Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 16 Haziran Cuma günü önce Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) üyeleri ile ardıdan da Türkiye Bankalar Birliği (TBB) yönetimi ile görüştü. İki görüşme de basına kapalı gerçekleştirilmekle birlikte toplantı sonrası yapılan açıklamalar, görüşmelerin olumlu geçtiği şeklindeydi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Duyumlar ve iddialar</h2><a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/simsekten-istisare-ve-piyasa-dostu-yaklasim-mesaji-2333278" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg HT’nin</a> edindiği bilgilere göre görüşme sırasında TBB üyeleri, bankacılık sektörünün aktif-pasif yapısındaki uyumsuzluk nedeniyle kredi piyasasında akışın durmasına işaret ederken, mevduat-kredi faizleri arasındaki negatif makasın sürdürülebilir olmadığına dikkat çekti. Bakan Şimşek’in ise görüşme sırasında teknik bir detaya girmeyerek, kurulacak olan ekip ve oluşturulacak programla ihtiyaç duyulan likiditenin sağlanacağını ifade ettiği iddia edildi.Şimşek’in atılacak adımların mantık çerçevesinde ve uygun olacağını, piyasa oyuncuları ile karşı karşıya değil, birlikte hareket ederek çözüm üreteceklerini söylediği, ayrıca uygulanacak ekonomi politikaları konusunda siyasi iradenin de tam desteğinin olduğunu ifade ettiği aktarıldı.TBB üyelerinin de bakanın mesajlarını çok olumlu buldukları ve sistemde tıkanıklığa neden olan uygulamalardan geri dönüş için kendisine destek olacaklarını söyledikleri öğrenildi.Kıdemli ekonomi yazarı <a fr-original-style="" href="https://10haber.net/2023/06/17/tusiad-ve-bankacilardan-sabir-isteyen-simsek-keske-yerel-secimler-yarin-olup-bitseydi-203269/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Erdal Sağlam’ın</a> edindiği bilgilere göreyse hem TÜSİAD hem de TBB üyeleri yeni bakana yeni ekonomi kadrolarının bir türlü oluşturulamamamış olmasının tedirginliğe yol açtığını aktardı. Yine edinilen bilgilere göre Bakan Şimşek kısa zaman içinde dört bakan yardımcısı atayacağını söyleyerek, “Gördüğünüz zaman siz de beğeneceksiniz, iyi isimler atanacak” dedi.Şimşek’in BDDK gibi kilit kurumlara eski yöneticilerin atanması konusundaki endişelere ise “Kaygılanmayın, BDDK ve Merkez Bankası uyumlu çalışacaklar, bunu yakında göreceksiniz” şeklinde cevap verdiği iddia ediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Toplantı sonrası</h2>TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Bakan Şimşek ile gerçekleştirilen toplantının ardından yaptığı konuşmasında, "Kilit kurumlara liyakati ön planda tutan ve piyasalara güven veren atamaların yapılması ve Merkez bankası başta olmak üzere ekonomi politikalarının şekillenmesinde etkili olan kurumların esas görev tanımlarına uygun bir çalışma düzenine girmesi, bu içinde bulunduğumuz tablodan çıkışta çok yardımcı olacaktır” ifadelerini kullandı.&nbsp;Özilhan, Mehmet Şimşek ile yapılan görüşmelerle ilgili olarak ise açık ve samimi bir toplantı yapıldığını, ekonomik duruma ilişkin tespit ve beklentilerini aktardılarını söyleyerek, “Sayın Bakanın çalışmalarını tamamladıktan sonra ortaya koyacağı ekonomik programın makroekonomik istikrar yönünde katkı sağlamasını bekliyoruz” dedi.Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Alparslan Çakar ise yapılan görüşmelerin ardından gerçekleştirdiği açıklamasında görüşme sırasında Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörünü konuştuklarını ifade ederek, “Bugün de çok iletişime açık, samimi bir toplantı oldu. Finans sektörünün yapısı çok güçlü. Biz de kalkınmaya, finans sektörüne destek vermek için hep beraber çalışıyor olacağız. Bankacılık sektörünün aktifine yönelik olarak da pasifine yönelik olarak da her konu tartışıldı ve notlarını aldılar. Büyümenin finansmanında bankacılık sektörünün amiral gemisi olduğunu biliyoruz. O nedenle iş birliği içinde olmak çok önemliydi. Bu da bunun ilk adımıydı” açıklamasında bulundu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">TCMB </h2>Türkiye Bankalar Birliği yönetiminin 19 Haziran Pazartesi günü yeni TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan ile de görüşerek yeni ekonomi yönetimine ilişkin beklentilerini aktarması bekleniyordu. Fakat toplantının tarihinin 23 Haziran Cuma gününe yani Gaye Erkan başkanlığındaki ilk Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının hemen ertesindeki güne alındığı öğrenildi.Toplantının alınacak faiz kararının hemen ertesine alınması, Erkan’ın TCMB’nin yeni patikasını belirledikten sonra bankalarla yeni düzlem üzerinden konuşmak istediği şeklinde yorumlanabilir.Bankacıların gündeminde ise TCMB tarafından kredi ve mevduatlar üzerine getirilen sıkı düzenlemeler ile dövizden dönüşüm hedefleri gibi konular yer alıyor.

