Filmi Aynalı Geçit'te kalabalık bir seyirci ile izliyoruz. Film bitimi, Berkay filmin hikâyesini anlatmaya başlıyor ve kendine özgü kronolojisiyle on dört yaşında çektiği ilk görüntülerden, filmdeki ses sorunlarından bahsediyor. Ondan "on dört yaşı" duyar duymaz zihnimde sorularım belirmeye başlıyor. Önce o yaşlarda müzik ile olan ilişkisini soruyorum. Ve beklediğim bir yanıt alıyorum. 👀&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(66, 64, 141); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(66, 64, 141); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">" Müzikle çocukluğumdan beri sıkı bir ilişkim oldu. Kendimden 6 yaş büyük abimin olması rap ve rock ile çok erken yaşlarda tanışmama sebep oldu. MTV, Number 1 ve Dream TV’nin hüküm sürdüğü bir televizyon çağında büyümem de neslimdeki birçok kişi gibi beni de etkiledi. Ortaokulda punk ve rock müzikle tanıştım ve bas gitar çalmaya başladım. Zaman içerisinde rocktan metale bir skala da tüm alt türlere bir şekilde hakim oldum ve kendi beğenilerimi ifade edebilir hâle geldim. Lisenin son yıllarına kadar sert müziğe olan ilgim bu şekilde devam etti. Yani müzik ve sinemaya ilgim eş zamanlı gelişti diyebilirim. Üniversiteye geçtiğimde, tanıdığım yeni insanların da getirileriyle, cazdan hip hopa, geniş bir yelpazeye yayıldı müzik zevkim."</blockquote>Berkay, hâlâ severek dinlediği iki albümü de benimle paylaşıyor. 🎶 Pantera - Vulgar Display of Power 🎶 Dead Kennedys - Fresh Fruit for Rotting Vegetables Belgeselin ilk görüntülerini daha çocuk yaşta çekmeye başlamışsın, sence seni o yaşlarda kayıt alma hissine ve motivasyonuna iten neydi? Geleceğe iz bırakma, o anı kaydetme gibi şeyler miydi?2007 yazında, yazlıkta sıkıntıdan çatladığım bir dönemde, elime geçen her şeyi okuyordum. Radikal gazetesinde “Sinema Tarihinin Yasaklı 15 Filmi”&nbsp;gibi bir yazıya denk gelmiştim. İstanbul’a döndüğümüzde o filmlerin bir kısmını o zamanlarda CD/DVD satan yerlerden, kimi korsan şekilde, temin edip peş peşe izleyip aslında televizyonda gördüğümüz sinemanın dışında farklı bir sinema olduğunun farkına varmıştım. Bu dönemde izlediğim filmlerden biri de Fatih Akın’ın İstanbul Hatırası: Köprüyü Geçmek&nbsp;adlı müzik/kent belgeseliydi. Belgesel, İstanbul’un müzisyenlerini takip ederek kentin bir müzikal haritasını sunuyordu. O dönemlerde henüz ortaokula giden Bakırköylü bir metalciydim.Gerçi, bu noktada kabul etmem iki gerçek var: Birincisi, Bakırköylü değildim hemen Bakırköy’ün sınırında Bahçelievler ilçesinde oturuyordum ancak Bakırköylülüğün Bakırköy’de yaşamanın dışında bir tanımı olduğunun, daha çok aidiyet hissetmekle ve temas etmekle alakalı bir durum olduğunun o dönem dâhi farkındaydım. İkincisi, ilgim metal müziğe kıyasla punk ve hardcore türlerine daha yönelikti.2008’de on dördüncü yaş günümde bin bir ısrarla babama bir video kamera aldırdım. Fatih Akın’ın İstanbul için yaptığını ben de Bakırköy için, çevremdeki metalci arkadaşlarım ve yaşça benden büyük tanıdıklarımla yapabilirim diye düşündüm. Nihayetinde, filmimdeki 2008 röportajlarından birinde de geçtiği gibi, “her şey