, koalisyonların kurulduğu, öğrenci hareketlerinin yükseldiği, sağ ve sol örgütlerin çatıştığı, askerin siyasetteki etkisini sürdürdüğü zorlu bir dönemden geçiyordur.</li></ul>Peki yazarı böyle bir atmosferde, dünyanın en kaotik şehirlerden birinde üretmeye iten, birçok röportajında&nbsp;“Türkiye hayatımı kurtardı” ifadesini kullanmasına neden olan ve aidiyet duygusunu kendi ülkesinden çok daha fazla hissetmesini sağlayan nedir? Hikayeyi en başa saralım ve 60’ların İstanbulu'na uzanalım.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul’a ilk adım: Doğu ile Batı arasında&nbsp;</h2>Geçen ay, New York’taki Brooklyn Halk Kütüphanesi’nde&nbsp;Turkey Saved My Life: Baldwin in Istanbul, 1961-1971 (Türkiye Hayatımı Kurtardı: Baldwin İstanbul’da, 1961-1971) isimli bir sergi açıldı. Sergide, yazarın yakın arkadaşı, fotoğraf sanatçısı&nbsp;Sedat Pakay’ın&nbsp;çektiği karelerle Baldwin’in İstanbul yıllarını izlerken üstte sıraladığım sorular da zihnimi meşgul etti. Yazarın o dönemde geçtiği sokakları, ziyaret ettiği yapıları, kaldığı evleri, yakınlık kurduğu isimleri, kaleme aldığı yazılarını araştırmaya koyulurken, İstanbul’un bazıları için nasıl da iyileştirici olabileceğini anladım.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Baldwin, aslında İstanbul’u eliyle koymuş gibi ilk seferde seçmemiş. Öncesinde Fransa’da bir süre vakit geçirmiş, ki röportajlarından anladığımız üzere orada da pek mutlu olmamış. Avrupa’nın ikiyüzlü tavrını dobraca eleştirmiş. Sonrasında İsrail’e yaptığı yolculuk, kendi tabiriyle "tam bir hayal kırıklığı" olmuş. Orada gördükleri, tellerle çevrili sınırlar ve Filistin halkının yaşadıklarından o dönemki yazılarında açıkça bahsetmiş. 1961’de adım attığı ve ona 1971’e dek bir eşik mekanı olan İstanbul ise istediklerini vermiş.</li></ul>Baldwin, New York’tayken 1956’da&nbsp;Giovanni’s Room adlı romanını yayımlar. Roman, Paris’te geçen bir aşk hikayesini anlatır. Bu romanın sahneye uyarlandığı dönem, bir provada Giovanni karakterini canlandıran&nbsp;Engin Cezzar ile tanışır. Hatta Engin Cezzar, 1957’de Baldwin’in&nbsp;The Amen Corner adlı oyununda Broadway’de başrol oynar. Bu tanışıklık zamanla dostluğa dönüşür. Cezzar, 1961’de Baldwin’i İstanbul’a davet eder ve ona evinin kapılarını açar. Cezzar’ın partneri ve daha sonradan evleneceği Gülriz Sururi, otobiyografik kitabı&nbsp;Bir An Gelir’de&nbsp;James Baldwin’den de bahseder. Kitapta, Baldwin’in İstanbul’daki yıllarına, Engin Cezzar ile dostluğuna ve birlikte geçirdikleri zamanlara dair anılarını aktarır. Baldwin’le ilk karşılaşması içinse şöyle der:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">“Engin'in Amerika'dan en yakın arkadaşı ünlü yazar James Baldwin davetimize biraz geç olarak yetişiyor. Ama bu ilk Türkiye'ye gelişinde ünlü değil pek o kadar ve cebinde de beş parası yok. Bir davet veriyoruz evde, evliliğimizi kutluyoruz. İlk görüşte çok çirkin bulduğum Jimmy'ye alışınca onu gü­zel bile buluyorum. İçinin güzelliği dışına vuran insanlardan. Ta­nıdığım, dost olduğum ilk zenci. Engin'in Actor's Studio'dan ar­kadaşı. Orada Jimmy'nin bir oyununda oynamış Engin ve öyle baş­lamış dostlukları.”</blockquote>Her ne kadar o dönem ülke çalkantılar içinde olsa da İstanbul’un kimliğindeki bazı unsurlar Baldwin’i ruhen besler. Ne de olsa İstanbul, tarih boyunca her daim korunaklı bir bölgedir; özellikle de sanatçı ve entelektüeller için. Gündeme değer ama onu elinde uzun süre tutmaz. Bu şehre ilk kez gelen bir yabancı, ülkenin ekonomik koşullarını, buhranını, siyasi çatışmalarını hemen ilk görüşte algılayamaz. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#347d79" color="#ffffff" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#347d79 !important;color:#fafbfc !important" href="https://aposto.com/s/james-baldwinin-istanbulu?