EXANTE

Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 16 Haziran Cuma günü önce Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) üyeleri ile ardıdan da Türkiye Bankalar Birliği (TBB) yönetimi ile görüştü.

Şimşek iş dünyasını dinledi

• Gazeteci Erdal Sağlam, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin yerine eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in gelebileceğini, Şimşek'in ikna edilmeye çalışıldığını iddia etti. Cumhuriyet gazetesinin ulaştığı "Şimşek'e yakın kaynaklar" ise iddianın "dedikodu niteliğinde olduğunu, Şimşek'in gündeminde siyaset olmadığını" ifade etti.

Aposto Gündem

Rusya-Ukrayna Savaşı’nın Türkiye ekonomisine olan etkileri üzerine ilk günden bu yana tartışmalar sürüyor, analizler paylaşılıyor. Bir adım geriden baktığımızda; savaşın ne kadar süreceği ve Türkiye’nin taraflar arasında nasıl konumlanacağı, gelişmelerin orta ve uzun vadedeki en önemli belirleyicileri olacak gibi <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/ukrayna-rusya-savasi-turkiye-yi-nasil-etkiler-377217" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görünüyor</a>.Yürütülen tartışmalarda Türkiye’nin en kırılgan yönü, mevcut faiz-kur-enflasyon üçlemesindeki tercihlerden kaynaklanıyor. “Türkiye Ekonomi Modeli” ile üretim ve ihracatın destekleneceği bir model tasarlanırken; savaş şoku karşısında ekonomi yönetimi tercihlerinin yeniden gözden geçirilmesi gündeme getiriliyor. Sektör bazında incelendiğinde ise ilk sırayı enerji, tarım ve turizm sektörlerindeki gelişmeler alıyor. <h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Para politikasında yüksek faiz baskısı</h3>Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Selva Demiralp’a göre, mevcut kırılganlıklara savaş şoku da eklenince %50’yi aşan enflasyonun daha da artacağına dair bir endişe <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-60545032" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya çıkıyor</a>. Enflasyonun altında kalan kredi faizi, bilinçli bir tercih olarak sürdürülüyor. Piyasa faizleri enflasyon beklentisi ve risk primi ile yükseldikçe de bir çıkış yolu olarak reel faizi düşürmenin yolu, daha fazla enflasyon yaratmaktan geçiyor.Kur Korumalı Mevduat (KKM) gibi enstrümanlarla TL’deki değer kaybı bir miktar baskılanıp politika yapıcılar için zaman kazandırılsa da Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgalinin başlangıcı 24 Şubat’tan bu yana kurda yeniden bir artış gözleniyor. Kur artışı, cari açığın daha hızlı artması ve enflasyonun yükselmesi bakımından kritik.Buradaki endişe, Türkiye’nin savaş sürerken dâhi düşük faiz politikasını sürdürmesi üzerine. Gazeteci Erdal Sağlam, sıkı para politikasının reddinde ısrar edildiği sürece Merkez Bankası’nın döviz talebini müdahaleler ile önlemekte zorlanacağı ve rezervlerin hızla erimesinin paniği daha da büyüteceği <a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/rusya-ukrayna-krizi-t%C3%BCrkiye-ekonomisini-nas%C4%B1l-etkiler/a-60900006" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görüşünde</a>.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enerji, gıda ve turizm</h3>Başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere, Rusya’ya yönelik yaptırımlar birbirini izliyor. Bunlar arasında Rusya’nın <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/621b317068430800061efa5f" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SWIFT (Dünya Bankalararası Finansal İletişim Topluluğu)</a> dışında bırakılmasının özellikle ülkenin ticaret partnerlerini etkilemesi bekleniyor. Peki, Türkiye’nin hem Rusya hem de Ukrayna ile olan ticari ilişkileri bize ne söylüyor? Sektör bazında nasıl bir görünüm söz konusu?<img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1646311212731.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.92" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Enerji: Rusya, 2017-2021 dönemi kümülatif ticaret verileri (TÜİK) incelendiğinde; Türkiye’nin en yüksek hacimde ihracat gerçekleştirdiği on birinci ülke konumunda. İthalat tarafında ise Çin’in ardından Türkiye’nin en yüksek hacimde ithalat gerçekleştirdiği ikinci ülke ve bu alanı domine den doğal gazın payı ise seneler içerisinde daha da artıyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji bağımlılığı:&nbsp;Türkiye doğal gaz tüketiminin neredeyse tamamında dışa bağımlı bir ülke. EPDK’nın 2020 verileri, ithal edilen 48 milyar metreküp doğal gazın ise % 33,6’sının Rusya tarafından sağlandığını gösteriyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşma belirsizliği: Türkiye’nin Rusya ile iki doğal gaz anlaşması var. 1997 tarihli anlaşmanın süresi 2025’e kadar geçerliyken 