<img src="https://images.aposto.com/2023/8/0/1694328649740.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1️⃣&nbsp;Örme Biçimleri: Bir Ters Bir Düz Fragmanlar, Nurdan Gürbilek - Yazının başlangıç ve bitiş noktalarını bir kenara bırakıp aradaki duraksama, bocalama ve değişim anlarına bakıyoruz. Örme Biçimleri, yazarın deyişiyle “çoktan verilmiş cevaplardan çok, o cevapların içinde kıpırdamaya devam eden sorulara dikkat kesiliyor.”2️⃣&nbsp;Amerika Kıtasında Nazi Edebiyatı, Roberto Bolaño - Aşırı sağa meyilli kurmaca aydın ve yazar biyografileri üzerinden Amerika kıtasının Nazizm eğilimlerini okuyoruz.3️⃣&nbsp;Yazmak Üzerine, Henry Miller - Yazarın eserlerinden, notlarından ve mektuplarından oluşan bu derlemede yazarlığın inceliklerine kafa yoran Henry Miller’a eşlik ediyoruz. Miller, “yazı işlerini yaşama uğraşıyla eş görüyor ve en yüce makamı saydığı yazı masasının başından bildiriyor.”

Aposto Gündem

Dostoyevski 1854 yılında dört yıllık kürek cezasının ardından er olarak Güney Sibirya’daki Semey şehrine sürgün edilmişti. Çoğunlukla Göçer Kırgızların yaşadığı bu yere sürgün edilenlerin sayısı da giderek artıyordu. 1827 ile 1846 arasında sürgüne gönderilenlerin sayısı 159 bine ulaşmıştı. &nbsp;“Kenti dımdızlak bir kum çölü çevreliyordu, bu çölde ne bir ağaç ne de çalı, yalnızca kum ve deve dikenleri vardı. Dostoyevski burada, geniş fakat basık bir evde yaşıyordu, evin içinde bir yatak, masa ve sandık vardı; duvarda küçük, çerçeveli bir ayna asılıydı. Burada kentin savcısı olan yirmi bir yaşındaki Aleksandr Yegoroviç Wrangel’le dostluk kurdu.”Wrangel o dönem Dostoyevski için bir Hegel’in bir kitabını sipariş ediyor. Kitap Hegel’in 1822 güzüyle 1831 baharı arasında Berlin Üniversitesi’nde tarih felsefesi üzerine verdiği derslerden oluşuyordu. Kitapta Hegel Sibirya’dan çok kısa bir şekilde bahseder: &nbsp;“İlk olarak kuzeydeki eğimli alan, sularını kuzey okyanusuna döken güzel ırmakları ile Altay sıradağlarından başlayan Sibirya bizi burada hiçbir biçimde ilgilendirmez; çünkü kuzey bölgesi, daha önce belirtildiği gibi, Tarihin dışında yatar.”Foldenyi “mum ışığında okurken bu paragrafa denk gelen Dostoyevski’nin şaşkınlığını bir hayal edin” diyor ve ekliyor “Dostoyevski, yalnızca Sibirya’ya sürgün edilmemiş, aynı zamanda hiçliğe indirgenmiş olduğunu hissediyordu.”Foldenyi’nin “Dostoyevski Sibirya’da Hegel’i okur ve gözyaşlarına boğulur” adlı kitabının girişinde anlatılan bu anektod daha sonra Aydınlanmacı aklın eleştirisine evriliyor. Ama burada bir tema daha var: dışarıda bırakılmak. Dostoyevski’nin bütün eserlerinde karşımıza çıkan bu tema, edebiyat tarihinde de önemli bir yere sahip. Nurdan Gürbilek de bu hususta “Bir doluluk metaforu olarak şölene, hep bir kovulmuşluk duygusuyla daima dışarıdan bakılan bir ziyafetle ilgili bu ısrarlı imgeye birçok yapıtında tekrar tekrar başvurur Dostoyevski” diyor.&nbsp;Dışarıda bırakılmaDışarıda bırakılma duygusu gündelik hayatın her köşesinde karşımıza çıkabiliyor. Sosyal medya kullanım pratiklerimizden, geçmişimize yönelik bakışımıza kadar birçok noktada bu hisle karşılaşabiliyoruz. Dışarıda bırakılmanın bireysel, sınıfsal, politik ve ekonomik birçok mahiyeti var.&nbsp;Charlotte Wells’in 2022 yapımı Aftersun filminin Mubi sunumuyla izleyiciye sunulması sosyal medyada çok sık rastlamadığımız bir ilgiyle karşılandı. Film çokça beğenildi ve hatta filmin üzerinden çeşitli sosyal medya akımları başladı. Bu akımlardan birisi çocukluktaki tatil fotoğraflarının paylaşılmasıydı. Twitter ve Instagram’da birçok kişinin çocukluk döneminde gittikleri tatillerden paylaştıkları sayısız fotoğrafları gördük. İstisnasız paylaşılan her fotoğraf oldukça samimi ve özeldi.&nbsp;Peki ya çocukluktan kalan tatil fotoğrafı olmayanlar? Bu sosyal medya akımı sonrasında tatil fotoğrafına sahip olmadığını söyleyenlerin sayısı hiç de az değildi. Nitekim bu satırların yazarı da önce çocukluktan kalma bir tatil fotoğrafının olmadığını, daha sonra ikinci bir aydınlanma yaşayarak aslında çocukken hiç ailesiyle tatile gitmediğini fark etmiştir. Tabii ki tatil fotoğrafına sahip olmamak basit bir tercihten ötesini işaret ediyor, bu bir çeşit zorunluluktan kaynaklanıyor. Sınıf diye çağırdığımız zorunluluk.&nbsp;Tatil fotoğrafına sahip olmayanlar aynı zamanda göstermek ve anlatmaktan da yoksunlar. Yoksunların dışarıyla ilk temasları genellikle saklanma pratiğiyle işliyor. Kendisine dair dışarıya açacakları gerçekliği anlatacakları araçlar, belki de bir çeşit utanma duygusuyla bastırılabiliyor. Zaten toplumsal mutabakat da yokluğun/yoksulluğun saklanması çerçevesinde bir sembolik düzeni tahsis etmiş durumda. Dolayısıyla geçmiş de sahiplenilecek bir şeyi değil, daha çok unutuluşa terk edilen ya da unutulmak istenen bir zamanı ifade ediyor.&nbsp;Kayıp geçmişGeçmişi sahiplenmek için gerekli araçlardan yoksun kalanların hikâyesi de “dışarıda kalma” ile okunabilir. Ancak bu Dostoyevski’nin hikâyesi kadar trajik olmak zorunda değil. Çünkü bu durum yapısal ve toplumsal sebeplerin çeşitli çıktılarından ileri geliyor. Bunun farkındalığı, tatile gidememeyi kişisel trajedinin ötesine, çoktan sınırları çizilmiş kolektif çerçeveye bakmaya sevk ediyor insanı.&nbsp;Yoksunluğun imajı ve yarattığı duygular tarih boyunca çeşitli kalıplara hapsolmuş. Necmi Erdoğan, Walter Benjamin’in çocukken yoksulları yalnızca dilenciler olarak var olduklarını düşündüğünü aktardıktan sonra, günümüzde de yoksulların “çöpte atık karıştıran veya trafik ışıklarında arabaya yanaşan insanlar oldukları” imajına sıkıştırıldıklarını anlatıyor. Burada da düzenin sembolik mantığının dışında kalan bir yoksunluk imgesiyle karşı karşılaşıyoruz.&nbsp;Ancak günümüz derinleşen ekonomik krizi ve güvencesiz kalmış dünyasında yoksunluk hâllerini farklı şekillerde düşünmek mümkün. Belki çok istenip alınmayan teknolojik cihazda ya da markette geri bırakılmak zorunda kalınan üründe ve işte hiç olmayan tatil fotoğraflarında. Dışarıda bırakılanlar, aynı zamanda anlatacak hikâyeye sahip olmanın ağırlığıyla da karşı karşıyalar. Belki de yeni hikâyelerin olasılıklarına bakmaktan başka çareleri de yoktur.

