<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/fadillioglucagla/?igshid=NzZlODBkYWE4Ng%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Fadıllıoğlu</a>Geçtiğimiz iki hafta boyunca iklim, toprak, gıda ve doğa ile&nbsp;<a data-auth="NotApplicable" data-linkindex="8" fr-original-style="" href="https://www.carbonbrief.org/cropped-6-december-2023-cop28-greenwashing-nature-finance-food-pledge/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilgili önemli gelişmeler</a>e birlikte göz atalım:Sonsuza Kadar OrmanlarBrezilya, Dubai'de düzenlenen COP28 iklim zirvesinde &nbsp;"sonsuza kadar tropik ormanlar" fon önerisini açıkladı. Çevre Bakanı Marina Silva ve Maliye Bakanı Fernando Haddad tarafından açıklanan teklif, 80 tropikal ülkeye ağaçların korunmasına yardımcı olmak üzere finansman sağlamayı ve korunan veya restore edilen hektarlara göre yıllık ödemeler yapmayı amaçlıyor. Brezilya'nın egemen varlık fonlarından ve petrol endüstrisi de dahil olmak üzere diğer yatırımcılardan 250 milyar dolar toplamayı umduğu belirtildi. Ayrıca İngiltere görüşmelerde Brezilya'nın Amazon Fonu'na 38 milyon dolar daha vermeyi taahhüt etti.Doğa İçin Borç TakasıAfrikalı liderler iklim eylemi için borçların hafifletilmesi çağrısında bulundu Ancak doğa için borç takası "asgari mali etkisi" nedeniyle sorgulanıyor. Öte yandan, planlanan mekanizmanın 35 yıl içinde kıtanın iklim değişikliğine uyum sağlaması için gereken 280 milyar doların sadece 318 milyon dolarını sağlayabileceği tahmin ediliyor.&nbsp;Latin Amerika ve Karayipler için İklim Finansmanı Grubu ve diğer 28 sivil toplum kuruluşu, COP28'de uluslararası finans kuruluşlarını ve gelişmiş ülkeleri borç tedavisi ve yeniden yapılandırma konusunda anlaşmaya çağırdı. Eylem çağrıları, mali kapasiteleri düşük olan ülkelerin borçlarının iptal edilmesini, gelişmekte olan ülkeler için iklim eylemi karşılığında borç takasının mümkün kılınmasını ve bu ülkelerin biyoçeşitliliği korurken iklim azaltımı ve adaptasyonuna kaynak ayırabilmelerini sağlayacak mekanizmaların oluşturulmasını içeriyor.Zayıf İştahCOP28'de dikkatlerin çoğu fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması üzerindeyken, küresel envanterin son metni zararlı tarımsal sübvansiyonlardan bahsetmiyor. Taslak metinde gıda üretimine yapılan dolaylı bir atıf ve sürdürülebilir tüketim ve üretim modellerine geçmenin önemine "dikkat çekilmesi" dışında tarımdan açıkça bahsedilmiyor. 2030 yılına kadar ormansızlaşmanın durdurulması ve tersine çevrilmesi, önümüzdeki beş yıl içinde Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için bir azaltım seçeneği olarak listeleniyor. Ayrıca, Amazon ülkeleri ve küçük ada devletleri tarafından kilit bir talep olan iklim "devrilme noktaları" hakkında daha fazla araştırmaya duyulan ihtiyaçtan iki kez bahsediliyor.Karbon Piyasası EndişeleriYerli Çevre Ağı'na bağlı yerli aktivistler COP28'in başlangıcında düzenledikleri bir basın toplantısında karbon piyasalarına ilişkin 6. Madde müzakereleri hakkında "çok ciddi endişelerini" dile getirdiler. Indigenous Climate Action'ın icra direktörü Eriel Deranger, "karbon ticareti mekanizmalarının ve fosil yakıt sistemlerinin artan emisyonlara bağlı olduğunu" ve "fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasının toplumlarımız için bir ölüm kalım meselesi" olduğunu belirtti. Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga gazetecilere yaptığı açıklamada, tartışmalı gönüllü karbon denkleştirmelerinin "parayı gelişmiş dünyadan gelişmekte olan dünyaya taşımanın en iyi yolu" olduğunu söyledi.Gıda Sistemleri BildirgesiCOP28'in ilk gününde düzenlenen dünya iklim eylemi zirvesi sırasında BAE İklim ve Çevre Bakanı Mariam Almheiri, 134 hükümet tarafından onaylanan üç sayfalık bir belge olan <a fr-original-style="" href="about%3Ablank" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sürdürülebilir Tarım, Dayanıklı Gıda Sistemleri ve İklim Eylemine ilişkin Emirlikler Deklarasyonunu</a> açıkladı. Önemli imzacılar arasında Brezilya, Çin, AB, Endonezya, İngiltere ve ABD bulunuyor.&nbsp;Almheiri,&nbsp;bildirgeyi imzalayan ülkelerin 5,7 milyardan fazla insana ev sahipliği yaptığına ve dünyadaki toplam gıda sistemleri emisyonlarının dörtte üçünden fazlasından sorumlu olduğuna dikkat çekti. Araştırmalar gıda sistemlerinin genel olarak toplam küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık üçte birini oluşturduğunu gösteriyor.Bildirge, iklim değişikliğinin gıda sistemleri üzerindeki "benzeri görülmemiş" etkilerinin ve gıda ve tarımın dünya genelindeki yaşamlar ve geçim kaynakları için öneminin kabul edilmesiyle başlıyor. Ayrıca "herkes için güvenli, yeterli, uygun fiyatlı ve besleyici gıdaya erişimin sağlanması ihtiyacını" da kabul ediyor.Belge temelde beş hedef ortaya koyuyor:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gıda sistemlerinin direncini arttırmak;&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gıda güvenliği ve beslenmeyi teşvik etmek;&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarım işçilerini desteklemek;&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tatlı su yönetimini güçlendirmek ve</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarımın iklim ve çevre faydalarını en üst düzeye çıkarmak.&nbsp;</li></ol>Bunların yanı sıra bildirge, gıda sistemlerinin ulusal plan ve stratejilere entegre edilmesi, finans ve bilimin yaygınlaştırılması ve ticaretin güçlendirilmesi gibi ülkelerin çabalarını güçlendirme sözü verdikleri bölümleri de içeriyor.