1998 tarihli anlaşma 2021 sonu itibariyle <a fr-original-style="" href="https://bianet.org/1/14/258247-rusya-ukrayna-savasi-turkiye-ekonomisini-nasil-etkiler" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sona erdi</a>. Bu konuda prensipte bir anlaşmaya varıldığı açıklansa da resmî bir açıklama henüz gelmedi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kırılganlıklar: Ocak ayında İran’ın Türkiye’ye doğal gaz akışındaki kesintisi ve akabinde sanayide doğal gaz kullanımındaki kısıtlamalar, Türkiye’nin enerjide acil eylem planının eksikliğine dikkat <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/kose-yazisi/iklim-surasindan-ne-beklemek-lazim/648054" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çekmişti</a>. Bu tabloya bir de artan emtia fiyatları -daha pahalı petrol- ve küresel enerji krizi eklendiğinde mesele Türkiye için daha da kırılgan bir hal alıyor.&nbsp;</li></ul>Gıda: Rusya ve Ukrayna tahıl üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında olmakla birlikte tarım ve tarım ürünleri ticaretinde Türkiye için en önemli iki partner. Türkiye’nin Rusya’ya ihracatının %26,9’u, ithalatının ise %10,3’ü gıda ürünlerinden oluşuyor. Ukrayna’dan ithalatımızın ise yaklaşık %60’ı yine gıda ürünleri. Buğday, mısır, soya fasulyesi ve ayçiçek yağı ise bu iki ülke ile ticaretimizin başlıca ithal ürünleri.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gıda fiyatlarında artış:&nbsp;Ukrayna’da limanların kullanılamaması ve Rusya için ise yaptırımların getireceği kısıtlar, gıda fiyatlarında artış beklentisini yükseltiyor. Uluslararası borsalarda başlıca ithal ürünlerimiz buğday, mısır ve soya fasulyesi fiyatlarında rekor artışlar <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/kose-yazisi/turkiyenin-tarimda-en-fazla-ithalat-yaptigi-iki-ulkenin-savasi/650343" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görülüyor</a>. Bu durum, Türkiye’nin söz konusu tarımsal ürünleri artık ithal edemeyeceği ya da başka ülkelerden çok daha pahalıya ithal etmesi anlamına geliyor. Tüm bunların yanında Türkiye’nin 2021’de tarımsal üretiminin %2,2 oranında azaldığının da altını çizmek gerek.</li></ul>Turizm: Pandemi döneminde hizmetler sektörünün en büyük kaybedenlerinin başında turizm işletmeleri geliyordu. 2021 ve sonrası bir toparlanma dönemi olarak kurgulanırken savaşın tehdit ettiği bir başka alan ise yine turizm. 2021 verileri Türkiye’ye gelen toplam turistin %27,3’ünün Rusya ve Ukrayna’dan geldiğini <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/rusyanin-ukrayna-harekati-turizmi-vurdu-rezervasyonlar-durdu-haber-1554931" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gösteriyor</a>. Bir diğer taraftan tur satışları iptal edilirken rezervasyon ve ön satışlarlarda şimdiden durağanlık söz konusu.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç yerine</h3>Bir NATO üyesi olan Türkiye, bir tarafta Batı ittifakının bir parçası iken diğer tarafta da Rusya ile yakın askeri ve ekonomik ilişkilerini sürdürüyor. Bu durum, Türkiye’nin atacağı adımlar ve ekonomisinin hangi yönlerden etkileneceğine dair hassas bir denge oluşturuyor. Türkiye hem bu dengeyi bir de mevcut ekonomik problemlerini gözeterek sağlamak zorunda.&nbsp;Savaş, alacağımız ekonomik kararlarla iç politika ve yaşantımıza doğrudan etki edecek. Para politikası üzerindeki baskının düşük faiz politikasında bir yol ayrımı yaratıp yaratmayacağı, savaşın gidişatı kadar, Türkiye’deki iktidar ilişkilerinin -özellikle seçim trafiğinin yoğunlaşmaya başladığı bugünlerde- alacağı biçimle de ilgili.&nbsp;Artan enerji ve gıda fiyatları ile TL’deki değer kayıplarının etkilerini cari denge ve harcamalarımızda görmek mümkün. 2022 Şubat’ta ithalat, enerji fiyatlarındaki artışların bir sonucu olarak 28,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Şubat ayında enerji ithalatı 8 milyar dolar <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/dis-ticaret-acigi-subat-ta-yuzde-142-artti-2300324" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">seviyesinde</a>. Aynı dönemde TÜFE yıllık bazda %50 seviyesini aşarken TÜFE’de artış %100'ü üzerinde. Akaryakıttaki zamların ise en kısa sürede diğer ürünlere de yansıması bekleniyor. Etkilerini önümüzdeki aylarda daha belirgin hissedecek olmakla birlikte hizmetler sektörü tarafında etkilerin sadece turizmde değil inşaat sektöründe de görüleceği belirtmek gerekiyor.&nbsp;

Pareto

Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye ekonomisine etkilerini, savaşın süresi ve Türkiye’nin taraflar arasında nasıl konumlanacağı belirleyecek. En çok etkilenen sektörlerin enerji, tarım ve turizm olması ise kaçınılmaz görünüyor.