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(52, 125, 121) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/batur-%C5%9Fehirlio%C4%9Flu-9a56a72ab/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Batur Şehirlioğlu</a>Son dönemlerde ülkemizde pestisit ile ilgili Türkiye’den Avrupa’ya ihraç edilip de pestisit nedeniyle geri dönen başlıklı birçok habere tanık oluyoruz. Ne yazık ki, Türkiye, pestisit kaynaklı bildirimlerde <a fr-original-style="" href="https://www.bugday.org/blog/turkiye-pestisit-kaynakli-bildirimlerde-yine-ilk-sirada/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk sırada</a> yer alıyor. Hem gezegenimize hem de insan sağlığına ciddi zararlar veren pestisitlerle mücadele etmek amacıyla Buğday Derneği tarafından başlatılan Zehirsiz Sofralar projesini konuşmak adına Buğday Derneği Genel Müdürü Batur Şehirlioğlu ile bir röportaj gerçekleştirdik.&nbsp;1. Pestisit nedir? Bu kimyasalların insanlar ve çevre üzerindeki etkileri nelerdir?Pestisitler endüstriyel tarımda yetiştirilen ürünler için zararlı olabilecek böcek, ot gibi canlılar ile hastalık etmenlerine karşı, koruma amaçlı kullanılan kimyasal maddeler veya mikroorganizmalardır. Pestisitler bir veya daha fazla aktif madde yanında çözücü, emülgatör ve yapıştırıcı maddeler gibi farklı içeriklere de sahiptirler. “-icide” eki belirli bir kişiyi ya da bir şeyi öldüren biri ya da bir şey, öldürme eylemi anlamına gelmektedir. Örneğin aslında “insecticide” (insektisit) böcek ilacı değil, böcek öldürücü demektir. Tarım ilacı, bitki koruma ürünü vb. gibi adlarla satılan bu ürünlerin içeriğindeki aktif maddelerin büyük çoğunluğu özünde zehirdir. &nbsp;Genel olarak kalıcı, biyobirikimli ve toksik etkileri olan pestisitler insan sağlığı üzerinde akut ve uzun süreli etkilere neden olabiliyor. Pestisitlerin insan sağlığı dışında biyolojik çeşitliliğe, toprağa ve toprak ekosistemine, su ekosistemine ölümcül zararları bulunmaktadır. Pestisitlerin insan sağlığı üstündeki zararlarına ise daha detaylı biçimde Zehirsiz Sofralar websitemizdeki ilgili <a fr-original-style="" href="https://zehirsizsofralar.org/pestisitlerin-insan-sagligina-etkileri-ve-pestisit-zehirlenmeleri/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağlantıdan</a> ulaşabilirsiniz.&nbsp;2. Buğday Derneği'nin 'Zehirsiz Sofralar' projesinin amacı nedir? Hikayesini paylaşabilir misiniz?Buğday Derneği’nin, Avrupa Birliği tarafından Sivil Toplum Diyaloğu V Programı kapsamında finanse edilen ve Avrupa Pestisit Eylem Ağı ortaklığında yürüttüğü “Zehirsiz Sofralar” projesi Nisan 2019’da başladı. Projenin amacı hem pestisitlerin zararlarına dikkat çekip kademeli olarak kullanımlarının sonlandırılamasını sağlamak hem de agroekoloji, organik, onarıcı tarım gibi ekolojik ve bütüncül üretim sistemlerine, kültürel uygulamalar, biyolojik, biyoteknik, fiziksel ve mekanik yöntemlere dikkat çekmekti. Bu amaçla hazırlanan 16 bölümlük Zehirsiz Sofralar belgeseli projenin en önemli çıktıları arasında yer aldı.Buğday Derneği tarafından Kasım 2019’da düzenlenen Zehirsiz Sofralar Uluslararası Konferansı sırasında, proje sürecinde 100’ün üstünde sivil toplum örgütü ve sivil inisiyatif tarafından kurulan Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı tarafından başlatılan “Zehirsiz Kampanya” 160 binin, şu an ise güncel olarak 200 bin sınırında imza desteği aldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle, 2020 yılında 25 pestisit aktif maddesini yasaklarken, 7 tanesinin kullanımına ise sınırlama getirdi. Böylece, AB sürecinde yasaklanan pestisit sayısı 200’ü aştı. Kampanya sürecinde Zehirsiz Kampanya’nın talepleri ile ilgili TBMM’de 3 soru önergesi, 1 araştırma önergesi verildi.3. Pestisit kaynaklı sorunları azaltmak için ülke olarak hangi adımları atabiliriz?Zehirsiz Sofralar web sitemizde hem üreticiler, hem tüketiciler hem de karar vericiler için önerilerimizi