Angst

Sahiplenemediğimiz geçmiş üzerine

Benim tatil fotoğraflarım nerede?

Ev Ödevi - Nurdan GürbilekTürkiye’nin en önemli kültür eleştirmenlerinden Nurdan Gürbilek Ev Ödevi kitabında önemli edebiyatçıların eserleriyle başlıyor ancak muazzam üslubuyla disiplinlerarası bir zeminde kuşaklar arası kültür okuması gerçekleştiriyor.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#FF0000FF" color="#FFFFFFFF" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#FF0000FF !important;color:#fafbfc !important" href="https://www.metiskitap.com/catalog/book/4305" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(255, 0, 0) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kitaba Ulaş</a>

Ev, her şeyden önce kültürel olarak ona atfedilen değerlerle birlikte geniş ve katmanlı bir metafor. Kimileri bir sığınak, kimileri tutsaklık, kimileri bir dava, kimileri de nihai bir hedef olarak görüyor. Bir mekânı imleyen bu ismin böyle bir çeşitlilikle kullanılması aslında insanın hikâyesine dair çok şey söylüyor. Ev, insanın yüzyıllardır devam eden aidiyet mücadelesinin önemli bir aşamasını oluşturuyor. Bu yüzden en çok insanlığın arayışına dair bir metafor olarak görülüyor. Bazen estetik bir mesele oluyor, bazen de barınamayanın çığlığına dönüşüyor. Bazen kısılıp kalmış insanın trajedisi oluyor, bazen de yuvasını terk etmek zorunda kalanın özleminden ibaret kalıyor. Evin koşulsuz bir sevginin mekânı olduğu örnekler de çok. Eve atfedilen anlamlar, elbette zamanın ruhuna göre değişiyor.&nbsp;Silinmeyen izler Ev daima kişisel kopuşların hikâyesini de barındırır. Didier Eribon’un Reims’e Dönüş adlı kitabı böyle bir kopuşun en saf örneklerinden birini sunar. Benliğin inşa sürecinde doğduğumuz evden “kurtulur”, bize çizilen sınırları aşarız. Yıllar sonra yeni bir kişilikle dönüp baktığımızda kurtulduğumuzu sandığımız ama hep bizimle olan derin izlerle karşılaşırız. Eribon, bu durumu “kendinizden söküp attığınız her neyse, o şey kim ya da ne olduğunuzun ayrılmaz bir parçası olarak varlığını sürdürür,” diyor. Çocukken ne olduğunuzun izleri, koşullar değişse de geçmişten ne kadar kaçarsanız kaçın peşinizi bırakmaz.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Her çocuk er geç aynı şeyi yaşar: bir zaman gelir, onun için ev olmaktan çıkar ev. Ne erken çocuklukta olduğu gibi keşfedilecek bir dıştır artık, ne de dış dünyaya karşı sığınılacak bir iç.” –Nurdan Gürbilek,&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.metiskitap.com/catalog/book/4305" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ev Ödevi</a></blockquote>Bu noktada ev bir döngüye işaret eder. Bireysel düzlemde kaçışın hem sebebi hem de sonucudur. Evi terk etmek mekânın, şehrin ve maddi pratiklerinden çok daha ötesine işaret eder. Dünyayı tanımaya başladığımız yerle aramıza koyduğumuz mesafe, bizi bir taraftan yeni bir arayışın başlangıcının diğer taraftan yurtsuz kalmanın riskiyle buluşturur.&nbsp;Kişisel kurtuluş miti Bu çelişkiye kolektif düzlemde de tanık oluyoruz. Siyasi çalkantılar, ekonomik krizler, belirsizlik ve geleceksizlik çoğu insan için ülkeyi terk etmeyi tek seçenek hâline getirdi. İçinde doğduğumuz, kendimizi tanıdığımız, çevremizi inşa ettiğimiz yer, giderek bizi boğan ve sonsuz bir mahkumiyete hapseden bir mekâna dönüşüyor. İnsanlar kişisel kurtuluş hikâyesi için “ev”den kaçmaya, başka bir dünyada serüvene devam etmeyi arzuluyorlar. Yurtdışı neredeyse bir cennet gibi tasavvur ediliyor, nihai hedef olarak değerlendiriliyor. Belki de reddedilen veya kaçılan evin telafisi olarak görülüp, bir çeşit sığınağa dönüşüyor. Yeni bir hayat umuduyla evinden kaçmak zorunda olan kimselerin “sığınmacı” diye anılması bize bir şeyler anlatıyor.