Savaş, Türkiye ekonomisini hangi yöne sürüklüyor?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ürününün ardından kurlar hızla geri çekildi.&nbsp;Cumhurbaşkanı Erdoğan "kur spekülasyonu denilen olayı bir saatte atıverdiklerini" ifade etse de bir yandan uygulamanın nasıl gerçekleştiğine dair iddialar yükselirken diğer yandan "Kurlardaki düşüş kalıcı olacak mı?", "Enflasyona ve fiyatlara yansıyacak mı?", "Kim kazandı, kim kaybetti?" sorularına yanıt aranıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İddialar</h2>Ekonomi gazetecisi Erdal Sağlam, DW Türkçe'deki haberinde Nebati'nin bakan olarak atandığı gün TCMB'ye gönderilmek üzere, Hazine'nin hesabından döviz alınıp belirtilen bankalara gönderilmesini öngören bir talimat hazırlattığını, Kamu Finansmanı Genel Müdürü Abdullah Beyazıt ve Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül'ün bu talimatı imzalamayı reddettikleri için görevden alındığını öne sürüyor. Sağlam, bu kulis bilgilerinin kararın açıklandığı gün&nbsp;"kamu bankaları kanalıyla döviz rezervlerinden satış yapıldığı iddialarını güçlendirdiğini" söylüyor.&nbsp;Reuters,&nbsp;resmî verilerin Türkiye'deki vatandaşların geçtiğimiz hafta pazartesi ve salı günü dolar satışı gerçekleştirmediğini, hesaplamalara göre TCMB müdahalelerinin 8 milyar doların üzerinde olduğunu yazıyor. Reuters'ın üç bankacı kaynağı, yalnızca geçtiğimiz hafta TCMB net döviz rezervlerinin 8,5 milyar düştüğünü, bu düşüşün aralık ayında 18 milyar dolar olduğunu söylüyor.&nbsp;CHP Sözcüsü Faik Öztrak da 1 milyar doları aşkın döviz satıldığı ifadelerinin aksine, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine atıfla 20 Aralık'ta vatandaşın sattığı dövizin 340 milyon dolar düzeyinde olduğunu iddia ediyor. Öztrak, ani gerilemenin sebebinin "kamu tarafından gerçekleştirilen planlı, programlı döviz satış operasyonu olduğunu" savunuyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kim kazandı, kim kaybetti?</h2>Lütfi Elvan'ın ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine gelen Nureddin Nebati, katıldığı bir yayında "15 liradan, 16 liradan, 17 liradan dolar alanlar büyük finansörler değil. Büyük finansörler, bu işin bir şekilde döneceğini bilir. Ama çarpılan kim oldu? Küçük yatırımcılar. Şimdi kara kara düşünüyorlar.” ifadelerini kullanmıştı.Alphan Telek, Medyascope'taki "Büyük iktidar, küçük yatırımcı, sessiz muhalefet" başlıklı yazısında söz konusu "yapayalnız olan küçük yatırımcıların" ekonomi kötü giderken, enflasyon artarken, TL değersizleşirken çarpıldığını ve yatırımlarını başka bir menkule çevirdiğini, karar sonrası da ikinci kez çarpılıp yoksullaştıklarını ifade ediyor. Büyük yatırımcının hükümetle, bakanlıklarla, Merkez Bankası bürokratlarıyla içli dışlı ilişkisi ve istihbaratları olduğuna dikkat çeken Telek, durumun en hafif tabirle kurnazlık olduğunu söylüyor.&nbsp;Başkent Üniversitesi'nden Şenol Babuşçu da kendisine ulaşan mesajları paylaşıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Sadece sattığım evin değeri yeni ev alana kadar düşmesin bari diye düşünüp dolar aldım. Şimdi bırakın yeni ev almayı ana paramdan da oldum.""20 yıllık öğretmen olarak tüm birikimimi kaybedip üstüne borçlanmış oldum.""Pazartesi günü dükkan satışı yapıp avro alan biriyim. Salı günü de istediğimiz binayı alacaktık. Maalesef şu an battık. İnanın intiharın eşiğindeyim."</blockquote>Telek, “Satmasaydı”, “girmeseydi”, “yapmasaydı” yorumlarına şu ifadelerle yanıt veriyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Sizce son üç yılın gidişatına, son bir yılın yaratılan algısına kim karşı durabilirdi? İnsanlar Türkiye’de yapayalnız bir şekilde el yordamıyla güvencesizliklerinden kurtuluşlarını arıyorlardı ve şimdi de iki kere tokatlandılar. Orta sınıf derlerdi, kalmadı, ben prekarya diyorum. Öfkeli ve endişeli bir topluluk."</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beklentiler</h2>Ekonomist Atilla Yeşilada, "Uzun vadede bu modelde ısrar etmek Hazine'yi iflasa götürür, Türkiye'yi de hiperenflasyona götürür." diyor. Devalüasyonun, yani Türk lirasının yabancı para birimlerine karşı değer kaybetmesinin zaman içinde enflasyona yansıdığını, fakat devalüasyon ve enflasyonun denk olmadığını ifade ediyor.Sonraki sürecin ocak ayının başından, yani TÜİK'in yıllık enflasyonu açıklamasından sonra netleşeceğini belirten Yeşilada; %27 ila %30 arasında bir yıllık enflasyon beklendiğine dikkat çekerek yeni bankacılık ürününün TL'nin değerini enflasyona karşı değil, kur değişimlerine karşı korumayı amaçladığını hatırlatıyor. Asgari ücretteki zammın harcamaya dönüşeceğini, böylece enflasyonun artmaya devam edeceğini öngören Yeşilada, Türk lirasının değer kazanmayı ve enflasyonun yükselmeyi sürdürmesi durumunda mevduat sahiplerinin para kaybetmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade ediyor.

