İlk Türkçe (Osmanlıca) gazetenin yayımlandığı 1831 yılından 1930’lara kadar tirajlar, keskin inişleri ve çıkışları olan bir grafik çizdi. Genel olarak ifade özgürlüğünün ya da özgürlük talebinin yükseldiği dönemlerde basının tirajları arttı. Baskılar arttıkça da gazetelerin satışları düştü. Muhalefet her zaman daha çok sattı, iktidarın yanlısı basının haberlerini okumak pek de keyif vermedi. Türk medyasının ilk asırdaki deseni, 200. yılını doldurmaya yaklaştığı bugünlerden pek de farklı değil.&nbsp;Osmanlı'daki ilk "Türk" gazetesi olan Takvim-i Vakayi yayımlandığında tarih 11 Kasım 1831’di. Yenilikçi bir padişah olan II. Mahmut döneminde yayımlanan gazete 5 bin nüsha basılmıştı. 1871 yılına gelindiğinde Basiret&nbsp;isimli başka bir gazete 10 bin baskıyla ilk sıraya yükselmişti. Tam da özgürlük taleplerinin arttığı dönemde, I. Meşrutiyet’in ilan edileceği 1876 tarihine yaklaşırken gazete satışları artmaya başlamıştı.Ancak değişim rüzgârları yaklaşık iki yıl sürer. Gerekçe Osmanlı - Rus savaşındaki yenilgidir ve II. Abdülhamit, Meclis-i Mebusan’ı kapatır. Sonunda “İstibdat” olarak isimlendirilen, hiçbir hak ve özgürlüğün bulunmadığı dönem 1878’de başlamış olur. Gazete satışları bir anda çakılır. Yine de basın, özgürlük taleplerinin güçlü bir şekilde sesini yükseltmeye devam etmesinde başrol oynar. 1882-1892 yılları arasında gazete okuyanlar yüzde yüz artar. Hatta okuması olmayanlar kahvehanelerde oturmuş, gazeteyi sesli okuyanları dinlemeye başlamıştır. Muhalif bir köşe yazısını dinlerken kahveler yudumlanır, nargileler fokurdardı.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670924217155.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.30" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İstibdat Döneminin tüm baskılarına karşın, basında teknik gelişmelerin yaşanması, kamuoyunun kendini dışa vurması için kitle iletişimin yaygınlık kazanması tirajları artırmaya devam ettirir. 1896’da kurulan İkdam&nbsp;gazetesinin satışlarını düzenli olarak artar. Öyle ki II. Meşrutiyet’in ilan edildiği 23 Temmuz 1908 sonrası İkdam gazetesinin ilk nüshası karaborsaya düşer. Türk medyasında karaborsaya düşen ilk gazete olur.&nbsp;Baskı ortadan kalktıkça gazete satışları yükselmektedir. II. Meşrutiyet’in ilk yıllarında İkdam gazetesinin baskı sayısı 40 bine kadar yükselir.&nbsp;II. Meşrutiyet, basında özgürlük taleplerini çok yüksek seviyeye çıkarmıştır. Dernekleşmek için toplanan gazeteciler, “artık yazılarını sansüre göndermeyeceklerini” ilan ederler. Bu başka bir seviyedir. 25 Temmuz 1908'de, 30 yıl sonra ilk kez gazeteler sansürsüz yayımlanır.İzleyen günlerde gazete çıkarmak için yapılan başvuranların sayısı 200’ü aşmış, “özgürlük,” “eşitlik,” “anayasa” ve “meşrutiyet” kavramlarını kullanan gazetelerin tirajı 50 bine dek yükselmiş, gazete ve dergi sayısı 353'ü bulmuştu.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670924196807.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu çılgınca artışın bir diğer sebebi de sosyalist, muhafazakâr, liberal ve gelenekçi tüm akımların söyleyecek bir sözü olması, bunun için gazete çıkarması gösterilir. Basın bir yıl içerisinde daha da özgürleşir, çeşitlenir ve yaygınlaşır. Bu özgürlük ortamı ve talepleri maalesef sadece 8 ay sürer. 1909’da Matbuat Kanunu yayımlanır ve 353 olan gazete sayısı 1912'de 45'e düşer. Aynı şekilde tirajlar da düşmektedir. Padişahın baskısı kazanır, gazetelerin baskı sayısı düşer.1914’e doğru tirajlar yine artmaya başlar. Yaklaşan savaş ve yurttaşların haber alma ihtiyacı gazetelere olan talebin artmasına yol açar. 28 Temmuz 1914 – 11 Kasım 1918 tarihleri arasında devam eden Birinci Dünya Savaşı sırasında habere ulaşmak için gazetelerin tirajı artar. En çarpıcı rakama Sabah&nbsp;gazetesi ulaşır. 15 bin baskı az gibi gözükse de dönemin baskıları karşısında iyi bir rakamdır.&nbsp;Cumhuriyetin ilanına kadar gazete tirajları bu seviyelerde devam eder. 4 Mart 1925 tarihli huzur ve güvenliği bozma iddiasıyla yayınları da yasaklama yetkisinin yürürlüğe girdiği&nbsp;Takrir-i Sukûn Yasası ile birlikte gazetelerin satışları tepe aşağı gider. Bir kez daha basın, özgürlük ile birlikte tirajlarını kaybetmiştir. Keskin düşüşlerden sonra tekrar baskı sayısını yükseltmek zaman alır. 1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilen Harf İnkılabı’ndan hemen önce gazete tirajları yaklaşık olarak 150 bine ulaşır.