Dünyahali

İklim, toprak, gıda, doğa

COP28 Ertesi Haberler

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/profleventkurnaz/?igshid=NzZlODBkYWE4Ng%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Levent Kurnaz</a>&nbsp;&amp;&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/burak-kuyan-a286482/?originalSubdomain=tr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Burak Kuyan</a>Geçtiğimiz yıl Yuvam Dünya Derneği’nin “Hikaye Değişirse Her Şey Değişir” paneline katılan Galata Wind CEO’su Burak Kuyan ve Yuvam Dünya Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Levent Kurnaz, COP27’den COP28’e uzanan yolu ve bu yılın gündemini değerlendiriyor.&nbsp;COP 27'de öne çıkanlar nelerdi?&nbsp;Prof. Dr. Levent Kurnaz:&nbsp;Gelişmekte olan ülkeler uzun süredir iklim değişikliği nedeniyle oluşan kayıp ve zararlar için mali yardım talep ediyorlar. COP27'de zorla da olsa bir fon üzerinde anlaşmaya varılması önemli bir kilometre taşıdır. Ancak işin zor kısmında finansmanın nasıl sağlanacağı ve nereden geleceği konusunda bir anlaşma sağlanamadı. 2015 Paris Anlaşması sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelere kıyasla "2C'nin oldukça altında" tutmak ve artışı 1,5C'de tutma hedefini içeriyordu. Glasgow'daki COP26'da ülkeler 1,5C sınırına odaklanma konusunda anlaşmaya varmışlardı. Ancak sera gazı salımlarını azaltma taahhütleri 1,5C sınırını sağlayamayacak kadar zayıf olduğundan, her yıl bu taahhütleri güçlendirmek için çaba harcamak kabul edilmişti. Ne yazık ki COP27'de bazı ülkeler 1,5C hedefinden vazgeçmeye çalıştı, fakat bu konuda başarılı olamadılar. Gene de 1,5C hedefini kuvvetlendirecek bir karar da alınamadı.&nbsp;COP26'da kömür kullanımının kademeli olarak azaltılmasına yönelik bir taahhüt üzerinde anlaşmaya varılmıştı. COP27'de Hindistan'ın başını çektiği bazı ülkeler daha da ileri giderek tüm fosil yakıtların aşamalı olarak durdurulması taahhüdünü dahil etmek istediler. Ancak sonuç metnine bu konu yansımadı. Bu bağlamda kullanılan iki terimden, "phase-out" (kullanılmasının sona ermesi) ve "phase-down" (kullanılmasının kademeli olarak azaltılması), phase-down tercih edilmesi de iklim hedefleri açısından oldukça zayıf bir karardı.&nbsp;Giderek artan sayıda gelişmiş ve gelişmekte olan ülke, Dünya Bankası ve kamu tarafından finanse edilen diğer finans kurumlarında acil değişiklik çağrısında bulundu. Bu çağrının ana amacı bu kurumların, az gelişmiş ülkelerin sera gazı salımlarını azaltmalarına ve küresel krizin etkilerine uyum sağlamalarına yardımcı olmak için gereken finansmanı sağlayamadıklarını ortaya koymaktı. Alınan kararlarda Dünya Bankası ile diğer kalkınma bankalarının iklim finansmanına sağladıkları katkının yeniden düzenlenmesi de bulunuyordu.Burak Kuyan:&nbsp;Geçtiğimiz yıl Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde düzenlenen ve iki hafta süren COP27 iklim zirvesinde, iklim krizine karşı savunmasız ülkelere maddi yardım yapılması konusunda anlaşma sağlanması en önemli gelişmelerden biri oldu. Söz konusu yardımın nasıl finanse edilebileceğine yönelik tartışmalar bu yıl düzenlenecek zirveye bırakılmış olsa da bu konuda uzun süre ayak direyen gelişmiş ve zengin ülkelerin iklim değişikliği kaynaklı sel ve kuraklık gibi olaylara yönelik bir fonun kurulması üzerinde anlaşmalarının simgesel ve siyasi anlamda önemli bir gelişme olduğunu düşünüyorum. Bu, özellikle