&nbsp;“Modern trajedi” Jean Paul Sartre “trenlere biniyorsun ama garda kalanları özenle seçiyorsun,” <a fr-original-style="" href="https://www.canyayinlari.com/duvar-9789750735745" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diye yazar</a>. Bu söz, gitmek zorunda olanların yakından hisettiği bir duyguyu ifade eder.&nbsp;Peki, gidemeyenlerin veya gitmeyi tercih etmeyenlerin hikâyesi nasıl? Raymond Williams <a fr-original-style="" href="https://iletisim.com.tr/kitap/modern-trajedi/9583" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Modern Trajedi</a> adlı eserinde trajedinin gündelik hayatındaki yerine vurgu yaparken, neredeyse 70 yıl aynı yerde aynı işi yapan bir marangozun hayatında trajediyi gördüğünü söyler. Kendi küçük dünyasına sıkışıp kalmış, orayı ömür boyu sığınacağı bir ev olarak benimsemiş insanın hikâyesi yeterince hüzünlüdür. Ev, bu anlamda katmanlı bir mekâna dönüşür. Bir taraftan evin giderek dayanılmaz ve boğucu bir hâl aldığını gören ama gidecek başka bir yeri olmadığını da fark etmiş insanların hikâyesi... Hem dönüp sahipleneceği bir evi olmayan hem de uzaktaki sözde cennette kendine yeni bir hayat bulma imkânına sahip kimseler bu arafta olma hâlini kabul ederek yaşamak zorunda kalır.&nbsp;Kavafis’in “Şehir” (Çev. Cevat Çapan) adlı meşhur şiiri gitmek-kalmak çelişkisi üzerine harika bir örnek sunar:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Yeni bir ülke bulamazsın, başka bir deniz bulamazsın. Bu şehir arkandan gelecektir. Sen gene aynı sokaklarda dolaşacaksın. Aynı mahallede kocayacaksın, aynı evlerde kır düşecek saçlarına. Dönüp dolaşıp bu şehre geleceksin sonunda. Başka &nbsp;bir şey umma - Bineceğin gemi yok, çıkacağın yol yok. Ömrünü nasıl tükettiysen burada, bu köşecikte, öyle tükettin demektir bütün yeryüzünde de.</blockquote>Nihai kopuş mümkün mü? Evden kaçmanın sınırları belirsiz ama özgürleştirici bir yanı vardır. Kaçmak, doğuştan örülen bağımlılıklar, mecburiyetler ve başkası tarafından çizilen sınırlar arasında sıkışıp kalınan bir düzlemden yeni bir hayat inşa etmeye giden yola doğru bir çıkış sağlayabilir. Bu kopuşla evde edindiğimiz bütün kültürel kodlar ve davranış örüntüleri giderek silinir, yerine başkaları gelir. Ancak bütnüyle bir kopuş mümkün mü? Ya da kaçılan ev bir yenisini inşa ederek tamamen silinip gider mi?Evin hayatımızdaki izleri silinmeyebilir. Evinden kaçan kişi her ne kadar saklamaya çalışsa da, eski evinin varlığı gittiği başka ortamlara da taşınır. Bunlar farklı ayrıntılarda kendini gösterir. Bazen lehçede, bazen ufak bir davranışta, hatta argo kullanımında açığa çıkar. Geçmişin izleri, yeni evinde insana musallat olabilecek hayaletler olarak belirir.&nbsp;Ev neresidir? Walter Benjamin “Dolayısıyla hiçbir zaman telafi edemeyeceğimiz bir şey vardır: Onbeşimizdeyken evden kaçmamış olmak,” der, evde kalmanın tutsaklığını çarpıcı bir biçimde vurgular. Ancak gitmenin tamamen bir kurtuluş olduğu varsayımı da kimi soruları uyandırır. Evin bu geniş spektrumdaki yerine bakınca insanın hikâyesinin ayrılmaz bir parçası olduğu görülebilir. Birçok farklı şekilde beliren ev fikri, nihayetinde arayışın kendisine denk gelebilir. Belki de bu dünyadaki serüvenimiz bizim olmayan bir evin arayışıdır, kim bilir?&nbsp;Hem maddi hem de manevi bağlamda evsizliği deneyimlediğimiz bu çağda, ev meselesi hem bireysel hem de kolektif bir probleme işaret ediyor. Bu yüzden kendimize çevirdiğimiz bakışta önemli bir rol oynuyor. Yalnızca “Ev neresidir?” gibi basit bir soru bile fazlasıyla katmanlı bir yanıt gerektiriyor.

