<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Birleşmiş Milletler COP29 İklim Konferansı, zengin ülkelerin, yoksul ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelesine yardımcı olmak için 2035 yılına kadar yılda 300 milyar dolar seferber etme sözü vermesiyle tartışmalı bir şekilde sona erdi. Bu taahhüt, mevcut fon seviyelerinin üç katı olmasına rağmen, gelişmekte olan ülkelerin umduğunun çok altında kaldı.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Anlaşma kapsamında zengin ülkeler, hükümetlerin yanı sıra çeşitli kaynaklardan ödeme yapacak. Ayrıca anlaşma, yenilenebilir enerjinin üç katına çıkarılması, enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması ve fosil yakıtlardan uzaklaşmayı içeren COP28 taahhütlerini de teyit etti.</li></ul>Yıllık 100 milyar dolarlık mevcut hedef 2025 yılında sona ereceği için yeni bir hedef belirlemek COP29'un temel görevlerinden biriydi. Bakü konferansına girerken, derinleşen iklim krizinin daha fazla mali yatırım gerektirdiği konusunda genel bir mutabakat vardı. Ancak bunun ne kadar olacağı konusundaki tahminler yılda 200 milyar dolar ile 1.3 trilyon dolar arasında değişiyordu.Ulusal yatırımlar bu işin yalnızca bir kısmını oluşturuyor. İklim mücadelesi, aynı zamanda özel sektör, kalkınma bankaları ve karbon piyasaları arasında benzeri görülmemiş düzeyde uluslararası iş birliği gerektiriyor. Dünyanın küresel ısınmaya karşı mücadeleyi COP29 sınırlarının ötesine taşımasına yardımcı olabilecek dört yöntem şöyle sıralanıyor:<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1. Özel yatırımların teşvik edilmesi</h3>COP29 anlaşması, kamu fonlarının yeşil dönüşümün finansmanında sadece bir yere kadar gidebileceğini açıkça ortaya koyuyor. Özel sermayeye olan ihtiyaç giderek artıyor. Büyük ölçekli özel finansmanı harekete geçirmenin kilit adımlarından biri standardizasyon; bu standartları belirlemek ise merkez bankalarının, standart belirleyici kurumların, düzenleyicilerin ve borsaların görevi olmalı. Bu konuda uluslararası koordinasyonun büyük ölçüde ve hızla geliştirilmesi gerekiyor.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2. Yeşil badana ile mücadele&nbsp;</h3>Şirketlerin çevre konusunda gerçekte olduğundan daha çevreci görünmesini sağlayan yeşil badana uygulamalarına karşı koymak adına küresel standartların geliştirilmesi gerekiyor. Çünkü şirketler ve yatırımcılar, tutarsız yönergeler altında faaliyet gösterdiğinde, yeşil badana kolaylaşır.