sorumluluk almaya niyet etme ve kamuoyunda farkındalık yaratma anlamında ciddi bir adım olarak görülmeli. &nbsp;Öte yandan geçtiğimiz yılki zirvede fosil yakıtların kullanımının sınırlandırılması konusunda ilerleme sağlanamadı, sonuç bildirgesinde bu konuda herhangi bir taahhüdün yer almamış olması hayal kırıklığı yarattı. Görüşmeler sonrasında Emisyon Azaltımı Çalışma Programı’nın hayata geçmesine karar verilmiş olması ise oldukça önemli bir gelişme. COP27’nin hemen sonrasında çalışmaya başlaması planlanan program, 2030 yılına kadar devam edecek.&nbsp;COP27'den sonra öne çıkan konularda ne gibi değişimler gözlemlediniz?Prof. Dr. Levent Kurnaz: COP27 sonrası yeryüzündeki iklim felaketleri artmaya devam etti. Özellikle 2023 yazından itibaren her bölgede sıcaklık rekorlarının kırılması, Libya'daki sel felaketi, Kanada, Havai ve Güney Avrupa'daki orman yangınları iklim krizini gündemde tuttu. Ancak konu COP27'deki kararların COP28 gündemine taşınmasına geldiğinde daha ciddi tıkanıklıklarla karşılaşıldı. Kayıp ve zararlar konusunu çalışır hale getirip COP28'de bir karar alınmasını sağlayacak olan komisyon henüz bu konuda gelişmiş ülkeler tarafından sağlanacak finansmanın zorunlu mu gönüllü mü olacağına bile karar vermiş değil. Eğer bu finansman zorunlu olursa, başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkeler tarafından kabul görmez, gönüllü olursa da, Yeşil İklim Fonu'nda olduğu gibi içinde yeterli para birikmez. Ayrıca kayıp ve zararlar konusuna iklim krizinin sorumluluğu hususunun eklenmesi de gelişmekte olan ülkelerin özellikle istedikleri bir konu, ama gelişmiş ülkeler bu sorumluluğu almayı kesinlikle kabul etmeyeceklerdir.&nbsp;COP27'de her ne kadar Dünya Bankası'nın iklim finansmanına bakışının yeniden düzenlenmesi gerektiği konusunda bir anlaşmaya varılmış olsa da, bu bankanın en büyük hissedarı durumundaki ABD bu değişiklik bağlamında adım atmadığından bir ilerleme sağlanamadı. Üstelik söz konusu olan kayıp ve zarar finansmanının da yürütülmesi şimdilik kaydıyla Dünya Bankası'na verildiğinden bu sistemin hantallığı göze batmaya başladı. Her ne kadar gelişmiş ülkelerden iklim finansmanı için henüz senede 100 milyar dolar gelmiyor olsa da, bu para Dünya Bankası'na gelecek olsa, Dünya Bankası bu paranın yaklaşık 1,5 milyar dolarlık kısmını işletim maliyeti olarak tuttuğundan daha verimli bir finans sistemi kurulması gelişmekte olan ülkelerin önemli bir isteği.Burak Kuyan:&nbsp;COP 27’den bugüne kadar geçen bir yıllık zamanda iklim krizinin dünyanın çeşitli bölgelerindeki etkilerini görmeye devam ettik. Mayıs 2023’te iklim camiasından isimler ve dünya çapında yaklaşık 40 bakan Berlin’de Petersberg İklim Diyaloğu için bir araya geldi. COP28’e giden yolun önemli bir parçası niteliğindeki bu toplantıda bakanlar ve diplomatlar, Dubai’de düzenlenecek büyük iklim konferansı için öncelikleri belirlediler. COP 28’in gündeminde fosil yakıtların önümüzdeki dönemde aşamalı olarak azaltılması ve yenilenebilir enerjide yeni hedeflerin belirlenmesi gibi çok önemli konular yer alıyor. Katılımcı ülkelerin yetkilinin bu fırsattan iyi yararlanmaları ve daha somut adımlar atmaları iklim krizinin çözüme ulaşabilmesi konusunda çok büyük rol oynayacak.