Hem maddi hem de manevi bağlamda evsizliği deneyimlediğimiz bu çağda, ev meselesi hem bireysel hem de kolektif bir probleme işaret ediyor. 

Evden kaçmak mümkün mü?

Bir film, bir yönetmen, bir sanat eseri, bir sanatçı, bir sokak ya da bir mekân. Beslenme Çantası’nı konuğumuza ilham veren "şey"lerle dolduruyoruz.Nazlı'nın beslenme çantasından yetenekli iki oyuncu, dahi bir senarist, bir yirminci yüzyıl bestecisi , bir on yedinci yüzyıl ressamı, bir kitaplık dolusu yazar, ülkenin antik kentleri, kentin sokakları ve iki köpek çıkıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Franz Rogowski ve Alba Rohrwacher performansları</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Charlie Kaufman senaryoları</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kurt Weill'in Üç Kuruşluk Opera'sı&nbsp;ve Keman Konçertosu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rembrandt</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Judith Butler, Orhan Pamuk, Nurdan Gürbilek, Çehov ve Şekspir</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin antik kentleri</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arkadaşlarıyla vakit geçirdiği Beyoğlu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kahve eşliğinde oynattığı köpekleri Luna va Mahu</li></ul>

Duende

Nazlı Bulum'un beslenme çantasından çıkanlar.