Kurlar düştü, ya sonra?

Türkiye Cumhuriyet Merkezi Bankası Para Politikası Kurulu Toplantısı sonrasında politika faizini 100 baz puan indirdiğini duyurdu. Böylece politika faizi %15 olarak belirlendi.&nbsp;Dolar/TL ilk dakikalarda 10,95'in üzerini gördü.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/Merkez_Bankasi/status/1461289603705548800" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:14:01.661Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;</h2>Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün partisinin grup toplantısında "Faiz sebeptir, enflasyon netice" görüşünü yinelemişti.&nbsp;"Faiz belasını bu milletin sırtından kaldıracağız. Bu yolda faizi savunanlarla birlikte olamam" ifadelerini kullanan Erdoğan, faiz indirimine devam edileceği sonucuna varılıp varılamayacağına ilişkin soruya "Merkez Bankası bağımsız değil mi? Bırakın da bağımsız olarak kararını o versin." şeklinde yanıt vermişti. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Endişeler</h2>Türk lirasının değer kaybı bir süredir devam ediyor. Karar öncesi Cumhuriyet yazarı Erdal Sağlam; kurlardaki ve enflasyondaki artış sürmesini, toplumsal huzursuzluğun frenlenmesi için ücretlerde yüksek oranlı zamlar yapılmasını, bunun da enflasyon artışlarındaki hızlanmayı beraberinde getireceğini düşünüyordu. Capital Economics'ten Jason Tuvey, faizlerin değişmemesinin dahi TL'de kısa süreli bir rahatlama sağlayacağını öngörüyordu. TCMB'nin son faiz kararı metninde "faiz indirimlerinde sınırlı alan kaldığı" ifadesi yer almıştı.&nbsp;Anketler, ekonomistlerin 100 baz puan indirim beklentilerini gösteriyordu. Uzmanlar faiz indiriminin şimdiye dek fiyatlandığını ifade etse de kur artışlarının süreceğine ilişkin varsayımlar gerçekliğini koruyordu.Ekonomist Mahfi Eğilmez,&nbsp;kararın açıklanmasından önce "MB'nin kararını açıklamasına 20 dakika kaldığı halde beklentiler 200 baz puan indirimle 200 baz puan artırım arasında değişen bir belirsizlik genişliği içinde salınıyorsa ekonomiyi toparlamak çok zordur." yorumunu yapmıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ekonomistlerden ilk yorumlar</h2><a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/mahfiegilmez/status/1461290533092040713" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:13:50.821Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/tashecon/status/1461291121066356739" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:14:20.597Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/RefetGurkaynak/status/1461291889324347394" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:15:51.998Z.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

TCMB, politika faizini %15'e düşürdü. 

Faizde 100 baz puan indirim

Türkiye Cumhuriyet Merkezi Bankası Para Politikası Kurulu Toplantısı sonrasında politika faizini 100 baz puan indirdiğini duyurdu. Böylece politika faizi %15 olarak belirlendi.&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/Merkez_Bankasi/status/1461289603705548800" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:07:07.991Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;</h2>Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün partisinin grup toplantısında "Faiz sebeptir, enflasyon netice" görüşünü yinelemişti.&nbsp;"Faiz belasını bu milletin sırtından kaldıracağız. Bu yolda faizi savunanlarla birlikte olamam" ifadelerini kullanan Erdoğan, faiz indirimine devam edileceği sonucuna varılıp varılamayacağına ilişkin soruya "Merkez Bankası bağımsız değil mi? Bırakın da bağımsız olarak kararını o versin." şeklinde yanıt vermişti. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Endişeler</h2>Türk lirasının değer kaybı bir süredir devam ediyor. Karar öncesi Cumhuriyet yazarı Erdal Sağlam; kurlardaki ve enflasyondaki artış sürmesini, toplumsal huzursuzluğun frenlenmesi için ücretlerde yüksek oranlı zamlar yapılmasını, bunun da enflasyon artışlarındaki hızlanmayı beraberinde getireceğini düşünüyordu. Capital Economics'ten Jason Tuvey, faizlerin değişmemesinin dahi TL'de kısa süreli bir rahatlama sağlayacağını öngörüyordu. TCMB'nin son faiz kararı metninde "faiz indirimlerinde sınırlı alan kaldığı" ifadesi yer almıştı.&nbsp;Anketler, ekonomistlerin 100 baz puan indirim beklentilerini gösteriyordu. Uzmanlar faiz indiriminin şimdiye dek fiyatlandığını ifade etse de kur artışlarının süreceğine ilişkin varsayımlar gerçekliğini koruyordu.Ekonomist Mahfi Eğilmez,&nbsp;kararın açıklanmasından önce "MB'nin kararını açıklamasına 20 dakika kaldığı halde beklentiler 200 baz puan indirimle 200 baz puan artırım arasında değişen bir belirsizlik genişliği içinde salınıyorsa ekonomiyi toparlamak çok zordur." yorumunu yapmıştı.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/mahfiegilmez/status/1461290533092040713" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-18T11:11:59.404Z.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Faizde 100 baz puan indirim 