özentilikle başladı.”Kayda alma arzumun kökeni ergence bir özentilikti. İçinde bulunduğum ve eskiden çok daha yoğun olduğunu sürekli duyduğum Bakırköy metal kültürüne ve topluluğuna dair bir film yapmayı ve yönetmen olmayı çok kolay sanan bir ergenlik tutkusu. Yani, kamerayla ilk temasım etrafımı öylesine çekmekten öte, etrafımı bir bağlam çerçevesinde ve bir hedef doğrultusunda çekme arzusuyla oldu. Filmimin en son kısmında dahi 2008’de bu konu hakkında konuştuğumuzu duyabiliyorsunuz. Belgesel yarışmasına katılacağımızı konuşup kazanma şansımızın ne kadar olduğunu sorguluyoruz. Eh tabii, o zamanlar kurgu yapmayı bilmediğimiz için filmi bitirememiştik ve o kayıtlar 10 yıl boyunca bir rafta öylece durdu.Eğitimini de sinema üzerine almışsın ve hatta bu alanda artık bir “öğretensin,” bitirme projen de bu belgeselmiş. Seni sinemaya iten sence bu filmin peşinden gitmen, bitirmek istemen miydi?Ben bu filmin, yani 2008’deki çekimlerin varlığını gerçekten unuttum. Üniversiteye başladığımda ailemin yanından ayrılmıştım, ara sıra yanlarını gittiğimde odamdaki bir kutu mini-DVD içindeki bu kayıtları görürdüm ancak bir kere bile açıp izlememiştim. Dolayısıyla film yapmaya dair erken yaşlarda bir aşinalık yaratması dışında bir etkisi olduğunu iddia etmem güç.Sinemaya genel anlamda duyduğum bir hayranlık beni bu alanda okumaya itti. Ortaokulun son yılından liseden mezun olana kadarki dönem hayatımda en yoğun şekilde film izlediğim dönem oldu. Korsan CD’ciler, torrent vb. internet kaynakları, televizyondaki sinema kanalları... Nereden olursa olsun, hangi film olursa olsun sadece film izlediğim ve kimileri üzerine düşündüğüm bir ilk gençlik dönemiydi lise yıllarım. Etrafımda sinemayla benim kadar ilgili birkaç arkadaşımın varlığı sayesinde giderek perçinlenen bir tutkuya dönüştü. Üniversite öğrenciliğim sırasında ve bugün dahi öyle bir sıklıkla film izlemedim, izlemiyorum.2011’de lisedeyken çektiğim ve toplamda belki 10 kişinin gördüğü ilk tamamlanmış kısa film denemem Yine, Yeni, Yeniden’in sinema okumamda çok daha büyük bir etkisi olduğunu söyleyebilirim. Bu film Jim Jarmusch&nbsp;özentisi bir dinginliğe ve mizansene sahip, biraz deneysel bir işti. Bir kişi bir bankta bir kamera unutur ve kamera gün boyu karşı banka oturanları kayıt altına alır. Liseden müzik öğretmeninim ve birçok arkadaşımın yardımıyla çekmiştim. Kabataş ve Vefa Liselerinin kısa film yarışmalarına göndermiştim ama herhangi bir sonuç çıkmamıştı.Peki, o zaman şunu merak ediyorum, lisans hayatın boyunca belgesel konusunda emin adımlarla ilerledim diyebilir misin?Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi ve fakültenin eş diploma programıyla Bordeaux-Montaigne Üniversitesinden mezun oldum. Sonrasında da Kadir Has Üniversitesi'nde Sinema ve Televizyon yüksek lisansı yaptım. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi'nin biraz sıra dışı bir yapısı var. Fakültede bölüm yok ancak sinema-tv, halkla ilişkiler-reklam ve gazetecilik gibi üç farklı uzmanlık alanı var. İkinci sınıfta bu uzmanlık alanlarından birini seçerek bu alanlarda dersler alıyorsunuz, bir yandan da iletişim alanında teorik dersler de almaya devam ediyorsunuz. Dolayısıyla Galatasaray’daki eğitimim sırasında sosyolojiden uluslararası iletişime, film yapımından metin çözümlemelerine kadar farklı derslere maruz kaldım. Hiçbirine tamamıyla hakim olamadım ancak her birine dair fikir sahibi oldum. Yani, Galatasaray Üniversitesi'ndeki eğitimimin genel dünya görüşümün ve entelektüel birikimimin gelişmesinde büyük bir faydası oldu, ancak film yapımın teknikleri bakımından uzmanlaşmam ise daha güçtü.Eğitim sürecimdeki en önemli unsurlardan biri ise Galatasaray Üniversitesi Sinema Kulübü'ydü. Yıllarca okulun cep sinemasında özenle, ortak bir biçimde seçtiğimiz filmleri izledik ve üzerine tartıştık. Buradaki sürekli izleyicilik deneyimi ve izlenen filmler üzerine fikir üretme pratiği, birçok dersin katabileceğinden daha fazla şey kattı bana. Bugün bu kulübün hâlâ devam ediyor olması ve kulüpten öğrencilerin Documentarist’te gönüllü olarak çalıştığını görmek çok sevindirici.Belgesel, sinema izleyiciliğime nispeten geç dahil oldu ancak giderek daha fazla tercih ettiğim ve üretmek için daha büyük bir tutku duyduğum bir türe dönüştü. Bunun en önemli sebeplerinden birisi kurmacadan çok daha özgür bir tür olması. Formsuzluğa ve çok formluluğa çok daha açık bir alan. Hikâyenin kurmacadaki bariz egemenliğine nazaran, biçimin çok daha etkin olabildiği ve deneyselliğe daha açık bir alan. Kurmaca veya belgesel, sinemada her zaman biçimi daha ilgi çekici buldum. Akademik çalışmalarımda da anlatı analizlerinden daha çok anlatıma, yani biçime yöneldim. Dolayısıyla, film biçimini anlamak ve uygulamak adına emin adımlarla ilerlediğimi düşünüyorum ancak aynısını henüz belgesel için söyleyemem. Bakırköy Underground ilk belgeselim, sonraki projelerimin nasıl işlere evrileceğini henüz bilmiyorum.Belgesel kelimesi senin için ne anlama geliyor? Üretim Kaydı da kayıt kelimesine önem veriyor mesela. Belgesel ve kayıt kelimelerini sence yan yana düşünebilir miyiz?Belgesel, üzerine okudukça muğlaklaşan, tanımlaması zor bir tür. Kelimenin “belge” niteliğini işaret etmesinin tek boyutlu okunmaması gerektiğini düşünüyorum. Dirk Eitzen’in When is a Documentary?&nbsp;makalesi belgesel ile kurmaca sinemanın o kadar da farklı olmadığını, her belgeselin kurmaca bir tarafı olduğu kadar, her kurmaca filmin de belgeleyen bir işlevi olduğunu tartışıyor.Belgeselin en klasik tanımı ise John Griersion’ın önerdiği “creative treatment of actuality.” Yani kabaca, gerçekliğin yaratıcı şekilde ele alınması. Dolayısıyla, belgesel belgelemenin ötesinde yaratıcı bir üretim sürecini de içeriyor. Yaratımda kullanılan kamera ve kurgu gibi araçlar gerçekliği sınırlandıracağı ve yeniden düzenleyeceği için belgeselde gerçeğe ulaşmak zaten imkânsız. Belgesel aracılığıyla karşılaştığımız şey yalnızca gerçeğin yeniden üretilmiş bir yansıması. Yapım ekibinin ele aldığı gerçeği ne kadar eğip bükeceği ve hangi noktalarda sınırlayacağı belli bir vizyon doğrultusunda verilen bir seri estetik kararla ilişkili.Belgesel, gerçeğin bir yansımasını kaydettiği için elbette kaydetme eylemiyle