&nbsp;“Çevre dostu” veya “yeşil” gibi terimler, dünyanın farklı yerlerinde farklı yasal ve kültürel anlamlara sahip olabiliyor. Avrupa Birliği'nin yeşil taksonomisi, bu konuda doğru yönde atılmış bir adım olarak değerlendirilebilir. Bu taksonomi, yeşil badana uygulamalarını önlemeye ve yatırımları gerçek sürdürülebilirlik çabalarıyla uyumlu hale getirmeye yardımcı oluyor.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">3. Karbon kredilerinde standartlaşma</h3>Hisse senetleri ve tahviller evrensel bir yapıya sahipken, karbon kredileri için durum farklı. Farklı Emisyon Ticaret Sistemlerine bağlı olarak karbon fiyatlandırması ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor.Parçalı karbon fiyatlandırması, küresel iklim eyleminin önündeki önemli bir engel. Emisyonların ekonomik zararı küresel olarak paylaşılırken, CO2 fiyatları ülkeden ülkeye büyük farklılık gösteriyor ve bu parçalı yapı iklim finansmanının etkinliğini zayıflatıyor. Karbon fiyatlandırması için küresel bir standart belirlenmesi, piyasa çarpıklıklarını azaltabilir ve sınır ötesi yatırımları kolaylaştırabilir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">4. Kalkınma bankalarının dönüştürücü rolü</h3>Geçmişte, Dünya Ticaret Örgütü gibi kurumlar, küreselleşmenin zirvede olduğu dönemlerde ticaretin teşvik edilmesinde etkili olmuştu. Çok Taraflı Kalkınma Bankaları ise günümüzde iklim finansmanı için benzer bir işlev görebilir.Örneğin Dünya Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası gibi kurumlar, ortaklıklarını güçlendirerek kamu ve özel sermayeyi bir araya getirebilir. Bu sayede, geleneksel hükümet müdahalelerinin tek başına başaramayacağı şekilde iklim finansmanını büyütebilir ve dönüştürücü değişikliklere öncülük edebilirler.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç</h3>COP29, küresel iklim eylemi için önemli bir adım olmakla birlikte, alınan taahhütler yeterli olmaktan uzak. İklim kriziyle mücadele, yalnızca ulusal çabalarla değil, küresel iş birliği, özel sektör yatırımları ve kalkınma bankalarının yenilikçi yaklaşımlarıyla kazanılabilir. Dünyanın bu mücadelesi, COP29 sınırlarını aşarak hepimizin katkı sağlayabileceği ortak bir hedef haline gelmelidir.