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670924273919.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.33" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şimdi de Harf İnkılabı tirajları düşürmüştür ya da gazetelerin daha yüksek satışlara ulaşması adına bir ara dönem yaratmıştır. Genel kanı Arapça harflerin kullanımdan kaldırılması ile birlikte tirajların ciddi şekilde düştüğüdür. Mesela tirajı 11 bin olan Cumhuriyet 5 bine, 10 bin olan Milliyet 55 bine, Vakit 7 binden 3 bine, Son Saat 6 binden bin 500’e, Akşam 4 binden bin 300’e düşer.En acıklısı 34 yıldır yayımlanan, bir zamanlar karaborsaya düşecek kadar yüksek taleplere ulaşan İkdam’ın başına geldi: 8 bin tirajdan 3 bin 100 satışa düşünce 1928’in Aralık ayında sahibi gazeteyi satmaya karar verdi. Birkaç kez el değiştiren İkdam hiçbir zaman eski rakamlara ulaşamadı ve kapandı.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670924322834.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.46" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">12 Ağustos 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kurulur. Yeni bir parti, yeni özgürlük talepleri, basın için de yeni bir oyun alanı anlamına gelir.&nbsp;Son Posta gazetesi temkinli bir şekilde, Yarın&nbsp;gazetesi ise daha net bir şekilde muhalefeti, SCF’yi desteklemeye başlar. Yarın gazetesinin satışı 80 bin gibi rakamlara ulaşmaya başlar. Bulunmayan sayıların karaborsada satıldığı söylenir.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670923306946.png" width="550" height="128" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="4.30" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">20 Haziran 1930 tarihli Yarın gazetesi, "Demokrat Türk Cumhuriyetinde Kelepçe Olmaz!" başlığı ile yayımlanır. Gazetenin Şemsettin isimli muhabirinin bir haberi sebebiyle yargılanması eleştirilmektedir. Gazetenin baş yazarı Arif Oruç köşe yazısında şu sözleri kullanır: "Evet, Şemsettin bir isnat ve bir zandan beraat etti. Fakat elleri kelepçeli geldi, kelepçeli gitti." &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670924103301.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.35" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mustafa Kemal Atatürk, gazete okurken... Siyasi liderlerin çok nadiren gazete okurken fotoğrafları olur.1931 yılına gelindiğinde gazetelerin toplam tirajı tekrar 150 bin dolaylarına kadar çıkmıştır. Yeni bir basın kanunu ve ceza kanunundaki değişikliği hükümetin gündemine gelir. İstanbul basınının kayıt altına alınması için yasa değişiklikleri gerçekleştirilir. Bu yasa ile birlikte artık hükümet istediği gazete ve dergiyi kapatma imkânına kavuşur. İstanbul basını hükümetle uyum içinde, çatışmadan yaşamını sürdürmeye çalışmaya başlar. Bir kez daha tirajlar azalmaya başlar, gazeteler eski tadı vermez olur.&nbsp;Türk basını ilk yüz yılı içinde sürekli olarak iktidar baskılarıyla uğraşırken özgürlüğe ulaştığı her anda tirajlarını da yükseltmeyi bildi. Tirajların artması, ifade özgürlüğünün ortaya çıkması ve daha çok özgürlük talebinin gündeme gelmesine yol açtı. Ardından tekrar baskılar, yasaklar ve tepe taklak düşen tirajlar... Belki de şunu söyleyebiliriz: Türkiye'de okunmak istenen ve okunan hep özgürlük ve hak talepleri oldu. Bir başka ifadeyle insanlar medyada hükümet ya da iktidarları değil, kendini görmek istedi, istiyor...<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yazıda kullanılan makale ve yazılar:<a fr-original-style="" href="https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/20699" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1930'a kadar basının durumu ve 1931 Matbuat Kanunu </a><a fr-original-style="" href="https://istanbultarihi.ist/255-cumhuriyet-donemi-istanbul-basini" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cumhuriyet Dönemi İstanbul basını </a><a fr-original-style="" href="http://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/tek_partili_donemde_gazete_tirajlari.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tek Parti Döneminde tirajlar</a><a fr-original-style="" href="https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/178080" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cumhuriyet'in ilanına basının bakışı</a>