birlikte düşünülmeli. Ancak, belgeselin daha önemli olan işlevi, ele aldığı gerçeği düzenleyip tanınabilir ve tüketilebilir bir hâle getirilebilmesidir. Yani belgesel, kayıt artı yaratıcı düzenlemenin bir çıktısıdır; seçilmiştir, kişiseldir, organizasyoneldir, sanatsaldır, gerçek olduğu kadar kurmacadır çünkü üretilmiştir. Şu an fark ediyorum mesleki deformasyon sanırım, bu tarz tanıma yönelik şeyler konuşulunca biraz didaktik bir üslup kullanabiliyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/0/1656853648559.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.02" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">📽 Filmin <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/bakirkoyundergroundfilm/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">@bakirkoyundergroundfilm</a>&nbsp;hesabını takip ederek gösterim programından haberdar olabilirsiniz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Tek başına başladığın bu yolculuk yanına iki kişinin daha eklenmesiyle artık bir finale erişti, bu süreçten bahsedebilir misin?Bakırköy Underground çektiğim ve kurguladığım süre boyunca bir deneme tahtası niteliği kazandı. Öğrendiğim teorik ve pratik yeni bilgileri filme sürekli olarak uyguladım. Gözlemci belgesele ilgi duyduğum bir dönemde röportajları yönlendirilmemiş şekilde gerçekleştirmeye çalıştım. Kurguda Vertov’a çok fazla öykündüm. Özdüşünümsellik (self-reflexivity) üzerine çalıştığım dönemde kendimi filmde göstermeden nasıl aynalayabilirim diye kafa yordum. Tüm bunları uygulamaya çalışmam filmle çok fazla oynamamı getirdi. Filmin kurgusu bu deneme tahtası niteliğinden ötürü gereğinden çok daha fazla uzadı. Böyle uzun bir süreç içerisinde filmin içerisinde kayboldum ve körleştim; yani, filmde hatalı olabilecek kısımları göremez hale geldim.Berfin Altınışık ile birkaç yıldır tanışıyorduk. Bilgisine güvendiğim, ortak beğeniler paylaştığım ve oldukça yapıcı eleştiriler sunmaktan asla çekinmeyen biri. Filmi bitirip kitlemekte tıkandığım bir noktada filmin üzerinden bir kez de birlikte geçmeyi teklif ettim Berfin’e. İyi ki de yapmışım. Film, çok daha dinamik bir hale geldi ve temposunu yakaladı. Bir planın bir saniye önce mi ya da sonra mı biteceğine karar vermek için aynı geçişi defalarca izlediğimiz bir çalışmaydı bu. Filmde büyük farklar yaratan ufak detayları birlikte çözdük. Berfin hâlâ daha filmle alakalı tüm kararlarda etkin bir şekilde söz sahibi.Yüksek lisansı bitirme telaşım, Galatasaray Üniversitesindeki aktif görevim ve filme yatırdığım uzun sürenin getirdiği yorgunlukla filmin festival ve gösterim süreçlerine ne vaktimin ne enerjimin kaldığı bir dönemde, Çağla Aslan ile filmin yolculuğunun devamını birlikte götürmek üzere anlaştık. Çağla ile o dönemde başka bir projeyi geliştirmek için hâli hazırda birlikte çalışıyorduk. Bakırköy Underground’ı izledikten sonra ortaklığı kabul etti ve filmin gösterim programını birlikte planladık, planlamaya devam ediyoruz. Bakırköy Underground’ın Documentarist’te ilk gösterimini yapması çok gurur duyduğumuz bir andı. Bunda Çağla’nın ve Berfin’in katkısı çok büyük.