&nbsp;COP28'den beklentiniz nedir?Prof. Dr. Levent Kurnaz: Öncelikle COP28 tamamen yanlış bir yerde ve yanlış bir yönetim altında yapılıyor. İklim krizini önleme konusunda 2023 yılında atılması beklenen adımları belirleme ve tabiri caizse iteleme sorumluluğu büyük fosil yakıt üreticilerinden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri'ne, başkanlık sorumluluğu ise ülkenin petrol şirketinin başına veriliyor. Bu nokta bile COP28'den bir şey beklemememiz konusunda yeterli bir husus bence. İkinci önemli konu olan kayıp ve zararlar hususunda da önemli bir karara varılacağını düşünmüyorum çünkü "iklim krizinden dolayı zarar görenlere yardım edelim" kararını vermek her zaman daha kolaydır, ama o kararın alınmasının COP27'de ne derece zorluklarla karşılaştığını çoğumuz biliyoruz. Şimdi "hadi o zaman herkes elini cebine atsın ve ödemeye başlayın" toplantısına geldi sıra. Bu toplantıdan ciddi ve bağlayıcı bir karar çıkacağını hiç sanmıyorum. COP28'de alınacak kararların önemli bir kısmı yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılacak yatırımın artırılması ve enerji verimliliğinin iyileştirilmesi&nbsp;alanında olacaktır. Bu iki konu da teknoloji ve finansman konuları olduğundan gelişmiş ülkeler bu konuları masada tutmakta ısrarcı olacaklardır.Burak Kuyan:&nbsp;Aslında gelmemiz gereken nokta, küresel ısınmayı 1.5°C ile sınırlamak için tüm fosil yakıtların adil bir şekilde ve aşamalı olarak kaldırılmasını sağlayacak etkili kararlar alınması ve 2030 ve sonrası için yılda 1.5 Teravat (TW) yenilenebilir enerji kurulum hedefinin ortaya konması. Ancak iklim kriziyle mücadelede yapılması gerekenlerle ilgili olarak dünya ülkelerinin henüz ortak bir noktada buluşamamış olması bu yönde net kararlar çıkmasını zorlaştırıyor. Mısır’daki son iklim konferansında 80’den fazla ülke tüm fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılmasını talep etmiş ancak kabul görmemişti. Yine de 80’den fazla ülkenin desteği, önümüzdeki dönemde bunu başarmak için güçlü bir temel oluşturuyor. COP28’de yapılması planlanan ilk Küresel Stok Değerlendirmesi (Global Stocktake) Paris Anlaşması’nda belirlenen hedeflere ne kadar yakın olduğumuzun kolektif bir şekilde değerlendirilmesine imkan verecek. Ve maalesef bu hedeften ne kadar uzak olduğumuzu göreceğiz. Bu değerlendirme konunun aciliyeti, ne kadar hızlı davranılması gerektiği açısından bizlere bir kez daha ciddi bir uyarı olacak. &nbsp;COP’un iklim krizi konusunda somut adımlar atılmasını sağlamak kadar önemli bir başka misyonunu da konuyu üst düzeyde sürekli gündemde tutarak karar vericiler, bürokratlar, sivil toplum kuruluşları bilim dünyasının yanında toplumların çeşitli kesimlerinde de bir farkındalık yaratılmasına katkı sağlaması. Dünyanın pek çok ülkesinden toplantılara katılan bakanlar, yetkililer ve uzmanların bir araya geleceği COP28 de bu anlamda önemli bir işlev üstlenecek. &nbsp;&nbsp;COP28 panelinde nelere değinmeyi planlıyorsunuz?Burak Kuyan: Panelde öncelikle, yenilenebilir enerjinin toplumsal boyutta bir farkındalık seviyesine ulaşmasının önemine değineceğim. Tüm dünyada toplumsal farkındalığın yeterince yaygınlaşmamış olması, iklim krizi ile mücadelede karar vericiler üzerinde yeterince baskı yaratılamaması sorunun çözümünde etkin kararlar alınmasını geciktiriyor. İkinci olarak da Galata Wind olarak dünyada ve Türkiye’deki gelişmeleri değerlendirerek iklim kriziyle mücadelede başarılı olmak için yapılması gerekenler, hükümetlere ve özel sektöre düşen görevler konusundaki düşüncelerimizi dile getireceğim.&nbsp;