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Türkçe basının ilk yüz yılı, yani 1830-1930 arasında tirajlar ile özgürlük arasında doğrusal oran ortaya çıkıyor. İktidarın baskısı arttıkça gazetelerin baskı sayısı düştü. Özgürlük talepleri artıkça gazeteler karaborsaya düşecek kadar "yok" sattı.

Türk basının ilk yüz yılı: Tiraj ve özgürlük

Bu yazıda ismi ya da yeri değişen, sonradan kapanan ya da taşınan Beyoğlu çıkışlı ünlü pastahaneleri anlatıyoruz:  Lebon, Markiz, Baylan, Loryan, Nisuaz...

Beyoğlu'nun ünlü pastaneleri

Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı, köprünün hemen sağında yer alan zarif taş yalı. Alexandre Valluary tarafından feldmareşal Zeki Paşa için 20. yüzyılın başlarında tasarlanmış. Daha sonra el değiştirip son Osmanlı padişahı Sultan VI. Mehmed’in damadı Ömer Faruk Efendi’nin mülkiyetine geçmiş.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654890269888.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dünyanın en pahalı "evi":&nbsp;Boğaz'da toplam 600 yalı var, 366'sı da tarihî nitelik taşıyor. Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı da bunlardan biri ve dünyanın en pahalı 10 evinden bir tanesi olarak geçiyor. 23 odalı ve 8 banyolu 130 yıllık Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı, 19. yüzyılın ikinci yarısında birçok önemli binada imzası olan mimar Alexandre Vallaury tarafından Sultan II. Abdülhamit dönemi nazırlarından Müşir Zeki Paşa için yapılıyor. Yalıyı diğer yalılardan ayıran en önemli özellik, mimarisinin şato görünümünde olması. Barok üsluptaki beş katlı yalıya hem bahçeden hem de deniz tarafından girilebiliyor.Alexandre Vallaury ve İstanbul: Yalının mimarı Alexandre Vallaury, İstanbul’da İstanbul Arkeoloji Müzesi, Pera Palas, Salt Galeri'nin olduğu bina, İstanbul Erkek Lisesi, eski adıyla Haydarpaşa Lisesi ve Bağlarbaşı'ndaki Abdülmecit Efendi Köşkü gibi eserlerin de yaratıcısı.&nbsp;Peki kim bu Tophane Müşiri Zeki Paşa? Müşir, yani Mareşal. Zeki Paşa, ikinci Abdülhamit Dönemi’nde askeri okullarda yöneticilik yapıyor. Aynı zamanda, bugün İstanbul Modern'in olduğu yerde bulunan kışlanın da mareşali. Müşir, bu “evi” yaptırmaya başlıyor fakat bir süre sonra parası bitince ikinci Abdülhamit'ten borç istiyor: “Padişahım, merhamet dileniyorum, sizden para istiyorum çünkü inşaat yarım kaldı. Harabe şeklinde oturuyorum' diyerek inşaatın yapımını tamamlatıyor. Tahtın son yıllarında iktidarını sürdürebilmek için ikinci Abdülhamit, bazı adamlarını gözden çıkarmak zorunda kalıyor. Bunlardan bir tanesi de Zeki Paşa oluyor. Zeki Paşa yalısını terk edip önce Büyükada'ya ardından Rodos ve Viyana'ya sürgüne gönderiliyor. Hayatının son yıllarını da bu yalıda maalesef yokluk içerisinde geçiriyor.