Üretim Kaydı 

Bakırköy Underground seyirciyle buluştuktan hemen sonra filmin yönetmeni Berkay Şatır ile sohbet ediyoruz. 👀

14 yaşında kaydetmeye başlamak:
Bakırköy Underground

Soli

Mahalle: Pera. Mahalleli & Yazı: Anlam Arslanoğlu. Fotoğraflar: Deniz Sabuncu.

“Peralı olmak geçmişe nostalji, saygı ve hüzün barındırdığı kadar, bugüne ait müthiş bir yaşama sevinci ve geleceğe dair iflah olmaz bir iyimserliği de kapsıyor.”

1- &nbsp;2001 Türk basketbolu için kabuğun kırıldığı bir dönem, başarı alışkanlıkları olmayan bir takımın başarıya başlangıç dönemi, kabuğun kırılmasında nelerin etkisi oldu?2001 yılı evet, o güne kadar basketbol millî takımın tarihinde elde edilmiş en büyük başarıydı. Daha önce Avrupa Şampiyonluğu büyüklüğündeki bir turnuvada final oynama başarısı gösterememiştik. Bence kabuğun kırılmasının birkaç sebebi var; 1992'den sonra federasyonun millî takımlara gerçekten büyük yatırım yapması, kamp olanakları, turnuvaların bunları artırması, sponsorların basketbola girmesi federasyon bazında söylüyorum. Millî takımlar bazında 97- 99 Avrupa Şampiyonası yarı final ve final gelmese de başarılı geçmişti yani 2001'in sinyallerini 97 ve 99'da da birazcık görüyorduk. 2001 yılında kadro gerçekten çok iyiydi. Orhun, ben, Haluk gibi tecrübeli oyuncuların yanına Mehmet Okur, Hidayet, İbrahim, Mirsad, Kerem gibi çok büyük yetenekler eklenmişti. Bu kadro seyirciyi ve bütün ülkeyi arkasına alarak çok başarılı bir turnuva geçirip finale kadar heyecanlı yarı final Hırvatistan ve Almanya maçından sonra finale uzanma başarısını göstermişti. Buradaki teknik ekip de çok güçlüydü; Aydın Örs ve Çetin Yılmaz önderliğinde bir teknik ekibimiz vardı. Böylelikle hem ev sahibi olmamız hem takımımızın iyi olması etkili oldu.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/4/1631211146962.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Harun Erdenay" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Görsel: Radikal 2001, Atatürk Kütüphanesi Arşivi2- 12 Dev Adam şarkısını ilk kez nerede dinlediniz, neler hissettiniz?Sanıyorum, Garanti Bankası'nın yaptığı bir lansmanda dinlemiştim, bütün gece çalmıştı ve çok hoşumuza gitmişti. Bugüne kadar böyle bir şarkımız yoktu ve ritmi, sözleri gerçekten bize coşku veriyordu, dinlemesi güzel bir şarkıydı ve uzun yıllar hem 12 dev adamın çıkışıdır o şarkı hem de seyircinin gönlünde taht kurmasında da büyük artısı olmuştur.3- O dönem motivasyonunuz için 12 Dev Adam şarkısı dışında neler dinliyordunuz?&nbsp;Hepimiz güncel şarkıları dinliyorduk ama maça giderken genelde takım otobüsünde Tarkan'dan Kuzu Kuzu şarkısı çok popülerdi onu dinleyerek maça gidiyorduk, motive oluyorduk.4- Seyir zevki açısından, 2001 dönemi Avrupa basketbolunu ve bugünün Avrupa basketbolunu karşılaştırdığınızda hangisini tercih ederdiniz?2001 yılının basketboluna baktığımız zaman ve bugünkü Avrupa basketbolunu karşılaştırdığımda o gün biraz daha skorerlerin öne çıktığını düşünüyorum. Biraz daha göze hoş gelen bir basketbol oynandığını düşünüyorum. Bugünkü Avrupa basketbolunda topun dolaşması, sette çok daha hızlı hareketler ve müdafaanın daha fazla sertliği öne çıkıyor. Her iki basketbolu da birbirine yakın görüyorum aslında. 20 senede Avrupa basketbolunda çok bir değişiklik olmadı ama sanki 2001 Avrupa Basketbol Şampiyonası'ndaki yıldız sayısı son dönem oynanan şampiyonalardan daha fazlaydı.