Dünyahali

İklim Mücadelesi İçin Yol Haritası

Bakü'den Geleceğe: COP29'un Ardından 

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Ülkeler BM iklim görüşmelerinin son turu için Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bir araya geliyorlar. Carbon Brief, COP29 iklim zirvesine katılacak ülkelerin, iklim politikalarındaki önceliklerini ve bu zirveye ilişkin beklentilerini analiz etti. Analizden önemli bulgular şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Finansman</li></ul>COP29'da en büyük konu, iklim finansmanı için belirlenen "yeni kolektif nicelleştirilmiş hedef" (NCQG) olacak.&nbsp;Bu hedef, 2009'da kabul edilen ve gelişmiş ülkelerin 2020'den itibaren her yıl 100 milyar dolar sağlayarak gelişmekte olan ülkelere iklim değişikliğiyle mücadeleye yardımcı olmalarını öngören mevcut hedefin yerine geçecek. Paris Anlaşması'nda, 2025'ten itibaren bu hedefin artırılması kararlaştırılmıştı. Birçok değerlendirme, gelişmekte olan ülkelerin iklim taahhütlerini yerine getirebilmeleri için trilyonlarca dolarlık desteğe ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor. Gelişmekte olan ülkeler, yıllık 1 trilyon dolar veya daha fazla bir hedef önerirken, gelişmiş ülkeler henüz net bir rakam öneremedi.&nbsp;COP29'da müzakereciler, bu hedefin finansmanını kimin sağlayacağı, kaynağın nereden geleceği ve nasıl tanımlanacağı konusunda da karar almak zorunda olacak.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Madde 6</li></ul>COP29’un öncelikli konularından biri,&nbsp;Madde 6:&nbsp;karbon piyasalarının tam olarak devreye girmesi olacak. Bu, Madde 6.2 kapsamında ülkeler arası ticaret ve Madde 6.4’teki uluslararası karbon piyasası sistemlerinin operasyonel hale getirilmesini içeriyor.&nbsp;Bu konu yıllardır çözülmemişti ve COP28'deki görüşmeler, teknik sorunları netleştiremeden sona erdi. Bu başarısızlık, hangi tür projelerin karbon kredisi üretebileceği konusunda belirsizliklere yol açtı. Bonn’daki 2024 iklim görüşmelerinde bazı küçük sorunlar ilerleme kaydetse de, COP29’da hala birçok konu çözüme kavuşturulmayı bekliyor. Bu konular arasında, kredileri geri çekme hakkı ve ticaretlerin gizliliği gibi meseleler bulunuyor. COP29 öncesinde, Madde 6.4 denetim organı, "sürdürülebilir kalkınma aracı" ve karbon kredisi üretmek isteyen projeler için iki temel standart belirledi, ancak bu kararlar COP29'da onaylanmayabilir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Küresel envanter ve azaltım</li></ul>COP28 sonrası, ülkeler, fosil yakıtlardan uzaklaşma ve 2050’ye kadar küresel net sıfır hedefi gibi zirvede çıkan sonuçları nasıl ilerletecekleri konusunda anlaşmazlık yaşadı. Küresel envanterin bir parçası olarak, yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması ve enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması gibi hedefler belirlendi. Ancak, gelişmiş ülkeler ve küçük ada devletleri, tartışmaların emisyon azaltma çabaları da dahil olmak üzere tüm envanter sonuçlarını kapsamasını isterken, bazı gelişmekte olan ülkeler, UAE (Birleşmiş Arap Emirlikleri) diyaloğunun sadece finansmana odaklanması gerektiğini savunuyor. Ayrıca, bazı ülkeler yeni İklim Planları (NDC’ler) hazırlayarak, bu planların Paris Anlaşması’ndaki 1,5 derece hedefiyle uyumlu olmasını sağlamayı amaçlıyor, ancak “uyumlu” ifadesinin anlamı belirsiz.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Uyum</li></ul>COP28'de ülkeler, “küresel uyum hedefi” kapsamında ülkelerin uyum eylemlerine rehberlik edecek bir “çerçeve” üzerinde anlaştılar. Bunun bir parçası olarak, ülkelerin uyum konusundaki ilerlemelerini izlemek için kullanılabilecek bir dizi evrensel “gösterge” geliştirmek üzere bir çalışma programı oluşturdular. Müzakereciler, Haziran ayında Bonn'da yapılan önceki görüşmelerde yavaş ilerleme kaydedilmesinin ardından COP29'da bu çalışma programına devam edecekler. Gelişmekte olan ülkeler, uyum projelerine yönelik finansman açığı nedeniyle, konuyla ilgili her türlü tartışmanın para içermesi gerektiğini sıklıkla savunuyorlar.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Kayıp ve zarar</li></ul>COP28'de uzun süredir beklenen kayıp ve zarar fonu resmen başlatıldı, bu gelişme Birleşik Arap Emirlikleri başkanlığı için diplomatik bir zafer olarak değerlendirildi. Ancak, fon şu anda sadece bağışçılara bağlı olarak finanse ediliyor ve gelişmekte olan ülkelerin iklim kaynaklı felaketlere karşı ihtiyaç duyduğu miktarın çok altında. Bu nedenle COP29'da fonun artırılması için gelişmekte olan ülkelerden baskılar devam edebilir.