Weill'den Kaufman'a, antik kentlerden Beyoğlu'na

Haftam, İsrailli grup&nbsp;<a fr-original-style="" href="http://www.theangelcy.com/home.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Angelcy</a>&nbsp;ile geçti. Bazı parçaları dönüp dönüp dinleyerek; grup isminden, yapısından müziklerinin tınısal çeşitliliğine birçok yanıyla kafamı ve kulağımı kurcaladı durdu. Üyeleri (Rotem Bar Or, Maya Lee Roman, Maayan Zimry, Uri Marom, Dov Rosen, Udi Naor ve Aner Paker) çok enstrümanlı, kolektif üretim hâlinin kendi adıma lezzetli olduğunu düşündüğüm müzikal bir sunumu olan The Angelcy, uzun zamandır yaşamadığım kavramsal curcuna ve şenlikle benimleydi... Şarkı sözlerinde göze çarpan özgürlüğe, insanlığa dair söylemleri ve müziklerindeki zenginlik, hatta bir ağıt olduğunu düşünebileceğimiz parçayı bile kendi üsluplarınca marşlandırmaları bana biraz, doğu toplumlarından çıkan müzisyenlerin, özellikle de dünyayla, insanla ve politik eksenle derdi baki olanlarının, müzikte de çok dilli arayışlarla bir çıtayı kırma çabasında olduklarını düşündürttü. Sanırım bundandır ki, grubun adını Google’a yazdığınızda müziklerinin türü için yok yok bir sıralama geliyor. Ben de bunca dinledikten sonra, anlatıyor işte ablalar abiler, deyiverip bir sınıflandırmaya sokmaya gerek olmadığını düşünüyorum. The Angelcy’nin müziğini dinlerken bir yandan da Nurdan Gürbilek <a fr-original-style="" href="https://metiskitap.com/catalog/book/36706" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">(İkinci Hayat)</a>&nbsp;okumakla, Walter Benjamin’i ve Adorno’yu hatırlamakla, aralarda Açık Radyo’da&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/show/1oQr16VQGyx563y2mDsWxC?si=2RYs80jtQWCNl8vGcUngog" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Normalin Sınırları”</a>&nbsp;podcastini geriye dönük dinlemekle geçen haftada, düşündüm durdum… Bir iki ortak kavram gözümü kulağımı nere çevirsem belirdi durdu. Benjamin’in Tarih Meleği anlatısı, Adorno’nun <a fr-original-style="" href="https://www.idefix.com/Kitap/Minima-Moralia/Theodor-W-Adorno/Felsefe/Felsefe-Bilimi/urunno=0000000070739" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Minima-Moralia'da</a>&nbsp;“ev” denilen için geçirdiği, Nietzsche’ye bir uğrayış, Gürbilek’in İkinci Hayat’ta yorumlarını paylaştığı “ev” ile ilgili anlatıları, Defne Sandalcı’nın yazdıkları ve konuştuklarına kabarttığım kulağımla dünyanın bitişine dair hissettiklerim… Yanı sıra edebiyat ve felsefe atölyelerinde toplaştıkça birbirimize hatırlattığımız “tekinsizlik” kavramı… Ve şimdi, içinden geçtiğimiz tarihi süreç… Klee’nin “Angelus Novus”u şimdi nereye bakıyor acaba? Kanatları ne halde? Benjamin bugüne bakarak o meşhur pasajı* nasıl yazardı acaba diye düşünürken, The Angelcy adında bir grupla vakit geçirmem, grubun hem ‘ev’i eşelemesi hem de bazı parçalarında bazen göklere çıkardıkları bazen isyan ettirdikleri “angel”… Peki, haftanın mevzusunda söz açtığım ekomüzikoloji meselesinde Belma Oğul Hoca’mızın ekoloji kelimesiyle düşündürttüğü “ev” kavramı? … Bugünlerde konforlu evlerimizde bile sıkışmış hissederken, kafamı bir süre daha yoracak köprüler bunlar.<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-03T21:57:07.568Z_sm.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://store.gojira-music.