Punto 

12 Dev Adam'da kritik anların oyuncusu Harun Erdenay ile dönemin basketbolunu, 12 Dev Adam şarkısını konuştuk.

9 numara Harun Erdenay

Dijital yayıncılık ile geçirdiğimiz her yıl, onun doğasına özgü yeni sorunlar ile karşılaşmamıza ve bunların etkisinin artmasına neden oluyor. İlk dönemlerde üzerine yeterince düşünmediğimiz, hatta bir sorun olacağını bile öngöremediğimiz meseleler üzerine düşünmek ve çözümler üretmek zorunda kalıyoruz.&nbsp;Bu hafta da bunlardan iki tanesine değinmek istedim: klon siteler ve zombi siteler. Birbiriyle dirsek temasında olan bu iki sorun, dijital gazetecilik ve yayıncılık için giderek daha büyük bir sıkıntı olma yolunda ilerliyor.<a fr-original-style="" href="https://www.pressgazette.co.uk/website-duplication/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Klon yayınlar</a>, aslında bir haber sitesi olmayan ama başka haber sitelerinin tasarımını ve içeriklerini kopyalayarak kendilerini o şekilde gösteren siteler. <a fr-original-style="" href="https://www.vice.com/en/article/3dkyyb/clone-zone-is-an-easy-tool-for-building-fake-websites" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2010’lu yıllar ile birlikte</a> giderek daha sık görmeye başladığımız bu yayınların kurulma amaçları ise <a fr-original-style="" href="https://www.kentonline.co.uk/malling/news/the-strange-tale-of-the-bogus-news-website-the-teenage-entr-246657/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oldukça çeşitli</a>. Kimisi bu klon sitelere yerleştirdikleri otomatik reklamlar ile para kazanmaya çalışıyor. Kimileri ise gerçek haber sitelerinin tasarım ve içeriklerinin okura verdiği güvenle komplo teorileri ve propaganda içeriklerini daha inanılır kılmaya <a fr-original-style="" href="https://docs.google.com/document/d/10eA5-mCZLSS4MQY5QGb5ewC3VAL6pLkT53V_81ZyitM/preview" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışıyor</a>.Klon sitelerin getirdiği sorunlar ise çok katmanlı. Bir yandan her yerden karşımıza çıkan kaynağı belirsiz “haber siteleri” boş bir kalabalık yaratarak gerçek gazetecilik yayınlarına erişimi zorlaştırabiliyor (çünkü amaçlarına ulaşmak için SEO gibi yolları daha agresif kullanıyorlar). Bu kalabalık ve güvenilir görünüm aynı zamanda okurların da yanlış bilgiye inanmalarına ya da genel olarak gazeteciliğe dair bir güven kaybı yaşamalarına neden olabiliyor. Dijital yayınların gerçekliğini teyit etmenin yolları çok sınırlı olduğundan, bu sorunun üstesinden nasıl gelebileceğimiz meçhul.