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından <a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-II.-Ceyrek:-Nisan---Haziran,-2021-37182&dil=1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklanan verilere</a> göre Türkiye ekonomisi 2021 ikinci çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %21,7 büyüdü. Çeyrekten çeyreğe büyüme ise %0,9 olarak kaydedildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anketler:&nbsp;AA Finans anketi %19-%24, Reuters anketi %18,1-%24 aralığında; Foreks'in ortalama beklentisi ise %21,6 idi.&nbsp;</li></ul>En yüksek büyümeler yıllık bazda %45,8 ile hizmet sektöründe, %40,5 ile sanayide görülürken finans ve sigorta faaliyetleri ilgili dönemde %22,7 daraldı.Türkiye ekonomisi pandemi etkisiyle 2020 ikinci çeyreğinde %10,3 oranında daralmıştı. Çeyrek büyüme verileri bir önceki yılın aynı dönemine göre hesaplandığı için 2021 ikinci çeyreğinde bu orana ulaşılmasında, baz etkisinin desteği&nbsp;oldu.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://ilerihaber.org/yazar/nasil-buyudugumuze-lutfen-dikkat-edin-129587.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ekonomist Mustafa Özer,</a>&nbsp;büyüme verilerini anlamlandırırken Türkiye ekonomisinin gerçeklerini göz önünde bulundurmak gerektiğini ifade ediyor.&nbsp;Ekonominin yaşadığı şiddetli bir durgunluğun ardından gelen yüksek büyüme oranlarının üretim olanaklarını artıran bir kapasite artışıyla ilgili olmadığını söyleyen Özer; yüksek oranlara rağmen refahta bir artış yaşanmayacağını, enflasyon gerçeğinin güncelliğini koruyacağını, bu büyümenin yeni iş fırsatları anlamına gelmediğini savunuyor.CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba da "geçtiğimiz yılın ikinci çeyreğine göre işçilerin aldıkları payın bu çeyrekte %4,1 azalarak %32,1'e düştüğünü" söyleyerek işsizlik, esnaf iflasları, bireysel krediler, enflasyon, açlık sınırı gibi verileri hatırlatarak büyümeyi "halkı yoksullaştıran" büyüme olarak tanımlıyor.<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/veliagbaba/status/1432972641904828417" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/8/2021-09-01T08:32:33.574Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Veli Ağbaba" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Daha önce ekonomist Erinç Yeldan;&nbsp;sonuç ne olursa olsun büyüme odağındaki yaklaşımın kamu ve hane halkı borçlarını tırmandırdığına dikkat çekerek sürdürülemez büyümenin bedelinin yüksek işsizlik, yüksek enflasyon ve aşırı pahalı döviz kuru olduğunu söylemişti.&nbsp;Diğer yandan, ekonomist&nbsp;Erdal Sağlam;&nbsp;Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın bireysel kredilere ilişkin kısıtlama adımları atıldığına dair söylemlerini 2022'de büyümede yaşanacaklara dair temkinli olmaya çalışmak olarak <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/612b851b39099d000703c221" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumlamıştı.</a>

Türkiye ekonomisi 2021 ikinci çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %21,7 büyüdü.

%21,7 büyüme nasıl yorumlanmalı?