COP 27’de neler olmuştu, neler konuşulmuştu, hangi kararlar alınmıştı?

COP27’den COP28’e

Net sıfır emisyon hedefi koyan şirketlerin sayısı Haziran 2022'den bu yana %40'ın üzerinde artarak 1.003'e ulaştı, ancak hedeflerin %4'ü Birleşmiş Milletler'in kriterlerini karşılıyor.Detaylar:&nbsp;Dünyanın en büyük şirketlerinin yer aldığı Forbes Global 2000 listesindeki net sıfır hedeflerini inceleyen Net Zero Tracker'ın son analizine göre, Ekim ayına kadar geçen 16 aylık sürede bu tür hedefleri kapsayan toplam yıllık gelir yaklaşık 27 trilyon dolar oldu.Yorumlar:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.axios.com/2023/06/12/climate-change-net-zero-credibility" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Axios'tan Andrew Freedman'ın haberine göre</a>, şirketlerin net sıfır hedeflerindeki boşluklar ulusal ya da uluslararası düzeydeki sorunları yansıtıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Değerlendirmeler; şehirler, eyaletler ve şirketler arasında net sıfır emisyon hedeflerine ulaşma yönündeki ilerlemenin, son yıllarda çoğalan taahhütlere rağmen yavaş olduğunu ortaya koyuyor. Nispeten az sayıda şirket hedeflerine ulaşmak için detaylı plan ve yol haritaları ortaya koyarken, bir kısmı da fosil yakıtlara olan bağımlılığın devam etmesi nedeniyle yetersiz kalıyor.</li></ul>Bir başka rapor: Oxford Üniversitesi ve New Climate Institute'ün yürüttüğü bir araştırma, 2020'deki ilk değerlendirmeye kıyasla düzinelerce şirketin 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmayı hedeflediğini ortaya koyuyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası:&nbsp;Net sıfır taahhüdü olan büyük şirketler son 2,5 yılda iki kattan fazla arttı ve şu anda yıllık gelirleri yaklaşık 26,4 trilyon doları buluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Fosil yakıt şirketlerinin %67'sinin net sıfır taahhüdünde bulunduğuna dikkat çekilen raporda, "Ancak petrol ve doğal gazdan çıkış planlarının olmaması, bu hedeflerin bilimsel ve politik uzlaşı ile uyuşmamasına neden oluyor" çıktısı paylaşılıyor.</li></ul>Bununla birlikte:&nbsp;Eylül ayında yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.axios.com/2023/09/08/countries-need-faster-emissions-cuts-report" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir BM raporu</a>, ülkelerin mevcut planlar çerçevesinde var olan emisyonlarının seyri ile Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşmak için gereken kriterler arasında büyük uçurumlar olduğunu ortaya koyuyor.Yorumlar: Net Zero Tracker Proje Lideri John Lang,&nbsp;"Artık dünyanın borsada işlem gören en büyük şirketlerinin çoğunun net sıfır niyeti konusunda çizginin doğru tarafında olduğunu kesin olarak söyleyebiliriz"&nbsp;açıklamasında bulunuyor.

Pareto

Kurumsal net sıfır hedefleri artıyor; ancak şirketlerin yalnızca %4'ü BM iklim hedeflerini karşılıyor.

Net sıfır emisyon hedefi koyan şirketler kriterleri karşılıyor mu?

<a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/a3216188-8e50-4a62-a8d9-e89172b3ddc7" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa Birliği</a>&nbsp;(AB) milletvekillerinin çok uluslu şirketleri de kapsayacak raporlama gerekliliklerinin önünü açmasının ardından 50 binden fazla şirket 2024 yılı Ocak ayından itibaren faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisini değerlendirmeye başlamak zorunda.Ek olarak:&nbsp;Kapsam, 2025 ve 2026 yıllarında borsaya kayıtlı olmayan büyük şirketler ile borsaya kayıtlı küçük ve orta ölçekli işletmeleri de kapsayacak şekilde genişletilecek.Bir adım geriden:&nbsp;Standartları reddetmek için bastıran milletvekilleri, "karmaşık ve yüksek miktarda" oldukları için şirketlere çok fazla yük getirdiklerini söyledi. Ayrıca bu standartların, çevre mevzuatının AB şirketlerinin rekabet gücüne zarar verdiği endişesini de belirttiler.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çerçeve taslak aşamasında iken, şirketlerin küresel ısınmayla ilgili Paris Anlaşması hedeflerine uyum sağlama çabalarını yalnızca faaliyetleri açısından "önemli" gördükleri takdirde raporlamalarına izin verecek şekilde <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/eb2f94be-7778-4887-989e-40ce0c939b0d" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gevşetilmişti</a>.</li></ul>Nedir?&nbsp;Sürdürülebilirlik raporlama standartları, şirketleri iklim etkileri konusunda daha şeffaf olmaya zorlamak için tasarlanan daha geniş kapsamlı yasal tekliflerin bir parçası olarak tanımlanıyor. Şirketlerin kirlilik, su kullanımı ve yerel topluluklar üzerindeki etki gibi raporlanacak kriterleri kapsıyor.Açıklamalar:&nbsp;İklim düşünce kuruluşu E3G'nin kıdemli politika danışmanı Tsvetelina Kuzmanova, "Standartlaştırılmış, şeffaf ve karşılaştırılabilir veriler sadece şirketlere dönüşümlerinde rehberlik etmekle kalmayacak, aynı zamanda yatırımcıları ve tüketicileri de bilgilendirecektir" dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Komisyon, şirketlerin farklı bölgelerde çok farklı raporlama gereklilikleriyle karşılaşmaması için Küresel Raporlama Girişimi (GRI) ve Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu tarafından sunulanlar gibi diğer uluslararası raporlama standartlarıyla yüksek düzeyde uyum sağlanması için çalışıldığını söyledi.</li></ul>