<a fr-original-style="" href="https://www.pcmag.com/news/171-billion-websites-now-exist-most-are-dead" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Zombi siteler</a> ise yayın hayatına son veren ve bunun ardından nasıl bir yol izleyeceklerini bilmeyen ekipler tarafından kendi hâline terk edilen haber sitelerini (ve genel olarak <a fr-original-style="" href="https://www.theatlantic.com/technology/archive/2017/04/a-search-for-the-zombie-websites-of-1995/523848/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tüm web siteleri</a>) tanımlamak için kullanılıyor. Ülkemizden bir örnek olarak Radikal’i geçtiğimiz günlerde <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/radikalin-dijital-arsivine-ne-olacak/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sitemizde ele almıştık</a>.Gazetelerin bir toplumsal hafıza olduğunu düşünecek olursak bir dijital haber sitesinin de benzer bir sorumluluk ile hareket etmesi ve yayın hayatı bittikten sonra da erişilebilir kalmanın yolunu <a fr-original-style="" href="https://isoj.org/research-on-bots-credibility-and-zombie-sites-capture-the-evolution-of-online-journalism-at-isoj/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düşünmesi gerekiyor</a>. Ne var ki çoğu zaman dijital yayınlar bunu en baştan düşünmek bir yana, kapanırken bile düşünmüyorlar. Bunun sonucu olarak da bir süre yayın yapmış ama şu anda ya erişilmez olan ya da hiç bakım görmediği için kullanılmaz hâlde olan bir yığın zombi haber sitesi ile <a fr-original-style="" href="https://www.irishtimes.com/business/media-and-marketing/ghost-newspapers-and-zombie-brands-are-stalking-the-media-1.4391658" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">baş başa kalıyoruz</a>. Üstelik bu zombi siteler zaman içerisinde kötü niyetli kişi ve grupların <a fr-original-style="" href="https://www.thedailybeast.com/these-zombie-sites-have-been-brought-back-to-life-to-spew-disinformation" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hedefi olabiliyor</a> ve sonrasında siteyi ziyaret eden okurlara karşı bir dijital güvenlik riskine de dönüşebiliyor.Bu sorunun diğer bir boyutu da dijital yayınları birer arşiv olarak korumanın getirdiği ekonomik yük. Basılı bir yayın hayatına son verse bile gazete ve dergi sayıları okurların evlerinde, kütüphanelerde ve dijital arşivlerde erişilebilir olmaya devam ediyor. Ancak dijital bir yayının erişilebilir olmaya devam etmesi için her yıl düzenli masraflarının karşılanması ve bakımının yapılması gerekiyor.&nbsp;Bu da bizleri tamamen <a fr-original-style="" href="https://isoj.org/research/whats-on-your-page-on-your-pa-a-a-ge-zombie-content-and-paywall-policies-in-american-community-newspapers-2015-2020/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir sorun</a> ile baş başa bırakıyor. Dijital yayınların hâlâ basılı olanlarla aynı seviyede ciddiye alınmaması ve bunların daha az değerli görülmesi her geçen gün büyüyen bir sorun. Bu konuya arşivcilik perspektifinden bir yaklaşım geliştirilmesi, kütüphanelerin dijital yayınların arşivlenmesine dair çalışmalar yapması ve gazetecilik kurumlarının bu soruna dair nasıl bir çözüm üretilebileceğine dair düşünmesi şart. Eğer hâlâ yolun başı diyebileceğimiz bu dönemlerde bir çözüm bulamazsak, zaman ilerledikçe bulduğumuz çözümleri uygulamaya geçirmek daha da zorlaşacak.