detaylı olarak inceledik. İlgili <a fr-original-style="" href="https://zehirsizsofralar.org/ne-yapmali-2/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağlantıdan</a> tüketiciler olarak haklarımızın farkında olmak ve gıda tercihlerimizi gözden geçirmek, üreticiler olarak zehirsiz üretmenin nasıl mümkün olabileceği konularında çok detaylı bilgi alabilirsiniz.4. Zehirsiz tarım uygulamalarının iklim kriziyle mücadelede önemi nedir?Gıda üretim tüketim zincirinin küresel sera gazı emisyonları içindeki payını belirlemede hangi etkenlerin, nasıl hesaba katılacağı konusunda büyük belirsizlikler var. Bu nedenle pestisit kullanımının iklim krizi üzerinde ne kadarlık bir paya sahip olduğunu söylemek zor.&nbsp;Hem pestisitlerin üretilmesi, nakliyesi ve uygulaması sırasında enerji tüketildiği için, hem de kullanım ile birlikte atmosfere aktif maddeler ve diğer pestisit bileşenleri salındığı için sera gazı emisyonuna yol açıyorlar. Pestisitler, henüz çok iyi bilinmese de, toprak üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle de daha fazla emisyona sebep oluyor. ABD’deki araştırmalar gösteriyor ki, chloropicrin gibi yaygın kullanılan fümiganlar topraktaki N2O (diazot monoksit) salımını 7 kat artırabiliyor ve bunun etkisi gübreleme kaynaklı emisyonlardan çok daha uzun sürüyor. Pestisitlerin toprağa etkisi epey karmaşık olsa da, organik/ekolojik ve konvansiyonel tarım sistemlerini karşılaştıran küresel ölçekteki çalışmalar gösteriyor ki, ekolojik çiftliklerdeki toprak daha fazla karbon tutuyor ve 14 kat daha hızlı karbon emilimi sağlıyor.&nbsp;5. Zehirsiz Sofralar Projesi’nin ikinci aşaması olan Zehirsiz Kentler neleri amaçlıyor?Pestisitlerin zararları dendiğinde akla önce tarımsal faaliyetler geliyor. Ancak giderek artan kentleşmeyle birlikte, kentsel yaşam alanlarımızda da pestisitlerin ve aynı kimyasal aktif maddeleri içeren biyosidal ürünlerin kullanımı artıyor. Belediyelerin pestisit ve biyosidal ürünler kullanımını azaltmasına yönelik başlatılan imza kampanyası <a fr-original-style="" href="https://www.change.org/ZehirsizKentler" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Change.org/ZehirsizKentler</a> ile belediyelerin “Zehirsiz Kentlere Doğru İyi Niyet Belgesi” imzalayarak zehirsiz kent olma niyetlerini göstermesini ve kentlerde yaşayanların bu konuda farkındalığını arttırmayı amaçlıyoruz. Siz de kampanyaya imza vererek destek olabilirsiniz.&nbsp;6. Buğday Derneği olarak her zaman mevsiminde beslenmenin önemine dikkat çekiyorsunuz. Dünyahali okuyucularına bu konuda neler tavsiye edersiniz?Her canlı gibi bitkilerin de belirli bir coğrafi bölge ya da iklime özgü genetik yapıları var ve bu yerel çeşitlerin her biri gün ışığı, nem ve sıcaklık gibi faktörlere ihtiyaç duyuyor. Mevsim dışı ve yerel çeşitliliği yansıtmayan tohumlardan yetiştirilen bitkiler alışık olmadıkları koşullara tabi tutuldukları için hastalıklara daha açık hale geliyor ve bu durum pestisit kullanımını artırıyor. Mevsiminde ve yetiştirildiği coğrafi bölgenin şartlarına uyum sağlamış yerel tohumlardan yetiştirilen gıdalarda ise pestisit kullanımı genellikle daha az oluyor ya da hiç kullanılmıyor.7. Son olarak, Türkiye’de yer alan sağlıklı ve güvenli gıdaya erişebileceğiniz ekolojik pazarları öğrenebilir miyiz?Ekolojik/Organik pazarlar, üreticiler ile tüketicilerin doğrudan iletişim kurmasını sağlıyor. Buğday Derneği tarafından Türkiye’de ilk kez Şişli Belediyesi iş birliğiyle 2006’da kurulan Şişli %100 Ekolojik Pazar'ın ardından organik pazarların sayısı, tüketici talebinin artışıyla 17’ye ulaştı. İstanbul’da Şişli, Kartal, Bakırköy, Küçükçekmece, Kadıköy, Beylikdüzü’nde, Ankara’da Ayrancı ve Çayyolu’nda, İzmir’de Bostanlı, Balçova ve yaz aylarında Çeşme’de, Eskişehir, İzmit, Konya ve Adana’da, mevsimsel olarak da Kayseri ve Burhaniye’de organik pazarlar kuruluyor.&nbsp;