Finansman desteği en önemli madde olarak öne çıkıyor

COP29 İklim Değişikliği Zirvesinde Kim Ne İstiyor?

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Ülkelerin 2035 yılı için azaltım hedeflerini içeren, bir sonraki Ulusal Katkı Beyanlarını sunmaları için belirlenen son tarihe sadece birkaç ay kaldı. İklim etkileri küresel olarak yoğunlaşırken, <a fr-original-style="" href="https://www.unep.org/resources/emissions-gap-report-2024" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emisyon Açığı Raporu 2024: Artık sıcak hava yok... lütfen!</a> ulusların bir sonraki Ulusal Katkı Beyanları turunda daha güçlü &nbsp;eylem planı ortaya koymaları gerektiğini, aksi takdirde Paris Anlaşması'nın 1,5 derece hedefinin birkaç yıl içinde ortadan kalkacağını ortaya koyuyor. Rapor, sera gazı emisyonlarının gelecek eğilimlerini inceliyor ve iklim krizine çözümler sunmak üzere dünyanın en iyi iklim bilimcilerini bir araya getiriyor.Rapor, COP30 öncesinde 2025 yılı başlarında sunulması beklenen Ulusal Katkı Beyanlarının bir sonraki turunda ülkelerin sera gazlarını ne kadar azaltma sözü vermeleri ve bunu yerine getirmeleri gerektiğini inceliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">1,5 derece hedefine ulaşmak için 2030 yılına kadar % 42, 2035 yılına kadar ise % 57 oranında kesinti yapılması gerekiyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Bu yeni Ulusal Katkı Beyanlarındaki kararlılığın ve uygulamaya geçilmesinin ertelenmesi, dünyayı bu yüzyıl boyunca 3 derece civarında bir sıcaklık artışına doğru sürükleyecek. Bu da insanlar, gezegen ve ekonomiler üzerinde zayıflatıcı etkiler yaratacak.&nbsp;</li></ul>Güneş, rüzgar ve ormanların kapsamlı ve hızlı emisyon kesintileri için gerçek bir umut vaat etmesiyle, 1,5 derece hedefine uygun bir patikaya girmek teknik olarak mümkün olmaya devam ediyor. Bu potansiyelin hayata geçirilebilmesi için, Ulusal Katkı Beyanlarının acilen bütüncül bir hükümet yaklaşımı ile desteklenmesi gerekiyor. G20 ülkelerinin, özellikle de en fazla salım yapan üyelerin, ellerini taşın altına koymaları gerekiyor.<a fr-original-style="" href="https://www.unep.org/resources/emissions-gap-report-2024" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">On beşinci Emisyon Açığı Raporu</a>, Paris Anlaşması'nın uzun vadeli sıcaklık hedefi olan küresel ısınmanın 2 derecenin çok altında sınırlandırılması ve sanayi öncesi seviyelere göre 1,5 dereceye ulaşılması olasılığını sürdürmek için bu ulusal katkı beyanlarından ne beklendiğine özel olarak odaklanıyor.&nbsp;Rapordan öne çıkan maddeler:<ol fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel sera gazı emisyonları 2023 yılında 57,1 GtCO2e ile yeni bir rekor kırarak 2022 seviyelerine göre % 1,3 artış gösterdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">G20 üyeleri genelinde sera gazı emisyonları 2023 yılında da arttı ve küresel emisyonların % 77'sini oluşturdu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlk ulusal katkı beyanlarından bu yana azim ve eylemdeki ilerleme duraklamış durumda. Ülkeler 2030 için küresel olarak yetersiz olan azaltım taahhütlerini yerine getirme yolunda ilerlemiyorlar.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">G20 üyelerinin net sıfıra yönelik ima edilen emisyon yörüngeleri endişe verici durumda.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2030 ve 2035 yıllarındaki emisyon açığı, ısınmayı 1,5 derece ve 2 derece ile sınırlayan yollarla karşılaştırıldığında oldukça büyük görülüyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2020'den bu yana kaybedilen zaman küresel ısınma tahminlerini artırıyor ve aradaki emisyon açığını kapatmanın fizibilitesini azaltıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Acil eylem önemli: Koşullu Ulusal Katkı Beyanları senaryosuna dayalı sıcaklık tahminleri, mevcut politikalara dayalı olanlardan 0,5 derece daha düşük durumda.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">G20, emisyon açığının kapatılmasında kilit bir sorumluluğa sahip bulunuyor. G20'nin emisyonları küresel ortalamadan daha hızlı azaltması hem maliyet-etkin hem de adil olacak.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Emisyon azaltım potansiyeli 2030 ve 2035 yılları için oldukça yüksek, ancak zaman dar. Ayrıca potansiyelin hayata geçirilmesi için süregelen zorlukların üstesinden gelinmesi; politikaların, desteğin ve finansmanın büyük ölçüde artırılması gerekiyor.</li></ol>