Soli

Deniz yoluyla Rumelihisarı önlerinden geçerken onca yalının arasından birine hayran hayran bakarsın: Zeki Paşa Yalısı’na.

Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı

1517’de Anadolu’ya ayak basıp iyi günde, kötü günde, hastalıkta, sağlıkta, insanların bir yudum yâren aradığı her dakikada telvesiyle arzıendam eden Türk kahvesi, omuzlarına yüklenen 40 yıllık hatırı günümüze dek layıkıyla taşımış. Bu yolda kimi zaman cezalarla, kimi zaman yoklukla sınanmış. Ancak tarihin tekerrür eden her aşk destanı gibi, zorluklar ona duyulan sevgiyi daha da katmerleştirmiş.Halkla kahve arasına giren ilk grup ulema takımı olmuş. Gerekçeleri, kahvenin kavrulunca kömüre dönüşmesi ve içmenin caiz olmaması. Kara bela, fetvaları aşıp 17. yüzyılda “İslam’ın şarabı” olarak Avrupa’ya transfer edilse de kahvehanelerin insanları camilerden uzaklaştırdığı, grupların devlete karşı fikir geliştirdikleri iddiasıyla padişah yasaklarına takılmış. Bu dönemde bile gizli gizli cezvesini kaynatan Osmanlı halkı, savaşın getirdiği yoklukla sınanınca, “Kahve kahve diye nicesine sarıldım,” deyip sadık yâri kahvenin üstüne gül koklamak zorunda kalmış.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cezveye merhem olan alternatifler</h2>II. Abdülhamit, Yemen'le Avrupa sömürgelerine bağlılığımızı azaltmak adına bir dönem Diyarbakır, Suriye, Bağdat, Adana ve Halep’te kahve yetiştirmeyi denese de hüsrana uğramış. Tutumlu ev insanlarının ilk çözümüyse kalan telveyi kurutup tekrar kahve yapmak olmuş. Önemsenmeyen misafirlere sunulan bu ikinci baskı “cavcav kahvesi” olarak ün salmış. Gerek İkinci Dünya Savaşı’nda, gerek 1950’lerde ekmek gibi karneye bağlanan kahve, içine arpa, nohut, kenger, çitlembik eklenerek birkaç içimlik daha çoğaltılmış. İthalatın kısıtlanmasıyla yerini “yalancı kahve”lere bırakmış. Bir dönem hacmini artırmaya yarayan nohut, çörek otu, kenevir, kenger, menengiç, keçiboynuzu, bamya tohumu, palamut, arpa, hurma, bulgur, bakla ve hatta öğütülmüş fındık kabuğu, bizzat kahvenin yerine kullanılır olmuş.Çoğunlukla Balkan göçmenlerinin cezvesinde kattığı nohut, Anadolu’daki çörek otu kahvesini yumuşatan ve birlikte tercih edilen bir ikili. Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’in dağlık kesimlerinde yetişen çitlembik familyasının mahsulü “menengiç kahvesi”&nbsp;de bugün hâlâ Gaziantep’in kahvelerinde tüketilen bir alternatif.<img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1645616195051.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Deniz Sabuncu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dağlık yerlerde ve kayalıklarda yetişen yabanî bitki meyvesi kenger, odun gibi sert ve dikenli olmasına rağmen, kavrulup kıl çuvallara sürülüp ayrıştırılarak inatla cezveye girenlerden. Neyse ki kahve bollaşıp ucuzlayınca, bu zahmetli “dağ kahvesi”nden vazgeçilmiş ve hayvanların öğle yemeği olmaya devam etmiş.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türk kahvesinde doğal aromalar</h2>Karacaoğlan’ın “Ağalar, beyler içer,” dediği kahve, zamanla halkın her tabakasına yayılınca, önce fincanlarının ve zarflarının ihtişamıyla ekonomik sermayesini ortaya koymaya çalışan zengin zümre, engin damak zevkini de kahvesine kakule, karanfil, lavanta, amber gibi hoş kokular ekleyip onu farklılaştırarak ispatlamış. Fakat kahve arzının azaldığı günlerde, bu ürünlerin yetiştiği coğrafyalarda kahve kendiliğinden bu dönüşümü yaşamış.Mardin ve çevre iller kakule tohumunu havanda ezip az biraz kahveyle karıştırdıkları “Süryani kahvesi”yle sofraya sert içimli bir yumruk vururken, Isparta yöresi kahvesini hazırlarken su yerine lavanta çayı kullanmış, Ege’nin tiryakileriyse damağını damla sakızı aromasıyla ferahlatmış.