n okuyoruz|

İnternetin tozlu arşivlerinin hâli pek de iç açıcı değil.

Dijital Medyanın Zombi ve Klon Sorunu

🗞 Ilgaz Gökırmaklı, Radikal gazetesinin bakımsız hâldeki arşivinin geleceğini <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/radikalin-dijital-arsivine-ne-olacak/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırdı</a>.

<h2>Radikaller ve post çağı</h2>"Şimdi kanıksadığımız tüm şeyler, tutunduğumuz tüm o kerameti kendinden menkul modern akıl, bir zamanlar tehlikeli veya ahmakça bir radikal düşünüş olarak alaya alınmıştı." sözleriyle başlıyor Jamie Bartlett, Radikaller adını taşıyana kitabına. Tanımların, kavramların yerinden oynadığı, yok olduğu veya önemini yitirdiği post-truth ve post-modernizm çağında Bartlett'in Mundi'den çıkan kitabını Raftan indiriyoruz. O esnada Dvorak'ın dokuzuncu senfonisi namıdiğer <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjMxZGE5YzE2Y2JhMDAwOWUzZDkxNyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm9wZW4uc3BvdGlmeS5jb20lMjUyRmFsYnVtJTI1MkY3RW4wUWVsYWVzRmdYSDczQUI4RURJJTI1M0ZzaSUyNTNEcEJ0bHRlR0lUQUdMWU8yMHlwbFVNdw=="">Yeni Dünya</a> eşlik etsin.&nbsp;• Radikal nedir? Radikal, Türk Dil Kurumu'nun sözlüğünde Fransızcadan Türkçeye geçtiği şekliyle "kökten" manasında kullanılıyor. Özellikle 19. yüzyıldan itibaren sıklıkla ve pek de hayırla olmayan bir şekilde kullanılan radikal, olaya nasıl baktığınızla ilintili olarak bir "baş belası" ya da "dönüştürücü", "değiştirici" olarak da karşınıza çıkabilir.• Radikalin tarihsel süreci: Bir süredir düşünmeye sevk eden, bu açıdan bakıldığından da zihin açıcı yapıtları Türkçeye kazandıran Mundi, Jamie Bartlett'in tam da böyle bir ihtiyaca yönelik olan çalışmasını okura sunuyor. Çıkalı henüz birkaç gün olan Radikaller, tarihsel süreçte nelerin radikal veya "uç" olarak algılandığını anlatarak giriyor lafa. Öyle ki kitabın hemen başında İngiliz siyasetçi ve liberal teorisyen John Stuart Mill’in 1867 yılında yani tam olarak Victoria Devri’nde, “Halkın Temsili Kanunu”ndaki bir maddede muhatap olarak erkek yerine insan ibaresini ekletmeye çalışmasının büyük tepkilere yol açtığı anlatılırken dönemin parlamenterlerinin gösterdikleri reaksiyona değiniliyor. Bartlett, kadın-erkek eşitliği ve insanlık onuru açısından son derece olağan ve makul bir talep olan bu teklifin, çok değil, bundan 150 yıl önce “radikal” bir görüş olarak görüldüğünü hatırlatıyor.• Aşırılıklar çağı: Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra inşa edilen “Overton Penceresi” denilen düşünceler dizgesi veya kamusal çoğunluğun yaygın fikirleri saygıdeğer ve normal kabul edilmesi popülaritesini günden güne kaybediyor. Bu da Hobsbawm’ın isimlendirdiği yeni bir “Aşırılıklar Çağı” mı geliyor sorusunu gündeme getiriyor. Özel sahiplik ve serbest (ama kontrol edilen) piyasaya, genel vergilendirmeyle oluşturulmuş sosyal yardım fonuna dayalı bir ekonomi. İnsan hakları, dinî inanışları ne olursa olsun, bu inanışlar ve pratikleri diğerlerine zarar vermediği sürece yurttaşları koruyan bu “Overton Penceresi” Bartlett’in kitabına konu ettiği “radikallerle" taşındı.• "Evet": İngiltere’de hiç ihtimal verilmemesine rağmen Avrupa Birliği üyeliğinden ayrılma referandumundan “evet” sonucunun çıkması ve yine aynı yıl yani 2016’da pek de şans verilmemesine rağmen Donald Trump’ın başkan seçilmesi bu anti-politik hareketin en dikkat çekici vakaları olarak kitapta yer alıyor.• Radikaller: İnternetin kuytu köşelerine kadar uzanan günümüzün en gizli ve etkili hareketleri; ölümsüzlük arayışında bir ömür harcayan tekno-fütüristler, ülkelerinin sınırları onlardan olmayan herkese kapatmak isteyen aşırı sağcılar, dünyanın doğal kaynaklarını korumak için her yolu mubah gören çevreciler, yeni ülkeler kuran özgürlükçüler, kendi kendine yeten kooperatiflerin mikro-toplumları, topluma güçlü halüsinojenler yoluyla şifa vermeyi deneyen önderler Jamie Bartlett’in Radikaller kitabında insanı sarsıcı bir düşünme eylemine sevk edecek şekilde okurun ilgisine sunuluyor.<h2>Yeni çıkanlar: 1871 Paris Komünü Günleri&nbsp;</h2>İnsanı bu derin düşüncelere daldırabilecek kitabın ardından daha hayatın içinden bir kitapla devam edelim. Victor Hugo'nun Paris Komünü sürecinde tuttuğu günlüklerinden oluşa 1871 Paris Komünü Günleri Kırmızı Kedi Yayınları’nın “Klasikler” dizisinden çıktı. Tarihin bu önemli yazarının Sefiller, Notre Dame’ın Kamburu, Bir İdam Mahkumunun Son Günü gibi yapıtlarının dışında bir eserinin Türkçeye kazandırılmış olması sevindirici bir gelişme.

Radikal ile ilgili hikayeler