Paris Anlaşması'nın 1,5 derece hedefi imkansız hale gelebilir

2024 Emisyon Açığı Raporu

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Tarım insanların beslenmesine önemli katkı sunan hayati bir unsur olmakla beraber artan nüfus ve yanlış tarım yöntemleri ile, çevre ve insanlar açısından olumsuz etkilere de sebep oluyor. Dünya genelinde iklim değişikliği ve tarım üzerine yapılan <a fr-original-style="" href="https://phys.org/news/2024-09-global-path-climate-resilient-agriculture.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırmalar</a>, bu çift taraflı karmaşık ilişkiyi ortaya koyuyor. Küresel tarım, iklim değişikliğini, yok oluşları ve kirliliği önemli derecede etkiliyor ve çevre üzerindeki etkisi de giderek artıyor. Öte yandan, iklim değişikliğinden kaynaklanan seller, kuraklıklar ve aşırı sıcaklıklar da küresel gıda üretimini tehdit ediyor.Tarımdan kaynaklanan sera gazı salımları şu anda 1960'larda olduğundan 18 kat daha fazla ve küresel ısınmanın yaklaşık üçte birinden sorumlu. Çiftlik toprağında kalan fazla gübre, bakteriler tarafından parçalanarak karbondioksitten 300 kat daha güçlü bir sera gazı olan nitröz oksit oluşturuyor. Bu sebeple, yüksek verimi korurken tarımın ısınma etkisini azaltmaya yönelik stratejik çabalar, hem iklim değişikliğini hafifletmek hem de gıda tedariğini bunun etkilerinden korumak için gerekli.Minnesota Üniversitesi profesörlerinin dünya çapında 20'den fazla uzmanla birlikte kaleme aldığı ve Science dergisinde yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.science.org/doi/10.1126/science.adn3747" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kapsamlı bir küresel araştırma</a>, iklim ve tarım arasındaki bağlantıları inceledi. Çalışma, tarımın iklim değişikliğini daha da hızlandırdığı bir geri besleme döngüsü&nbsp;olabileceğini gösterdi. İklim değişikliği küresel gıda arzı üzerinde daha fazla baskı oluşturdukça durum daha da kötüleşiyor. Yazarlar ayrıca iklim etkilerini büyük ölçüde azaltma, verimliliği artırma ve önümüzdeki on yıllarda gıda arzımızı istikrara kavuşturma potansiyeline sahip yeni tarımsal uygulamaları öneriyor.Araştırmanın temel bulguları şöyle:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliğinin tarımsal uygulamalar üzerinde geniş kapsamlı etkileri bulunuyor. Bunun temel sebepleri arasında su kullanımını ve kıtlığını, azot oksit ve metan salımlarını, toprak bozulmasını, azot ve fosfor kirliliğini, haşere baskısını, pestisit kirliliğini ve biyoçeşitlilik kaybını artırması bulunuyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim-tarım geri besleme yolları, tarımsal sera gazı salımlarını önemli ölçüde artırabilir. Tarımda değişiklik yapılmadığı takdirde, bu geri besleme döngüsü Paris Anlaşması'nın küresel ısınmayı 1,5 derece ile 2 santigrat derece arasında sınırlama hedefine ulaşılmasını olanaksız hale getirebilir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mevcut sürdürülebilir tarım uygulamaları ve teknolojileri, geniş ölçekte uygulandıkları takdirde, tarımsal salımları büyük ölçüde azaltabilir ve bir geri besleme döngüsünün oluşmasını önleyebilir. Bunu başarmak için hükümetler sosyoekonomik engelleri ortadan kaldırmak ve iklime dayanıklı çözümleri çiftçiler ve gıda üreticileri için erişilebilir kılmak için çalışmalı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her şeyden önce paydaşlar, verimli ve iklim dostu tarımın adaptasyonunu ve maliyet azaltımını hızlandırmalı. Hassas tarım, çok yıllık ürünler ve yeni genom düzenleme yöntemlerinin uygulanması iklim değişikliği etkilerini azaltırken tarımda üretimi ve verimliliği artırabilecek yeni teknikler arasında bulunuyor. Araştırmacılar ayrıca, iklim-tarım geri bildirim yolları ve çiftlik robotları gibi yeni teknolojiler üzerine daha fazla araştırma yapılmasını öneriyor.</li></ul>

Kapsamlı küresel çalışma, iklime dirençli tarım için ileriye dönük bir yol çiziyor 