Dünyahali

Pestisitler ve sağlığımız üzerindeki etkileri

Zehirsiz Sofralar Mümkün

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;AB, bu yılki bütçesinden insani yardıma 470 milyonu Ortadoğu ve Kuzey Afrika'ya olmak üzere 1,8 milyar avro üzerinde kaynak ayırdı.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;AB'den Güneydoğu Avrupa, Batı Balkanlar, Kafkaslar ile Suriye krizinin etkileri ve geçen yıl yaşanan deprem nedeniyle Türkiye'ye yaklaşık 115 milyon avro finansman sağlanacak.</li></ul>

Aposto Gündem

<img src="https://images.aposto.com/2023/8/6/1696086768344.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.86" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1️⃣&nbsp;Yoruma Karşı, Susan Sontag: sanat eserini anlamanın yorumlamaktan daha kritik bir adım olduğunu iddia eden Sontag, Yoruma Karşıda bu yaklaşımını yansıtıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlatı hakkında:&nbsp;Can Yayınları’ndan çıkan kitap, hayatının büyük bir bölümünde insan hakları ve barış savunucusu olarak bilinen ve "çağın vicdanı" olarak anılan Sontag’ın derlenmiş yazılarından oluşuyor. Bu koleksiyon, kültürel eleştiri sahasında derin bir etkiye sahip.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak: Kitapta, Sontag’ın tanınmış ‘Camp‘ Üzerine Notlar ve Yoruma Karşı başlıklı yazılarına ek olarak, Sartre, Camus, Simone Weil, Godard, Beckett, Lévi-Strauss, bilimkurgu sineması, psikanaliz ve modern din kavrayışı üzerine olan düşünceleri de yer alıyor.</li></ul>2️⃣ Panorama Adası,&nbsp;Edogawa Rampo: İthaki Yayınları tarafından çıkan kitap, Japonya’da polisiye edebiyatının öncüsü sayılan, adını Edgar Allan Poe’nun Japonca telaffuzundan alan ve "Uzakdoğu’nun Poe’su"olarak tanınan Edogawa Rampo, Panorama Adası'nın Gizemli Öyküsü’nde gerçeklikle simülasyon arasındaki giderek belirsizleşen sınıra ütopik bir perspektiften bakıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tanıtım yazısından: Yazar Hitomi Hirosuke zor günler geçirmektedir. Ona birebir benzeyen eski okul arkadaşı Genzaburo Komoda’nın vefat haberini alınca bir fırsat olduğunu düşünür ve onun kimliğine bürünerek varlıklı bir hayat sürmeye başlar. Bu yeni servetini kafasındaki ideal cenneti hayata geçirmek için kullanır ve eğlence parkıyla donatılmış bir ada kurar. Panorama Adası, göz aldatan optik illüzyonlarla bezenmiştir—göğe uzanan merdivenler, konuşan alabaster kuşlar ve sürekli eğlenen insanlar. Her köşesi hayal ürünü ve beklenmedik olaylarla doludur. Fakat bu adanın cennetten cehenneme dönüşmesi kaçınılmazdır.</li></ul>3️⃣ Yeşilçam’da Öteki Olmak, Dilara Balcı:&nbsp;Yeşilçam’da birçok gayrimüslim sanatçının da yer aldığı bu dönemi ele alan bu çalışma, sinemada gayrimüslimlerin nasıl temsil edildiğine ve bu tiplemelerin altında yatan ötekileştirmeye eleştirel bir lensle yaklaşıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeni baskı:&nbsp;Yaşar Üniversitesi Film Tasarımı Bölümü’nden Dr. Dilara Balcı’nın Yeşilçam’da Öteki Olmak&nbsp;isimli eseri Ayrıntı Yayınları tarafından tekrar okurla buluştu. Eserde, film stilleri ve fotoğraflarla desteklenen analizlere Balcı’nın yeni baskıya dair yazdığı bir önsöz de eşlik ediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önemi:&nbsp;Yeşilçam’da Öteki Olmak, Ayrıntı Yayınları’nın Sinema Dizisi’nde yer alıyor. 2013’te ilk baskısı gerçekleşen bu eser, sonrasında "öteki" temsilini inceleyen birçok literatüre ilham kaynağı oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İçerik: Kitap, 1940-1977 döneminde üretilmiş 91 filmin analizini sunuyor ve bu analizlerle 1977 sonrasına da ışık tutuyor. Kitapta, tiyatro, edebiyat ve sinemanın karşılıklı etkileşimi de incelenirken, "öteki"lerin hikâyesi bir kavramsal eksen üzerinde işleniyor.</li></ul>

Lar ile ilgili hikayeler