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://store.gojira-music.com/</a>Bir diğer karşılaşma Gojira’dan gelsin mi? Son albümeri <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/3bmdzJRZ4DLRTiA6yBBQcI?si=KdIxz3d0TuS_2BjAW7W6eQ" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fortitude</a>&nbsp;un kapak görselini, Klee’nin Angelus Novus’una uzun uzun bakınca, bizleri tutan, bekleyen bir melek imgesi gibi yorumladığımı fark ettim. Kapak görseli, grubun öne çıkan ismi Joe Duplantier’in elinden çıkmış. Kapak görselinin benim ilişkilendirdiğim gibi bir anlamı olduğunu düşünmüyorum, ama albüm ismi de bunu biraz düşündürttü diyebilirim.Bugünlerde sabah erkenden kalkıp kedi dadılığına gidip geliyorum. Uyanmak söz konusu olduğunda mecburi istikamet benim için metal müzik… Kendimi uyandırmak istediğimde kulağım da o yana daha çok açılıyor. Bir de geçtiğimiz Ağustos’ta çevrimiçi mahaller yeni yeni yeşilleniyorken grup, Fortitude ‘da yer alan&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=iqrMFNMgVS0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Another World”</a>ü klibiyle beraber single olarak yayınlamıştı. Kendi adıma, günün ve dünyanın bendeki ruhuyla hem severek dinledim (hala favori bir iki parçamdan biri) hem de albümün geri kalanına dair beklentim yükselmişti. Parçanın sözleri ve klibi düşününce herhalde bu şarkı gibi albüm de bize başka bir dünya ya da tarz vadedecek gibi bir his kalmış üzerimde. Sonra albümün tamamını dinleyen eş, dost, tanıdığın sosyal medya yorumlarına bakınca, pek beğenilmediğini görüp dün albümü baştan sona şöyle bir dinledim. Birkaç kere daha dinlemek şart tabii, ama grubu birkaç sene evvel canlıda dinleme şansı da bulduğumdan, ilk aklıma gelen; “ya bu adamların sahne performansı acayip iyi bu albüm canlıda nasıl olur acaba?” oldu. Daha kirli tonlarda bir şey dinlediğimi düşünüyorum. Öte yandan yeni dönem progressive metal / rock gruplarının parlak tonlardaki performansları beni bir yanıyla tavlamış olacak ki Gojira’nın bu albümü biraz düşündürttü. Şaşırtmadı, tarz açısından sürprizlese de parça içlerinde pek sürpriz beklemiyor dinleyenini. Beğenmedim, diyemem. Sanırım <a fr-original-style="" href="https://www.leprous.net/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Leprous</a>&nbsp;‘un <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/0DvboP39IwpnJU9QrKIpDW?si=Kq-6A82OQ_GDA1RX30Yhsg" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Malina</a>’sını dinleye dinleye sevdiğim gibi bu albüm de dinleye dinleye oturacak… Another World’ün yanına bir de&nbsp;<a href="https://open.spotify.com/track/3w3Niv9YyqdPAdFsnu3Hj8?si=9066e2f5fda544da" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://open.spotify.com/track/3w3Niv9YyqdPAdFsnu3Hj8?si=9066e2f5fda544da" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://open.spotify.com/track/3w3Niv9YyqdPAdFsnu3Hj8?si=9066e2f5fda544da" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://open.spotify.com/track/3w3Niv9YyqdPAdFsnu3Hj8?si=9066e2f5fda544da" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/3w3Niv9YyqdPAdFsnu3Hj8?si=9066e2f5fda544da" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Trails</a>’ı koyuyorum bu albümden favori olarak. Zaten bir albümü, bir grubu yaptıkları müziği beğenmek ya da beğenmemek biraz kurduğumuz bağlarla biraz beklentilerimizle şekilleniyor. Yine aklımda geçen yıldan bu yana üretimlerdeki başka yer arayışı, sıkışmışlık hissiyatını yadsımadan, Gojira’nın da bu albümünden bunu duyuyorum. Sevenine iyi dinlemeler olsun…Son olarak, hafta içinde katıldığım etkinliklerde müziğin tanımı üzerine yeniden düşünmekle ilgili hatırladıklarımın yanına, “ev” tanımını yeniden düşünmeyi de koyuyorum. Virüs geldiğinden beri, evler ev değil, her yerde bir darlık daralma ve arayış ile sıyrılma, kabuğundan çıkma çabası var sanki. Bu hafta ev biraz müzik, biraz düşünceler ve biraz da aldığım notlar oldu… Umarım sizlerin de kendini sığdırdığı, tanımı devamlı değişse dahi bir “ev”i vardır bu aralar… Siz istediğiniz ve hissettiğiniz sürece elbette; ferah ve sağlıklı olanından.*Walter Benjamin “Tarih Kavramı Üzerine,” Son Bakışta&nbsp;Aşk:&nbsp;Walter&nbsp;Benjamin’den&nbsp;Seçme&nbsp;Yazılar çinde, Hazırlayan: Nurdan Gürbilek, Metis Yayınları, İstanbul, 2012