Bu hafta çarşamba günü Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Türkiye’nin 2021 ikinci çeyrek büyüme verilerini açıklayacak.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beklentiler ve iktidarın morali</h2>• AA Finans tarafından 16 ekonomistin katılımıyla düzenlenen ankette 2021 ikinci çeyrek için büyüme beklentisi %19-%24 aralığında yer aldı.•&nbsp;Reuters'ın 14 kurumla yaptığı ankette aynı dönem için büyüme beklentisi %18,1 ila %24 aralığında belirlendi.• Foreks'in&nbsp;17 ekonomistle gerçekleştirdiği ankette ise ikinci çeyrek için ortalama GSYH beklentisi %21,6 oldu.&nbsp;• Ekonomist Erdal Sağlam'ın DW Türkçe'de yayımlanan analizinde, büyüme oranlarındaki yükselişin ve cari işlemler açığında yaşanan iyileşmenin "iktidarın moralini düzelttiği" ifade ediliyor. Sağlam; görüştüğü siyasi gözlemcilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın son dönemde sık sık ekonomi konuşmaya başlamasının, bu düzelen morale bağlı olduğunu söylediğini aktarıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Atılım ve şahlanış dönemi"</h2>Zira geçtiğimiz haftalarda Türkiye ekonomisinin "toparlanma sürecini geride bırakarak atılım ve şahlanış dönemine girdiğini" söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan AK Parti Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı'nda ekonomiye ilişkin açıklamalarda bulunmuş ve Türkiye'nin millî gelirinin trilyon doların üzerine çıkacağını söylemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasında yıllık büyüme oranının %1'in altından %5,1 seviyesine çekildiği, yatırımların ve ihracatın iktidarları sürecinde yükseldiği vurguları yer almıştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekonomist Murat Kubilay ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Neredeydik? Nereye geldik?" başlıklı&nbsp;tweet'lerini alıntılayarak Türkiye'nin AK Parti öncesindeki ortalama büyümesinin %5'e yakın olduğunu, ihracat 170 milyar dolara çıkarken ithalatın da 219 milyar dolarla rekor kırdığını, 18 yılda tüm zamanların toplamının 10 katı cari açık verildiğini, son dört yılda nette işe alım olmadığını ve TCMB rezervlerinin swap hariç döviz ve altın rezervlerinin -41 milyar dolar olduğunu söyledi.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Büyüme iyi mi?</h2>DW Türkçe’nin AK Parti döneminde ekonominin seyrini incelediği yazısında ekonomist Erinç Yeldan, 2008 küresel ekonomik krizi sonrası dünya ekonomisinde spekülatif büyüme olarak adlandırılan bir dönem yaşandığını belirterek Türkiye'nin yüksek faizlerle sıcak parayı ülkeye çektiğine ve döviz bolluğu yaşandığına, fakat bu durumun işsizliği kronikleştirdiğine ve sanayisizleşmeyi artırdığına dikkat çekiyor. Yeldan, sonuç ne olursa olsun büyüme odağındaki yaklaşımla uygulanan ucuz kredi ve parasal genişleme politikalarının hem kamu hem de hane halkı borçlarını tırmandırdığını ifade ediyor. Yeldan'a göre yüksek işsizlik, yüksek enflasyon ve aşırı pahalı döviz kuru; bu sürdürülemez büyümenin bedeli olarak karşımıza çıkıyor.Diğer yandan Sağlam;&nbsp;bu yılki moral yükselten yüksek büyümenin 2022'de yaşanacaklara dair endişe yarattığını belirtiyor. Sağlam, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın bireysel kredilere ilişkin kısıtlama adımları atmasını temkinli olmaya çalışmak olarak tanımlıyor. Zira Cumhurbaşkanı'nın "muhtemel bir seçim yılı olacak 2022'de" büyüme oranlarının düşmesini istemeyeceği tahmin ediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enflasyon gerçeği</h2>Wells Fargo'nun&nbsp;Ağustos 2021 uluslararası ekonomik görünüm raporunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın para politikasına ve faiz kararlarına etki etmeye çalışması sebebiyle Türk lirasında yıl sonuna kadar başka bir büyük değer kaybı yaşanabileceği belirtiliyor. Daha önce TCMB Başkanı değişikliklerine yol açan faiz tartışmaları göz önüne alındığında benzer bir değişikliğin Türk lirası üzerinde baskıları artırması ve Dolar / TL kurunda yıl sonu için 9,25'lik bir değer bekleniyor. IMF'nin SDR dağıtımından pay alan ve Güney Kore'yle swap anlaşması imzalayan Türkiye'nin döviz rezervlerinin tükenmiş durumda olduğunun ifade edildiği raporda, TCMB hedeflerinin çok üzerinde olan enflasyonun Türk lirası üzerindeki baskıyı koruyacağı ve ekonomik temellerin uzun vadede kırılganlığını sürdüreceği öngörülüyor.TÜİK'in ağustos başında açıkladığı 2021 Temmuz TÜFE verileriyle enflasyon, 26 ayın zirvesine yerleşmişti. Bu sonuçları değerlendiren ekonomist Hakan Kara düşük gelir grubunun alım gücünü eriten bir görünümün söz konusu olduğunu söylemiş, TCMB'nin yıl sonu enflasyon tahminlerine ulaşmasını imkânsıza yakın olarak nitelemişti.&nbsp;Türk-İş'in asgari ücretin açlık sınırının altında kaldığını ve yapılması gereken mutfak masrafının geçtiğimiz yıla kıyasla 543 lira arttığını gösteren Ağustos 2021 Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırması, ekonomistlerin yorumlarının geçerliliğini ve enflasyon gerçeğinin pratikteki yansımalarını ortaya koyuyor.