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kavurma, öğütme, pişirme ve servis zenginliği</h2>Anadolu repertuvarında kahvenin kavrulmasına, öğütülmesine, pişirilmesine ve servis edilmesine göre de farklı makamlardan bahsetmek mümkün.Örneğin, “Bir acı kahvenin 40 yıl hatırı vardır,” sözündeki acı kahvenin müsebbibi “Adana Gar kahvesi” ya da “Hatay kahvesi.” Adana’da tarla çalışanlarının sabahın erken saatlerinde gar kahvehanesine gidip treni kaçırmamak için büyük bardakta sert kahve istemeleriyle ortaya çıkan ve “Hatay kahvesi” olarak da bilinen kahve, çifte kavrulmuş koyu çekirdekleriyle İtalyan kavurmalarını aratmayan cinsten.Değirmen yerine içi oyulmuş ahşap, mermer ya da taş havanlarda tokmakla dövülüp öğütülen “dibek kahvesi” Türk kahvesinin pudra inceliğini pek yakalayamasa da aromaların birbirine geçişi bakımından tarihi bir yöntem. Eski İstanbul sokaklarında, önü kapalı ocaklarla kahve dağıtan seyyar satıcıların “külde kahvesi” modern zamanın zamansızlığında kahve makinelerine yenilen tarihi bir pişirme usulü.Uzun pişirmenin hıza direndiği nadir kültürlerden biri “mırra.” Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır’da ikram edilen, özel güğümlerde pekmez kıvamına gelene kadar birkaç kez pişirilen mırra, Arapçada adını aldığı&nbsp;“mur” kelimesinin hakkını verecek kadar acı ve sert, konik fincanlara doldurulan iki lokmanın espresso misali kafaya dikildiği kahvelerimizden.Ege’de efelerin nargile keyfini uzatmak için okkalı çay bardaklarında içtiği “süvari kahvesi,” Manisa’da gelinlerin damat için köpüğün üzerine bademle mesir macunu baharatı eklediği “cilveli kahve,” Eskişehir’de “toskatay” denen orta boy fincanlarda sunulup iki kaşık kremayla taçlandırılan “tatar kahvesi,” Erzurum’da hâlâ ekonomik kıtlama usulüyle içilen, sade kahvenin yanına iliştirilen lokum, çikolata ve şekerle eskinin arabalı vapurlarına benzetilen “yandan çarklı” bu repertuvarın ufak bir parçası.Yunanistan’da Türk Kahvesi kitabında Elias Petropoulos, Atina kahvelerinde sırf kahve miktarına, şeker oranına ve pişirme süresine göre 46 çeşit Türk kahvesi sıraladığına göre belki bizim de 500 yıllık geçmişi yalnızca “sade, orta, şekerli”ye indirgemekten vazgeçip telvenin türküsüne kulak vermemiz ve bu eski tatları hatırlamamız gerekiyor.Kaynakça:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beşir Ayvazoğlu. (2016). Kahveniz Nasıl Olsun?, 3. Baskı, İstanbul: Kapı Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cenk R. Girginol. (2020). Ahde Vefa: Bir Türk Kahvesi Hikâyesi, İstanbul: A7 Kitap.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elias Petropoulos. (2019). Yunanistan’da Türk Kahvesi (çev. Herkül Millas), İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Emine G. Naskali ve Salih M. Arçın. (2017). Kahve Yanında Bir Lokum, İstanbul: Dergâh Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kemalettin Kuzucu ve M. Sabri Koz. (2021). Türk Kahvesi, 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Naim Koca ve Atilla Narin. (2018). Anadolu’nun Kayıp Kahveleri, İstanbul: Kutlu Yayınevi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Priscilla Mary Işın. (2020). Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.&nbsp;</li></ol>