Müzikli Mevzular

Bu haftanın karşılaşmalarında sadelikten devam ederek, pandeminin ruhuma oturttuklarına uyumlu iki madde ile bazı köprüleri birbirine bağlıyorum…



Köprüler

• Kitap Önerileri: Sosyoloji ve tarih meraklılarına bu hafta karıştırmaları için iki kitap önermek isterim: <a href="https://www.metiskitap.com/catalog/book/4368">Vitrinde Yaşamak</a> ve <a href="http://www.rob389.com/aradiginiz-kisiye-su-an-ulasilamiyor-meltem-ahiskazafer-/dp/tr/11/9789759812584">Aradığınız kişiye şu anda ulaşılamıyor</a>. Nurdan Gürbilek, Vitrinde Yaşamak'ta 1980 darbesinin ardından ortaya çıkan kültürel iklimi anlatırken Meltem Ahıska ve Zafer Yenal, Aradığınız kişiye şu anda ulaşılamıyor'da 1980'den 2015'e dek gündelik yaşamın nasıl yönlendirildiğini sorguluyor. İkisi de Türkiye'deki hayatın ritmiyle ilgili enfes bellek çalışmaları sunuyor. - Ege

Bülten haritamıza kadın dünyasından üretimlere ayrı bir alan açma isteğimiz, Süpürgesi Yoncadan’ı doğurdu. İsteğimiz, burada salt müzik etrafında olmayan, bizi müziğin anlamını düşünürken besleyen çok alanlı üretimleri ve kaynakları paylaşmak.&nbsp;Müzikli Mevzular'ın Etno/Müzikoloji serisi sürerken, yaptığımız görüşmeler Turna ve bende yeni kapılar aralamaya devam ediyor. Bu seri, hocalarımızın nasıl dönüştüğünü, deneyimlerini anlamak yönüyle çok kıymetli. Bana göre bugünlerin / bu çağın belini doğrultma çabası, üretenlerin deneyimlerini ve yolculuklarını daha çok dinleyerek / paylaşarak yapılmaya çalışılıyor. Son günlerde bir araya gelme fırsatı bulduğum gruplar ve yaptığımız son iki görüşme, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzI3MTM3NmE5MzgwMDAwN2Q1Y2E2ZCZ1c2VyPTVmZmZmZDI0NTY4NjBmMDAwOGZmMjM5MiZhdXRob3I9NjAxZmRiMGUzNzE1NzYwMDA2OWFkZWUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyNTJGYyUyNTJGTSUyNTI1QzMlMjUyNUJDemlrbGlNZXZ6dWxhciUyNTJGZmVhdHVyZWQ="">bu hafta başında bir tanesi yayında olacak</a>, beni günlere, not defterlerime ve okuma rutinime taşıracak şekilde yeniden düşündürttü. Kitaplığımdan kimisi yeni, kimisi uzundur benimle olan birkaç yayını masaya koyup ara ara yeniden ilişkilendiklerimi burada paylaşmak istiyorum.&nbsp;<ul><li>Nurdan Gürbilek – “İkinci Hayat / Kaçmak, Kovulmak, Dönmek Üzerine Denemeler”: Gürbilek, hepimizin kitaplığına yolu düşsün istediğim bir yazar. Kitapları Edebiyat alanında sınıflanıyor olsa da ben kitaplarının, denemelerinin (ve hatta belki çevirilerinin) birçok başka alanı beslediğini düşünüyorum. İkinci Hayat 2020 yılı içinde çıkmış, pandemiye denk düşüşle yayınlanmış; bizlere mekânı, aidiyeti, dilsel ya da duygusal birçok anlamlarda bir kez daha düşündüren bir yol arkadaşı. Son altı yıldır başka bir ülkede yaşamak, oraya yerleşmek fikrini göğüslemeye çalışırken üzerine bir de dünyaca bir sıkışma sürecinden geçiyorken, bu deneme ve fragmanlar bana içinde yaşarken unuttuğum kavramları, zengin bir içerikle düşünmekte iyi bir soluk oldu. Okumamış olanlara…&nbsp;</li><li>Gamze Arslan – “Kanayak”: Her yıl benimle yol alan ajandalarımın bir bölümünü okunacak /dinlenecek veya izlenecek listelerine ayırırım. Kanayak geçtiğimiz yılın ajandasında kalmış(tı). Geçtiğimiz hafta, İstanbul’dan çok sevdiğim bir arkadaşımın Şişli Mor Masa’dan kadınlarla bu kitabı konuştukları etkinlik akşamında arkadaşımın şahane sunumuyla, kitap yeniden gündemime düştü. Çevrimiçi olarak edindiğim kitapla hâlâ vakit geçiriyorum. Bir solukta okunmasındansa 13 öyküyü 13 güne yayıp her birine ayrı bir mesai ayırmam gerek, diye düşünüyorum. Aralarına katıldığım akşam arkadaşların da bahsettiği kadar, tokat etkisi yaratıyor. Maalesef var olduğunu bildiğimiz, tanık olduğumuz, yaşadığımız kadın hikâyelerinin, kurgusal dünyada