Büyüme rakamlarından önce, beklentiler ve gerçekler

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/oğuzhan-aydın-98769652/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oğuzhan Aydın</a>İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/littleblackdotdesign/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Ezgi Yıldız</a>Geçtiğimiz salı günü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuk olduğu bir televizyon programında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile görüştüğünü ve “şahsının faiz iddiası” olarak politika faizinin ilerleyen aylarda düşürülmesinin şart olduğunu belirtmesi üzerine Türk lirası, dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesi olan 8,80’in üstünü gördü. Programın ardından Kavcıoğlu, TCMB’nin enflasyonla başa çıkabilmek için koşullar el vermedikçe hâlihazırdaki faiz politikalarını izlemeye devam edeceğini açıklayarak piyasaları bir nebze de olsa rahatlattı. Böylece Türk lirası, yıl başından bu yana %16’ya varan bir değer kaybı yaşayarak gelişmekte olan ülkelerin para birimleri arasında en çok değer kaybeden para birimi oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yerel etkiler</h2>Piyasaların programda yapılan açıklamalara bu denli büyük bir tepki vermesinin birden fazla nedeni var; ancak TCMB’nin bağımsızlığına dair endişelerin artması en büyük neden olarak öne çıkıyor.TCMB’nin bağımsızlığı: Türkiye’de son iki yılda TCMB başkanlığı koltuğuna Murat Çetinkaya, Murat Uysal, Naci Ağbal ve son olarak mart ayında göreve gelen Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu olmak üzere tam dört farklı isim oturdu. Normal şartlarda görev süreleri, dört yıl olarak belirlenen başkanların her birinin görev süreleri dolmadan Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından imzalanan kararnameler ile görevden alınması, “merkez bankasının bağımsızlığı” tartışmalarını gündeme getirdi. Geçtiğimiz hafta yayımlanan programda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sürekli olarak “şahsım” kelimesini kullanması da hem yerli hem de yabancı aktörlerin bir kez daha TCMB’nin bağımsızlığını sorgulamasına neden oldu.Deutsche Welle’den Erdal Sağlam, uluslararası piyasalar dahil olmak üzere herkesin TCMB yönetimindeki aktörlerin liyakatinin şaibeli olduğu konusunda hemfikir olduğunu iddia ediyor. BBC’ye açıklamalarda bulunan analist Tim Ash ise yabancı yatırımcılar arasında TCMB’nin bağımsızlığı gibi bir inancın söz konusu olmadığını ve Türk lirasının değer kaybetme eğiliminin tersine dönmesinin beklenmediğini belirtiyor.Yabancı ve yerli yatırımcılar: Gelişmekte olan ekonomiler uzmanı Piotr Matys’e göre, Erdoğan’ın TCMB üzerinde etkisi olduğu sürece yabancı yatırımcılar TL varlıklarından kaçınmaya devam edecek. Türk lirası ve varlıklarına olan iştahsızlık, sadece yabancı yatırımcılar için geçerli değil. Hem bireysel hem de tüzel yerli yatırımcılar, Türk lirasından ziyade yabancı para birimlerini özellikle de doları tercih ediyor. TCMB tarafından açıklanan son verilere göre, bir önceki hafta yurtiçi yerleşik hesapların dolar mevduatı 354 milyon dolar arttı. Politika faizinin düşmesiyle reel negatif faiz getirisi sağlayan TL mevduatlarına para yatırılmaması ve daha çok güven veren yabancı varlıklara yatırım yapılması TL’ye olan talebi azaltarak para birimini iyice zayıflatıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Küresel etkiler</h2>Çoğu ülkede karantina kurallarının gevşetilmesi ve özellikle ABD ve AB’nin başarılı aşılama programları ile normalleşme sürecine girmesi, tüketimi teşvik ederek ve buna bağlı olarak tedarik zincirinde aksamalara neden olarak özellikle ABD ve AB’de enflasyon beklentilerini yükseltti ve piyasalarda paniğe neden oldu. Bu panik, enflasyonu kontrol altına alabilmek adına piyasalarda Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz artırımına gitmesi gibi bir beklentiyi de beraberinde getirdi. Buna paralel olarak ABD Hazine Bakanı Janet Yellen “ekonominin fazla ısınmadığından emin olmak için” faiz artırımının gerekli olabileceğini doğruladı. Faiz artırımı beklentisinin güçlenmesi ve küresel piyasalardaki para bolluğu döneminin yavaş yavaş sona ermesi ise dolar ve avro gibi para birimlerinin değerlenmesine, dolayısıyla TL’nin daha fazla değer kaybetmesine neden oluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki, faiz indirimine gidilirse ne olur?</h2>Koç Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Selva Demiralp, vakitsiz ve ekonomik göstergelere zıt düşecek maceracı faiz indirimlerinin TL’yi olası dolarizasyon potansiyeli dolayısıyla olumsuz yönde etkilediğini ve piyasa faizini yükselttiğini <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-57328838" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor</a>. Demiralp, ek olarak asıl görevi fiyat istikrarını sağlamak olan TCMB’nin zamansız faiz indirimine gitmesinin enflasyonu iyice çığırından çıkarması ihtimaline de değiniyor. Jason Tuvey ise faiz indiriminin kısa vadede ekonomiyi büyüteceğini ifade ederken enflasyon beklentilerini bulanıklaştıracağına dikkat çekiyor.

Erdal Sağlam ile ilgili hikayeler