İklim ve Tarım: Geri Besleme Döngüsü

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Net sıfır sera gazı salımına ulaşmak, kritik eşikleri aşma riskini azaltmak için büyük önem taşıyor. Yeni bir araştırmaya göre, küresel ısınmanın 1,5 dereceden fazla olan her artışı, bu artış geçici bile olsa, gezegenin kritik eşiklerinin aşılma riskini güçlendiriyor. Nature Communications'da yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41467-024-49863-0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışma</a>, farklı salım senaryoları altında birbiriyle bağlantılı dört kritik eşiğin aşılma riskini araştırdı.&nbsp;Gezegen ölçeğinde etkileri olan dört devrilme noktası olarak Grönland Buz Tabakası (GIS), Batı Antarktika Buz Tabakası (WAIS), Atlantik Meridyonel Devrilme Dolaşımı (AMOC) ve Amazon Yağmur Ormanları (AMAZ) bu çalışmada incelendi.Araştırmacılar, ısınmanın geçici olarak 1,5 dereceyi aştığı ancak küresel sıcaklıkların sonradan negatif salım teknolojileri kullanılarak tekrar düşürüldüğü bir durumda devrilme noktaları açısından riskleri ele aldılar.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çalışmada, 1,5 derece eşiği ne kadar uzun süre aşılırsa ve en yüksek sıcaklık ne kadar yüksek olursa kritik eşiklerin aşılma riskinin o denli yüksek olduğu tespit edildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çalışmadaki en kötümser senaryoya göre küresel ısınma yüzyılın sonunda 3,3 dereceye ulaşacak. Bu senaryoya göre, 2300 yılına kadar kritik eşiklerin aşılma olasılığı yüzde 45.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel sıcaklıkların 2 derecenin üzerine çıkması durumunda ise ısınmanın her ekstra artışı ile ortaya çıkacak ilave riskler güçlü bir şekilde hızlanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1,5 ile 2 derece arasındaki sıcaklıklarda, aşım sıcaklığındaki her 0,1 derece artış için ise risk yüzde 1-1,5 oranında artıyor. Bununla birlikte, 2,5 derecenin üzerindeki sıcaklıklar için kritik eşiklerin aşılma riski her 0,1 derecelik aşım için yüzde 3'e yükseliyor.</li></ul><a href="https://www.carbonbrief.org/every-0-1c-of-overshoot-above-1-5c-increases-risk-of-crossing-tipping-points/" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://www.carbonbrief.org/every-0-1c-of-overshoot-above-1-5c-increases-risk-of-crossing-tipping-points/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Carbon Brief'te yapılan farklı bir açıklamada&nbsp;</a> ise araştırmada karbondioksitin önce atmosfere salındığı ve sonrasında da karbondioksit giderim metotları ile geri çekildiği çözüm yöntemleri kullanılması yerine acil olarak salım azaltım çözümlerine olan ihtiyacın olduğu altı çizildi.Bilim insanları yıllardır dünya sistemlerinin kritik eşikleri aşılırsa, alışık olduğumuz sistemlerin yepyeni bir duruma itileceği konusunda uyarıyorlar.Örneğin, iklim değişikliği ve insan kaynaklı ormansızlaşma Amazon yağmur ormanlarını kritik bir eşiği aşmaya iterse, ormanın büyük bir kısmı dönüşüm yaşayabilir. Bu durum, yemyeşil yağmur ormanlarının kuru savan haline gelmesine neden olabilir. Gezegen halihazırda sanayi öncesi seviyelerin 1,3 derece üzerinde ısındı. Ayrıca, yakın zamanda yapılan farklı bir çalışma, Batı Antarktika buz tabakasının çöküşü de dahil olmak üzere beş kritik eşiğin halihazırda ulaşılabilir olduğu konusunda uyarıyor.Zamanımız günden güne azalırken değişiminin yönünü değiştirmek bizim elimizde.