kültürel bağlamın da üzerine basarak altını çiziyor yazar. Buradan gözünüzü çekmeyin, diyor. Müzikli Mevzuyla ne alakası var derseniz, Gamze Arslan alevi bir ailede büyümüş ve edebiyat dünyasını kurarken alevi deyişlerinden çokça <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzI3MTM3NmE5MzgwMDAwN2Q1Y2E2ZCZ1c2VyPTVmZmZmZDI0NTY4NjBmMDAwOGZmMjM5MiZhdXRob3I9NjAxZmRiMGUzNzE1NzYwMDA2OWFkZWUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmdhaWFkZXJnaS5jb20lMjUyRmdhbXplLWFyc2xhbi1zb3lsZXNpc2kta2FuYXlhay1rYW5kYW4tdmUta2VtaWt0ZW4taWJhcmV0LW9sbWF5YW4ta2FkaW5sYXIlMjUyRg=="">etkilenmiş</a>. Deyişlerin yarattığı anlam dünyasına söyleyerek de dahil olan yazar, bunu edebiyatına da başarıyla yansıtıyor. Eh nerden ne çıkacağı belli olmaz diyenlerimize...&nbsp;</li><li>Ursula K. Le Guin – “Dümeni Yaratıcılığa Kırmak”: Bu kitap, daha evvel ilişki kuramadığım ve yine aynı konuya eğilen, yaratıcı yazarlık alanındaki, kitaplardan sonra derin bir “oh” çekmemi sağladı. K.Le Guin’in bize, kolektif anlamda da nasıl yaratabileceğimizi anlattığı, bir atölye el kitabı gibi ele aldığı çalışmasını “Sanatın disiplini özgürlüktür” diye bitiriyor. Bu kitap, okuruyla yalnızca nasıl yazılır, üzerine değil; nasıl okunur, nasıl paylaşılır ve nasıl düşünülür sorularına da ufuk açıcı bir akışkanlık sunuyor. Üstelik bunu yaparken, üretmeye meraklı okurun kendini tartmasını / belki bulmasını hedefleyen sorular yönelterek yapıyor. En önemlisi, yazma meraklılarına oldukça özgürleştirici ve cesaretlendirici bir yerden konuşması kendi adıma zengin bulduğum bir üslup. K.Le Guin’in metinle kurulmasını tavsiye ettiği ilişki, bana H. Becker’in “Sosyal Bilimcilerin Yazma Çilesi”nde Becker’in, kendi deneyimleri üzerinden anlattıklarını hatırlatmıştı. Yazmanın, söyleyecek sözü olan için, önemi düşünülürse ben gidip gelip bu kitabı masamın üzerine yeniden ve yeniden koyuyor oluyorum. Denk gelmemiş olanlarımıza…</li><li>Tania Modleski – “Eğlence İncelemeleri / Kitle Kültürüne Eleştirel Yaklaşımlar" (Nurdan Gürbilek çevirisiyle): Feminist teoriler ve kültür eleştirisi üzerine çalışmalar yapan akademisyen Tania Modleski’nin yayına hazırladığı bu kitap yeni basılmış ya da yeni gün yüzü görmüş bir çalışma değil. Ama, pandemi öncesinde de merak duyduğum kitle kültürü, popüler kültür gibi kavramları acaba pandemiden sonra nasıl düşüneceğiz, diye sorduğumda yeniden dönüp bakma ihtiyacı duyduğum bir kaynak. Modleski, kendisi gibi akademisyen olan; sanat bölümlerinden ve sosyal bilimlerin farklı kollarından araştırmacıların çalışmalarını bir araya getirdiği bu kitapla kadın olma hâline bir de gösteri toplumu içinden bakıyor. Modernizme dair eleştiriyi bir de buradan merak edeceklere…&nbsp;</li><li>Maya Angelou (Doğacan Dilcun Doğan çevirisiyle) – “Bir Kadının Yüreği”: Everest Yayınlarında ilk basımı geçtiğimiz yıl yapılan ve henüz çevrildiğini tahmin ettiğim otobiyografik bir roman “Bir Kadının Yüreği”. Maya Angelou, birçoğumuzun hatırlayacağı üzere, sanatın farklı alanlarında performans göstermiş, üretmiş; kadın olmasından, kültürel ve politik kimliğine kadar yaşadığı dünyanın üzerine yığdıklarına karşı sözünü kalıcı kılmaya çalışmış, önemli bir aktivist. Olduğu kişi üzerinden ve deneyimledikleriyle bir değişim yaratmaya ve bunun parçası olmaya çalışmış, bu yolla sembolleş(tiril)miş. Yinelemem gerekirse, bir diğerimizin hikâyesiyle belleklerimize yeni taşlar koymaya çalıştığımız bu çağda, ben de eskisinden daha çok bu türden anlatımları okur oldum. Bu haftaya da Maya Angelou’nun otobiyografik romanıyla başlayacağım. Henüz edinmemiş olanlarımıza…</li></ul>&nbsp;Sizin masanızda neler var?&nbsp;

Nurdan Gürbilek ile ilgili hikayeler