Avrupa Birliği raporlama gerekliliklerine göre şirketler, Ocak itibarıyla faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisini değerlendirecek.

50 binden fazla şirket iklim etkisini raporlayacak

<div data-testid="conversation-turn-21" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel ısınma sonucu sıkça meydana gelen aşırı sıcak hava dalgaları, işçiler için <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/environment/climate-change-adds-workplace-costs-hazards-2023-09-07/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ciddi sağlık sorunu riskleri</a> anlamına geliyor. &nbsp;Çalışmalar, üretkenliğin 24-26°C sıcaklıkların üzerinde etkilenmeye başladığını gösteriyor ki bu sıcaklık, rekorların kırıldığı Temmuz ayını içeren bir yılda sık sık aşılan bir derece.Yorumlar:&nbsp;Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) uzmanlarından Halshka Graczyk, "Diğer iş sağlığı ve güvenliği risklerinin aksine bu problemin, işçi sağlığı ve üretkenliği üzerinde doğrudan etkisi görülüyor," diyor.Somutlaştırmak gerekirse:&nbsp;Paris Anlaşması hedefini 1,5 derece sıcaklık artışında sınırlarsa, ILO'nun tahminlerine göre 2030 yılına kadar küresel iş saatlerinin %2,2'sinde veya 2,4 trilyon dolarlık bir çıktıda kayıp bekleniyor.Ancak: İşveren maliyetlerinin işçi refahını tehlikeye atmadan nasıl en aza indirileceğine karar vermek; net veri eksikliği, düzensiz düzenlemeler ve dünya genelinde işçilerin bu stresi farklı bölgelerde deneyimlemesi nedeniyle daha da zor hâle geliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En büyük etki başlangıçta inşaat ve tarım sektörü gibi açık hava çalışanları üzerinde olacaktır ve Güney'deki işçilerin daha fazla etkilenmesi muhtemel.</li></ul>Önemli detay: Uluslararası bazda kabul edilen bir ILO sözleşmesi, işçilere tehlikede olduklarına dair "makul bir nedenleri olduğuna inanıyorlarsa" korkmadan işyerinden ayrılma hakkı tanır - ancak işçilerin söz konusu sözleşmeyi bildiğini veya bu hakkı kullanmaya cesaret ettiğini söyleyen çalışmaların sayısı fazla değil.Ayrıca:&nbsp;Genellikle ılıman ülkelerde, hâlâ maksimum çalışma sıcaklıklarını belirleyen yasalar bulunmuyor. Var olanlarda da – örneğin Çin'deki 40°C yasası gibi – izleme ve uygulama eksikliği görülmekte. Bunun nedeni de genellikle iş yeri denetleyicilerinin data eksikliğinden kaynaklanıyor.Özetle:&nbsp;Çözümlerin geniş toplumsal sonuçları olabilir. Genellikle daha serin olan sabah veya geç akşam saatlerine çalışma saatlerini değiştirme örneği, işçilerin çocuk bakımını yeniden düzenlemelerini veya sınırlı toplu taşıma seçenekleriyle karşı karşıya kalmalarını gerektirebilir. Otomasyonun da elbette bir rolü olacaktır.&nbsp;Ayrıca: Sıcaklıklar daha da yükseldikçe, bazı sektörlerde şu anda tercih edilen ücret ve performans uygulamaları – işçilerin dinlenme molası almaktan kaçınmalarını teşvik eden parça çalışma ve üretim hedefleri gibi – &nbsp;savunulamaz hâle gelebilir.&nbsp;Sonuç olarak: İklim değişikliği, var olan ekonomik varsayımları yeniden düşünmemiz gereken bir değişim olup, iş yeri koruma standartlarından fazlasına ihtiyaç duyulduğunu kanıtlıyor.</div><form fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"> </form>

Birçok Avrupa ülkesinde, hâlâ maksimum çalışma sıcaklıklarını belirleyen yasalar bulunmuyor.