Değişimin yönünü değiştirmek bizim elimizde 

Kritik Eşikleri Aşma Riski

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/caglakettner/?igsh=MW5zZGd4bDJvZ3Qzcg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Nature Ecology &amp; Evolution dergisinde yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41559-024-02452-2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir çalışmaya</a> göre insan faaliyetlerinin gezegeni ısıtması nedeniyle aşırı orman yangınlarının sıklığı ve yoğunluğu son yirmi yılda dünya genelinde <a fr-original-style="" href="https://phys.org/news/2024-06-extreme-wildfires-decades.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iki kattan fazla arttı.</a> Araştırmacılar ilk kez, büyük ekonomik hasara ve yaşam kaybına neden olan en yıkıcı yangın türleri için küresel bir eğilim çizebildiler. Çalışmada, uydu kayıtlarını kullanılarak 2003-2023 yılları arasındaki yaklaşık 3.000 dev orman yangınını incelediler. Her yıl meydana gelen en aşırı 20 yangının yoğunluğunun da iki kattan fazla arttığı belirtildi. Bu oranın daha da artmakta olduğu tahmin ediliyor.Avustralya'daki Tazmanya Üniversitesi'nden çalışmanın başyazarı Calum Cunningham, "Bir miktar artış görmeyi bekliyordum, ancak artış oranı beni alarma geçirdi. İklim değişikliğinin etkileri artık sadece geleceğe ait bir şey değil. Şu anda kuruyan ve ısınan bir atmosferin tezahürüne tanık oluyoruz" dedi. Çalışmada, orman yangınlarının yoğunluğu ve sıklığı açısından en aşırı altı yılın 2017'den bu yana meydana geldiği belirtildi. 2023 ise, incelenen dönemin "en aşırı orman yangını yoğunluklarına" tanıklık etti.Büyük yangınları körükleyen ve giderek kuraklaşan koşullar, değişen iklimle ilişkilendiriliyorOrmanlar atmosferdeki karbonu emiyor. Ağaçların yangın nedeniyle yok olması, tutulan karbondioksiti atmosfere geri salarak küresel ısınmayı daha da şiddetlendiriyor. Cunningham, bunun gezegen üzerinde bir "geri besleme etkisi" yarattığını; geniş bölgeleri dumanla kaplayarak, alevlerin neden olduğundan çok daha fazla önemli sağlık etkilerine neden olduğunu belirtiyor. Çalışma, aşırı orman yangınlarına daha elverişli bir iklime uyum sağlamamızın aciliyetini vurguluyor. Cunningham ayrıca büyük orman yangınlarını önlemek için yerel düzeyde daha iyi orman yönetiminin önemine de dikkat çekiyor.Türkiye’deki haziran ayı orman yangınları önceki senenin 5 katıOrman Genel Müdürlüğü <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/turkiyedeki-orman-yanginlari-haziranda-gecen-seneye-gore-5-kat-artti/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verilerine göre</a>, Türkiye’de geçen yıl 1-21 Haziran döneminde 84 orman yangını çıkarken, bu yılın aynı döneminde yaklaşık beş kat artışla 400’e yakın yangın kayıtlara geçti. 1-21 Haziran döneminde geçen yıl orman dışı 155 yerde yangın çıktı, bu yıl ise 551 orman dışı noktada yangın meydana geldi. AA‘ya konuşan Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, Türkiye’de özellikle Çanakkale’den başlayarak Adana yöresine kadar uzanan, yangın tehlikesinin ve sıklığının yüksek olduğu bir yangın coğrafyası bulunduğunu söyledi. Yangınların normalde yılın en sıcak olduğu 10 Temmuz ile 20 Ağustos arasında sıklaştığını anlatan Türkeş, son dönemlerde sıcak hava dalgasının mayıs ve eylülü de içine alacak şekilde genişlediğini, belirtti. Ayrıca “Bu yıl haziran ayında temmuz ve ağustos sıcaklıkları yaşadık. Bunlar insan kaynaklı iklim değişikliğinin, küresel ısınmanın giderek hızlandığını ve daha fazla etkili olduğunu bize gösteriyor.” dedi.