apéro

Sıvılar dolduğu kabın şeklini alır; Türk kahvesi ise dolduğu ruhun.

Telvenin türküsü: Anadolu’nun Türk kahvesi repertuvarı

<h1>Müzayedede ustalar geçidi: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWEwMzc0Yzc3Y2IwMDAwN2M0NWFkMCZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcnRhbS5jb20lMjUyRm11emF5ZWRlJTI1MkYzNDgtY2FnZGFzLXZlLWtsYXNpay10YWJsb2xhcg=="">348. Çağdaş ve Klasik Tablolar</a> &nbsp;</h1><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-09-10T10:45:02.689Z.jpeg" alt="Halikarnas"></figure> Artam Antik A.Ş.’nin 348. Müzayedesi’nde Şakirpaşa aile koleksiyonundan çok değerli eserler <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWEwMzc0Yzc3Y2IwMDAwN2M0NWFkMCZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcnRhbS5jb20lMjUyRm11emF5ZWRlJTI1MkYzNDgtY2FnZGFzLXZlLWtsYXNpay10YWJsb2xhcg=="">satışa sunuluyor.</a>&nbsp;<ul><li>Müzayedede ustalar geçidi: II. Abdülhamit döneminde sadrazam, tarihçi ve&nbsp; yazar olan Cevat Paşa’nın kardeşi Şakir Paşa asker ve diplomattır. Resme olan ilgisiyle bilinen Şakir Paşa, sanatının her dalını takip etmeye çalışmıştır. Şakir Paşa ailesi birçok sanatçı yetiştirdi. Fahrel Nissa Zeid, Aliye Berger, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Füreya Koral, Nejad Devrim, Şirin Devrim, Cem Kabaağaçlı gibi isimler, Şakir Paşa ailesine mensup oldukları gibi, Türk sanatına, edebiyatına ve tiyatrosuna katkıda bulunmuştur. Fahrelnissa Zeid yorumu ile ağabeyi Cevat Kabaağaçlı (Halikarnas Balikçısı) portre calışmaları, Aliye Berger ve Füreya Koral desen ve gravürlerinin satışa sunulacağı müzayedede Avni Arbaş ve Bedri Rahmi Eyüboğlu aile koleksiyonundan eserler ilk kez satışa sunuluyor. &nbsp;</li><li>Çağdaş Sanat Eserleri Müzayedesi: ‪12 Eylül Cumartesi (yarın) saat 14.00’te‬ başlayacak Artam Antik A.Ş. müzayedesi, sanatseverlerin müzayede heyecanını internet üzerinden yaşamasına olanak tanıyor. Çağdaş Türk resminin önde gelen isimlerinden Avni Arbaş, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Burhan Doğançay, Nuri İyem, Edip Hakkı Köseoğlu, Selim Turan, Mehmet Gün, Kemal Önsoy gibi önemli ressamların eserlerine yer veriliyor. Türkiye’nin öne çıkan güncel sanatçıları Gülçin Karamustafa, Alev Ebuzziya, Kutluğ Ataman, Tayfun Erdoğmuş, Mentalklinik, Nuri Kuzucan, Murat Morova, Ekrem Yalçındağ ve daha birçok değerli sanatçıya ait farklı dönemlerden eserler de satışa sunuluyor.</li></ul>

II. Abdülhamit ile ilgili hikayeler