Çalışmak için doğru sıcaklıklar

Nerede?&nbsp;Avusturya, ViyanaNe olmuştu?&nbsp;Geçtiğimiz yıl Viyana, Paris Anlaşması'nda belirtilen hedefini 10 yıl ileri taşıyarak 2040 yılına kadar karbon nötr olma planları olduğunu açıklamıştı. Kentsel tarım ve sürdürülebilir tarım yoluyla elde edilen hiper yerel gıda, bu hedefin gerçekleşebilmesinin en önemli nedenlerinden. Viyana'nın şehir sınırları içinde yaklaşık 5.000 dönüm tarla ve üzüm bağı bulunuyor ve şehir yerel yetiştiricileri ekolojik ayak izlerini azaltma konusunda eğitip destekledikçe bu alanlara yenileri ekleniyor. Bunun faydasını da pek tabii en çok Viyana'nın restoranlarında görülüyor; taze ürün odaklı menüler, şehirle özdeşleşmiş geleneksel et ağırlıklı yemekler sayesinde daha sürdürülebilir bir üretim elde edilebiliyor.Bahçeden menüye: Viyana'nın cömertliği Wieden bölgesindeki bir şarap barı olan Alma'ya da yayılıyor. Barın değişen menüsünde her gün taze olarak yapılan diğer yemeklerin yanı sıra havuç-badem-kayısı tagine ve ev yapımı fermente crème fraîche ile servis edilen füme alabalık yer alıyor. Ayrıca Alma'nın biyodinamik yerel şarap listesi, üzümleri bölgenin killi toprağından yararlanan güney Viyana'daki bir şaraphane olan Fuchs-Steinklammer'den Gemischter Satz'ı içeriyor. Merak edip gitmek isteyenler için detaylı bilgi <a fr-original-style="" href="https://www.alma-gastrotheque.at/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.&nbsp;Daha neler? Daha küçük üreticiler de sürdürülebilir çözümler yaratmak için kendi yollarını buluyor. Örneğin kentsel tarım kolektifi Hut &amp; Stiel, kentin kahvehanelerinden atılan telveleri alıp miselyumla karıştırarak istiridye mantarları yetiştiriyor ve bunları hem restoranlara hem de tüketicilere satıyor. Gugumuck Wiener Schnecken Manufaktur'da (salyangoz fabrikası) çiftçi Andreas Gugumuck, ete düşük etkili, yüksek proteinli bir alternatif sunmak için yumuşakçaların Avusturya mutfağındaki uzun geçmişini temel alıyor.&nbsp;

Aposto Seyahat

Gugumuck Wiener Schnecken Manufaktur, Alma ve çok daha fazlasının sürdürülebilirlik adımları.