Aşırı orman yangınları son yirmi yılda iki katına çıktı

İklim Krizi ve Artan Orman Yangınları 

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/caglakettner/?igsh=MW5zZGd4bDJvZ3Qzcg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Dünyadaki yaşamın sürmesi için toprak çok önemli bir unsur. Tarım arazileri, ormanlar, otlaklar, savanlar, turbalıklar ve dağlar insanlığa medeniyeti mümkün kılan ürün ve hizmetleri sağlıyor. Okyanuslar, nehirler ve göller gibi su ekosistemleri ise toprağı verimli kılıyor ve destekliyor. Ancak dünyanın ekosistemleri tehdit altında. Sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim modelleri üçlü gezegen krizini tetikliyor. Bu krizler: &nbsp;‘iklim krizi’, ‘biyolojik çeşitlilik kaybı’ ve ‘kirlilik ve atıklar’. Dünya'nın kara alanının beşte birinden fazlası, yaklaşık 2 milyar hektar, bozulmuş durumda.Yaklaşık 3,2 milyar insan, yani dünya nüfusunun yüzde 40'ı, arazi bozulumundan etkileniyor. Bu durumla başa çıkma konusunda en az donanımlı olanlar, yani yerli halklar, kırsal topluluklar, küçük çiftçiler ve aşırı yoksullar, özellikle de kadınlar ve gençler orantısız bir şekilde etkileniyorlar. Her yıl elli beş milyon insan kuraklıktan doğrudan etkileniyor. Kuraklık dünyanın hemen her yerinde özellikle çiftlik hayvanları ve mahsuller için en ciddi tehlike halinde. Arazi bozulumu kontrol altına alınmazsa, küresel gıda verimliliğini yüzde 12 oranında azaltabilir ve 2040 yılına kadar gıda fiyatlarının yüzde 30'a kadar yükselmesine neden olabilir.<a href="https://www.worldenvironmentday.global/2024-updates" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://www.worldenvironmentday.global/did-you-know/key-messages" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2024 Dünya Çevre Günü </a>‘Biz Restorasyon Nesliyiz&nbsp;(We are #Restoration Generation)’ sloganıyla toprağın yeniden kazanılması, çölleşmenin durdurulması ve kuraklığın azaltılmasına yönelik çözümlere ışık tutmak için bir fırsat olarak görülüyor. Dünya'nın yardım eline ihtiyacı var. Üçlü gezegensel kriz, evimizi yok etme ve bu güzel gezegeni paylaştığımız milyonlarca türü ortadan kaldırma tehdidinde bulunuyor. Ancak bu bozulma kaçınılmaz değil. Zararı tersine çevirecek ve çevreyi eski haline getirecek güce ve bilgiye sahibiz – elbette eğer şimdi harekete geçersek!Toprakla barışan nesil biz olabiliriz.Doğal alanları yeniden canlandırma sürecine ekosistem restorasyonu deniyor. Ekosistem restorasyonu bugüne kadar hiç bu kadar acil olmamıştı. Dünya çapında pek çok ülke bu durumun yavaş yavaş farkına varıyor. Dünya genelinde 765 milyon ila 1 milyar hektar arasında arazi restorasyon için ayrılmış durumda. Bunun neredeyse yarısı Sahra Altı Afrika'da olup Asya ve Latin Amerika'da da önemli taahhütler bulunuyor.Bozulmuş ekosistemlerin yeniden hayata döndürülmesi, harcanan her 1 dolar karşılığında 30 doları bulan ekosistem hizmeti sağlıyor. Dünya genelinde 1 milyar hektar bozulmuş arazinin eski haline getirilmesi, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşma, doğa kaybını tersine çevirme ve iklim değişikliğini engelleme yolunda uzun bir yol kat edilmesini sağlayabilir.Doğayı korumak için 2022 yılında imzalanan Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi, ülkeleri 2030 yılına kadar bozulmuş karasal, iç su, deniz ve kıyı ekosistemlerinin en az yüzde 30'unun etkin bir şekilde restore edilmesini sağlamayı taahhüt etmektedir. Şu anda hayatta olan herkes, çevresel bozulmanın yıkıcı etkilerine ilk tanık olan neslin bir parçası. Gezegenin gidişatını tersine çevirmek için son umut biz olabiliriz. Zamanı geri alamayız ama ormanlar yetiştirebilir, şehirlerimizi yeşillendirebilir, yağmur suyu toplayabilir ve toprak dostu gıdalar yiyebiliriz. Sonunda toprakla barışan nesil biz olabiliriz.

Çağla Kettner ile ilgili hikayeler