Viyana'nın restoranları Avrupa'yı yeşillendiriyor

WWF-Türkiye (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve SEFiA’nın (Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği) Nisan 2022 tarihli <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/arastirmalar/celiskiyi-asmak-turkiyenin-yesil-devrimi-ve-yeni-komur-yatirim-planlari/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporu</a>, Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesinde faaliyete geçmesi planlanan <a fr-original-style="" href="https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/milliyet-enerji/hunutlu-termik-santrali-acildi-6879815" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kömürlü termik santralin</a> ekonomik fizibilitesini ve kamu bütçesine getireceği yükü değerlendiriyor.“Çelişkiyi Aşmak: Türkiye’nin Yeşil Devrimi ve Yeni Kömür Yatırım Planları” başlıklı rapor, bugünden bakıldığında kömürlü termik santrallerin yarattığı/yaratacağı maliyetlere dikkat çekmesiyle önem taşıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim hedeflerine ulaşmak için kömürden çıkış şart!</h2>İklim değişikliği gündemi karşılık bulduğu alanı genişletirken, düşük karbonlu ekonomiye geçişin planlanması da birçok ülkenin politika tasarımında acil bir ihtiyaç olarak öne çıkıyor. Bu kapsamda değerlendirilen bir temel hedef ise kömürden çıkış.&nbsp;Raporda, yeni kömür projelerinin iptal edilmesinin ya da mevcut kömür yatırımlarından çıkılmasının tartışıldığı günümüzde; 2053 yılında net-sıfır olma hedefi açıklamış ve Paris Anlaşması'nı imzalamış Türkiye'nin kömürden çıkış hedefinin aksine kurulu gücünü yeni termik santrallerle destekleme çabası bir çelişki olarak değerlendiriliyor.Planlanan Dinar Santrali'nin fizibilitesine dair hesaplamalar önemli bulgular ortaya koyuyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En düşük maliyetli senaryo altında bile santral faaliyete başladıktan ancak 18 yıl sonra&nbsp;kâr edebiliyor. Santralin yıllık ortalama net kârı 54,2 milyon dolar olarak hesaplanıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Net-sıfır hedefi ile uyumlu olabilecek %90'lık bir karbon yakalama yatırımı ise işletme ve bakım maliyetlerini artırarak başabaş noktasına erişilmesini imkânsız&nbsp;hâle getiriyor. Böylece işletmenin ömrü sona erdiğinde karşılaşacağı zararın bugünkü değeri 230 milyon dolara erişiyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yıllık kömür tüketimi öngörüleri ve mevcut AB Emisyon Ticaret Sistemi fiyatları üzerinden yapılan hesaplama, 450 milyon – 1 milyar euro seviyesinde bir tutarın karbon maliyeti olarak ortaya çıkabileceğini gösteriyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kullanılacak olan kömür kaynaklı emisyon, santralin faaliyette kalacağı 35 yıl boyunca ortalama 1.311 erken ölüme ve 315 bin iş günü kaybına yol açıyor. Bu süre içinde sağlık etkileri kaynaklı ortaya çıkacak toplam ekonomik maliyet de 35 yıl için 2 – 5 milyar euro (yıllık 57 – 143 milyon euro) seviyesini buluyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Santralin emisyonlarının, içinde bulunduğu tarım havzasındaki tarımsal üretimde neden olacağı değer kaybının yıllık 1,2 milyon dolar seviyesine ulaşacağı gösteriliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hâlihazırda termik santrallere sunulan teşvikler (kapasite ödemeleri ve alım garantileri) de hesaba katıldığında santralin kamu bütçesi üzerinde yaratacağı yükün, yılda 1,4 milyar euro’yu bulabileceği öngörülüyor.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç olarak</h2>Rapordaki analiz sonuçları, Türkiye’de kömürlü termik santrallerin iklim hedefleri ile uyumlu biçimde çalışmasının ekonomik açıdan mümkün olmadığını ortaya koyuyor. Kömürün, doğa ve iklim dostu olmadığı gibi, ekonomik bir çözüm de olmadığı vurgulanıyor. Ortaya konulan bulgular, fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı sonlandırmamız ve yenilenebilir enerjiye dayalı bir enerji sistemi kurmamız gerektiğinin bir diğer somut kanıtı olarak <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/arastirmalar/celiskiyi-asmak-turkiyenin-yesil-devrimi-ve-yeni-komur-yatirim-planlari/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karşımıza çıkıyor</a>.&nbsp;Türkiye'nin 2053 net sıfır hedefine ulaşmak için yeni kömür yatırımlarından vazgeçmesi ve 2030 yılına kadar kömürden çıkışı planlaması gerekiyor. Bu hem Türkiye'nin kendini fosil yakıt bağımlı bir altyapıya mahkûm etmemesi hem de fosil yakıtların doğrudan ve dolaylı maliyetlerinden kaçınması için bir gereklilik olarak gözüküyor. Fakat Ulusal Enerji Planı'nda görüldüğü üzere fosil yakıtların elektrik üretimindeki payında düşüş öngörülürken termik santral planları açıklanmaya <a fr-original-style="" href="https://temizenerji.org/2023/01/25/ozel-analiz-turkiye-ulusal-enerji-plani-degerlendirmesi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">devam ediyor</a>.

SEFiA İklim Gündemi

WWF-Türkiye ve SEFiA'nın raporu, Türkiye’de kömürlü termik santrallerin iklim hedefleri ile uyumlu biçimde çalışmasının ekonomik açıdan mümkün olmadığını ortaya koyuyor.

Türkiye'nin yeşil devrimi ve kömür yatırım planları

Döngüsel Ekonomi

Sürdürülebilir gelecek için küçülmek

"Degrowth" mümkün mü?

<a fr-original-style="" href="https://www.bankingonclimatechaos.org/wp-content/uploads/2023/04/BOCC_2023_vFinal-1.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim Kaosu Bankacılığı</a> raporu, Paris Anlaşması'nın kabulünden bu yana dünyanın en büyük 60 bankasının, fosil yakıtlara 5,5 trilyon dolarlık finansman sağladığını gösteriyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022: Sadece 2022 yılında fosil yakıtlara aktarılan finansman, 673 milyar dolara <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/dunyanin-en-buyuk-bankalari-7-yilda-fosil-yakit-projelerine-5-5-trilyon-dolar-aktardi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ulaştı</a>.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim taahhütleri:&nbsp;Raporda profili belirtilen 60 bankanın 49'u, net sıfır taahhüdünde bulunsa da, fosil yakıt kullanımını 2022 yılında en çok artıran ilk 100 firmaya 122 milyar dolar finansman sağladı.</li></ul>

Paris Anlaşması ile ilgili hikayeler